Voor f40 Millioen
Jong Amerika kan vreemd doen
en het oude is nog niet dood
Avonturen
lie weg voor Europa:
De Europeesche actie en haar plan
voor een doelmatige wereldordening
Wanneer iets het schrikbarende defaitisme, dat zich In één jaar tijds van de
wereld heeft meester gemaakt, demonstreert, dan is het wel het feit dat dezelfde
wereld, die nog zoo kort geleden met enthousiaste instemming kennis nam van een
gemeensehanpelijke verklaring der groote geallieerden volgens welke de vrede
slechts zou kunnen worden gehandhaafd door het behoud der geallieerde samen
werking, thans zonder merkbare bewogenheid een der grootste staatslieden van
toen hoort verklaren, dat dit jaar de feitelijke ineenstorting der geallieerde eenheid
heeft gebracht.
Europa, dat nog niet zoo heel lang ge
leden juichte en dankte om de bevrijding,
en het begin van een nieuwe ordening
verwelkomde, ligt thans in een chaoti
sche verwording moe gebroken en werke
loos toe te zien, hoe twee groote machts-
blocs zich gereed maken zijn geruïneerde
oppervlakte tot potentieel en opmarsch-
gebied voor een derden wereldoorlog te
gebruiken. Europa is daarbij geen factor
slechts materiaal, dat zoowel in het
Oosten als in het Westen wordt opge-
eïscht en binnengehaald.
Wat kan deze fatale ontwikkeling stui
ten? Niets behalve een welbewuste
Europeesche opstanding, een grocpeering
en coördinatie der Europeesche po
sitieve krachten, die Europa in kor"
ten tijd tot een factor in de in
ternationale verhoudingen maken en de
economische en politieke reconstructie
van Europa bewerkstelligen, waardoor
Europa kan opkomen voor een eigen roe
ping en een eigen taak in de wereld en
waardoor een internationaal evenwicht
van krachten kan worden bereikt, wat
essentieel? voorwaarde is voor het vesti
gen van een zoo noodzakelijke boven
nationale rechtsorde.
Nederlandsch initiatief.
Het is deze gedaehtengang, die zich
heeft geconcretiseerd in een Nederlandsch
initiatief: „De Europeesche Actie'".
Op een dezer dagen te Amsterdam ge
houden persconferentie heeft deze Actie
zich bij monde van haar voorzitter, dr.
H. Brugmans. geuit over de wijze, waar-
op zij die reconstructie van Europa te
verwezenlijken acht en daaruit bleek,
dat de Europeesche Actie beschikt over
een gedetailleerd en practisch plan daar
toe, gebaseerd op het federalistische idee,
welke staatkundige vorm in wezen de
uitdrukking is van Europa's roeping.
Deze roeping ligt zoowel op geestelijk
als op staatkundig en maatschappelijk
terrein en houdt in een streven naar den
rgkdom der verscheidenheid, het erken
nen van de waarde der persoonlijkheid
en het afwijzen van het abstracte indivi
dualisme dat den mensch van iedere ge
meenschap tracht los te maken.
De staatkundige uitdrukking van deze
roeping is, aldus de Europeesche Actie,
het federalisme, dat elke levende ge
meenschap vrije ontpiooiïngsmogelijkheid
biedt binnen een organisch verband van
wat bijeen hoort.
Europa zal door het geven van net
voorbeeld, hoe federatieve aaneensluiting
leidt tot practisc'ne oplossing van moei
lijke vraagstukken, zijn gezag in de or
ganisatie der Vereenigde Volken dusda
nig moeten opvoeren dal het de hervor
ming der U N.O. kan bewerkstelligen tot
een federatieve wereldorganisatie,
in de machtsstrijd heeft opgehouden te
bestaan.
Evenwicht van krachten.
Een federatieve opbouw van Europa
zou wankel blijven, indien deze gegrond
was op een samenstel van groote en
kleine staten. Een groote staat temidden
van vele kleinere zal steeds naar hege
monie streven. De kleine staten zullen
niet tot hun recht komen, daar zij of ge
heel onder den invloed van groote buren
zuilen geraken, of zich door neutraliteit
aan hun mede verantwoordelijkheid zul
len willen onttrekken. Daarom is het ge-
wensc'nt. dat de Europeesche federatie
niet door groote en kleine landen wordt
gevormd, maar door ongeveer even ster
ke groepeeringen, die in staat zijn het
evenwicht der politieke krachten te waar
borgen.
Dit houdt een federatieve herordening
der Duitsche landen in, daar een cen
traal bestuurd Duitschland het Europee
sche evenwicht zou verstoren.
Het urgentie-program voor Europa om
vat de vorming van regionale federaties
een Noord-West-Europeesc'ne, een
Scandinavische, een Noordduitsche, een
Zuidduitsche, enz., verder het opbouwen
van een Europeesch politieleger, het uit
werken van een Europeesch herstelplan,
de coördinatie van de hoofdlijnen der
buitenlandsehe politiek, eenheid in mone
tair beleid, cultureel contact, bestrijding
van dictatoriale stroomingen, federali
seering van Reichsbahn, Ruhrgebied en
Rijnland, de vorming van een Europee
sche handelspolitiek in het kader van
den wereldhandel.
In het verschiet liggen dan nog de vor
ming van een Europeesch parlement, het
instellen van een Europeesch staatsbur
gerschap en een Europeesche munteen
heid.
De „Europeesche Actie" wil met dit
plan tot herordening van Europa, dat
overigens reeds in talrjjke andere Euro
peesche landen in verschillende verschij
ningsvormen wordt nagestreefd, over ge
heel Europa het fatale defaitisme omzet
ten in een energieke en productieve daad,
waarbjj de gedachte aan een onvermijde-
lijken volgenden oorlog wordt verdreven
door geloof aan en verantwoordelijkheids
gevoel voor een doelbewuste internatio
nale reconstructie.
uit Duitschland
teruggevoerd
De waarde van hetgeen de Duitschers
aan goederen uit Nederland hebben weg
gevoerd1, bedraagt, gerekend naar die van
1938 circa 3x/a milliard gulden.
Daarvan is tot nu toe door het commis
sariaat-generaal voor de Nederlandsche
economische belangen in Duitschland voor
c.a. 40 millioen gulden teruggevoerd. Mo
menteel kan de waarde van het terugge
voerde wel op 150 millioen gulden worden
geschat, waarbij dan nog moet worden
vastgesteld dat vele goederen thans óf
niet te verkrijgen zijn, óf dat ze alleen
met een zeer langen levertijd kunnen wor
den gefabriceerd.
De teruggevoerde goederen kunnen als
volgt worden gespecificeerd: industrieele
uitrustingen enz. c.a. 10.000.000. Hierbij
bevinden zich eenige complete fabrieks-
installaties, zooals die van de Michelin-
fabriek te 's-Hertogenbosch, van de Ga-
zelle-rijwielenfabriek, van de aluminium
wals- en persbedrijven te Oudenrijn enz.
Binnenvaartschepen: 5.000.000.
Juweelen, diamant, enz. 1.250.000.
Kunstvoorwerpen, waarbij 1100 schilde
rijen 16.000.000.
Spoorwegmateriaal 8.000.000.
Bij dit materiaal is o.a. 10.000 ton ma
terieel van den bovenbouw. 38 K.M. enkel
spoor, 405 locomotieven, 38 locomotoren,
129 motorwagens van de lijn Amsterdam
Rotterdam, 363 personenwagens van de
stoomtreinen. 350 bagagewagens en 7456
goederenwagens (21000 zijn er nog wej_.
doch daar de wagens in een pool reden,
zijn ze over geheel Europa verspreid en
er bestaat een goede kans, dat er nog
vele zullen terug komen), 51 wagenstellen
en 21 losse rijtuigen van de gestroomlijn
de electrische treinen. 15 wagenstellen en
27 losse rijtuigen van de dieselelectrische
treinen, 12000 constructieteekeningen, 2
complete onderstations en een vrij groot
aantal machines van de werkplaatsen te
Utrecht. Veel van het materiaal is in een
deplorabelen toestand, doch door rivisie
zal er een belangrijk gedeelte weer bruik
baar gemaakt kunnen worden.
voor gas,
electriciteit en water
De twee maandelijksche inning-
te Haarlem.
Het was al jarenlang de gewoonte, dat
de kwitanties voor gas, electriciteit en
water te Haarlem per maand werden
aangeboden. Om besparing te verkrijgen
is eenigen tijd geleden besloten dit om
de twee maanden te doen. Dat heeft tot
nog toe niet weinig moeilijkheden opge
leverd. Dit is trouwens" te begrijpen,
daar er thans weinig betaald moet wor
den door de rantsoeneering. Slechts in
enkele gevallen gaf de betaling tot moei
lijkheden aanleiding, o.a. door plotse
linge werkloosheid. Dan moest een rege
ling voor afbetaling der schuld getroffen
worden. Bovendien kan iemand die liever
kleinere kwitanties betaalt zich aanslui
ten bij den Stortings- en Ophaaldienst
en zelfs per week betalen.
Pas aLs de rantsoeneering is afgeschaft
en dus weer de normale bedragen voor
gas en electriciteit betaald moeten wor
den, kan blijken of de praktijk bezwa
ren brengt tegen de tweemaandelijksche
inning. Dan zal onder oogen gezien moe
ten worden, of zij gehandhaafd kan wor
den. In het algemeen zijn de bedrijven
geen voorstanders van de tweemaande
lijksche inning, want hooge kwitanties
leiden licht tot bezuiniging. En die is
dan niet in het bedrijfsbelang.
Christelijke
Oratorium-Vereenïging
Bach's Holte Messc,
De 21ste Juni .a.s. wordt ongetwijfeld
een zeer belangrijke dag in Haarlems mu
ziekleven. Op dien dag zal door de C.O.V.
onder leiding van den heer George Ro
bert, Bach's Hohe Messe uitgevoerd wor
den. Hierdoor zullen de muziekliefhebbers
uit Haarlem en omgeving die ongetwij
feld genoten hebben van de recente uit
voeringen van de Matthaus Passion door
deze vereeniging nü een werk kunnen
hooren van den grooten Bach, dat nóg
g'rootseher van allure en hooger in mu
zikale waarde is dan de Matthaus Pas
sion.
27 Juni 1941 gaf de C.O.V. de eerste
uitvoering van deze Hoogmis in de oude
St. Bavo. 4000 menschen woonden toen
dit prachtige concert bij. Van een herha
ling kon daarna niets komen, omdat de
C.'O.V., wegens maatregelen van den be
zetter, er de voorkeur aan gaf tijdelijk
van hei tooneel te verdwijnen. Het ligt
ook niet in de bedoeling van dit concert
een jaarlïjksche traditie te maken. Slechts
enkele malen in zijn leven zal men dit
meesterwerk kunnen hooren. Er is dan
ook in andere plaatsen reeds veel belang
stelling hiervoor. Kosten noch moeiten
worden gespaard om deze unieke uitvoe
ring volkomen te doen slagen. Het con
cert wordt weer gegeven in de Groote of
St. Bavokerk.
Moge het werken van de C.O.V. en haar
energieken dirigent beloond worden door
een stampvolle kerk
Commissaris der Koningin'
De Commissaris der Koningin in de
Provincie Noord-Holland houdt in plaats
van op Donderdag 13 op Vrijdag 14 Juni
audiëntie.
Arnold Meyers getuigen
De verdediging in de zaak van Arnold
Meyer, welke Woensdag 12 Juni voorkomt
voor het Bijz. Gerechtshof te 's-Hertogen
bosch, heeft als getuigen a décharge doen
dagvaarden de heeren H. Petillon te
's-Gravenhage en dr. H. L. M. van Sehaik
te Wassenaar.
3. Brautigam over de S.D.A.P.
De heer Joh. Brautigam, oud-wethouder
van Rotterdam en oud-lid van de Tweede
Kamer, heeft aan het congres van de voor
malige S.D.A.P. te Utrecht geschreven,
dat hij niet bereid is mede te werken aan
de heroprichting van de S.D.A.P.
De heer Brautigam merkt op, dat. toen
hij de oproep aan de oud-leden van de
S.D.A.P. tot het stichten van een sociaal
democratische vereeniging, mede onder-
teekende, daarin als doel werd gesteld:
het voeren van een principieel socialis
tische propaganda. Voorts werd met opzet
het woord „vereeniging" gekozen. De
schrijver merkt op, dat er geen behoefte
is aan nog een politieke partij en betoogt,
dat er in Nederland, zoo spoedig de feiten
dat mogelijk maken één socialistische par
tij dient te zijn. Hij heeft bezwaar tegen
wezen en doel van de Partij van den
Arbeid, van welker oprichting afstooting
van een groot deel van het socialistische
kiezerscorps het gevolg is geweest.
ORGELBESPELING.
Er wordt een Orgelbespeling gegeven in
de Groote of St. Bavokerk te Haarlem op
Dinsdag 11 Juni 1946, 's avonds van 89
uur, door George Robert.
Het Belgisch-Fransch programma ver
meldt: 1. Fanfare, J. Lemmens; 2. Allegro
Maestoso en andante uit de sonate d kl. t.,
A. Mailly; 3. Pastorale, A. Guilmant; 4.
Eerste gedeelte Ve Symphonie, Ch. M.
Widor; 5. Prélude et petit canon, V. d'In-
dy; 6. Final uit de le Symphonie, L.
Vierne.
AGENDA
ZATERDAG 8 JUNI.
Stadsschouwburg: „Onze lieve Evelyn"
(Comedia), 20 uur. Rembrandt: Waltz time
Palace: De verbluffende Mr. Williams.
Luxor: De vrijheidsheld. Deze drie: 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals: Het lied
van de vrijheid, 14, 16.30, 19 en 21.15 uur.
Alle bioscopen toegang 14 jaar.
ZONDAG (len Pinksterdag).
Stadsschouwburg: Als Zaterdag, 20 uur.
Concertgebouw: ,,Het Masker": Hij was
bij de S. D., 20 uur. Bioscopen als Zater
dag.
MAANDAG (2en Pinksterdag).
Stadsschouwburg: Als Zaterdag, 14 en
20 uur. Hóoge. Duin en Daalscheweg 33:
Landdag. Bioscopen als Zaterdag.
DINSDAG 11 JUNI.
Concertzaal: Populair Operaconcert, 20
uur. Bioscopen als Zaterdag.
Humanistisch Verbond
Maandagavond 24 Juni zal bij Brink-
mann het Humanistisch Verbond een bij
eenkomst houden, waarin* dc oprichting
van de afdeeling Haarlem en omstreken
wordt besproken. Het voorloopig plaatse
lijk comité bestaat uit mevr. M. Bonger—
Van Heteren, H. G. Cannegieter, H. v, d,
Haak, W. F. Happé, prof. dr. H. J. Pos,
mr. M. D. Proper, J. Roede en A. J. Loo-
persum (Zijhveg 271)
Het Humanistisch Verbond is gesticht
om aan de buitenkerkelijken een organi-
satorischen en ideeëlen grondslag te geven
Het is een vrij algemeen bekend feit, dat
in geen land zooveel aan heldenvereering
gedaan wordt als in de Vereenigde Staten
van Noord-Amerika.
In dit jonge land wordt een belangrijke
plaats ingenomen door de teen-agers",
dat is de jeugd van 14 tot 21 jaar. Voor de
meisjes van dien leeftijd is een speciale
mode gecreëerd: er bestaan clubs voor
dergelijke jonge menschen en het lijkt, dat
zij in het maatschappelijke leven een fac
tor vormen, waarmee de ouderen meer
geneigd zijn rekening te houden dan in de
Oude Wereld
Vooral bij de meisjes kan deze uitzon
derlijke positie tot vreemde excessen lei
den. De meest opvallende is wel de ver
eering voor filmsterren en crooners. De
jongedames, die deze edele sport beoefe
nen, noemen zich „Bobby-soxers", die be-
149. Want waar „de Snelle Vier" tegen
het eiland gebotst was, gaapte een don
ker, diepe kloof in de hooge rotsen als
een eindelooze poort, als een uitnoodi-
ging om binnen te komen. Springend
van rots op rots holden Wag en Warrel
op het gat in den wajid af. Eerst keek
Wag als altijd haantje de voorste, de
pas ontstane poort in. direct gevolgd
door Warreltjedie al zijn moed bijeen
rapen moest. „Zeg Wag" zei hij, terwijl
zijn onderlip bedenkelijk trildezouden
er geen enge beesten in dat hol zitten
„Welnee" antwoordde zijn vriend, „kom
maar meeik geloof, dat we op deze
manier dichter en dichter bij die
Mysteria komen of hoe dat vreemde
toover-ventje mag heeten. „Maar Wag"
ging Warrie verder „als hij nu dit
eiland eens zoomaar laat verdwijnen
net als zijn huis bij het Lachende Dorp,
dan staan we niet op den grond, maar
dan moeten toe verdrinken". „Als" zei
Wag „is als. En als de lucht nciar bene
den komtdan hebben we allebei een
blauwe pet op." Toen moest Warrel zoo
verschrikkelijk lachen dat het schalde
en klonk door de holle ruimte van de
poort
halve eenheid van doelstelling ook een
heid van kleeding vertoonen: lange trui,
een flodderdas en jongens-sportkousen.
De historische avond van het ontstaan
der Bobby-soxers is die van den 4en Jan.
1942, toen de inmiddels beroemd geworden
crooner Frank Sinatra (waarom eigenlijk
want hij moet bijv. in Bing Crosby verre
zijn meerdere erkennen) het liedje Night
and Day" lanceerde. Hij werd meteen
Amerika's populairste zanger.
De aan waanzin grenzende vereering
voor dezen jongen man heeft vele clubs
doen ontstaan, die slechts tot doel hebben
het verrichten van een Sinatra-cultus. De
leden hebben uniforme kleeding, een eigen
jargon en zijn zelfs van plan. hun manier
van denken en handelen gelijk te scha
kelen
Ook andere zangers hebben zij het
in mindere mate een soortgelijken aan
hang, die zich manifesteert in naar. hun
genoemde clubs in alle plaatsen van eenig
belang.
Intusschen is de arme Sinatra gedwon
gen, er een escorte op na te houden, want
anders zou hij misschien wel levend, maar
zeker niet ongehavend van een voorstel
ling thuis komen. Het Fransche blad lei
Paris weet zelfs te melden dat in het
stadje Gary (Indiana) 5000 meisjes van
middelbare scholen zijn auto bestormden
en dezen met inzittende en al de lucht in
tilden, op gevaar van een ongeluk af. Vol
gens schatting zou het aantal daadwerke
lijke bewonderaars van den populairen
crooner de 10.000.000 reeds gepasseerd zijn.
DE OUDE TIJD IN DE NIEUWE
WERELD
Als rustige tegenstelling tot het voor
gaande geldt Judson College. Deze hooge-
school werd 108 jaar geleden gesticht en is
van een conservatisme, dat men zelfs in
Engeland nauwelijks meer kent.
Er zijn uitsluitend vrouwelijke leerlin
gen en er heerscht onder hen een uiterst
strenge discipline: rooken is taboe en de
meisjes dragen in het openbaar altijd kou
sen. Behalve een vooral op het kunstzin
nige gespecialiseerde opleiding ontvangen
de jongedames lessen in étiquette.
De afgestudeerden van Judson College
vallen overal (in Amerika) op door hun
verstandige taal, hun rustige manieren en
i een zekere distinctie.
