Luidsprekers
Een zwarte bladzijde
voor de
krankzinnigen-verpleging
Bij onze in formaties, die verband hiel
den met de huisvesting der krankzinni
gen, nu ,,Duin en Bosch" te Castricum
in gebruik is voor N.S.B.-gedetineerden,
bïeek ons, dat in de oorlogsjaren het aan
tal krankzinnigen vrij sterk gedaald is
door overlijden. Wij vroegen daarover
inlichtingen aan den heer J. H. Pameijer,
arts te 's-Gravenhage, inspecteur van het
rijkstoezicht op het krankzinnigenwezen.
Deze deelde ons mede:
Inderdaad er zijn in de oorlogsjaren
veel krankzinnigen overleden De to
taalcijfers ziin: 1938: 1746, 1939: 1792. 1940:
2119, 1941: 2369, 1942: 2595, 1943: 2685, 1944:
3267 en 1945 3736. Daarbij moeten wij
nog bedenken, dat het aantal patiën
ten, dat in de gestichten verpleegd
werd, na 1942 gedaald is. omdat door de
evacuatie van eenige gestichten vrij veel
patiënten naar huis gingen of in gezins
verpleging werden opgenomen. Men kan
dus wel zeggen, dat in de jaren 1944 en
1045 het sterftecijfer in de gestichten iets
meer dan verdubbeld is. vergeleken bij
de voor-oorlogsche jaren. Een nadefe
6tudie moet' nog uitwijzen, of dit inder
daad abnormaal hoog is. vergeleken bij
de algemeene sterfte. Het is immers
een algemeen oorlogsverschijnsel, dat het
sterftecijfer sterk was opgeloopen. -Bo
vendien moet men bedenken, dat in de
gestichten in verhouding veel oudjes wa
ren opgenomen en die hadden het sterkst
van de oorlogsinvloeden te lijden.
In het algemeen kan gezegd worden,
dat de voedingstoestand in de gestichten
vrij behoorlijk was. De meeste directeu
ren zagen gelukkig kans, wat extra voor
hun patiënten machtig te worden. Dit
geldt vooral voor de inrichtingen, die op
het platteland gevestigd waren. In de
steden had men het moeilijker. Geluk
kig hebben wij, dank zij de medewerking
van den geneeskundigen Hoofdinspecteur
van de Volksgezondheid en die van
het C. D. K., steeds kans gezien hoo-
gere rantsoenen te krijgen voor onze pa
tiënten dan algemeen geldend waren. Al
leen in den allerlaatsten tijd, toen de
Distributie niet meer centraal geregeld
was, waren er Distributie-kantoren die
onder N.S.B.-invloed stonden, die deze
extra-rantsoenen inhielden.
Een zwarte bladzijde uit de geschiede
nis van het krankzinnigenwezen in ons
land vormt het gebeurde in het zieken
huis onder den Dolder, bij Amersfoort,
waar juist veel Haarlemsche patiënten
uit Santpoort en Duinenbosch geëvacu
eerd wai;en. Daar stond een N.S.B.'er
als geneesheer-directeur aan het hoofd.
Dit heeft tot ergerlijke toestanden
aanleiding gegeven. Hij deed niet
de geringste moeite om te zorgen
dat er behoorlijk eten voor de pa
tiënten was en belemmerde bovendien
nog, dat er hout in de bosschen gekapt
werd om nog eenige verwarming aan de
patiënten, te kunnen geven. In den
Dolder zijn dan ook veel menschen van
honger en kou gestorven. In 1938 was het
sterftecijfer in den Dolder 79 per 1000
verpleegden, over 1944 235 en over 1945
zelfs 411. Meer dan het vijf-voudige dus.
Het verwonderlijke was eerst, dat wij
na de bevrijding in den Dolder nauwe
lijks lijders vonden, die uiterlijke teeke
nen van hongerziekten toonden. Bij
nader onderzoek bleek evenwel, dat de
toestand in dit ziekenhuis zoo ernstig
was geweest, dat bijna al die lijders al
overleden waren.
Bovenbedoelde geneesheer-directeur, die
bij de bevrijding werd gearresteerd
zoo besloot Dr. Pameijer, is gelukkig
6poedig daarna vervangen door zijn voor
ganger, die tijdens het N.S.B.-bestuur
van de inrichting was afgetreden, zoo
dat de leiding weder in bekwame han
den is.
De dagbladen en het papier
Op de vragen, van den heer Van der
Goes van Naters in verband met de pa-
pier toewij zing aan dagbladen, heefit de
minister van Handel en Nijverheid het
volgende geantwoord:
Het onderzoek, dat bij de dagbladen
wordt ingesteld, is nog niet beëindigd.
Reeds is vastgesteld, dat verschillende
dagbladen in geringe mate het aantal
exemplaren, dat ter vervaardiging was
toegestaan, en de hoeveelheid papier,
dae ter verwerking daarvoor mocht
■worden gebruikt, hebben overschreden.
Slechts bij één dagblad is belangrijke
overschrijding geconstateerdHet is niet
mogelijk, thans Teeds mede te deelen
welke persorganen de toegestane hoe
veelheden hebben overschreden. Te zij
ner tijd zal dit worden bekend gemaakt.
Maatregelen tegen de overtredingen
worden voorbereid.
Na-inlevering bankpapier
De Nederlandsche Bank N.V. heeft na
de sluiting van den termijn voor na-inle
vering van buiten omloop gestelde bank
en muntbiljetten en zilverbons op 15 Mei
1946. een aanvang gemaakt met de afdoe
ning van de desbetreffende aanvragen.
Ingevolge de door den minister van Fi
nanciën gegeven aanwijzingen zullen
slechts die aanvragen voor toewijzing in
aanmerking kunnen komen waarvan be
wezen is. dat omstandigheden buiten den
wil van den aanvrager de inlevering heb
ben belet. Hieronder zijn te verstaan die
omstandigheden, welke niet aan den in-
leveraar kunnen worden toegerekend. Ver
geetachtigheid, slordigheid, onachtzaam
heid en dergelijke redenen gelden dus niet
als verontschuldiging.
Correspondentie over afgewezen aanvra
ger. kan niet worden gevoerd.
Prins en Prinses
naar Zwitserland
Het programma
Het programma van het bezoek, dal
Prinses Juliana en Prins Bernhard aan
Zwitserland zullen brengen, is thans te
Bern bekend gemaakt.
Maandagochtend, 20 Mei, zal het Prin
selijk paar op het vliegveld bij Genève
arriveeren. Om 11.30 vertrekken de hooge
gasten per auto naar Kehrsatz, waar de
Zwifsersche regeering het staatseigendom
„Villa Lohn" te hunner beschikking heeft
gesteld.
Dinsdag, 21 Mei/ zal een autotocht door
de stad Bern worden gemaakt, waarna
het prinselijk paar ten stadhuize zal wor
den ontvangen.
Des middags om 18 uur zullen de
hooge gasten door den Zwitserschen
bondsraad worden ontvangen. Prinses
Juliana zal een geschenk aanbieden
en een rede uitspreken. Deze plech
tigheid zal door de drie Zwitsersche
radiozenders worden uitgezonden.
Hierna zullen Prinses Juliana en Prins
Bernhard vertegenwoordigers ontvan
gen van Zwitsersche organisaties voor
hulp aan Nederland en Zwitserland
die actief aan deze hulpverleening
hebben meegewerkt.
Den volgenden dag, 22 Mei, zal des
ochtends worden begonnen met een auto
tocht door het kanton Bern. Om 16 uur
zal Prins Bernhard de militaire paarden
stallen van den Zwitserschen staat in
Bern bezoeken, 's Avonds zullen Prinses
Juliana en Prins Bernhard in het Ne
derlandsche gezantschap aan de Zwitser
sche regeering een banket aanbieden, des
avonds worden in hotel Bellevue te Bern
Zwitsersche officieele persoonlijkheden
door Hunne Koninklijke Hoogheden ont
vangen.
Donderdagochtend 23 Mei, vertrekt het_
Koninklijke Paar weer naar Genève.
waar de Prinses, als voorzitster van het
Nederlandsche Roode Kruis, een bezoek
aan het Internationale Roode Kruis zal
brengen Daar zal een diner worden aan
geboden, waarna de Prins en Prinses de
terugvlucht naar Nederland zullen aan
vaarden.
De Arabische wereld
gaat zich beraden
Alle Arabische loondngen en presi
denten zullen zeer binnenkort in een
plaats in of nabij Egypte bijeenkomen
om te eonfereeren over de Palestijnsche
kwestie. Een dergelijke bijeenkomst
heeft nog nimmer van te voren plaats
gehad. De zeven leden van de Arabi
sche Liga zijn vijf koninkrijken, Egyp
te. Arabië. Irak. Transjordanië en Je
men, en twee republieken, nl. Syrië en
Libanon.
De uitnoodiging tot deze bijeenkomst
is uitgegaan van den Egyptisehen ko
ning Faroek, die het hoofd van de Ara
bische afdeeling naar de zeven hoofd
steden heeft gezonden met een bood
schap voor de staatshoofden, bevatten
de het verzoek bijeen te komen ter be
studeering van het Palestijnsche vraag
stuk. Datum noch plaats van deze bij
eenkomst zijn bekend.
Van wie zijn deze goederen?
Eind Maart of begin April 1945 is uit den
trein van Amersfoort naar Utrecht, staan
de op het station te Amersfoort, van een
transport Nederlandsche gevangenen der
Duitschers, een 15-tal gevangenen ont
snapt. Deze gevangenen hebben aan de
langs het stationsemplacement gelegen
Barchmann Wuytierslaan te Amersfoort
verschillende goederen, voornamelijk klee-
dingstukken, achtergelaten. Een tiental
dezer personen heeft zich tot nu toe aan
gemeld om deze goederen af te halen. Zij,
die zulks nog niet hebben gedaan, kunnen
zich ter terugbekoming van hun eigen
dommen in verbinding stellen met den
commissaris van politie te Amersfoort.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 15 Mei 1946
BEVALLEN: 11 Mei, C. H. van Katwijk—
Simons, d.; D. L. v. d. Wielen—Dreijer, d.;
12 Mei, J. Kosters—Beers, <1.; 13 Mei, J. F.
Siebeling—b. Wanrooij, z.; K. Molenaarde
Muinck, d.; 14 Mei, H. B. de Koe—Roseboom,
d.; C. Groskampde Jong, z.; E. Paap—Wil-
lemse. d P. B. Anslijn—v. d. Bosch, z.; H.
M. SchindelerBekooy, d.; J. C. Nijssen—v.
Wijngaarden, d.; J. A. M. Huisman—Groen,
z.; M. A. Turk—Mooij, z.; IS Mei, G. M. v.
Bakelv. d. Eem, d.; A. v. Steenbergen-
Hertog, d.; A. G. v. d. Wel—v. d. Veldt,
OVERLEDEN: 12 Mei, J. W. Eiselin, 63 j.,
Westerhoutpark; J. J. Vrugt, 75 j., Jans
straat; J. F. Siegers—Glazener, 81 j.. Einden-
houtstraat; 13 Mei, P.-v. d. Meer, 76 j.. Voor-
tingstraat; N. C. Hoogteiling, 57 j., Olmen
straat; G. C. Steffers—Roeper, f.9 j., Turf-
steeg; 14 Mei, K. Dekker, 37 Kamperlaan.
ONDERTROUWDH. v. d. Stelt en C. P. V.
Dijk; J. H. Ophof en J. Hoek; G. J. Huijzer
en G. Versteeg; S. v. Seggelen en N. Jonge-
pier; J. G. A. v. d. Veldt en A. E. Langeveld:
J. Lammertima en M. G. IJlstra; C. L.
Meijer en E. A. v. Koningsbruggen; A. P.
Harmsen en C. M. Ligthart; W. Mensink en
C. W. M. v. d. Borden; P. F. de Bordes en
M. E. Leupen; R. Holman en H. B. Steen;
C. van Stijn en E. A. Visser.
GEHUWD: J. F. Zwarts en M. II. Poulen:
c. L. Richters en C. G. Weidema; W. A. D.
Steijl en E. C. Oudendijk; W. v. d. Kutl en
M. W. Reilergert; C. H. Huis in 't Veld en
T. Groot; H. J. G. v. d. Werff en B. J.
Bergsma; A. Rijm en E. C. in "t Veld; H. v.
Alphen en G M. v. d. Meer; A. A. v. d. Meij
en T. Bosma; W. Hoogkamer en C. Burg
stede; J. de Kruif en H. T. F. Spoor; J. Wald-
hober en L. Vink; J. S. Kramer en J. C. de
Graaf; L. John en A. G. Jansen: J. v. d.
Nieuwenhof en A. Sernee; J. H. Korremans
en A. den Burger: A. H. Ouderlnod en W.
Hij wegen; J. K. Veerman en L. v. d. Broek;
G. Nïeuwenhuizen en W. M. Hessling; B. G.
Witjes en M. v. d. Meer; A. J. B. van Marls
en C. J. M. Goddijn; B. Mars en J. G. Polak;
A. de Looper en M. A. Bakker; J. de Kruif
en C. Geel.
Nederlandsch Kamerkoor
In het gebouw van de Vrijzinnig Hervorm
den werd een concert door het Ned. Kamer
koor onder leiding van Felix de Nobel ge
geven. Het tweede gedeelte bracht aardige
Engelsche liedjes van John Farmer (17de
eeuw), twee tekstlooze zangen van Fr. De-
lius, die mij meer aan voortdurend porta
mento spelende instrumenten dan aan de
poëzie van een zomernacht op het water de
den denken; dan twee koorliederen van D:e-
penbrock op Duitsche teksten, het eerste
daarvan zonder sopranen en beide qua zui
verheid niet onberispelijk uitgevoerd en drie
populaire liedjes, resp. een Fransch, een
Engelsch en een Nederlandsen in koorzet
ting van F. de Nobel.
In tegenstelling met dit luchtige program
ma was het meerendeel van hetgeen vóór de
pauze uitgevoerd werd. Een uit Gregoriaan-
sc'ne elementen gegroeid ..Sancius" van Cle
mens non Papa, een heerlijk „Ave Maria"
van Josquin des Prés, diep gevoeld en van
édelen eenvoud en twee interessante werk
jes van W. Byrd representeerden waardig
de 16e eeuwsche toonkunst, drie van Poulenc
den modernen tijd. In al deze was ook de
koorzang bijzonder mooi; in de humoristi
sche na de pauze stond hij niet hoog.
K. de Jong
Haarlemsche Orkest Vereeniging
lste Concert van den Beethovencyclus
Na de op het concert van 19 September
1945 opgedane ondervinding, dat het spel van
den solist, den violist Wim Noske, alleen
voor de in de onmiddellijk in de nabijheid
zittenden duidelijk te hóoren was, voor het
meerendeel echter door den kerkgalm groo-
tendeels of geheel verloren ging. leek het
onwaarschijnlijk dat men het experiment in
onze Groote Kerk zou herhalen. Toch is dit
gebeurd en de gevolgen zijn geweest zooals
ik verwachtte. Met opzet heb ik tijdens de
uitvoering van Beethoven's vioolconcert op
verschillende plaatsen in de kerk geluisterd.
Alleen binnen het koorhek en terzijde van
het koor kwam het magistrale spel van Theo
Olof redelijk tot zijn recht; reeds vóór het
koorhek bleek het onduidelijk te klinken, in
het transsept en daarachter was het slechts
van tijd tot tijd als heel uit de verte nog
hoorbaar. Welk een genot hebben al die
honderden gedistancieerden gemist! Ma
gistraal was het spel van dit vioolgenie, rijp
en bezonken tot in elk détail, vlekkeloos in
technisch opzicht, ook in "de enorm zware
aan contrapuntische combinaties rijke ca
dens van het eerste deel, alleen mijns inziens
hier en daar iets te breed van tempo, waar
door de gang vertraagd werd.
Hein Jordans werkte uitnemend met den
solist samen; het orkest speelde echter soms
relatief te sterk. De Eroïca heb ik niet meer
geboord, hetgeen in deze ruimte geen ge
mis voor me beteekent. Wat er van de 9de
Symphonie terecht moet komen in deze-kerk
kan men ai wei bevroeden. K. de Jong
Stereofonische uitzending
Op Zaterdag 15 Juni te 16.30 uur is er
onder auspiciën van het laboratorium dei-
Stichting „Radio Nederland" een z.g.
stereofonische uitzending over beide zen
ders. De omroep zal 12 Juni om 19.30 uur
over Hilversum I en 13 Juni om 19.45 uur
over Hilversum II een vraaggesprek uit
zenden. waarin men zal kunnen hooren,
op welke wijze men thuis van deze pro
grammatische nieuwigheid, een belangrijk
initiatief voor Nederland, zal kunnen ge
nieten.
In ons blad van Zaterdag 11 Mei heb
ben wij reeds een artikel aan de beginse
len der stereofonie gewijd.
De Amerikaansche Senaat heeft de
amendementen in de dienstplichtwet goed
gekeurd, die de verlenging van deze wet lot
1 Juli a.s. en de vrijstelling van jongeman
nen onder de 20 jaar en van vaders regelen.
De verkiezingen
en het parlement
Heden is een Koninklijk Besluit versche
nen, waarbij een aantal data zijn vast
gesteld niet betrekking tot de plechtige
bijeenkomsten van het parlement na de
verkiezingen voor de Tweede Kamer en
betreffende de verkiezing en candidaat-
stelling van leden der Eerste Kamer.
De Tweede Kamer zal worden ontbon
den met ingang van Maandag 3 Juni. Da
Eerste Kamer zal worden ontbonden met
ingang van Maandag 22 Juli. De Tegen
woordige zitting der Staten-Generaal'zal
in vereenigde vergadering worden geslo
ten op Zaterdag 1 Juni te 3 uur 's namid
dags namens de Koningin door den minis
ter van Binnenlandsche Zaken.
De eerste samenkomst van de buitenge
wone zitting van de (oude) Eerste Kamer
en de nieuwe Tweede Kamer zal plaats
hebben in vereenigde vergadering op
Dinsdag 4 Juni. De minister van Binnen
landsche Zaken zal namens de Koningin
deze zitting openen. De verkiezing van
leden der Eerste Kamer zal plaats hebben
op Vrijdag 12 Juli, de candidaatstelling op
Vrijdag 21 Juni. De sluiting van de buiten
gewone zitting van de (oude) Eerste en
de nieuwe Tweede Kamer zal op 20 Juli
geschieden door-den minister van Binnen
landsche Zaken des middags te 3 uur. De
nieuwe zitting van de beide nieuwgeko-
zen Kamers zal in vereenigde vergadering
worden geopend op Dinsdag 23 Juli.
Uitloting l/% Staatsieening 1943
De Minister van Financiën maakt be
kend, dat het bedrag van de schuld
bekentenissen der 31/® Staatsieening
1943, welke op 15 Juli 1946 aflosbaar zul
len zijn, door hem is vastgesteld op hon
derd millioen gulden en dat de uitloting
dezer schuldbekentenissen in het open
baar zal plaats hebben op Maandag 27 Mei
1946, des voormiddags ten 10 ure in het
gebouw van het ministerie van financiën
te rs Gravenhage, Kneuterdijk 22.
Scheepsberichten
Te Rotterdam aangekomen 14 Mei: Fjo-
dana (Noorw.) van Le Havre; North Tïp-
perary (Eng.) van Amsterdam; Saltnes
(Noorw.) van Kristiansand: James C. Ca
meron (Am.) van Vancouver; 15 Mei: Gu-
drun (Den.) van Raumo; Rosemarie (Ned.)
van Denemarken. Van Rotterdam ver
trokken 14 Mei: Muron (Ned.) naar Man
chester; Hedale (Eng.) naar Sarwick; Gleu
(Eng.) naar New Castle; Ingrid (Eng.) naar
Liverpool; Melrose Abbey (Eng.) naar Hull
Marga (Noorw.) naar Holden. 15 Mei: Se
renity (Eng.) naar Kingsland; Glashaven
(Ned.) naar Cardiff; Andacia (Ned.) naar
Embden; Nathaniel Matthews (Eng.) naar
Tilburg. Rott. Lloyd, Sibajak 13 Mei van
Suez vertrokken; Kota Inten 14 Mei Kar-
diva Cannel gepasseerd, wordt c a. 24 Mei
te Suez verwacht; Weltevreden 14 Mei van
Port Said vertrokken; Kota Baroe 10 Mei
van Semarang, wordt ongev. 2 Juni te
Port Said verwacht. m,s. Tabinta te Port
Said 14 Mei: ms. Tawali te Batavia 9 Mei;
s.s. Tcrborgh van Seattle 9 Mei: ie Coos-
bay 10 Mei; ms. Saparoea van Du'-ban 3
Mei; m-e. Manoeran te Batavia 12 Mei.
DAGMEISJE gevraagd v.
heele of halve dagen. Adres
Stationsweg 82, Velseh.
Te koop gevr. moderne
KINDERWAGEN en mooie
rooktafel met bijbehooren.
Br. L 523 bur. v. d. blad.
WEGGELOOPEN bruin
hondje, luistert naar den
naam Tommie. Terug te bez.
Kortenaerstr. 21, IJm. O.
RUILEN' 1 p nw. werk-
sch. m. 43 voor 1. h. sch. m.
44. Groeneweg 17, IJm. O.
Wie weet voor jongelui,
die gaan trouwen een goede
M1DDENSTAX I)S WONING
(huurprijs ca. f 35 tot f 40
p. mnd.) of gcd. daarvan in
de gem. Velscn legen fL be
looning? Br. L 525 bur. blad.
RUILEN z.g.a n. dames-
sch. m. 40 voor m. 41 of
schoenenbon pl; h. Nijman,
Bloemstraat 53, IJmuiden.
RUILEN schoenenbon v.
fietsbuitenband. Adres te
vern. bur. v. d. blad.
RUILEN z.g.a.n zwarte
damesmantel m. 44 voor ra.
46. Kastanjestraat 15. IJin.O.
WIE RUILT mijn 1 pers.
Eng. led. m. spiraal voor 2
pers. spiraalmatras of grijs
pak gr. m. voor 2 p. spiraal
matras? Elzenstr. 29, IJm. O.
Gevr. door jong echtpaar
gem. of gest. KAMERS. Vr.
genegen in de huish. te hel
pen, Br. L 524 bur. blad.
TE KOOP 1 pr. -z.g.a.iL
werkschoenen m. 43-44. Vel-
serduinweg 312, IJm. O.
TE KOOP 2 kl. bloemen
tafeltjes, tevens wit zijden
damesjapon en d. bl. avond
jurk en blouse. Spilbergen
straat 5, IJm. O.
Te koop staande SCHE
MERLAMP en dressoir. Bak
kerstraat 23. IJm.
Te koop WINDJACK, soort
tweedstof, lft. pl.m. 14 j. en
meisjesjurk lft. 14 j. Snel-
liusslraat 35. IJm.
TE KOOP 4V2 M. blauwe
stof voor H costuum. 's av;
na 6 u. Trompstr. 196.
Bod gevr. op 2 ENG. BUr-
TENB. 28 x l1.^ en een bin
nenband, ook te ruilen voor
een goed vloerkleed of ieta
derg. Tuindersstr. 63. IJm. O.
Te koop agb. 3 M. ETER-
NIETBUIS, wijdte 10 c M..
0 60 M. idem. 1 bocht 90°,
10 c.M. Schliker, Tromp
str. 45.
Stel MARMOTTEN ie k.
Dirk Hartoghstr. 2.
Te koop beste MEIJK-
GF.1T. keus uit 2. Kerkplein:
7, Velsen-dorp.
Z.g.a.n. Engelsche FIETS
'e koop. Dekker. Kanaalstr.
19 zw.. IJm.
Te koop agb. DAMES
FIETS, geheel compleet.
Sparrenstraat 19. IJm. O.
TE KOOP 2 inmaakpotien,
doorstroomapparaac m. dou
che, 1 paar kinderpantoUels
■>4-35. 'iehte zomermantel en
4 zomerjaponnetjes m 40-42.
Adr, te bevr. bur. v. d. blad*
