IJmuider Courant
De Perzische bom gebarsten
Nieuwe Regeering
®0c Jaargang \o, 18333
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Maandag 20 Met 1048
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
T\E vijftien ministers, die sinds bijna
■'-'elf maanden de voorloopige regeering
van Nederland hebben gevormd, hebben
onmiddellijk na de verkiezingen hun por
tefeuilles ter beschikking van H.M. de
Koningin gesteld. De Koningin heeft dit
in overweging genomen en de regeering
verzocht, inmiddels al datgene te blijven
verrichten wat zij in het landsbelang
noodig achten. Dit zijn termen, die tot
het staatkundig gebruik behooren. Er is
dus nu een démissionnaire, dat wil zeg
gen: in staat van ontslag verkeerende
regeering. Ofschoon de bewoordingen
van de Koningin geen beperking op haar
normale bevoegdheden toepassen zal de
practijk wel uitmaken, dat zij zich verder
bepaalt tot de afdoening van loopende za
ken. Men pleegt geen nieuwe dingen te
ondernemen als men démissionnair is,
ook al omdat men niet weet of de vol
gende regeering ze zal overnemen.
Ook als die nieuwe regeering mocht
steunen op een samenwerking van de R.K.
Volkspartij en de Partij van den Arbeid,
die resp. 32 en 29 zetels hebben behaald
en dus met 61 zetels in de Tweede Kamer
van 100 leden een sterke meerderheid zou
den vormen, zouden ongetwijfeld vele
van de huidige ministers niet op hun
posten terugkeeren. De aftredende regee
ring telt 7 leden van de Partij van den
Arbeid, 3 Katholieken en 5 die tot andere
partijen behooren of geen uitgesproken
politieke richting hebben. Het is niet
zeker dat dit vijftal geheel verdwijnen
zou bij de samenstelling van een
„Roomsch-roode" regeering en zelfs waar
schijnlijk dat een van hen, de minister
zonder portefeuille mr. E. N. van Klef-
fens, wegens zijn bijzondere kennis van
internationale zaken in iedere combinatie
gehandhaafd zal worden. Maar de meesten
zouden wel heengaan. Van de zeven leden
van de Partij van den Arbeid en de drie
Katholieken zouden er ook een aantal
verdwijnen, omdat samenwerking van de
twee partijen tot een gelijke verdeeling
van de voornaamste ministerposten zou
nopen, die thans niet bestaat, in de
démissionnaire regeering bezet de Partij
van den Arbeid de meeste belangrijke
posten. De Katholieken hebben er maar
twee, n.l, Binnenlandsche Zaken en
Justitie en het is niet te verwachten
dat de huidige minister van Justitie, mr.
Kolfschoten, van een nieuwe regeering
deel zal uitmaken.
Overigens staat het nog geenszins vast
dat de komende nieuwe regeering op een
samenwerking Van de Katholieken en de
Partij van den Arbeid zal steunen en dus
uit vertegenwoordigers van deze twee
grootste fracties in de nieuwe Kamer, zijn
samengesteld.
De eerste vraag die zich voordoet is:
wie zal door H.M. de Koningin met de
opdracht tot vorming van een nieuw ka
binet belast worden? Het ligt voor de J
hand dat de formateur een R.K. zal zijn.
In elk geval komt de R.K. partij het
eerst voor de opdracht- in aanmerking,
omdat zij de grootste fractie vormt. Men
moet de aanwijzing van den formateur
evenwel niet vandaag of morgen verwach
ten, want volgens staatkundig gebruik
zal de Koningin eerst alle partijleiders
raadplegen en ook met andere adviseurs,
de Kamervoorzitters en den vice-presi
dent van den Raad van State, te rade
gaan. Nadat verleden jaar twee forma
teurs zijn opgetreden kan men de moge
lijkheid niet als uitgesloten beschouwen,
dat dit als gevolg van het overleg op
nieuw gebeuren zou, ofschoon wellicht
bezwaren zouden bestaan om een dubbel
formateurschap op deze wijze den schijn
van een nieuw staatkundig gebruik te
geven. Maar het schijnt denkbaar.
Samenwerking met de Partij van den
Arbeid is evenwel niet de eenige moge
lijkheid, die zich voor de R.K. Volkspartij
voordoet. Zij kan ook andere kanten uit.
Zij „zit op de wip", zooals dat vanouds
in de politieke taal pleegt te heeten. Her
leving van de oude coalitie van rechts is
in theorie mogelijk, maar niet waarschijn
lijk. Een nationale regeering, of juister
gezegd: regeering op breede basis, waar
van met de Partij van den Arbeid ook de
A.R., de C.H. en de Partij van de Vrijheid
deel zouden uitmaken, is niet ondenk
baar, al lijkt zij na de hevige disputen
in den verkiezingsstrijd, moeilijk aan
nemelijk. Op sommige punten van geschil
staat men in de practijk der huidige
politieke mogelijkheden lang niet zoover
van elkaar, als dat in dien strijd leek.
Het staat evenwel te bezien of dit toch
niet tot een vervlakking zou leiden, zoo
als wij die voor den oorlog gekend heb
ben en die teveel initiatief zou remmen,
zoodat het landsbelang er niet mee ge
diend zou zijn. De formateur zou zeker
voor een moeilijke taak komen te staan
Regeeringstroepen vallen Azerbeidsjan aan
Hel woord is aan.
Zondagavond heeft de radio-omroep
van Tebriz, de hoofdstad van de Perzi
sche provincie Azerbeidsjan, medege
deeld dat troepen van de centrale re
geering te Teheran begonnen zijn met
aanvallen op Azerbeidsjaansch gebied.
De aanvallen werden ingezet van het
Zuid-westen uit, uit de streek der Koer
den rondom het meer van Oerrnia. In
Tebriz is een militaire regeering ge
vormd, die den staat van beleg heeft
afgekondigd. Na elf uur des avonds mag
niemand zich meer op straat bebinden.
Overtreders van dit verbod worden
neergeschoten.
Na het mislukken van de besprekin
gen tusschen de autoriteiten van Tehe
ran en den leider der Azerbeidsjaam-
sche autonomisten hebben beide par
tijen in radio-redevoeringen herhaalde
lijk met nadruk hun voornemen tot bet
gebruiken van geweld tot uitdrukking
gebracht, zoodat de thans aan den gang
zijnde ontwikkeling verwacht Icon wor
den, ofschoon kortgeleden in Teheran
nog de hoop levendig bleek te zijn dat
de afgebroken onderhandelingen zou
den worden hervat.
De. regeeringstroepen van Teheran
waren reeds weken geleden geconcen
treerd langs de geheele grens van Azer
beidsjan, van de Kaspische Zee tot
Irak. Dit leger kan volgens deskundi
gen echter slechts ten hoogste 10.000
man sterk zijn, daar het elders de ban-
[den vol heeft met het in bedwang hou
den van opstandige Koerdenstammen
en bandietenbenden.
Azerbeidsjan is de dichtst bevolkte
provincie van Perzië en kan waarschijn
lijk een veel grootere strijdmacht in
het veld brengen, die klaarblijkelijk
beschikt over zeer moderne bewape
ning en goede instructeurs, beide vol
gens de berichten van den laatsten tijd
geleverd door Sovjet-Rusland.
De Veiligheidsraad.
Heden, 20 Mei, verstrijkt de termijn
binnen welke de Teheraansohe regee
ring aan den Veiligheidsraad rapport
zou uitbrengen over de vorderingen en
eventueele voltooiing der ontruiming
van Azerbeidsjan door Russische troe
pen.
Ghavam es Sultaneh heeft Zaterdag
aau Trygve Lie, den secretaris-generaal
van de UNO, medegedeeld dat hij niet
in staat zal zijn deze termijn in aclit te
nemen, daar hij nog niets over deze
aangelegenheid kon rapporteeren. Iïij
voegde er bij dat de Perzische regee
ring „zoo spoedig zij daartoe in de ge
legenheid zou zijn", het gevraagde rap
port aan den Veiligheidsraad zou over
handigen.
Zondagavond werd te New-York aan
Reuter medegedeeld, dat de Perzische
kwestie in de zitting van Woensdag
middag op de agenda zal voorkomen.
Dr. A. M. Meerloo:
Onder cultuumtenschen kan
zwijgen evenveel alarm ver-
ivekken als tegenspreken.
Amerika
als hij een program van samenwerking
moest voorstellen, voor al deze groepen
aanvaardbaar,
Een Roomsch-roode regeering zou der
halve ook nu nog het waarschijnlijkst
lijken. Het staat ook daarbij vast, dat het
ministerpresidentschap van prof. Seher-
merhorn ten einde is. Welke Katholiek
zou hem opvolgen? De Maasbode (R.K.)
heeft in éen hoofdartikel vragenderwijs
de namen Steenberghe, Beel, Deckers,
Romme en van Maarseveen genoemd. Den
laatstgenoemde, die geen ministerieele
ervaring heeft, kan men zich niet licht
als formateur voorstellen. Dat valt even
min gemakkelijk ten aanzien van minis-.
De C.A.V., een organisatie van het; beroepsvervoer, Meld te Amsterdam een
g-rooten demonstratietoclit met 350 vrachtauto's. Ondanks de vele moeilijkheden
vervoerde C.A.V. reeds 3.500.000 ton vracht door binnen- en buitenland. Jeugdige
belangstelling voor de imponeerende cijfers. (P)
Hongarije stelt Joegoslavië
schadeloos
Het Sovjet-nieuwsagentschap meldt, dat
volgens een bericht in een te Boedapest
verschijnend blad een herstelbetalings
overeenkomst is gesloten tusschen Honga
rije en Joego-Slavië. Een woordvoerder
van de Joegoslavische regeering verklaar
de, dat de overeenkomst den weg bereidt
voor een economische overeenkomst, vol
gens welke Hongarije ijzererts, sulphaten,
koper en stambogkvarkens van Joego-
Slavië zou ontvangen. In het bericht wordt
medegedeeld, dat volgens de herstelbe
talingsovereenkomst "Hongarije een aantal
fabrieken in Joego-Slavië zal bouwen en
Joego-Slavische textielarbeiders in zijn
eigen fabrieken zal opleiden. Verder zal
Joego-Slavië nog spoorwegmateriaal en
metalen ontvangen.
ter Beel en van den oud-minister Deckers,
die pas zijn Kamerlidmaatschap heeft
neergelegd. Prof. Romme's naam is in den
laatsten tijd het meest genoemd als die
van den waarschijnlijke!! Katholieken
aanvoerder. In de R.K. Volkspartij teeke
nen zich evenwel duidelijk een rechter
en een linkervleugel af. Of de eerste, ge
zien den uitslag der verkiezingen en het
door de Partij van den Arbeid geleden
verlies, veel neiging zal toonen tot sa
mengaan met deze partij op een sterk-
vooruitstrevend program is zeer de vraag.
Te hopen is dat komende onderhande
lingen niet zullen vastloopen en een lang
durige kabinetscrisis ontstaan. De voor
beelden van Frankrijk en België zijn niet
aanlokkelijk. Ook zonder die voorbeelden
is het duidelijk genoeg dat zulke „dead
lock" niet in het landsbelang zou zijn.
R. P.
Militairen in Amsterdams
haven
In de Amsterdamsche haven zijn mili
tairen aangekomen voor het lossen van
schepen. Met de bewakingsstaak zijn poli
tic-apparaten belast.
Behalve de vrijwilligers hebben zich
hedenmorgen een honderdtal vaste haven
arbeiders gemeld, mede waardoor het
werk in de haven vanochtend weder voor
twee-derde doorgang kon vinden.
Wat de arbeidsprestatie der vrijwilligers
betreft, deze wordt voldoende getypeerd
door het feit, dat studenten, die eind vo
rige week verschillende vischbooten los^
ten, dit in opvallend Sorteren tijd deden,
dan waarin beroepswerkkrachten dit ple
gen te doen.
Het aantal vrijwilligers, dat thans in de
Amsterdamsche haven werkzaam is, be
draagt ongeveer vierhonderd.
Zal Nederland
graansurplus afstaan?
De Amerlkaansche minister van Land
bouw, Anderson, zeide volgens Un. Press,
voor de landbouwcommissie van het Huis
van Afgevaardigden, dat met de Nederland-
sche regeering onderhandelingen geopend
worden over het afstaan van veertigduizend
tot zestigduizend ton graan, waarbij de Ver-
eenigde Staten de garantie geven, dat met
de terugbetaling omstreeks 1 Juli zal wor
den begonnen. Hij voegde er aan toe. dat
Nederland op het oogenblik een surplus
heeft, doch dat in Juli en Augustus een
tekort verwacht wordt. De Vereenigde Staten
zullen pogen een overeenkomstige schikking
met Engeland te treffen.
DR. H. M. HIRSCHFELD
Aan dr. H. M. Hirschfeld, seer. gen. van
de voormalige departementen van handel,
nijverheid en scheepvaart, en van landbouw
en visscherij, is eervol ontslag verleend met I
toekenning van wachtgeld.
voor ontzaglijke
interne crisis
Ee-n half uur voor dat de grootste
spoorwegstaking die de Vereenigde
Staten ooit hebben gekend, zou uitbre
ken ondanks de maatregelen der regee
ring die de bedreigde spoorwegen Vrij
dag overnamen, werd bekend gemaakt
dat de staking vijf dagen was uitgesteld.
Het gaat hier om 25000 arbeiders wiel
werk weigering het transportwezen in
de Vereenigde Staten zoodanig zou be
lemmeren, dat practisoh de geheele aan-
en afyoer naar en van de havens zou
komen stil te liggen. Thans is de begin
datum dezer staking op a.s. Donderdag
geprojecteerd. De mijnstaking, die vo
rige week voor een termijn van 14 da
gen werd opgeheven, kan ieder oogen
blik weer worden hervat, waarMj
400.000 arbeiders betrokken zijn. Intus-
1 schen beramen de zeelieden van de
koopvaardij een staking die in Juni zou
moeten uitbreken.
Dit sombere beeld wordt door de
New-York Times gekarakteriseerd als
de schaduw van een „interne crisis van
ontzaglijke afmetingen", die snel nader
bij komt en het Amerikaansche econo
mische leven zoowel als dat van vele
andere landen bedreigt met algeheele
xerlamming.
In Zui:d-Afrika hebben 200,000 arbei
ders van de goudmijnen aangekondigd,
in staking te zullen gaan wanneer niet
aan hunne eischen van loonsverhooging
en sociale voorzieningen wordt voldaan.
Engelsche scholen
geen fabrieken meer
Hervormingen in het
Britsche Onderwijs
Miss Ellen Wilkinson, de Engelsche mi
nister voor Opvoeding, heeft Zondag be
langrijke nieuwe maatregelen op onder
wijsgebied aangekondigd. Men wil berei
ken daf jonge menschen die voor een stu
diebeurs in aanmerking komen, en wier
ouders arm zijn, volledig door de univer
siteit worden onderhouden, zonder dat
ook maar eenige kosten op hun familie
worden verhaald. Bovendien zal het En
gelsche examensysteem menschelijker,
wetenschappelijker en verstandiger wor
den gemaakt, zoodat de scholen niet louter
fabrieken zullen zijn, waarin de leerlingen
voor het eindexamen en een studiebeurs
worden klaar gestoomd. Volgens mej. Wil
kinson beteekent het jagen naar eert staats
beurs of een beurs van een plaatselijke
opvoedingsinstantie als aanvulling op een
reeds behaalde universitèitsbeurs een ern
stige en verwerpelijke spanning voor de
jeugd. Daarom zal te beginnen met het
komende academische jaar ieder, die een
door de universiteit beschikbaar gestelde
beurs of stipendium wint, zoo noodig van
het ministerie een toelage ontvangen, die
groot genoeg is om alle onkosten van col
legegeld, contributies en onderhoud te
betalen.
Het ministerie zal ieder jaar 1500 a 1600
jonge menschen de universitaire studie
mogelijk maken. Naar schatting zullen de
totale uitgaven van deze beurzen en toe
lagen in 1949 ongeveer 800.000 pond be
dragen tegenover ongeveer 520.000 pond,
die nu aan staatsbeuren en oorlogsstipen-
dia worden uitgegeven.
Op 't oogenblik gaan negon van de tien
staatsbeurzen naar de universiteïttn van
Oxford, Cambridge of Londen, maar in
toekomst zal meer aandacht worden be
steed aan universiteiten in de provincie.
Rijdende vulkaan
in Coventry
De Engelsche stad Coventry heeft Zater
dag j.l. de uitvoering van een gevaarlijk
karwei beleefd, een souvenir van de Duit-
sche luchtaanvallen van 1940'41, Nadat
namelijk een niet-ontplofte bom, welke bij
de gasfabriek was ingeslagen, uit zijn kuil
was verwijderd, begon het detonatie-uur
werk in het ontstekings-apparaat te tik
ken. Vanwege de aanwezigheid van vele
gasleidingen in den grond ter plaatse leek
het onverantwoord de bom aldaar tot ont
ploffing te brengen.
De tikkende bom werd dus op een
vrachtwagen geladen en door de straten
van de stad vervoerd naar een drie kilo
meter verder gelegen plek. Een politie
auto met luidspreker ging het gevaarlijke
vrachtje vooruit om waarschuwingen te
doen hooren en het drukke spits-uur-ver-
keer op een afstand te houden. Te bestem
der plaatse werd de bom op deskundige
wijze tot ontploffing gebracht, hetgeen
echter niet zonder glasschade voor nabij
gelegen huizen kon geschieden, aldus
meldt de Daily Telegraph,
