Waarzegger zag politieke gevangenen
„vrij de poort uitwandeleni
Vreemde zaak voor Haarlemsche Rechtbank
Uit de dagen
van M.G. en P.O.D.
De Officier van Justitie bij de
Haarlemsche rechtbank eischte een
jaar gevangenisstraf tegen den 50-
jarigen Haarlemschen koopman D.,
die na de bevrijding een aantal
vrouwen tegen hooge belooning be
loofd had zijn best ervoor te zul
len doen, dat haar echtgenooten,
broers of verloofden vrij kwamen
uit politieke bewaringskampen.
Hij trad op als waarzegger en gaf
voor, relaties te hebben bij P.O.D.,
Militair Gezag en het bewakings
personeel van de kampen. De Offi
cier noemde hem een ..beunhaas te
kwader trouw", een sluwen oplich
ter. die op geraffineei'de wijze te
werk ging. Verd. was reeds 14 maal
wegens oplichting veroordeeld.
Er zaten vijf ..slachtoffers" van D. in
de getuigenbank, maar als eerste ge
tuige kwam naar voren mr. H. J. Pot
uit Heemstede, die onder het M. G. het
commando had gehad over de inbewa
ringstelling en vrijlating van politieke
verdachten in Haarlem en omgeving.
Hij verklaarde, dat niemand bij den
P.O.D. of het M.G. den verdachte had
gekend. Hij was echter wel gesigna
leerd als een lastige figuur, die zich in
zaken, politieke gedetineerden betref
fende, trachtte in te boren. Het is mo
gelijk. dat D. dossiers ter inzage heeft
kunnen krijgen. Er waren inderdaad
misstanden, aldus mr. Pot, en de Kou-
denhorn was bijzonder lek.
Een waarzegster, woonachtig in de
Frans Halsstraat te Haarlem, doemde
op in de verklaringen van de volgende
getuige, de vrouw N. V. uit Amsterdam.
Deze vrouw, wier man op Duinrust
zat, was naar de bewuste waarzegster
gegaan en had op de simpele vraag, hoe
zij uit haar moeilijkheden gered kon
worden, ten antwoord gekregen: Ga
naar D. in de Cruquiusstraat. Zij had
dezen raad opgevolgd en was op be
zoek gegaan bij D., die zich eveneens
als waarzegster ontpopte. Hij vroeg:
Zit uw man soms gevangen? De vrouw-
had toen de zaak uitgelegd, waarop D.
haar beloofd had er zijn best voor te
zullen doen, dat haar man, dien hij als
een „licht geval" beschouwde, binnen
kort vrij zou komen. Hiervoor had hij
200,en 5 doosjes sigaretten noodig.
De laatste, zoo had N. V. begrepen, wa
ren bestemd om er menschen van de
B. S. mee om te koopen. Haar man was
inderdaad op 2 November vrijgekomen,
doch nadat de vrouw een advocaat in
de zaak had gemengd. Zij heelt nooit
kunnen merken, dat hier sprake is ge
weest van inmenging van D. Deze had
toen het geld teruggegeven. Hij zeide
voor haar naar het M.G. en naar den
P.O.D. te zijn geweest en daar verno
men te hebben, dat het nog wel 3 maan
den kon duren voor haar man op vrije
voeten kwam. Als bewijs van zijn in
vloed had D. haar eerst nog verteld, dat
hij reeds een zekeren Ton van Leuven
uit Duinrust had bevrijd.
Alweer de waarzegster.
De volgende getuige, de vrouw A. J.
H. uit Bloemendaal, was eveneens via
de waarzegster in de Frans Halsstraat
bij D. beland, die verklaarde dat hij als
helderziende contact met haar man op
Duinrust kon krijgen. Om hem te kun
nen bevrijden, vroeg hij 400,waar
van hij ƒ300,kreeg. Na 9 weken was
getuige's man inderdaad vrijgekomen.
Zij was toen naar D. gegaan en had
gevraagd, hoe ver deze met de zaak
stond. „Is hij nog niet terug?" had D.
gezegd. ,,Ik zie hem in mijn geest de
f)oorten van Duinrust reeds uitwande-
en. „Daarop was de vrijgelaten man
zelf op de proppen gekomen en had den
„helderziendezeggende dat deze niets
aan de zaak gedaan had, met moeite tot
teruggave van 275,bewogen;
25,liet hij hem houden „voor de
moeite".
D. verklaarde ter zitting, dat hij in
de kaart had gezien dat dit een licht
geval was en dat hij veel moeite had
gedaan bij allerlei instanties. Hij was
o.a. in de Smedestraat geweest, waar
men hem gezegd zou hebben: „Ga je
gang maar, D., haal jij de menschen er
'maar uit, het wordt tijd, dat die P.O.D.
wordt opgeruimd."
Daarna verschenen in de getuigen
bank twee Haarlemsche vrouwen, die
met D. in contact waren getreden om
haar broer, resp. verloofde uit het
Kruithuis te Halfweg vrij te krijgen.
Tot de verloofde had D. gezegd: „Er zit
er een van u bekneld, maar 't is geen
familie. Er legt een klein beetje zwart
op 't oogenblik, maar dat zal wel bij
draaien. „De vrouwen betaalden 450
en D. is inderdaad in het Kruithuis ge
weest: waar hij met den bewusten ge
detineerde gesproken heeft, maar deze
zit heden ten dage nog.
In al deze gevallen had D. zich be
roemd op het feit, dat hij den reeds ge
noemden Ton van Leuven vrij had
weten te krijgen. Hiermee was een
tijdsduur van 3 weken gemoeid geweest
en aan het einde daarvan was hij naar
Tons moeder gegaan en had gezegd:
„Zet u de deur maar open. Ton komt
vanavond thuis". Dit was gebeurd.
De laatste getuige.
De moeder van den bewusten Ton,
die als laatste getuige verscheen, deed
dit met de woorden: „Edelachtbare,
deze man heeft enorm veel goed werk
gedaan."
Pres.: „Wanneer is uw zoon vrijge
komen?"
Get.: „Drie weken na de bevrijding."
Pres.: „Heeft D. hier de hand in ge
had?"
Get.: „Ik vermoed, dat hij er zeer
veel voor gedaan heeft."
Pres.: „Wat heeft U hem daarvoor
gegeven?"
Get.: „Ik had hem een gouden tien
tje beloofd, en dat heeft hij gekregen."
Pres.: „Niets meer?"
Get.: „Nee, anders niets."
Dit klopte niet met de verklaringen
van verd. zelf, noch met de verkla
ringen van get. aan de politie. Hierin
was n.l. gezegd, dat D. aan de deur was
geweest om suiker, thee en sigaren, die
hij noodig had „voor een advocaat en
om een bewaker plat te maken."
Pres.: „Getuige, U staat onder eede."
Get.: „Het is waar, wat D. zegt."
Pres.: „Waarom staat U hier aan een
smoesje te ver koopen?"
Get.: „Ik was bang, dat het D. kwa
lijk zou worden genomen."
Pres.: „U staat op het randje van den
meineed. De verklaringen van verdach
te zijn nog betrouwbaarder dan de
Uwe."
De raadsman, mr. Van Löben Seis,
vroeg daarna aan verd.: „Wie zijn Uw
relaties bij den P.O.D.?" Verd. noemde
vier namen. Evenzoo noemde hij twee
namen van relaties bij het M.G. en twee
van relaties bij het M.G.-hoofdkwar-
tier in Den Haag. Met al deze men
schen verklaarde hij over politieke
delinquenten te hebben gesproken.
Sensatie.
In zijn pleidooi zeide mr. Van Löben
Seis, dat hij ervan overtuigd was, dat
het dezen verd. ten laste gelegde deels
niet bewezen was, deels niet strafbaar
kon worden geacht. Hij heeft inderdaad
getracht, iets voor de menschen, die bij
hem kwamen, te doen en hij heeft ook
nooit iets anders beloofd dan „zijn best
te zullen doen." Geen van de „slacht
offers" heeft bovendien aangifte bij de
politie gedaan; dit was het werk van
den P.O.D.
Voor een kleine sensatie zorgde de
raadsman, toen hij de rechtbank vroeg:
„Wie is er 1 Juli j.l. bij dezen verdach
te in het Huis van Bewaring geweest?
Een ambtenaar van den P.O.D.! Deze
ambtenaar verzocht D., gegevens te
verstrekken over een politieken gede
tineerde, dien de ambtenaar voor on
schuldig hield. Hij kwam D. vragen of
die iets zou kunnen vertellen, dat tot
de invrijheidsstelling van den gedeti
neerde zou kunnen leiden
Mr. Van Löben Seis vroeg vrijspraak
en drong aan op onmiddellijke invrij
heidstelling van verd.
De rechtbank trok zich in de
raadskamer terug, waarna zij de
onmiddellijke invrijheidsstelling
van verd. beval. Het onderzoek
werd gesloten verklaard en de
uitspraak bepaald op 18 Juli.
EXAMENS.
Triniteits Lyceum te naarlem.
Eindexamen H.B.S.-B. Geslaagd: W. Abee-
len. J. van den Berg. J. Ebskamp. G. Engel
hard. A. Grupping, J. Hamersma. H. van der
Hart. E. Holtzhaus, J. van Kampen, G. Kra
nendonk, Th. van Liemt, J. Luyckx, Ch. van
Marrelo. A. Merkx, P. Mes. J. van der Meijs,
H. Oomen, Th. Peters. H. Bergman, Th. van
Schaik, H. Schneiders. J. Simons, J. Swarte,
C. van Tïenhoven, N. Vreenegoor. P. Durr,
Ch. Elsenbroek. A. Hekker, J. Kievits. A.
Kroon, H. Madlener, J. Schelvis, A. Schu
macher, H. Smit, A. de WUdt, H. Budding,
J. Budding.
Operette
als onderwijsvernieuwing
Leerlingen en onderwijzend personeel
van de Vereenigde Doopsgezinde Scholen
te Haarlem geven Vrijdag a.s. in den Stads
schouwburg een besloten uitvoering van
de kinderoperrette „Richard Wettington".
Er is onder deskundige leiding ruim een
half jaar aan de instudeering en voorbe
reiding van deze operette gewerkt. Het
stuk telt ongeveer GO medespelenden en
wordt uitgevoerd met medewerking van
een amateur-orkest onder leiding van den
heer Poppink.
Het geheel is een proeve van onderwijs
vernieuwing, zooals deze reeds eenige
jaren op de Doopsgezinde scholen wordt
nagestreefd. Onderwijzeressen en onder
wijzers vertolken de hoofdrollen; de kin
deren verzorgen de bijrollen en de bal
letten.
Haarlem scabiës-vrij
Bestrijdings-campagne der
gemeente Is argeloopen.
Zooals men weet is in Haarlem en om
streken een breed-opgezette campagne
gevoerd ter bestrijding van de scabiës.
Tienduizenden personen zijn behandeld.
Haarlem i6 wijk voor wijk afgewerkt.
Thans kan gezegd worden, dat Haarlem
de scabiës-epidemie een gevolg van
den oorlog overwonnen heeft Met in
gang van 1 Juli is de gemeentelijke be
strijding stopgezet. Er zullen natuurlijk
nog wel eenige sporadische gevallen
voorkomen, maar die kunnen wel door
huisartsen en specialisten behandeld
worden, eventueel met hulp van wijkzus
ters.
De scabiësbestrijding heeft in de ge
meente Haarlem f 80.000 a f 90.000 ge
kost Er is evenwel vrij groote zeker
heid, dat het rijk die kosten voor zijn re
kening zal pemen.
Collecte voor de Reclasseering
Wij herinneren nog aan de collecte die
Zaterdag 6 Juli in Haarlem en omgeving
ten bate van de reclasseering gehouden
wordt.
De Doopsgezinde Gemeente
te Haarlem
Een vrouwelijke predikant beroepen
Door de Haarlemsche Doopsgezinde Ge
meente is tot opvolgster van ds. Frerichs,
die 1 October met emeritaat gaat, beroe
pen Da. C. A. Soulindijk te Zwolle, die als
zij het beroep aanneemt, de eerste vrou
welijke predikant in de stad Haarlem zal
worden
Fragment van den optocht, die gister
avond de Haarlemsche Sportweek in
luidde.
Deelnemers aan den S|K>rtopto<-ht. opgesteld op de Groote Markt om de toespraak
van burgemeester M. A. Itcinatda uua te hoorcu.
De Armenraad te Haarlem
Een aanslag op zijn bestaan
afgewezen.
De Armenraad te Haarlem heeft in den
bezettingstijd natuurlijk niet willen mede
werken aan de nieuwe orde. „Winterhulp"
zond geen gegevens in, blijkbaar om daar
door te voorkomen, dat al te duidelijk
zou blijken, dat de bij haar ingekomen
gelden voornamelijk aan vriendjes werd
uitgekeerd. Het is nu wel jammer, dat
geen officieele gegevens bestaan over het
doen en laten van dit instituut Wel blijkt
uit het pas verschenen jaarverslag van
den Armenraad over 1943 (de gegevens
van latere jaren moeten nog verwerkt
worden), dat de bewering der N.S.B.-ens,
dat „Winterhulp" feitelijk de eenige in
stelling voor liefdadigheid in den bezet
tingstijd was, absoluut onjuist was. De
uitkeeringen. die de verschillende instel
lingen van liefdadigheid en de diaconieën
in 1943 deden, zijn een stuk hooger ge
weest dan de rooroorlogsche jaren. Ook
nog hooger dan in 1941 In 1943 werd na
melijk f 294.000 uitgekeerd, tegen f 214.000
in 1941.
In 1943 heeft het N.S.B.-gemeentebe
stuur getracht den Armenraad op te hef
fen. maar dank zij het verzet daartegen,
kon dit voornemen niet tot uitvoering
komen.
Tijdens den bezettingstijd hebben de
Duitschers slechts 1 keer en wel in
1940) advies ingewonnen van den Armen
raad. Dit betrof een verzoek van den
Rijkscommissaris Daarna hebben zij den
Armenraad genegeerd. Wederkeerig ne
geerde de Armenraad ..Winterhulp".
De slager als rekenmeester
Do lastige halve cent!
Indertijd is er melding van gemaakt,
dat er moeilijkheden gerezen waren over
de prijzen der nieuwe aardappelen, mede
doordat de Stichting voor den Landbouw
niet gekend was in deze quaestie. Nu ves
tigt men er uit Haarlemsche slagerskrin
gen de aandacht op, dat zoo'n zelfde feit
zich voordoet in de Slagerij. De Bedrijfs
groep voor Vee en Vleesch heeft namelijk,
zonder de hoofdvakgroep Slagerij er in
te kennen, vleeschprijzen vastgesteld die
op een halven cent uitkomen. Het^iadeel
daarvan is, dat de slager nu oi?hoodig
veel moet rekenen. Wie kan gauw be
cijferen hoeveel 3\^ ons vleesch kost. De
prijs van een pond is 92V2 cent. De slager
moet dus uitrekenen 3V2 l'ö x 92V£. Als
de slager naar boven afrondt loopt hij
kans, dat de Prijsbeheersching hem op de
vingers tikt. Waarom de slagers en zijn
klanten onnoodig voor zulke reken-puzzles
te zetten. Als de slagersorganisatie bij het
vaststellen der prijzen hadden kunnen
adviseeren, zouden zij zeker die halve
cenit niet geaccepteerd hebben!
De bonnenlijst
Bon 430 voor zeep.
Er is een zetfout geslopen in de bon
nenlijst in ons nummer van Donderdag.
Bon 430 Algemeen (niet 420) is bestemd
voor 225 gram huishoudzeep of 90 gram
toiletzeep. Op bon 420 Algemeen is, zoo
als trouwens uit onze opgaaf bleek, brood
te verkrijgen.
Bewaargeving niet-ingeleverde
effecten
De afdeeling effectem-egistratie van den
raad voor het rechtsherstel heeft er op
gewezen, dat de inlevering van coupon-
of dividendbladen overeenkomstig de be
palingen van de artikelen 42 en 43 van het
besluit herstel rechtsverkeer sedert de
sluiting van den inleveringstermijn niet
meer geoorloofd is, en voorts bekend ge
maakt. dat daarvoor geen vergunning
meer kan worden verleend.
Naar aanleiding van te dezer zake ge
stelde vragen deelt het centraal bureau
voor effectenregistratie met toestemming
van de afdeeling effectenregistratie mede,
dat het den inleveringskantoren uiteraard
wel is toegestaan bovenbedoelde coupon-
of dividendbladen (resp. geheele effecten)
desgewenscht in bewaring te nemen, aan
gezien een zoodanige handeling niet is een
inlevering als bedoeld in de artikelen 42
en 43 van het besluit herstel rechtsverkeer.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 4 Juli 1946
BEVALLEN: 1 Juli, A. van Veen—Meijns,
cl.: 2 Juli. H. P. ThoolenLuitlng, z.; 3 Juli,
A. van Kessel—Courbols, z.: C. C. R. Polfliet
—Zoet. d.; P. H. de Haan—Swart, d.: G. Roest
—van Zon. d.; W. J. Vlasveld—Bracht, d.; C.
Cohen Rodrigucs—van Hoorn, d.: B. A Nu-
iDost, M. Boonderde Vries, d.; D.
KrouwelKoilanrd, d.; M. T, J. E. Dekker
Jacobs, z.; 4 Juli, A. M. van der Schors—
Repko. d.
OVERLEDEN: 1 Juli, F. A. Bittprlich, 64
J., Gasthuisvest; C. W. PhillppoDelcham-
bre, 73 j., Leidschestraat.
GEHUWD: 4 Juü. K. van Huis en L. C.
Ophuijsen; G. T. Post en G. M. Timmermans;
A. M. G. Lanz en .1, Bijlsma: G. van Geffen
M. L. Roose; J. H. Blekman en D, E,
Roose; L. de Wijs en A. Wever; H. van den
Adel en H. W. van der Wim; C. J. Vink en C.
M. Sintenie; H. Smlnia en C. W. Rijneveld.
ONDERTROUWD: 4 Juli, H. J. M, Timmer
en A. H, M. Schumacher; J. A. Meeuwsen
n J. J. Teutscher; C. J. Stam en J. M. van
Horick; G. L, Kropman en A. v. d. Velden;
C. Kikkert en J. ,T. P. Smits: P. J. Krul en
W. Swagerman: J. v. d. Burg en H. Boeree;
G. H. Bos en J. H. v. Hoorn.
AGENDA
VRIJDAG 5 JULI
Rembrandt: Lady Hamilton (13 J.). 14. 1C.15,
18.45 en 21.15 uur. Palace: Meisjes achter tra
lies (13 j.). 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor:
Als de natuur roept (14 j.), 14. 16.15. 19 en
21.15 uur. Frans Hals: De sensatie-journalist
(18 j.). 14, 16.30, 19 en 21.15 uur.
ZATERDAG 6 JULI
Stadsschouwburg„Lux lucet In tenebris"
(spel uit het leven der Waldenzen), 19.30 uur.
Bioscopen: zie Vrijdag.
