IJmuider Courant
Felle eritiek
De Formatie
Lucifers vrij
60e Jaargang- No. 18341
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Woensdag 29 Mei 1940
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
T> IJ het bericht dat de Koningin op-
dracht tot vorming van een nieuw
kabinet had verleend aan Dr. L. J. M.
Beel en dat deze R.K. politicus H.M. had
verzocht, de opdracht in beraad te mogen
houden hetgeen de gebruikelijke for
mule is hebben wij Maandag reeds
eenige korte aanteekeningen gegeven. Zij
betroffen in hoofdzaak de positie van den
formateur in zijn eigen partij. Onder de
prominente figuren in de Katholieke
Volkspartij is hij degeen van wien aan
genomen wordt, dat hij het sterkst in
overeenstemming met den linkervleugel
is. Dit leidde tot onze gevolgtrekking,
dat hij zal streven naar samenstelling van
een kabinet, dat steunt op de R.K. Volks
partij en de Partij van den Arbeid.
De Maasbode (R.K.) heeft eveneens
deze conclusie getrokken en eraan toege
voegd dat de Katholieken, die de Ko
ningin blijkbaar geadviseerd hebben de
opdracht aan dr. Beel te geven, daarmee
te kennen zouden hebben gegeven dat
zij rekening wenschen te houden met de
gevoeligheden in de Partij van den Ar
beid. „In leidende kringen van deze partij
schijnt men zeer wel te beseffen, dat
men een ernstige verantwoordelijkheid op
zich zou laden indien men uitgesproken
dezen formateur aan een échec zou bloot
stellen", voegt de Maasbode eraan toe.
Intusschen loopt in Haagsche kringen
een merkwaardig gerucht. Het houdt in,
dat als dri Beel in zijn formatie zou sla
gen niet hij maar prof. Schermerhorn als
minister-president zou optreden. De
N.R.C., het „gevend voor wat het waard is",
heeft al verklaard dat zij een dergelijke
oplossing zeer onwaarachtig zou vinden
en ook als een denatureering van ons
staatsrecht beschouwen. De formateur
ontwerpt het eerste program, hij zoekt
zijn ambtgenooten aan, kortom: hij drukt
zijn persoonlijken stempel op het kabinet.
Daarom acht de N.R.C. splitsing van for
mateurschap en voorzitterschap van den
minisleri-aad, indien daarover serieus ge
dacht mocht worden, het tegendeel van
de duidelijke politiek, die nu voor alles
vereischt wordt.
Hetgeen wij vernomen hebben over het
Haagsche gerucht geeft aanleiding tot de
opmerking, dat het gezien de herkomst
eigenlijk een andere aanduiding verdient.
Het is meer dan een loopend praatje name
lijk een mogelijkheid, waarmee welinge
lichte menschen ernstig rekening houden.
Dat wil nog niet zeggen dat het werkelijk
heid zal worden. Het is trouwens nog de
vraag of de formateur slagen zal in zijn op
dracht. Mocht dat niet het geval zijn, dan
zou de Koningin na hem een anderen for
mateur aanwijzen, die wellicht een lid van
de Partij van den Arbeid en mogelijk
prof. Schermerhorn zou zijn. Die kansen
bestaan. Er zijn er meer.
Zou het bovenbedoelde gerucht werke
lijkheid worden, dan zou zich inderdaad
een ongekende loop van zaken voordoen.
Maar als een formateur van de Partij van
den Arbeid op dr. Beel volgde en minister
president werd, zou dat niet verwonder
lijk zijn. Wel is men geneigd tot de vraag,
of de Partij van den Arbeid juist den
demissionairen minister-president naar
voren zou brengen. Zij beschikt over meer
figuren van beteekenis en over menschen.
die grooter ervaring in het vak bezitten.
Ondanks de groote sympathie die prof.
Schermerhorn's persoonlijkheid bij velen
in den lande verworven heeft, ook buiten
zijn eigen partij, is toch in den laatsten
tijd veel critiek op zijn persoonlijk beleid
tot uiting gekomen. Het valt op dat ook
het zooeven genoemde R.K. blad, de Maas
bode, in een critische beschouwing over
het aftredende kabinet, zich in dien zin
laat hooren. Er valt uit af te leiden, dat
men althans van deze R.K. zijde niet voelt
voor een opvolging van den formateur
Beel door den minister-president Scher
merhorn.
De Maasbode schrijft o.a.: „Een paar
vakministers, die een te eenzijdig gericht
beleid voeren en zich voor het algemeen
beleid in te geringe mate mede-verant
woordelijk achten en een paar ministers,
bij wie de partij-politieke instelling en de
onervarenheid het winnen van de objecti
viteit en de zelfbehèersching, die den be
stuurder sieren, verzwakken een kabinet.
Slechts een zeer krachtig minister-presi
dent is in staat, onder dergelijke omstan
digheden het span in toom te houden en
ook indien hem dit gelukt eischt het teveel
van zijn krachten. Op dit gebied is het af
tredende kabinet geen volslagen succes
geweest."
Wie deze Katholieke beschouwing over
denkt komt wel tot de slotsom dat de
formatie van het nieuwe kabinet, al vor
men 32 plus 29 zoo op het oog een vlotte
meerderheid van 61 in de Kamer, geen
eenvoudige zaak is. R- P-
Bijzonder Gerechtshof
Het Duitsclie Roode Kruis.
Mej. E. A. J. uit Beverwijk werd dlenstne-
men bij het Duitsche Roode Kruis ten laste
geiegd. Zij was lid der N. S. B. en vaandrig
bij de aNt. Jeugdstorm. De juistheid van
haar verklaring, dat zij niet pro-Duitsch was
geweest trok mr. B. J. Besier in twijfel. Deze
laatste achtte de toetreding tot het D. R. K,
een stap die voorvloeide uit haar politieke ge
zindheid en vroeg 4 jaar Rijkswerkinrichting.
Mr. Francois Pauwels betoogde, dat dienst
neming bij het D. R. K. onder de bepalingen
van de Geneefsche Conventie te rangschik
ken viel en drong aan op clementie.
op Truman's stakingsbei eid
Wetsontwerp is zuiver fascisme"
De politiek van president Truman l>i.j
het breken der catastrophale stakingen
heeft in verschillende kringen der Ver-
eenigde Staten een heftige oppositie
uitgelokt. Truman wordt beschuldigd
van het „vernietigen der democratie"
en het „dwingen van vrije burgers met
geweld der wapenen". De eerste reactie
der vakvereenigingen was een motie,
aangenomen door meer dan duizend af
gevaardigden op een nijverheidscongres
te New-York, die sprak van het voor
nemen, hij de volgende verkiezingen
Truman's politiek te wreken.
James G. Patton, president van den
Amerikaanschen Boerenbond en afge
vaardigde op de Internationale La rod-
bouwconf eren tie, die thans te Londen
plaats vindt, heeft in een verklaring
aan de pers over de door president Tru
man voorgestelde wetgeving inzake sta
kingen in de V. S. gezegd: „Dit is een
schandelijk uur in de geschiedenis van
Amerika. Niemand van ons had ooit ge
dacht den dag te beleven, waarop een
president van de V. S. druk uit zou
oefenen op vrije Amerikaansche bur
gers onder bedreiging van geweld, of
te beleven, dat de leden van het Huis
van Afgevaardigden, een lichaam geko
zen door vrije menschen, eenparig stem
men om hun stadgenooten met de ba
jonet tot werken te dwingen. Het doet
ons leed en het is met de diepste ont-
Zoeloc-troepen; die deel zullen nemen
aan de groote Victorie-parade te Bonden,
zijn In de Engclsehe hoofdstad aange
komen. Inplaats van geweren dragen
zij assegaaien, het inlandsche wapen dei-
Zoeloes. (P)
Mijnwerkers moeten voor-
oorlogsch voedsel hebben
Resolutie van de Parijsolie kolen-
conferentie.
Aan het einde van de Parijsche kolen-
conferentie heeft de Nederlandsche ver
tegenwoordiger, dr. Ch. Th. Groothoff, zijn
indrukken verteld aan een A.N.P.-redac
teur. Wij ontleenen aan dit vraaggesprek
het volgende:
Nederland is feitelijk op zichzelf aange
wezen. De prestaties van de Limburgsche
mijnwerkers geven reden tot tevredenheid
in vergelijking met de andere landen.
Maar het gebrek aan ondergrondsch per
soneel in de mijnen is nog steeds een rem
mende factor op onze productie. Tijdens
de conferentie is een resolutie aangeno
men, die tot zekere hoogte een bevestiging
vormt van de Nederlandsche politiek,
welke tot nu toe gevolgd is.
Deze resolutie wijst in eerste instan
tie op het vereischte voedsel in vol
doende en passende samenstelling
voor de „ondergronders". dat zich zoo
goed mogelijk moet aansluiten bij het
vooroorlogsc'ne voedselpakket. Een
tweede maatregel, die de resolutie be
oogt, moet voorzien in de recruteering
van werkkrachten voor de mijnen, des
noods door het verbinden van „spe
ciale voordeelen" aan het beroep.
Dergelijke maatregelen zullen hun te
rugslag hebben in het geheele land en
zullen van onschatbare waarde blijken te
zijn. De heer Groothoff eindigde zijn be
toog mei de opmerking, dat Nederland
alles op alles moet zetten, om den kolen-
strijd te winnen.
roering, dat de Amerikaansche Natio
nale Boerenbond de boodschappen en
de rede van president Truman, bij het
regelen van de spoorwegstaking en het
door hem ingediende wetsontwerp als
zuiver fascisme van de hand wijst. Het
feit, dat het nu in den senaat zijnde
wetsontwerp de bepaling inhoudt dat
de winsten van de in beslag genomen
objecten kunnen worden geconfisqueerd
verzacht in geen enkel opzicht het feit.
dat het ontwerp voor de eerste maal in
de Amerikaansche geschiedenis het ge
bruik van wapenen voorstelt om vrije
burgers tot werk te dwingen. Niets kan
dat goed maken".
Met ingang van 27 Mei kunnen lu
cifers in den detailhandel zonder bon
worden verkocht. De importeurs en de
fabrikanten blijven echter aan de
aanwijzingen van het Rijksbureau voor
chemische producten gebonden.
Amerika helpt Frankrijk
uit den nood
4>edict van 1.3ÏO.OOO.OOO dollar
verleend.
De Fransche en Amerikaansche ver
tegenwoordigers te Washington hebben
gisteren een overeenkomst geteekend,
waarbij aan Frankrijk credieten worden
verleend voor een totaal bedrag van
1.370.000.000 (een milliard 370 millioen)
dollars.
In een gemeenschappelijke verklaring
van president Truman en den Franschen
premier Gouin wordt nog gezegd, dat be
sprekingen gevoerd worden voor een aan
vullend crediet, afhankelijk van de bepa
lingen van de „Merchant ship sales act",
van 1945, waarbij Frankrijk c.a. 750.000 ton
koopvaardijscheepsruimte van de Ameri
kaansche regeering zal krijgen.
De verklaring vervolgt: de Amerikaan
sche regeering zal Frankrijk blijven hel
pen bij het verschaffen van een behoor
lijken voorraad steenkool uit Duitschland.
De Fransche delegatie heeft een program
ma voorgelegd betreffende wederopbouw
en moderniseering van het Fransche be
drijfsleven.
Op een persconferentie heeft Leon Blum
medegedeeld, dat de resultaten van deze
overeenkomst stellig de entente cordiale
tusschen Frankrijk en de Ver. Staten zul
len versterken. Aangezien de leening
wordt verstrekt via de im- and exportbank
behoeft zij niet door het congres te wor
den geratificeerd.
Na elf weken van onderhandelen, aldus
Blum, hebben de Franschen dus dit resul
taat bereikt, terwijl de Amerikaansche
leening aan Engeland, waarover de be
sprekingen een half jaar geleden afliepen,
nog altijd op de uiteindelijke goedkeuring
wacht.
Uit Parijs wordt gemeld, dat de crediet-
overeenkomst door de Fransche autoritei
ten en zakenkringen warm wordt toege
juicht, omdat zij een essentieel onderdeel
vormt van het Fransche vijfjarenplan voor
den wederopbouw.
Het woord is aan
Victor Bérard:
De strijd om het leven is de
houding en het ideaal der
Europeesche beschavingen.
De berusting in het leven is
de gemeenschappelijke trek
van alle Aziatische bescha
vingen.
Formateur
en Minister-President
(Van onzen parlementairen redacteur.)
Ook indien het beraad van dr. Beel om
trent de hem verstrekte opdracht tot vor
ming van een Kabinet tot een gunstig
antwoord mocht leiden schijnt het nog al
lesbehalve zeker dat hij, ingeval hij er in
mocht slagen een Ministerie in elkaar te
zetten, daarin zelf als minister-president
zal optreden. Volgens mijn inlichtingen
zou het een bepaaldelijk door de Partij
van den Arbeid op den voorgrond geplaat
ste wensch zijn, dat prof. Schermerhorn
opnieuw met het minister-presidentschap
belast zal worden. Het aangevoerde motief
is voortzetting van het Regeeringsbeleid
met name betreffende Indonesië. Op grond
van het feit, dat de R.K. fractie de sterk
ste groep in de Kamer is zou men het lo
gisch en ook in overeenstemming met het
staatsrechtelijk gebruik achten, dat een
lid van die fractie als formateur is
aangewezen.
Nog daargelaten, dat bedoelde continuï
teit in hei beleid heel wel te verwezen
lijken valt, ook al zou het komende Kabi
net een anderen Premier krijgen dan het
thans demissionaire bewind heeft, gaat het
beroep op wat constitutioneel gebruik is
in zooverre allerminst op, dat juist dat
gebruik met zich meebrengt, dat de forma
teur tevens het premierschap dient te ver
vullen. Aldus geldt sinds 1848 de regel,
waarop ten hoogste driemaal een uitzon
dering is voorgekomen en dat alleen, om
dat er in bedoelde gevallen zeer bijzon
dere redenen waren die er de voorkeur
aan deden geven, dat de formateur zelf
geen deel zou uitmaken van het Kabinet.
Aldus gebeurde in 1868 met Thorbecke
(Kabinet v. BosseFock), in 1905 met Goe
man Borgesius (Kabinet-De Meester), ter
wijl in 1918 het Kabinet Ruys de Beeren-
brouck formeel door dezen en niet eens
door mgr. Nolens was samengesteld
vandaar, dat ik het had over „ten hoogste"
drie uitzonderingen op den regel of
schoon laatstgenoemde te voren alles voor
jhr. Ruys gereed had gemaakt, wat niet
wegnam, dat deze formeel vrij bleef des-
gewenscht een andere formatie te beproe
ven.
Zou het plan i. z. Beel-formateur en
Schermer horn-mi nister-president door
gaan, dan zou zelfs bepaald in strijd met
het gebruik, met inbegrip van de hier
vermelde uitzonderingen gehandeld wor
den. aangezien niet iemand van dezelfde
richting als de formateur maar een voor
man van een andere en zwakkere partij
als minister-president zou gaan optreden.
Ons blad zal op Hemelvaartsdag: niet
verschijnen. Het nummer van Vrijdag zal
8 pagina's tellen, waarin de verkiezings
uitslagen opgenomen z\jn.
Weerbericht
geldig tot Donderdagavond.
KANS OP BUIEN.
Plaatselijk; nog enkele buien, voo
lijk in den namiddag en avond,
derlijke wind.
Fransche actie „tegen den vrede"
Reuter bevestigde hedenmorgen, dat
de president van den Siameeschen raad
van ministers aan den secretaris-gene
raal der Vereenigde Naties. Trygve Lie,
een brief heeft gezonden waarin Frank
rijk wordt beschuldigd van inbreuk op
de Siameesche souvereiniteit. De Sia-
meesche regeering verzoekt in het
schrijven behandeling van deze aange
legenheid door den Veiligheidsraad.
Deze brief luidt als volgi: „Op 24, 25
en 26 Mei jl. zijn Fransche troepen de
rivier de Mekong overgestoken en heb
ben met geweld Siameesch grondgebied
bezet, dat zij thans behouden. Deze
aanvallen moeten wdrden beschouwd
als een weloverwogen actie tegen de
Siameesche souvereinitieit en het be
houd van den vrede. Tegenover deze
ongerechtvaardigde agressie houdt Siam
standvastig en geduldig vast aan zijn
politiek van geen Weerstand bieden. De
bevolking in de aangevallen en aan
grenzende gebieden verlaat haar huizen
'en rijstvelden, op een oogenblik, dat
mijn regeering haar uiterste best doet
om haar verplichtingen, een maximum
Veiligheidsraad te hulp
hoeveelheid rijst voor de door den hon
ger getroffen gebieden voort te bren
gen en af te leveren, na te komen".
In Parijs blijven regeeringskringen
beweren, niets van deze kwestie af te
weten; in Saigon wordt de reeds giste
ren gepubliceerde ontkenning van het
Fransche hoofdkwartier gehandhaafd.
Labour trotseert cle oppositie
Het Engelsche Lagerhuis heeft met 338
tegen 184 stemmen een motie aangenomen,
waarin de beslissing van de regeering tot
het nationaliseeren van de „daartoe ge
schikte deelen" van de Britsche staal- en
ijzerindustrie wordt goedgekeurd. In zijn
conclusie na het debat zeide minister Mor
rison: „Wij zullen verder gaan met ons
schema, of er een oppositie is of niet, doch
zoowel de regeering als de industrie zelf
zullen hun taak beter kunnen volbrengen
wanneer aan beide zijden begrip en samen
werking bestaan."
De uitslag der stemming over genoemde
motie werd door de regeeringspartij met
luid gejuich begroet cn de Labourleaen
hieven onmiddellijk het lied „De roode
vlag" aan.