Persconferentie bij Churchill
Beijnes' verhuizing naar Beverwijk
Hoofdredacteuren stellen vragen
Vrijdagmorgen om elf uur heeft Winston
Churchill een aantal Nederlandsche hoofd
redacteuren en Engelsche journalisten, die
daartoe waren uitgenoodigd door den bui-
tenlandschen voorlichtingsdienst van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken, in
de Mozeszaal van het Koninklijk Paleis te
Amsterdam ontvangen. Wij stonden in een
kring om hem heen en drie kwartier lang
werden vragen op hem afgevuurd, die hij
met opgewektheid en animo beantwoordde
en soms met diplomatieke behendigheid
ontweek. Het was een kleurige staalkaart
van onderwerpen die aan de orde kwam:
een aantal punten volgt hier.
Gevraagd naar zijn optimisme omtrent
een herleving van de Fransche natie,
sprak Churchill met warmte en kennelijke
Overtuiging zijn vertrouwen daarin uit,
eraan toevoegend dat hij die herleving
van het grootste belang voor Europa acht.
Moeten de Westelijke democratieën op
Russische instemming wachten alvorens
zij sterker eenheid kunnen bereiken? Hij
glimlachte hierop, zei dat het een gecom
pliceerder vraag was en dat de kwestie
van tijd in een zaak als deze een factor
van belang zou kunnen zijn.
Wat zijn meening over de verdere ont
wikkeling van het Duitsche vraagstuk
was? „Ik zou een politiek ten aanzien van
Duitschland gehad hebben. Nu ben ik niet
in een positie om er een te hebben. Als
privé persoon kan ik niet formuleeren
hoe men de Duitschers weer op hun
beenen zou moeten zetten". Maar hij liet
zich scherp en beslist uit over de noodzaak
van controle op de Duitsche industrie en
over de essentieele voorwaarde, dat de
Duitschers hun eigen brood moeten ver
dienen. Pruisen, als het kwaadaardigste
deel van Duitschland, zou hij op een an
deren voet willen behandelen dan andere
deelen, waaraan hij een milder régime zou
willen toekennen.
Omtrent totalitaire régimes Het hij zich
scherp uit. Het zou niet veel nut hebben,
de wereld van een totalitair régime te be
vrijden om haar daarna ten prooi te laten
vallen aan een ander. En volgende vragen
brachten den overtuigden democraat tot
uiting, den voorstander van vrije instel
lingen in ieder land, waarbij hij bijzonde-
Ten nadruk legde op de noodzaak van een
onafhankelijke rechtspraak, vrij van
iedere regeeringscontróle.
Er volgde een intermezzo toen iemand
hem mededeelde, dat er een 79-jarige man
in ons land leeft, die verklaart hem tijdens
den Boerenoorlog in Pretoria gevangen
genomen te hebben. „Ik zou hem graag
ontmoeten en de hand schudden," zei
Churchill. „Mijn oude vriend generaal
Smuts was de man, die mij na mijn ge
vangenneming verhoorde. Het was het be
gin van onze vriendschap."
Wat beschouwde hij als de zwartste dag
in den Tweeden Wereldoorlog?
„Geen speciale dag. De activiteit van de
Duitsche onderzeeërs heeft mij in 1941
groote onrust veroorzaakt, die zich in '42
nog heeft voortgezet. Maar ik zou geen
bepaalden dag kunnen noemen."
Wat was voor hem het keex-punt van den
oorlog?
„Het beslissende oogenblik was de Ja-
pansche aanval op Pearl Harbour. Dat
bracht de machtige Vereenigde Staten in
den oorlog, nadat Rusland er al in was
gekomen en daarna kon er geen twijfel
meer aan de overwinning bestaan. Niet
dat ik er ooit aan getwijfeld heb. Want ik
was er in 1940 al zeker van dat de Duit
schers niet konden slagen in een invasie
van Groot-Brittannië
Churchill heeft Donderdag in de Staten-
Generaal gesproken over Vereenigde Sta
ten van Europa als een toekomstbeeld,
zoowel in het Oosten als in het Westen.
Bedoelde hij een splitsing in Oosten en
Westen? Neen, dat bedoelde hij positief
niet. Hij had de eenheid van geheel Europa
op het oog gehad.
Het slot bracht een kort-en-krachtige
rede van mr. M. Rooy, voorzitter van den
Nederlandschen Journalistenkring, die
verklaarde dat de oorlog ons Nederlanders
geleerd heeft wat vrijheid beteekent en
uiting gaf aan onze dankbaarheid jegens
Churchill en het Engelsche volk. ook in
het bijzonder namens ons journalisten,
voor wier arbeid Vrijheid de essentieele
levensvoorwaarde is.
Dit woord gaf Churchill aanleiding tot
een welsprekend antwoord. Hij stond op
en. hield een betoog voor de hooge waarde
van de persvrijheid, dat onze harten ver
warmde. Het was de overtuigde-voorstan
der van een vrije en onafhankelijke pers,
die sprak en de grootste vrijheid van mee-
ningsuiting bepleitte, voorzoover zij niet
leidt, tot verstoring der orde. Het vak moet
eervol vertegenwoordigd woi-den; het moet
zich baseeren op fair play.
Het was een hartelijk en warm slot
woord dat ons den nog steeds enthousias
ten oud-collega deed herkennen. Toen
flitste het licht bij de camera's en de bij
eenkomst was, met een genoegelijken af
scheidsgroet, ten einde.
De benzine komt vrij
De distributie van benzine, motorolie
en alle andere smeeroliën en vetten zal
met ingang van 1 Juni worden opge
heven.
Rijvergunningen blijven evenwel ver-
eischt.
Geen geld, geen tanden
Een grondig onderzoek door den prijscon-
tröledienst heeft aan het licht gebracht, dat
een tandheelkundige inrlchling te 's Gra-
venhage, met filialen o.a. in Amsterdam en
Haarlem, in de jaren 1940 tot 1946 een onge
oorloofde winst heeft gemaakt van ruim
315.000 gulden.
De patiënten van deze Inrichting die
meestal op afbetaling werden geholpen en
dus lot de minder draag'kraohügen moeten
worden gerekend, moesten voor een gebit,
dat ten hoogste f75 mocht kosten, een bedrag
neertellen, dat tussehen de 135 en 500 gulden
varieerde. Dikwijls werd bovendien beta
ling in natura gevergd, terwijl het in veel
gevallen voorkwam, dat tijdens de behande
ling. nadat alle tanden en kiezen waren ge
trokken, de reeds afgesproken prijs nog eens
werd verhoogd. Ook aan een groot aantal
verplicht verzekerden werden te hooge prij
zen berekend.
Tegen twee verdachten, die voornamelijk
van de overwinst hebben geprofiteerd, is
proces-verbaal opgemaakt.
Klachten over te hooge prijzen voor tand
heelkundige behandeling kunnen ingediend
worden bij de bureaux van de prijscontrole.
Het tlagelijkscli brood
Laguardia, gedurende de laatste zeven
weken directeur-generaal van de unrra,
heeft indirect gedreigd te zullen aftreden.
Tijdens een zitting van het bestuur van
de unrra te Washington zeide hij: „In
dien het bestuur de toewijzing voor min
stens de komende maand tot aan den oogst
niet kan garandeeren en geen flinke toe
wijzingen kan geven voor de rest van
1946, kan ik onmogelijk mijn plichten ver
vullen of in de komende maanden tot aan
den volgenden oogst een chaotischen voed
seltoestand voorkomen. Indien al het
graan, de voorraden incluis, waar deze
zich ook zoowel in de exporteerende als
in de importeerende landen bevinden,
goed werd verdeeld, zou er voldoende
graan zijn om draaglijke rantsoenen in
ieder land van Europa te handhaven".
Laguardia voegde er aan toe, dat met
de hoeveelheden graan die de „combined
food board" hem voor de maand Mei ter
beschikking heeft gesteld, in Europa op
zijn hoogst gemiddeld 160 gram beschik
baar is in de samenstelling: de helft tar
we, ongeveer een kwart koren en een
kwart haver. Laguardia veroordeelde
toornig de aan de unrra verstrekte toe
wijzingen als „hoogst onvoldoende". Hij
deed nogmaals een beroep op de voed-
selverstrekkende landen hun bijdrage aan
de unrra te verhoogen en waarschuwde
dat voedselproblemen de wereld zouden
kwellen, lang nadat het werk van de
unrra in Europa od 31 December vol
tooid zal zijn.
Nederland dankt Amerika
Ter gelegenheid van den verjaardag
van VE-day heeft de Nederlandsche
ambassadeur, Loudon, te New York her-
denking'sborden en certificaten overhan- j
digd aan vertegenwoordigers van 28
liefdadigheidsorganisaties, welke hulp-
voorraden aan Nederland stuurden. De
plechtigheid had plaats in het „Holland
house". Op de borden, welke van fijn
Nederlandsch porcelein zijn gemaakt, is
de bevrijding door de Amerikaansche
troepen van Maastricht afgebeeld. In de
in het Nederlandsch geschreven certifi
caten wordt de dank van het Nederland
sche volk voor de Amerikaansche hulp
uitgedrukt.
De president van de „American Relief
for Holland", Michalis, zeide, dat het
Amerikaansche volk door middel van de
organisaties meer dan twaalf miliioen
pond hulpvoorraden in het afgeloopen
jaar naar Nederland heeft gezonden en
deelde mede, dat de American Relief for
Holland deze week als daadwerkelijke
viering van den bevrijdingsdag de len
te-inzameling van kleeren is begonnen.
Hij las dan het volgende telegram van
Hare Majesteit Koningin Wilhelmina
voo,r: „Op dezen eersten verjaardag
van de bevrijding van Nederland ben ik
zeer getroffen door uw gelulcwenschen
en boodschap namens de medewerkers
aan de Amerikaansche hulp voor Ne
derland en ik breng u mijn diepgevoel-
den dank. Mijn volk en ik zijn den le
den van de prachtige organisatie, welke
onder uw leiding staat, die zoo onver
moeid en met zooveel succes hebben ge
werkt om ons te helpen, zeer dankbaar
en groot is onze schuld aan al die mil-
lioenen Amerikanen, die zoo edelmoedig
hun oproep hebben beantwoord. Uw me
deleven en groote materieele hulp heb
ben mijn landgenooten in hun ver-
schrikkelijken nood moed en kracht ge
geven. Hun blijvende dankbaarheid zal
de banden dei- geschiedenis en gemeen
schappelijke idealen, welke ons reeds
samenbinden, nog nauwer aantrekken".
Mijnramp in België
21 Mijnwerkers zijn omgekomen tijdens
een ontploffing in de mijnen van Lodelin-
sart bij Charleroi. Achille van Acker, eer-
ste-minister en minister van steenkool
voorziening, heeft zich naar de plaats des
onheils begeven.
Weer miiiiilie-oiitploffingen
in Duitscliland
Bij Borgsdorff bij Berlijn is als gevolg
van een boschbrand een munitieopslag
plaats in de lucht gevlogen. In het dorp
werd zware schade aangericht. Over per
soonlijke ongelukken is nog niets bekend.
De nieuwsdienst uit de Amerikaansche
bezettingszone meldt, dat te Höttenheim
bij Karlsruhe een munitieopslagplaats in
de lucht is gevlogen, waarbij zeven per
sonen zijn omgekomen. De oorzaak van
deze explosie is onbekend.
Xnglo-Egyptische
onderhandelingen begonnen
De eerste formeele bijeenkomst van de
Britsche en Egyptische delegaties, belast
met de onderhandelingen over de herzie
ning van het verdrag van 1936, is giste
ren in hét Egyptische ministerie van
buitenlandsche zaken gehouden. Sidky
Pasja, de Egyptische premier, die van
daag zijn 71en vex-jaax-dag viert, verwel
komde de Britsche delegatie in waardee-
rende bewoordingen, waarbij hij liet uit
komen, dat beide partijen vervuld zijn
van een oprecht verlangen mede te wer
ken aan de volledige onafhankelijkheid
van Egypte, welke een eei-ste voorwaarde
is voor een duurzame en vruchtbare
vriendschap.
Lord Stansgate, de Britsche minister
van luchtvaart .en leider der Britsche de
legatie, antwoordde Sidky Pasja. Hij zei
de, dat de onderhandelingen een nieuw
tijdper van stabiliteit en harmonie in de
Britsch-Egyptische betrekkingen zullen
inluiden.
Eerste socialistencongres
in West-Duitscliland
De leider van de sociaal-democraten in
West-Duitschland, dr. Schumacher, heeft
tijdens het eerste congres te Hannover
sinds het regiem van Hitier de geallieer
de politiek in West-Duitschland, de „ma
noeuvres" der communisten en de acti
viteit van de Duitsche politie onder het
militaire bestuur gecritiseex'd. Hij waai--
schuwde, dat, indien het Rijnland van
Duitschland zou worden afgescheiden, het
land zou ophouden met te werken. Onder
de 600 afgevaax-digden bevonden- zich
Deensehe, Zweedsche en Britsche ver-
tegenwoordigex-s; ook Nedex'landsche af
gevaardigden worden verwacht.
Palestina en (le UNO
Een A.F.P.-bericht uit Caïro maakt
melding van het feit, dat het Egyptische
blad „Al Mokattam" uit bevoegde bron
zegt vernomen te hebben, dat Rusland
van plan. is het voornemen van de Arabi
sche landen om de Palestijnsche kwestie
voor de UNO te brengen, zal steunen. De
Sovjet-Unie zou haar stem ten aanzien
van deze kwestie reeds hebben toege
zegd.
Labour veroordeelt fusie
De paxdementaire fractie van de Britsche
Labourpartij heeft gisteren een resolutie
aangenomen, waarin zij opnieuw haar af
keuring uitspreekt over de fusie van de
Duitsche sociaal-dem,ocratische partij en
de communistische partij in de door de
Russen bezette gebieden van Duitschland.
Van de 27 leden, die aanvankelijk een
boodschap met gelukwenschen aan de
Duitsche partijen ter gelegenheid van haat-
fusie gezonden hadden, zijn eenigen er
sindsdien van teruggekomen. De motie,
welke de fusie met de communisten ver
oordeelt, werd met slechts 8 stemmen
tegen aangenomen. Meer dan 100 leden
namen aan de bijeenkomst deel.
Duitschlands „tweede
Fiilirer" voor het gerecht
Karl Doenitz heeft het Neurenbergsehe
tribunaal voor een zeer zakelijk en scherp
gestelde verdediging van de Duitsche ma
rine gesteld, die hij wilde vrijpleiten van
allerlei gruwelen waarover do aanklacht
uitweidt.
De beruchte verboden aan U-booten
om drenkelingen te redden, waren volgens
Doenitz een gevolg van den uiterst zwaren
strijd, dien de duikbooten tegen de vlieg
tuigen hadden te voeren. Hierbij noemde
hij „radar" een uitvinding, die den oorlog
heeft beslist. Hierdoor konden de Duit
sche duikbooten praktisch niet meer aan
de oppervlakte vex'schijnen zonder te wor
den opgemerkt en Doexxitz werd genood
zaakt een geheel nieuwe duikboot te ont
wikkelen, die desnoods van Duitschland
naar Japan zou kunnen varen zonder bo
ven te komen.
Tot Juni 1942 bleven de Duitsche duik-
bootvci'liezen binnen dragelijke grenzen,
daarna stegen zij evenwel. Doenitz zeide
dat 650 duikbooten gezonken z(jn en dat
van 40 duizend man duikbootpersoneel er
25 duizend gesneuveld zijn.
Doenitz' bewondering voor Hitler deed
niet onder voor de lofzangen, die vele
andere beschuldigden op des Führer's per
soonlijkheid hebben gezongen. Hij kon
nauwelijks termen vinden om die bewon
dering te uiten: „Geweldige pei-soonlijlc-
heid met genialen aanleg, universeele
kennis en enormé suggestieve kracht."
Doenitz deed voorts enkele interessante
mededeelingen over Seyss Inquart's laat
ste dagen als rijkscommissaris. 1 Mei werd
Seyss door Doenitz naar Flensburg ont
boden. Hij zou den nieuwen Fühx-er ver-
zöcht hebben alle door het opperbevel ge
geven bevelen tot het opblazen der slui
zen in Holland te herroepen en de ladin
gen te doen weg nemen. Het laatste ver
zoek van Seyss was geweest of hij per
snelboot naar Holland ïxiocht terugkeeren,
om daar zijn post te hei-vatten.
Tenslotte vertelde Doenitz dat Sauckel
op het laatste moment kans gezien had
aan boord van een duikboot te komen, die
na de capitulatie wilde vluchten. De U-
boot werd echter teruggeroepen toen
Sauckels stunt bekend werd. Later heeft
Sauckels verdediger voor het tribunaal
beweerd dat deze pogingen in het werk
had gesteld zich te onttrekken aan zijn
opdrachten, doch Doenitz verklaarde dat
deze vlucht uit „idealistische overwegin
gen" werd ondernomen, waaruit valt te
concludeeren, dat Sauckel nog booze plan
nen had ten aanzien van de voortzetting
van den strijd.
De voormalige oppei'bevelhebber der
Duitsche marine zeide, dat zijn benoeming
tot staatshoofd door Hitier volkomen on
verwacht voor hem was geweest en uit
sluitend het gevolg was van „een betreu
renswaardig misverstand tussehen Hitier
en Goei-ing". Doenitz zeide dat de radio
berichten uil Berlijn op 30 April en 1 Mei
1945, die zijn benoeming meedeelden, tegen
strijdig waren geweest. Het eerste bericht
gaf hem namelijk volledige volmacht, het
tweede deelde mede, dat Goebbels, Bor-
mann en Seyss Inquart minister moesten
worden, onder geen omstandigheden zou
ik zijn ingegaan op medewerking van deze
personen, uitgezonderd Seyss Inquart",
zeide Doenitz.
Hoe staan de kansen
om het bedrijf te Haarlem te houden?
In een vorig nummer was te lezen, dat
de dix-ectie van Beijnes thans de vex-plaat-
sing van haar fabrieken uit Haarlem naar
Beverwijk voorbereidt. Het plan dezer
verhuizing heeft jaren gehangen, zoodat
vermoedelijk bij een enkeling al de ge
dachte zal zijn opgekomen: van uitstel
komt afstel. Dit is evenwel niet het ge
val. Zoo gauw Beijnes in Beverwijk kan
gaan bouwen, doet zij het ook, want er
is in verband met den bouw van veel
nieuw spoorwegmaterieel groote be
hoefte aan een modern ingericht bedrijf.
Deze mededceling over de verplaat
sing van Beünes zal ongetwijfeld te
Haarlem teleurstelling wekken, te
meer, omdat wü een maand geleden
bekend maakten, dat in de toekomst de
Spoorwegen ook de Centrale Werk
plaats te Haarlem zullen opheffen,
om haar op te nemen in een groote
wex'kplaats, die in het centrum des
lands zal worden opgericht.
Over eenigen tgd zal Haarlem dus
twee groote industrieele ondernemin
gen missen. In den goeden tjjd werkte
Beijnes met GOO a 700 man. de Centrale
Werkplaats met 1100 a 1300.
Index-tijd is door het Economisch Tech
nologisch Instituut (een provinciale instel
ling) een onderzoek ingesteld naar de
vraag of een bedrijf als dat van Beijnes
een voox-- of nadeel voor een gemeente is.
Dit rapport is nooit gepubliceerd. Wij
vernemen dat het tot geen besliste uit
spraak gekomen is, daar de conjunctuur
omstandigheden van overwegenden in
vloed zijn. Heeft zoo n fabi'iek gex-egeld
werk, dan is in het algemeen van een
voordeel te spreken. Wisselen perioden
van drukte en sïapte elkaar af, dan is
het een nadeel als arbeiders die in den
drukken tijd naar Haarlem getrokken zijn,
bij slapte worden uitgestooten.
Het zou interessant zijn indien thans een
nieuw onderzoek zou worden ingesteld,
nu de fabriek voor een lange reeks jaren
van gx-oote orders vex-zekerd is.
Wij hebben aan de directie de vraag
gesteld of er nog kans is, dat van de ver
huisplannen wordt afgezien.
Op die vraag werd geantwoord:
De gemeente Haarlem heeft ons in de
eerste plaats aan te bieden een terrein in
de nieuwe industriewijk in den Waarder-
poldei-, nabij het Noorder Buiten Spaarne.
Die grond is evenwel voor ons minder
geschild, omdat voor onze zware industrie
extra voorzieningen noodig zouden zijn.
Voor den oox-log werden die extra uit
gaven op meer dan 2 ton geraamd, nu zou
het zeker nog veel hooger zijn. Wij kunnen
er dan ook niet aan denken om naar dit
terrein te gaan. Een tweede mogelijk
heid zou zijn het terrein, waarop nu
het Goederenstation aan de Westei-gracht
staat. Het is de bedoeling dit in de toe
komst naar het havencomplex aan het
Noorder Buiten Spaarne te vei-plaatsen.
Alleen zijn wij bang dat die verhuizing zoo
lang op zich zal laten wachten, dat wij
ons bouwplan niet zoolang uit kunnen
stellen.
Tenslotte is er nok het tei-rein waarop nu
de Centrale Werkplaats staat. Wij zijn
bang, dat hiervoor dezelfde bezwaren,
gelden, want er is immers al een termijn
van minstens 5 jaar genoemd. Zoo lang
kan Beijnes niet wachten. Wie bovendien
zou denken, dat wij de gebouwen van de
Centrale Werkplaats zouden kunnen ge
bruiken, moet niet vergeten, dat voor
het bouwen van nieuwe rijtuigen en
goedei-enwagens andere exschen gesteld
worden aan de constructie der gebouwen
dan voor de revisie- en reparatiewerk
zaamheden, die de Centx". Werkplaats uit
voert.
In het algemeen verwachten wij dat in
de toekomst ten Noorden van het Noord
zeekanaal, in de omgeving der Hoog
ovens, een industrie-centrum zal ontstaan,
dat gunstige perspectieven zal bieden
voor de voox-ziening met werkkrachten,
de transportmogelijkheden, enz. Een be
drijf als het onze zal er vermoedelijk
betere' voorwaarden vinden voor zijn
verdere ontwikkeling dan in de naaste
omgeving eener groote stad.
Men ziet dus zoo besloot de directie
de kans, dat er nog een weg gevonden
kan wox-den om ons te Haarlejm te hou
den, is uiterst gering.
