Rumoer
Verrader krijgt 9 jaar
Spellingwet 1946
Sportweek
het achtste wereldwonder!
In de uitgaaf van de vereeniging „Hoer-
lem" over ..Oosterhout" vertelt dr. A. J.
Veenendaal interessante bijzonderheden
over dit buiten aan het Zuider Euiten
Spaarne, thans bereikbaar van den Klei
nen Houtweg af. In den loop der eeuwen
hebben hier bekende personen gewoond.
Tot diep in de 19e eeuw waren dit uit
sluitend Amsterdammers, die een groote
voorliefde hadden voor de Haarlemmer
hout, en de geschiedenis van „Oosterhout"
is dan ook nauwer verbonden met die van
Amsterdam dan met die van Haarlem. Niet
minder dan drie Amsterdamsche burge-
meesterlijke geslachten hebben het in bezit
gehad. En bovendien is „Oosterhout" on
der de landhuizen in de omstreken van
Haarlem een van de oudste. Het. dagtee-
kent reeds uit de eerste helft der 17e
eeuw. toen de groote trek van de villa's
bouwende Amsterdamsche patriciërs naar
Kennemerland nog niet begonnen was.
Zijn stichter was de Amsterdamsche bur
gemeester Jan Cornelisz GeelvLnck (1579—
1651)
„Oosterhout" was per karos van Amster
dam uit gemakkelijk bereikbaar. Maar
nog geriefelijker was de verbinding te wa
ter over het daruk bevaren IJ en Epaarne,
langs Spaarndam en Haarlem. De Hollan
ders van de 17e eeuw woonden liefst aan
het water, zij groeven grachten in hun ste
den, en hun landhuizen stichtten zij bij
voorkeur op plaatsen waar ze met zeil
jacht of boeier te bereiken waren. De
waterweg was het gewone middel van ge
meenschap, de schuit he tvervoermiddel
bij uitnemendheid. De oude buitenplaat
sen moeten we dan ook niet zoeken op de
hooge, onvruchtbare zandgronden, bij de
dennenbosschen. maar midden in welig
cultuurland, waar de eigenaars ook de
weilanden en de pachtboerderijen bezaten
Ook de middenstand trachtte zich bui
ten de poorten van de nauw behuisde stad
in het bezit te stellen van een lapje grond,
al of niet voorzien van een „speelhuis" of
koepel, om daar tot poortsluiten van het
buitenleven te kunnen genieten. De Haar
lemsche marine-officier Jan Jansz. Lapper
b.v., die we tot dezen stand mogen reke
nen (hij was overigens nog half analpha-
beet) bezat evenzeer als de Amsterdamsche
burgemeester Geelvinck zijn buitentje.
Het lag even ten Noorden van „Ooster
hout", op de hoek van de Lustenburger
laan (de tegenwoordige Rustenburgerlaan),
aan de Zuidzijde van het z.g. Rozenprieel;
het had een tuin met „wijngaardboompjes"
en palmen en bracht na zijn dood in 1659
bij verkoop 810 op. En de schilder J.
M. Molenaer had zijn hofstede te Heem
stede, die hij in 1648 kocht voor 8200.—,
voor een derde part te betale in schil
derijen.
Lestevenon is ook eigenaar van ..Ooster
hout" geweest. Hij heeft er veel verbete
ringen in aangebracht.
De groote prijsverhooging van het land
goed (van 6100.— tot 29.800—) behoeft
men niet alleen toe te schrijven aan de
verbeteringen door Lestevenon aange
bracht, maar voor een belangrijk deel aan
de mode. die in de tweede helft der 18e
eeuw de Haarlemmerhout steeds meer bij
de Amsterdammers in trek bracht. De Die-
mermeer werd gemeden, de rijke Doops
gezinden verlieten hun ..Mennistenhemel'
aan de Vecht, en vestigden zich in de om-
streken van Haarlem, naar het schijnt
omdat de Amsterdamsche geneesheeren
het daar gezonder vonden. Ook de kleine
optrekjeshurende burgerij, die een week
of wat buiten wilde zijn, volgde den nieu
wen smaak. De Vaderlander schreef in
1777:
in de Fransche Kamer
M.R.P. verlaat vergadering
In de Fransche wetgevende vergadering
ontstond gisteren tumult, toen een com
munistisch rapporteur verklaarde, dat de
verkiezing van den afgevaardigde Dunont
niet om politieke, doch om moreele rede
nen geannuleerd behoorde te worden, De
rapporteur beweerde onder interrupties
van rechts, dat Dupont tijdens de bezet
ting een onwaardige en on-Fransche hou-
ding had aangenomen, toen hij als vice-
fx'oorzitter van den Parijschen gemeente
raad in 1940 - •""rhandelingen over den
overdracht v. n verzameling koloniaal
hout van de s:aci Parijs aan de Duitsche
staat vergemakkelijkte. Dupont zou zich
daardoor hebben schuldig gemaakt aan
verstandhouding en handel met den vijand.
De aangevallene verdedigde zich door te
zeggen, dat wellicht door het feit. dat een
aantal documenten over deze kwestie ver
dwenen of gestolen werden, een ver
keerd licht op deze kwestie werd ge
worpen. Hij verzekerde, dat hij sinds 1941
lid van de verzetsbeweging was. Zijn
werk was er op gericht geweest het groot
ste deel der collectie te behouden. Hij las
eenige stukken voor, alsmede den tekst
van het Duitsch-Russisch verdrag van 1939
Hierdoor ontstond minuten lang zoo'n ge
weldig tumult, dat de voorzitter er slechts
met. veel moeite in slaagde de gemoederen
tot bedaren te brengen.
Tenslotte verwekte de toespeling op het
„binnenrukken van het Russische leger in
Polen" en de bezetting van het vierde deel
van dat land een dusdanig lawaai en ver
warring, dat de voorzitter. Vineent Auriol.
de orde niet meer kon herstellen. De af
gevaardigden van de M.R.P. verlieten als
één man de vergadering, waarna deze
door den voorzitter gesloten werd ver
klaard. i
„Alles moet thans naar Haarlem. De
Haarlemmerhout is nu het achtste wereld
wonder. Die daar niet heen gaai, kan niet
mede, kan nooit gezonden worden of blij
venHuisjes, tuintjes zoo slecht (een
voudig), dat niemand der Haarlemsche
burgers die wilde aanzien, zijn nu alle ver
huurd. Woningen die het konden dragen,
heeft men gesmaldeeld en er twee of -drie
Amsterdamsche huis-gezinnen in gestopt.
Alles is vol, opgepropt vol, geen hutje voor
geld of goede woorden meer te krijgen,
Buitenplaatsjes, die men voor drieduizend
gulden geen kooper kon bezorgen, zijn tot
elfduizend in prijs gestegen. Het krioelt
er van vreemde gezichten, als een pot met
mieren. Rein en onrein zelfs woont er
De verontwaardiigng van de bewoners
van Vechtstreek en Diemermeer, die zich
de voordeelen van forensen en zomergas
ten zagen ontgaan, richtte zich vooral
tegen de Amsterdamsche doctoren, waar
onder blijkbaar nogal wat vreemdelingen
Het Roode Kruis-ziekenhuis
voor t.Ij.c.-lijders
Nog: geen oplossing.
Ongeveer een maand geleden deelden
wij mede, dat er moeilijkheden gerezen
waren over het Roode Kruis ziekenhuis
voor t.b.c.-lijders, dat gevestigd is in een
der paviljoens van het Provinciaal Zie
kenhuis te Santpoort Het bedoelde pavil
joen is namelijk noodig voor de verple
ging van krankzinnigen. In de nota, die
het college van Ged. Staten dezer dagen
gepubliceerd heeft over de gebeurtenissen
tijdens en na de bezetting, wordt mede
gedeeld, dat de Provincie de ontruiming
van dit paviljoen gevorderd heeft tegen
1 Januari a.s. Daardoor is deze aange
legenheid in een acuut stadium gekomen
Het bestuur van het Roode Kruis ziet
geen kans op zoo'n korten termijn een
ander onderdak voor haar ziekenhuis te
zoeken, terwijl ook aan opheffing van
het ziekenhuis niet gedacht kan worden
omdat het in een zeer dringende behoefte
voorziet.
Het is te verwachten, dat de onderhan
delingen tusschen het Roode Kruis en
het college van Gedeputeerde Staten zul
len worden voortgezet. Gehoopt wordt,
dat tenslotte een oplossing verkregen zal
worden die voor beide partijen aanneme
lijk is. Groote belangen moeten tegenover
elkaar afgewogen worden, want wel is
waar dringt het plaatsgebrek in de krank
zinnigengestichten tot het nemen van
maatregelen ter vermeerdering van het
aantal bedden voor patiënten, maar aan
den anderen kant zijn er ook de groote
belangen van een goede t.b.c.-bestrijding.
Het Prov. Ziekenhuis te Santpoort.
Wij hebben reeds gemeld, dat Gedepu
teerde Staten van Noord-Holland aan de
Provinciale Staten een credïet gevraagd
hebben van f 100 000 voor het herstel van
den linkervleugel van het Nieuwe Ge
deelte van het ziekenhuis te Santpoort.
Als gevolg van de bezetting van het
ziekenhuis door de Duitsche weermacht,
verkeerden de gebouwen na de vrijgeving
in een dusdanigen staat, dat ze voor de
verpleging niet geschikt waren. Door te
werkstelling van los personeel was het
mogelijk de verplegingsafdeelingen in het
Oude Gedeelte en het Paviljoen alsmede
de personeelsverblijven binnen zeer kor
ten tijd in zoodanigen staat van voor-
loopige bewoonbaarheid te brengen dat
alle patiënten nog vóór 31 December 1945
konden worden gerevacueerd, teweten 934
van de oorspronkelijke 1334.
Sedert 1 Jan. 1946 werden echter ongeveer
250 nieuwe patiënten opgenomen, waar
door een overbezetting van ca 125 patiën
ten in de beschikbare plaatsruimte is ont
staan. als gevolg waarvan de opneming
van mannenpatiënten reeds moest worden
gestaakt, terwijl binnenkort ook aan de
stijgende behoefte tot plaatsing van vrou
wenpatiënten niet meer zal kunnen wor
den voldaan. Een en ander maakt het
weder in gebruik nemen van den linker
vleugel van het Nieuwe Gedeelte zeer ur
gent. Met de restauratie van de reeds in
gebruik genomen afdeelingen dient ech
ter onverwijld te worden voortgegaan om
deze weer op een behoorlijk peil te bren
gen en het is niet. mogelijk met de in
het Ziekenhuis beschikbare arbeidskrach
ten tegelijkertijd de noodige herstelwer
ken aan het Nieuwe Gedeelte uit te voe
ren. waarom Ged. Staten zich voorstellen
deze werken op korten termijn uit te be
steden onder regie bepalingen.
Alhoewel de kosten dezer werkzaam
heden zich uitermate moeilijk laten ra
men. meenen Ged. Staten voor deze her
stel werken met een bedrag van f 100 000
wel ie kunnen volstaan. Het ~!nt
zeker of en in hoeverre de kostee i«'" be
zet tin gs-schade voortvloeiende zullen kun
nen worden teruggevorderd.
„Karei Doorman"
in onze wateren
Het vllegtuigdekschip „Karei Doorman",
dat hedenochtend om 7 uur te Hoek van
Holland in zicht kwam, is om 9 uur den
Nieuwen Waterweg binnen geloopen. Het
schip stoomde op tn de richting van Rot
terdam.
Bagage van gerepatrieerden
Gerepatrieerden, die bagage missen en
aangekomen zijn met een van de volgende
booten: Nieuw Amsterdam (10 Jan.): Oranje
(14 Jan.); J. van Oldenbarneveld (14 Febr.);
Noordam (20 Febr.); Johan de Witt (23 Febr.);
Indrapoera (1 Mrt); Alcantara (8 Mrt); Tegel-i
berg (12 Mrt); Bloemfontein (15 Mrt). worden
verzocht te schrijven onder de letters O. B.
aan de afd. Bagage van den Repatrieerings-
dienst. Paulus Potterstraat 2. Amsterdam,
waar verschillende colli zonder voldoende
adresaanduiding zijn.
De 56-jar-ige ex-blokleider der N.S.B.
en uitgever te Santpoort. -J. P. K.. is he
ten door het Bijzonder GerecMshof te
Amsterdam veroordeeld tot een gevan
genisstraf van 9 jaar met ontzetting uit
alle open-bare rechten voor den tijd van
het leven.
K." had tijdens de bezetting een brief
geschreven aan den natioinaal-socialisü-
sohen inspecteur van politie te Velsen,
Hitman. die met de- enkele op zijn ka
mer in het politiebureau werkzame me
dewerkers door den advocaat-fisoaal
„het verlengstuk van den S D. te Am
sterdam" was genoemd. In d"*an brief
had hij een zevental goed.11 terlain-
ders uit Santpoort beschre\ als de
hoofdschuldigen van een tegen het na-
ti-onaal-socialisme gerichte „hetze". Bo
vendien had K. regelmatig schriftelijk
namen aan den N.S.B.-beambte van het
Gew. Arbeidsbureau, Laffertu, verstrekt
van menschen. die naar zijn meening
voor uitzending naar Durtsohland in
aanmerking kwamen.
Ontwerp wil huldigen
misstand beëindigen
De minister van Onderwijs. K. en W.
heeft bij de Tweede Kamer een ont
werp ingediend van de „Spellingwet
1946", dat een einde moet maken aan
den door ieder veroordeelden misstand,
dat overheid en onderwijs niet dezelfde
spelling der Nederlandsche taal volgen.
Het ontwerp beoogt, tevens een regeling,
die voor Nederland en het Nederlandse!»
sprekende deel van België, dezelfde is.
De bepalingen van de wet treden in
werking uiterlijk 1 September 1947.
Volgens ck ar'ikelen van het ontwerp
wordt de officieele spelLing bij al-ge-
meenen maatregel van bestuur vastge
steld. Zij wordt dan gevolgd in alle of
ficieele stukken, in de instellingen van
openbaar zoowel als van bij zonder on
derwijs en in exaimens. Art. 5 zegt. dat.
er een vaste commissie van advies is
inzake de schrijfwijze van de Neder
landsche taal.
Aan den bedoelden algemeenen maat
regel van bestuur ligt een rapport ten
grondslag van de Nederlandsoh-Belgi-
sch-e spellingscommissie, die over deze
aangelegenheid volledige overeenstem
ming heeft bereikt. De schrijfwijze van
De Vries en Te Winkel is als grondslag
aanvaard, terwij 1 bij de afwijking daar
van naar een regeling is gestreefd,
waarbij tegen- en voorstanders van een
meer radicale wijziging elkaar kunnen
vinden.
In ons nummer van Zaterdag zullen
wij een uittreksel geven uit het Neder-
landsch-Belgische rapport.
Ons gas
Een quaestie van calorieën.
In de begrooting voor hel Heemsteed-
sche gasbedrijf voor 1946, die dezer dagen
uitkwam, werd onze aandacht getrokken
door een eigenaardige post. Nu is onder
de inkomsten van het Heemsteedsche be
drijf een post van f 2000 opgenomen:
teruggave van Haarlem wegens het leve
ren van gas met minder calorieën.
Ons onderzoek wees uit, dat het Haar
lemsche gas thans 3950 calorieën heeft. In
dertijd, toen 'het contract met Haarlem
gesloten werd, had men gas van 4200
calorieën, dus 250 meer. De verbruiks-
waarde van het gas is dus met ongeveer
6% verminderd. Contractueel is vastge
legd, dat Haarlem in zoo'n geval aan
Heemstede een deel van de betaalde gas-
prijzen moet terugbetalen.
Op onze vraag: „kan er geen gas ge
maakt worden van 4200 calorieën?" werd
geantwoord, dat dit zeker mogelijk is,
maardan zouden er geen kolen ge
noeg zijn, om ieder het toegedachte rant
soen te leveren. De Haarlemsche gas
fabriek tracht zooveel mogelijk gas uit
de beschikbare kolen te halen zonder dat
toch aanmerking gemaakt kan worden op
de kwaliteit. Het gas dat Haarlem maakt
is zoo luidde de verzekering van een
behoorlijke kwaliteit, het is veel beter
dan in verschillende andere steden van
ons land gefabriceerd wordt. Theoretisch
moge het dus juist zijn, dat de Haarlem
mers en de Heemstedenaren iets meer
aan hun rantsoen gas zouden hebben, als
er weer gas van 4200 calorieën werd gefa
briceerd. maar in de practijk zou daarvan
niet veel terecht komen, want dan zou
het bedrijf met een tekort aan kolen
hebben te worstelen. En reeds nu zijn
de zorgen daarover niet gering.
BLOEMENDAAL
INDUSTRIE
B. en W. van Bloemendaal deelen mede dat
van E. N. Gullfcer en J. Tijpe een verzoek is
ingekomen om vergunning tot het oprichten
eener inrichting voor het repareeren van
hakkerijmachines aan de Korte Zijlweg 25
en tot het plaatsen van 5 motoren daarin.
Op Zaterdag G Juli bestaal gelegenheid om
Ier secretarie bezwaren daartegen In te
dienen.
Voorts, dat de beslissing op het verzoek van
v. d. Zwaan, om in het; perceel Bloemen-
daalscheweg 96 een verfspuitinrichting te
mogen oprichten, is verdaagd tot 25 Juli.
omdat de beslissing van het districtshoofd
der arbeidsinspectie nog niet is ontvanger..
Brand in Neurenberg
Krijgsgevangenen zijn gerequïreerd voor
het bestrijden van een brand, welke heden
in den omtrek van het gerechtsgebouw te
Neurenberg is uitgebroken.
Joodsche terroristen
leveren officieren af
Gisteren zijn de drie door Joodsche
terroristen ontvoerde Britsche «ffic'.e-
ren in vrijheid gesteld. Voor het British
Institute nabij den RotschiJdboulevs r<i
te Telaviv stopte een vrachtauto. Er
werd een kist uitgeladen en op het pla
veisel gezet: daarop klommen er de drie
officieren, die geblinddoekt waren, uit.
Z;j zetten onm iddelUjk de achtervolging
der ontvoerders in, aldus Uin, Press.
Er zijn inmiddels aanwijzingen, diat
die voornaamste actie der Britten tegen
het terrorisme teneinde is. Verwacht
wordt, dat liet gebouw van de Jewish.
Agency binnen een week weer ter be
schikking der Joodsche gemeenschap
zal worden gesteld.
Nazi-complot ontmaskerd
De Amerikaansche Geheime Dienst
heeft thans nadere bijzon-derheden be
kend gemaakt over de maatregelen die
werden genomen om een nazi-complot
in -het begin van dit jaar tegen het oor-
logsmisdadigersproces gericht, te ver
pletteren, aldus meldt United Press uit
Frankfort. Dit complot had moeten sa
menvallen met een gewapenden opstand
in Beieren.
Agenten van genoemden dienst wa
ren in Beieren gewaar geworden dait
ondergrondsche nazi-organisaties plan
nen beraamden tot een gewapenden
opstand en tot sabotage van het proces
van Neurenberg. Hoewel niet bekend
was welke actie binnen het gerechtsge
bouw zou worden ondernomen, kwamen
de agenten er achter dat zeven SS-lie-
den gekleed in Geallieerde uniformen
tusschen den Gen en 20sten het gebouw
zouden betreden. De maatregelen die
genomen werden omvatten o.a. het uit
rusten van de wachtposten met maclu-
nege wer enui t b re id ing van de pantser-
bescherming in den omtrek van het ge
rechtsgebouw en het toevoegen van lijf
wachten aan de belangrijkste figuren
van het proces. Om het gerechtsgebouw
werd prikkeldraad gespannen en op liet
dak werden alarm-sirenes geplaatst.
Verder werden er nieuwe passen voor
het betreden van het gebouw uigereikt.
Daar men een inlichting had ontvangen
dat het complot zou beginnen op een
teeken uit een klein vliegtuig boven het
gerechtsgebouw, weid een observatie
post voor vliegtuigen ingerioht. Goal
lieerde piloten kregen opdracht bui'len
het bewust gebied te blijven terwijl een
verkenningsvliegtuig in de lucht werd
gehouden om de straten gade te slaan.
Den dertigsten Januari werd nabij een
spoorlijn even buiten Neurenberg een
dynamietbergplaats ontdekt.
Programma Zaterdag en Zondag
Zaterdag 13 u.: JEUGDROEIWEDSTR.
Vóórwedstrijden op Z. B. Spaarne.
14 uur: SPELMIDDAG E.D.O.-terrein.
Handbal Haarlemsch elftalB.H.C.
Kaatsen HaarlemAmsterdam.
Dames-a thletiek.
WANDELTOCHT 15 K.M., start
gebouw Rosenhage, Hoofmanstraat.
15—19 uur: SCHAKEN. Massakamp
HaarlemLeiden. H.B.S. A aan de
19 uur: STERTOCHT MOTORBOOTEN
op het Spaarne.
21.30 uur: GONDELVAART op het
Spaarne.
Zondag 11 uur: KAATSWEDSTRIJD
Sportterrein achter Kleverparkweg
CRICKET Haarlem-Excelsior, Don
kere Laan, Bloemendaai.
12 uur: JEUGDROEIWEDSTRIJD „Het
Spaarne". Eindwedstrijden.
14 uur: ZEILWEDSTR. Noordex Buiten
Soaarne.
14.30 uur: BONDSKEURUITVOERING
Gymnastiek, E.D.O.-terrein.
20 uur: TAFELTENNIS voorm. Zander-
instituut. Badhuisstraat hk. Kleine
Houtweg.
Twee Browns
in finale heerendubbel
De tweede halve eindstrijd damesenkelspel
te Wimbledon had een verrassend verloop.
Margaret Osborne (V. S.) verloor met 88,
5—7 van haar landgenoote Louise Brough.
Miss Osborne verkreeg een 41 achfer-
stand in de eerste set, die zij in een G5
voorsprong wist te veranderen, maar zij ver
loor desniettemin met 86. In de tweede set
had Miss Osborne eveneens een achterstand,
ditmaal met 31; ook thans wist zij dezen
achterstand in een voorsprong om te zetten
(54), waarna de nu veel beter spelende
Miss Brough drie achtereenvolgende games,
'a set en de match won.
De Amerikanen Kramer en Tom Brown
wonnen zooals zij wilden (63. 63. 63) van
Patty en Segura. Zij komen thans in den
eindstrijd uit tegen de Australiërs Pails en
Geoff Brown.
De verdere uitslagen van Wimbledon lui
den: damesdubbelspel. vierde ronde: Mrs.
Boslock en Mrs. Menzies (Eng.) si. Mme
Laffargue (Fr.) en Miss V. Dace (Eng.) 6—l.
61.
Gemengd dubbelspel, vijfde ronde: Mis#
Osborne en Hopman si. Mrs. Hilton en Mott
ram 64. 62; Paish en Miss Dace verloren
an rBown en Miss Brough 3—G. 26: Pau-
ne Betz en Patty sl. Pails en Mrs. Menzies
6—4, 7—5.
HONKBAL. Op den sluitingsavond van
de Sportweek (11 Juli) zal op het EDO-ter-
reln een honkbalwedstrijd gehouden worden,
tusschen twee Haarlemsche proefnegentallen,
teneinde tot een zoo sterk mogelijke samen
telling van het Haarlemsche negental te
kunnen komen.
Deze samenstelling is vooral belangrijk met
het oog op den traditioneelen wedstrijd tus
schen Haarlem en Amsterdam, welke dit Jaar
in Augustus te Amsterdam za: plaats hebben.
