De krankzinnigenverpleging"
in Noord-Holland
Overtollige legergoederen in Europa
Het nadeel van de bijzondere bestemming
van „Duin en Bosch"
"Wij hebben al medegedeeld, dat het
voornemen is het gebouwencomplex van
:t provinciaal ziekenhuis „Duin en Bosch"
bij Castricum te bestemmen voor de ver
pleging van gedetineerde NSB-ers die
geestelijke afwijkingen verloonen.
Gezien van de zijde der menschen die
moeten zorgen voor huisvesting en ver
zorging der NSB-ers, is dit een goede
oplossing. Er is evenwel ook een andere
kant aan deze zaak, waarop wij de aan
dacht willen vestigen.
De provincie Noord-Holland heeft in
dertijd millioenen uitgegeven voor een
goede krankzinnigen-verzorging. Er wa
ren drie ziekenhuizen, te Santpoort, te
Castricum en te Medemblik. In de oor
logsjaren moesten de eerste twee (de
grootste) inrichtingen evacueeren. Een
deel der patiënten ging naar den Dolder,
terwijl de anderen overal verspreid
werden.
Niet alle patiënten behoefden in een
andere inrichting geplaatst te worden.
Èv gingen ook veel patiënten naar huis
of werden in gezinsverpleging opgeno
men. In de oorlogsjaren overleed een, in
\rhouding van normale jaren, hoog per
centage der verpleegden, vooral ouden van
dagen. Het gevolg was, dat toen de oorlog
afgeloopen was en de mogelijkheid kwam
dat de patiënten terugkeerden, het aantal
patiënten belangrijk kleiner was dan voor
den oorlog. Voor rekening der gemeente
Haarlem werden om een voorbeeld te
nemen 420 patiënten verpleegd, na den
'oorlog slechts 340.
Tot heden zijn nog lang niet alle- pa
tiënten van hun familie of uit hun ge
zinsverpleging teruggekomen, hoewel
het aantal patiënten den laatsten tijd
weer sterk toeneemt.
Tot heden zijn in „Duin en Bosch"
slechts 300 patiënten teruggekeerd. Dat
is slechts een klein gedeelte, want het
ziekenhuis is op ruim 1000 patiënten be
rekend. Er was evenwel niet meer plaats,
want het overige deel van het gebouwen
complex werd in beslag genomen als in-
terneeringskamp voor N S B.'ers. Daar
door kwam, dat een deel der uit „Duin
en Bosch" geëvacueerde patiënten nog
in den Dolder verpleegd wordt. Gehoopt
werd dat daarin verandering zou ko
men, maar nu „Duin en Bosch" bestemd
wordt voor geesteszieken onder de N.
S. B.'ers, is de kans daarop geheel ver
keken.
Daardoor moet de krankzinnigenver
pleging in Noord-Holland in een ongun
stige positie komen. Niet alleen mist men
„Duin en Bosch" te Castricum, maar
bovendien is van het provinciaal zieken
huis te Santpoort nog een groot paviljoen
Buitenlandsche echtgenooten
van Nederlandsche mannen
Het Commissariaat van Politie deelt
het volgende mede;
De Nederlandsche echtgenooten van
uit het buitenland geboortige vrouwen
moeten in de volgende gevallen bij de
politie te Haarlem, afd. vreemdelingen
vóór 15 Mei een aanvraag tot voortge
zette verblijfsvergunning van deze vrou
wen indienen:
1. Indien het huwelijk met een Duitsche
of Oostenri.iksche vrouw, onverschillig
waar, na 9 Mei 1940 gesloten is.
2. Indien het huwelijk met een vrouw
van vreemde nationaliteit na 9 Mei 1940
niet in Nederland, doch wel in Duitsch-
land of door de Duitschers gecontro
leerd gebied gesloten is.
Bij het geen gehoor geven aan deze
oproeping zal de vrouw voorgedragen
worden voor uiUe'
Radio geeft
HILVERSUM I. 301 M
18.00, 20.00, 23,00 Nieuws. VARA 16.15 U
vraagt en wij draaien. 16.45 Sportpraatje.
17.00 Gesprek over de democratie. 17.30 Film
land 18.15 Weeroverzicht 18.18 Lezing door
M. A. Keinslda. RNIO 18 30 Progr. v. d Ned.
Strijdkr. 10.00 Pianomuziek; VPRO 19.30 Ds.
B, J. Aris, 20,05 En nuOké. 21.15 Week
overzicht. 21.30 Novelty Serenaders 21.50
Klankbeeld. 22.20 Gesprek v d. week. 22.30
The Ramblers. 23.15 „De Speellieden". 23.35
Avondklanken.
HILVERSUM II, 415 M.
19.00, 20.00, 22.00 Nieuws. KRO 16.00 Nacht-
vorstverw. 16,30 De bevrijding v, Parijs. 16.45
Musette. 17.00 ICRO-kiosk. RNTO 17 15 Bach-
cantate. KRO 17.45 Vliegtuigindustrie. 18.00
Dinermuziek. RNto 18.30 Het rijk overzee
18.45 Dinermuziek. KRO 19.30 Venkiezings*
rede. 20.05 Henri de Greve. 20 30 Mei-program
ma. 21.30 Klankbeeid. 22.30 Selecta. 22.15 ver
kiezingsrede. 23.15 Sprookjes en Griezelver
balen. 23.45 Gr.pl.
ZONDAG
HILVERSUM I, 301 M.
RNIO 8.00, 13.00. 13,50, 18.00, 20 00, 23 00
Nieuws en actual. VARA 9.15 Moèdcrda'g-
progr. VPRO 10,00 Zondagshalfuur. IKOR
10.30 Piot. Kerkdienst. VARA 12 40 Nog
maals: Moederdag. AVRO 13.15 Metropole-
-ork. 14.15 Nederland—België. VPRO 17 00 Ds.
Spelberg, VARA 17.30 Oome Keesje 19.00
Bravour en Charme, 22.15 Lente-idyllen. 23.30
Dansorkest.
HILVERSUM II, 415 M
RNO 8.00, 9,30, 13 00. 19.30, 22.00 Nieuws en
actual. NCRV 0.30 Prol. studiodiens?. KRO
9.45 Hoogmis. 11,40 Moederdag. 13 20 Lunch
concert. 14.30 Sonate in F gr, t. Mozart en
introduction et rondo capr. St.-Snëns 1530
Luisterspel: „Moeder". IKOR 17.30 Ned
Herv Kerkdienst. KRO 20.00 Hartvelt-kwar-
tet 21.15 Muziekspel ..Doornroosje". 22.30 De
Faila progr, 23.00 Een. t-ocht langs wereld
steden (gr.m,).
afgestaan voor de vestiging van- een Roode
Kruis ziekenhuis voor illegale werkers.
Dit heeft tengevolge, dat een deel der
patiënten niet in de eigen omgeving kan
worden ondergebracht. Dit is een nadeel
voor de patiënten alsook voor de familie,
omdat daardoor de mogelijkheid op be
zoek vermindert.
Bovendien worden al moeilijkheden
ondervonden met het onderbrengen van
patiënten.
Tien Mei in den Schouwburg
Een waardig slot van een waardigen
dag. Dit is „in a nutshell" het oordeel, dat
zich zeker gevormd zal hebben onder de
oud-politieke gevangenen, die zich op den
avond van den lOen Mei in Stadsschouw
burg en Cadi-club te Haarlem hadden
verzameld.
Wethouder D. J. A. Geluk sprak het wel
komstwoord in den Schouwburg, het Haar-
lemsch Trio concerteerde op voortreffe
lijke wijze, prof. dr. W. Banning zette zijn
meeningen uiteen over verzet, heden en
toekomst in een improvisatie op een hu
maan thema: Het leed van anderen, -dat
ook nu nog over de aarde „kreunt", de
gerechtigheid en de broederschap, die ook
thans vei-trapt en geschonden worden.
Een ovatie bewees, dat zijn woorden
een echo nalieten in de honderden harten.
En daarna kwam de gesublimeerde tra
giek van een geheel ras in één persoon
tot de bijna ontstelde toeschouwers. De
Poolsehe Jodin Chaja Goldstein heeft de
vreugden en smarten van haar volk uit
gedanst en uitgezongen in zoo'n ontroe
rende schoonheid, in zoo'n verbijsterend
gebaar van een wanhopige moeder, wier
kind uit een Ghetto geroofd wordt, van
een gesprek met den Allerhoogste, dat de
stilte in de zaal nog voelbaar was, toen
het applaus als een plotselinge barst er
doorheen kwam.
Wanda Reumer, die haar poëzie met een
ontwapenende kinderlijkheid en met een
indringende stelligheid tegelijk zegde, de
heer W. Bakker, Marguérite Couperus, zij
allen hebben dezen avond tot een onver
getelijke gemaakt voor degenen, die soms
lange jaren van alle kunst en schoonheid
verstoken waren.
Dat mevrouw Couperus slechts uit de
zaal en dan nog zijdelings kon medewer
ken lag zeker niet aan haar wil, veeleer
aan haar gezondheidstoestand, die slechts
een artistieke „regie", als we het zoo mo
gen noemen, toeliet.
In de Cadi-club aan den Zijlweg, die
evenais de Schouwburg belangeloos was
afgestaan, hebben de oud-concentratie
kampbewoners kunnen genieten van een
herinnering, die hier en daar duchtig werd
opgehaald (in de zaal) en van een pro
gramma, dat o.m. verzorgd werd door
Maud Kool, de declamatrice Truus Hoyer
en eenige sprekers.
Vrijwilligers per telegram
Het personeel van het hoofdkantoor van
den Rijksdienst voor Landbouwherstel
heeft aan den burgemeester van Rotter
dam volgend telegram gezonden: „Perso
neel hoofdkantoor Rijksdienst Landbouw
herstel, de staking in de Rotterdamsche
havenbedrijven funest achtend voor ons
volksherstel, stelt zich ter beschikking om
werk te verrichten in voornoemde bedrij
ven, met inachtneming van de belangen
van Landbouwherstel. Lijst van personen
volgt."
Ned. militairen hielpen S.S.
Twee Duitsche S.S.-lieden, die kans ge
zien hadden uit Geertruidenberg, waar zij
bij een mijnopruimingsploeg waren inge
deeld, te ontsnappen, zijn na een jacht
dwars door de heide van achter Waalwijk
tot. Helvoirt gegrepen. Er kwam aan het
licht, dat hun ontsnapping mogelijk ge
maakt was door Nederlandsche militairen,
die eveneens zijn ingerekend.
DE REPATRIEERING.
Het m.s. „Indrapoera" is 9 Mei uit Tand
jong Priok vertrokken met 1233 repatrieeren-
den aan boord. Het sohip wordt 24 Mei in
Suez verwacht.
Doctor Winston Chnrcliill zwaait met
den koleer, waarin zich de bul bevindt,
de enthousiaste menigte toe.
Wijn in aantocht
Er komen wijnen naar ons land.'
Uit Frankrijk komt dit jaar voor onge
veer 5V2 millioen gulden aan wijn, welke
zending tevens zal omvatten medicinale
wijnen, avondmaal- en miswijn.
Uit Portugal komt een millioen liter
port en 300.000 liter tafelwijn. Uit Spanje
betrekt ons land slechts 50.000 liter medi
cinale wijnen.
Het wijncontingent uit de overeen
komst van het vorig jaar (ongeveer l1/?.
millioen liter) is thans vrijwel geheel uit
Frankrijk in ons land gearriveerd. Deze
hoeveelheden zullen dooi- importeurs in
den nandel worden gebracht, waardoor
in bescheiden mate wijn voor consumptie
ter beschikking komt.
AGENDA
ZATERDAG 11 MEI.
Stadsschouwburg: Sneeuwwitje, 14 uur.
Prof. Klenow, 20 uur. Begijnhofkapel: Simon
Halie, 20 uur. Rembrandt: De Roode Aarde
(13 j.). Palace: 30 Dagen Corvee (18 j.). Luxor:
Alarm in mijn 17 (14 j.). Alle drie voorstel
lingen 14. 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals:
Zet 'm op George, 14. 16.30, 19 en 21.15 uur.
ZONDAG 12 MEI.
Stadsschouwburg: Tartuffe, 20 uur. Gem.
Concertgebouw: Loop naar den Duivel, 20
uur. Bioscopen: als Zaterdag.
Briefje
aan een verren vriend
's Avonds wordt-mijn schrijftafel
eiland.
Een eiland van licht en van stilte.
De lamp straalt al haar felheid op mijn
papier en laat de rest van mijn kamer in
het duister.
De heele wereld is duister, met mijn
schrijftafel als een eiland van licht.
De heele wereld is een baaierd van klank
en tegenkla.ik met mijn schrijftafel als
een eiland van stilte.
En zóó schrijf ik een brief aan een ver
ren vriend. Van het eene eiland naar het
andere. Van licht naar licht, door de duis
tere wereld. Van stilte naar stilte, door
het geraas.
Over de helft van de aarde zal deze
brief gaan.
Dwars door de onverschilligheid: naar
een kamer, ergens in een huis, ergens in
een straat, ergens in een stad. een land,
een werelddeel.
En juist daar zullen mijn woorden hun
klank herkrijgen en worden begrepen.
Nergens anders.
Deze man wil zich niet aa:i 't zelfbeklag
der onbegrepenheid verslingeren. Alleen
dichters kunnen zich dronken drinken
aan hun eigen tranen. Alleen maagden
kunnen witte lelies Li slanke vazen schik
ken en neerzitten in het koele kaarslicht
rond de lijkbaar heurer illusies.
Deze man is dichter noch maagd.
Hij is zelfs niet eens weemoedig.
Het is een blijdschap te weten, dat dwars
door een glasharde wereld een brief
als een kleine witte vogel kan gaan
naar een andere schrijftafel: eiland van
licht en stilte.
Het is een vreugde te beseffen, dat
midden tusschen moord en vernietiging,
bleeke afgunst, witte haat en gifgroene
jaloezie, een hart klopt op eendere maat.
Onder mij raast en kookt de wereld: de
holle leegte van de stad.
Rond mij is de suizende stilte van de
avondduistere kamer.
Maar in het lichtste licht is het papier
de geduldige ontvanger van mijn gedach
ten en mijn pen de glijdende, dansende
boodschapper van mijn goede groeten aan
een vriend.
Uit de stilte wordt de eerlijkheid. En
uit het licht wordt de warmte.
En niets ter wereld is kostbaarder dan
de gewisheid: dit is de waarheid, vriend.
Dit is het woord dat ik je zeggen wil,
ongekunsteld en sterk en echt.
En niets ter wereld stemt den man aan
zijn schrijftafel eiland van licht en
stilte blijder dan dit.
Mr. E. ELIAS.
Nederland heeft reeds veel gekocht
Over Nederland, Engeland, België, Frank
rijk. Italië en Dutisohland zijn nog groote
Engelsche, Canadeesche en Amerikaansche
depóts verspreid.
Speciaal de laatste bezitten een grooten
omvang: hun waarde wordt op ongeveer ne
gen milliard dollar geschat., dat is enkele
malen het geheele Nederlandsche volksinko-
men van een jaar.
Ten deele bestaan deze depóts uit voor de
civiele markt ongeschikte militaire goederen,
ten deele uit bruikbare handelsgoederen,
waarvan een groot gedeelte nieuw of in
nagenoeg ongebruikten staat is. In de depóts
treft men groote hoeveelheden goederen aan,
waaraan in ons land dringend behoefte be
staat: allerhande gereedschappen, machines,
medisch en tandheelkundig materiaal, che
mische producten, scheepsuitrustingen, ha
venmateriaal, (kranen;' enz.) schepen voor
binnen- en kustvaart, rubberproducten (ban
den, slangen e. d.) trucks, jeeps, tractoren,
rupskranen, textiel (halffabrikaten, eindpro
ducten en lompen), nieuw en oud papier en
papiergrondstoffen, constructiemateriaal,
oliën en vetten, kantoorbenoodig'heden, kera
mische producten (keukengrei, enz.), vlieg
tuigen, electrotechnisch en telefoon-mate
riaal, schoenen, touwwerk, spoorwegmate-
rieel en -materiaal.
Deze goederen worden, naar gelang de
troepen repa trieeren, tot surplus verklaard
waarna catalogi worden gezonden aan de
regeeringen van verschillende landen, onder
uitnoodiging een bod te doen op de produc
ten, waar zij belangstelling voor bezitten.
Nederland heeft reeds voor ettelijke millioe
nen aan overtollige legergoederen aange
kocht.
Het gebrek aan deviezen vormt ook op dit
terrein een handicap. Aangezien ook vele
andere gegadigde landen krap in hun dol-
t K.M. is in een opgenblik
afgelegd. Warrel heeft de kap van den
wagen opengeschoven, het zonnetje
schijnt warm op de hoofden van de rei
zigerswanneer ze het Lachende Dorp
binnenrijden. Die naam is'niet zóómaar
gegeven aan deze wonderlijke verzame
ling van huizen, winkels en een kerk.
Alles ziet er opgewekt en frisch uit, en
de dieren, die door de straten loopen
dragen allen een vroolijke glimlach op
hun gezicht. Kijk, die meikever, hij is
zóó blijmoedigdat hij kopje 'duikelt
■midden over cie straat. Zie dien dikken
herbergier onder den luifel van zijn
herberg: een breede lach siert zijn oolijk
kruis spinnengezicht. Als Warrel dien
spin ontdekt, roept hij Wag toe, direct
te stoppen en vliegt het wagentje uit.
lars zitten, verloopt de verkoop van de sur-
plus-goederen moeizamer dan de aanbieders
wenschen, wellicht zal dit er toe leiden, dat
de verkoopende landen zich bereid zullen
toonen, langdurige credieten te verleenen.
De Engelsche depóts bevinden zich v.n.l.
in België en Duitschland. De Britsche leger
goederen worden voor een belangrijk deel
naar Engeland teruggeleid, toch komen ook
van die" zijde aanbiedingen los, die stellig
voor ons land interessant zijn. Er zijn veel
oude materialen onder, welke zich leenèn
voor veredeling.
De Canadeesche depóts bevinden zich o.m.
Nederland. Wat uit deze depóts aangeboden
wordt, is voor de behoefte van ons land van
weinig belang.
Nederland heeft thans voor ca. 2 millioen
dollar uit Amerikaansche depóts gelcocht,
o.m. een groote hoeveelheid gereedschappen,
touw en staaldraad, voor een kwart millioen
autobanden en coverrubber, 430 ton kranten
papier, een aantal jeeps, pyjama's voor het
leger, dertien millioen doozen lucifers, film
materiaal, een aantal dalcotavliegtuigen, enz.
Voorts zijn voor een kleine tien millioen
dollars biedingen gedaan of aanvragen in be
handeling. Het gaat daarbij over een groote
partij houtslijpsel. een aantal lesvliegtuigen,
duizenden jeeps (voor Nederland, Indië en
marine), locomotieven, sleepbooteil, enz.
Nederland heeft ook uit de Engelsche
depóts zeer belangrijke aankoopen, met name
ten behoeve van de spoorwegen verricht.
Ten slotte zij vermeld, dat ten behoeve
van het Nederlandsche leger aankoopen
plaats hebben uit Canadeesche depóts.
Een iedei* veegt zijn eigen
straatje
De Reiniging mist nog liet
materiaal.
Herhaaldelijk bereiken het gemeente
bestuur van I-Iaarlem klachten over de rei
niging der straten. Hoewel het overtuigd
is van de gegrondheid van vele dezer
klachten, is het voorloopig nog niet bij
machte daarin afdoende verbetering te
brengen, daar een en ander het gevolg is
van gebrek aan het benoodigde materiaal.
"Wel zal worden getracht zoo spoedig mo
gelijk tot. een verbetering van'den huldi
gen, onbevrecligenden toestand te komen.
Het gemeentebestuur doet echter, zoo
lang de dienst der Reiniging nog niet bij
machte is de hem opgedragen taak naar
behooren te vervullen, een dringend be
roep op de bevolking, om haar medewer
king te verleenen en verzoekt daarom de
goede, nog veel in gebruik zijnde gewoon
te, om het vóór de woning gelegen straat
gedeelte regelmatig te vegen, zooveel mo
gelijk te handhaven en te bevorderen. In
dien dan het opgeveegde vuil ook nog in.
de vuilnisemmers zou worden gedeponeerd
zou reeds een aanzienlijke verbetering
zijn verkregen.
Het gemeentebestuur zou het op prijs
stellen indien ook de buurtvereenigingen
er bij haar leden op zouden willen aan
dringen de hiervoor gevraagde medewer
king zooveel mogelijk te verleene».
