Drie en een half millioen kaarsen
knipoogen over zee
Zeven jaar geëischt
tegen weermachts-aannemer
De IJmuidensche vuurtoren
en zijn wonderen
ALS de zon onder de kim verdwijnt
en de zee wordt één donker vlak,
dan komt, eiken avond weer, een leger
van licht aanstormen over het water;
van Noord tot Zuid langs onze kusten
flitsen de vuurtorens aan. Vele stuur
lieden houden het oog gericht op de be
kende flikkeringen, die hen knipperend
beduiden, dat zijn koers goed ligt.
Eiken avond weer. Deze regelmaat is
iets heel gewoons en weinig denkt
men daarbij aan de stille werkers,
de lichtwachters, de motoristen en hoe
de verzorgers van onze vuurtorens meer
mogen heeften die poetsen en contiro-
leeren en stellen, den geheelen dag, op
dat 's avonds de lamp kan branden.
Een lenzenstelsel van het type, zooals
er twee in den vuurtoren van IJmuiden
zijn gemonteerd. De middelste lens
versterkt het centrale licht, de ring van
prisma's vangt het overblijvende
schijnsel op, om het, tesamen met het
eerste als een breeden bundel door den
nacht te stuwen. Door de bombarde
menten zijn kleine stukjes van de
prisma-ringen gesprongen, maar de
lichtsterkte wordt hierdoor niet noe
menswaard beïnvloed.
IJmuiden met z'n haven heeft een
sterke lichtbron om zich kenbaar te
maken en op een tien meter hooge terp
staat de forsche vuurtoren met zijn
kleineren broer vlak voor zich, meer
dun drie-en-veertig meter met z'n kop
in de lucht en eiken avond branden
daar 3.700.000 kaarsen.
Daar, waar het weidsch panorama
voin de duinen, met IJmuiden en de
sluizen er tot. een maquette schijnt te
worden, is het hart van den vuurtoren.
Onder een witten koepel staan de lam
pen en de lenzen en terwijl in de diepte
een grijze vrachtvaarder ais een speel
goedbootje de middensluis invaart, ver
te:: de hoofd-lichtwachter E. Meijer het
verhaal van de grooïe draaitafel met
net machtige lenzenstelsel en de enorme
lichtbronnen.
Erandschoon is het daar boven, zóó
heider dat je niet kwaad wordt, als de
gids cois verzoekt overal met onze vin
gers af te blijven. Want stel je voor,
dat. er een smetje op dat blinkende ko
per zou komen, het zou een blamage
voor onze kustvea-lichting zijn! Met om
wikkelde handen schuift hij de lenzen
oiPen en wij kijken in de lichtbron. Elk
van .de twee lenzenstelsels heeft een
lump van 3000 Watt. die met zijn 60
volt en 50 ampère voldoende is, om
mijlenver over de zee te schijnen. Om
het geproduceerde licht te versterken,
ziin de twee lampen omgeven door een
vernuftig lenzenstel van Franscne ma
kelij, waardoor 't licht tot een breed en
bundel wordt samengegrepen en ook het
naar boven of beneden uitstralende
jicht niet verloren gaat. Een traplens
oreert de hoofdstraten en een „catidiop-
trieke" koepel vangt het'overblijvende
licht op.
Het draaiende licht.
Maar van een vuurtoren wordt ver
waant, d'at hij een draaienden bundel
Te voorschijn brengt, en om dit resultaat
'e 1 trp-gen. heeft mem bij sommige to
rens een rouleerend lenzenstelsel om
b>mp geconstrueerd (Scheveningen
en Goeree), andere vuurtorens hebben
een wentelende tafel, waarop optiek en
lamp gemonteerd ziin. Dit iaatste
systeem vindt een vertegenwoordiger in
den IJmuider toren. Die heele zware
oraauafei wordt 's nachts voortbewo
gen aoor een kinderachtig klein electro
motor:] e. dat. een vermogen van 1/8 pk
dezit. Het geheim van deze gemakke
lijke voortbeweging je, dat de draai-
In 1878, gedurende de regeering van
koning Willem III werd de vuur
toren van IJmuiden gebouwd. Hij is
ontworpen door den verlichtings-
bouiokundige S. Harder, doch sinds
dien vele malen verbeterd. Zijn
ijzeren lichaam heeft stormen en
oorlogen getrotseerd en zijn licht is
voor vele zeevaarders een welkome
en betrouwbare baken geweest.
tafel op kwille drijft en dus zelfs met een
lichten druk van den wijsvinger al in
beweging ko-mt.
Elke vuurtoren heeft een eigen ka
rakter. Dat hangt niet samen met des
torens goede of slechte daden maar we
kunnen hem er tóch aan herkennen. Als
we vertellen, dat de IJmuider lichtbron
in 20 seconden rondgaat en elke 5 se
conden een flikkering van 0.2 seconden
geeft, dan zal ieder begrijpen, wat er
met het „karakter" van een vuurtoren
bedoeld wordt. Zoo nu en dan wordt de
juistheid van het karakter gecontro
leerd met een stopwatch.
Hij is een holle-bolle Gijs, zoon vuur
toren, en vroeger zorgden twee gigan
tische dieselmotoren dan ook voor de
benoodigde electriciteii. Maar sinds een
R.A.F.-aanval deze centrale verander
de in een verwrongen hoeveelheid oud
roest, moet het P.E.N. den stroom le
veren.
Elke drie maanden moeten de lam
pen vernieuwd worden. De lenzen da-
teeren uit 1909 en in den oorlog zijn er
tijden geweest, dat de lampen met de
hand werden rondgedraaid en dat de
kleine vuurtoren op den duinrand eerst
hooger was, maar zijn grooten collega
in den weg stond.
Bij den kleinen toren staan het radio
baken, de seininrichting en de sema-
foor, die alle gedurende den oorlog
zwaar beschadigd werden, maar nu bij
na hersteld zijn. Ook de misthoorn is
gerepareerd en gemoderniseerd; nu
zorgt een „nautafoon" voor een door
dringend geluid.
Alles is voortreffelijk in orde. De Ne-
derlandsche kerstverlichting kent dan
ook haar weerga niet in de wereld. In
genieurs uit Amerika zijn vol bewonde
ring voor den stand van zaken in ons
land. Zoodat de zeevarenden er van
verzekerd kunnen zijn, dat hun nach
telijke reizen de beste belangstelling
genieten, die onder den huidigen stand
der techniek mogelijk is.
K.L.M.-bedrijf neemt
steeds grooter vlucht
Tijdens den oorlog heeft de vliegeniers-
opleiding in ons land stilgestaan en daar
om heeft de K.L.M. verscheidene buiten-
landsche piloten in dienst moeten nemen,
om aan de onmiddellijke behoefte te vol
doen. "Weliswaar is de opleiding weer'be
gonnen, maar de lijst van vliegend perso
neel bevat nog heel wat vreemde namen.
In 1939 had de K L.M. 75 piloten in dienst,
op 1 Juli 1946 127, waaronder 17 Amerika
nen, 2 Belgen, 9 Britten, 4 Canadeezen, 1
Noor, 1 Tsjech, 1 Nieuw-Zeelander, 2 Zuid-
Afrikaanders en 1 Deen.
De uitbreiding van het vliegend perso
neel blijkt uit de volgende cijfers, waarbij
de employés van het West-Indisch bedrijf
der K.L.M. niet zijn inbegrepen.
1939 momenteel
vliegeniers 75 127
radiotelegrafisten 58 125
boordwerktuigkundigen.. 31 53
stewards 16 63
stewardessen 10 40
Doch ook voor de andere afdeelingen
toont de vergelijking tusschen voor- en
na-oorlogsche sterkte een stijgende curve.
In 1939 bedroeg de totale personeelsterkte
j van de K.L.M. over de geheele wereld
2000 menschen, thans is dit aantal tot bijna
4000 gestegen, waarvan 3000 in Nederland,
540 in het West-Indisch bedrijf, 200 in
Engeland en de rest verspreid over de ge
heele wereld.
De maandelïjksChe toeneming van het
personeel bedraagt op het oogenblik on
geveer 300 man.
De K.L.M. verwacht aan het eind van dit
jaar in totaal ruim 5000 personen in dienst
te hebben.
De vliegtuigen van het West-Indische
bedrijf legden gedurende de eerste 5 maan
den van dit jaar in totaal 1.470.695 K,M.
af. Dit is meer dan gedurende het geheele
jaar 1942 en bijna 2 maal zooveel als in
het geheele jaar 1939.
De totale lengte van het West-Indische
luchtnet dat in 1939 nog 4180 K.M. telde,
bedroeg op 1 Augustus 1946 11.650 K.M
De Haarlemmer Gerard Peters, die
wereldkampioen achtervolging der
beroepswielrenners is geworden.
Drie jongetjes op de zonnige Kennemer-
laan moeten melk halen. Voetje voor
voetje schuifelt de kleine man, die door
moeder met de belangrijke boodschap be
last is, tusschen zijn vriendjes over den
weg, turend op het witte vocht en angst
vallig de pan recht houdend. Er wordt
niet gesproken bij dit zware karwei en het
klaverblad is zich kennelijk van zijn ver
antwoordelijkheid bewust, getuige het
werkelooze fietswiel, dat vergeten tegen,
de deur van den melkwinkel leunt.
Dan komt er zoo'n zware militaire auto
aangonzen. Een druk op de claxon maant
de drie boodschappers tot spoed aan en er
wordt een stapje bij gedaan. Heftiger
klotst de witte kostbaarheid in de groene
pan en er spat zelfs wat. „Gommenikkie,
jó, kijk uit" schrikt de rechtsehe broeke
man als het blanke spettertje een steen,
bereikt heeft. Maar de tijd dringt, want de
overkant is nog ver en de toeterende auto
nabij.
De bestuurder van het grauwe gevaarte
laadt een groote schuld op zijn militair
geweten, aLs hij de claxon nogmaals laat
loeien, want door het plotseling verhoogde
tempo struikelt de panneman en zijn
vrachtje stort ter aarde met gekletter van
emaille en gespat van melk. „Gommenik
kie, jóis weer het eenige commen
taar, maar dit groote woord kan niet ver
helpen, dat een zuivel-riviertje zich goot-
waarts spoedt, waar het verzandt in
IJmuidens straatvuil. Een dikke traan
mengt zich met het witte vocht en de
groene scherf, die er als een eiland mid
denin steekt, schijnt een aanklacht tegen
den militairen "autobestuurder.
Beteuterd staat het drietal naar de ra
vage te kijken, maar een helder oogenblik
dwingt één van hen op de knieën en met
een wanhopig gezicht steekt hij zijn tong
in de verloren schat en likt
Een cypersche kat springt van het muur
tje, als de jongetjes bezwaard en met de
beschadigde pan als eenig resultaat van
hun melk-1ocht, zijn afgedropen. De cyper
sche kat heeft een rood tongetje en een
vergenoegd snuitwerk, als zij, listig de
zanderigheid ontwijkend, de laatste resten
van de ramp uit de Kennemerlaan likt.
Gisteren stond voor het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam terecht de aan
nemer K. H. B., wien de uitvoering of
het doen verrichten van velerlei grond
en betonwerken ten behoeve van de Duit-
sche weermacht, althans van de Duitsche
oorlogvoering ten laste gelegd was. De
meeste van deze werken zijn in Kenne-
merland uitgevoerd.
B. verklaarde het werk voor de Duitr
schers aanvaard te hebben van den N. S-
B.'er Lafferu, den leider van de afdeeling
bouw van het arbeidsbureau te Velsen,
toen hij in 1943 uit Duitschisnd was te
ruggekeerd en niet nogmaals daarheen
gezonden wilde worden. Hij had van alles
maar weinig gemaakt: „een stukkie pant-
serwal, een tien meter pantsermuur en
een klein beetje straatversperring". Bij
dit werk zou hij ongeveer f 244.000 ver
loren hebben. „Dat is uw verdiende loon"
merkte de president, mr. B. de Gaay
Fortman, op.
Op verzoek van den verdediger, mr. K.
I-Ielmig, verklaarde een rechercheur, dat
het werk van den verdachte hoofdzakelijk
bestaan heeft uit het voltooien van ob
jecten en als niet zeer belangrijk be
schouwd moest worden. Nog eenige an
dere getuigen, die onder den verdachte
hadden gewerkt gaven een uiteenzetting
van den aard van het werk. Een accoun
tant verklaarde, dat de boeken zeer on
volledig en onduidelijk waren, maar dat
hij met de hem ter beschikking staande
gegevens tot de conclusie was gekomen,
dat in 1944,"het eerste jaar dat de firma
bestond, een verlies van f 113.000 is gele
den. De totale, verliespost bedraagt
f 244.000.
Van de door de verdediging opgeroepen
getuigen verklaarde een pensionhoudster
uit Haarlem, hoe de verdachte tijdens de
razzia's zeer veel van zijn arbeiders en
ook vele anderen uit de handen van de
Duitschers heeft weten te bevrijden. Een
ander verklaarde dat ook arbeiders op de
loonlijst hebben gestaan, die nooit bij B.
werkzaam zijn geweest.
In zijn requisitoir zeide mr. Backhoven:
„Deze verdachte behoort tot een bepaald
type weermachtsaannemers: die van het
laatste bedrijf. Hij wilde liever in Neder
land blijven, omdat hij bezwaar had van
huis te moeten. Dat hij geen winst be
haald heeft, komt omdat hij een beunhaas
in het vak is. Het bewijst niet, dat hij er
niet aan wilde verdienen.
Tenslotte eischte mr. Backhoven, zeven
jaar gevangenisstraf, waarvan zes jaar
rijkswerkinrichting en ontzetting uit bei
de kiesrechten voor het leven.
De verdediger betoogde dat verdachte
niet voor de Duitschers heeft gewerkt om
er aan te verdienen, doch om zich te vrij
waren voor tewerkstelling in Duitsch-
land. Uitspraak 11 September.
Twee sterren meer in de
„stars and stripes"?
Julius Krug, de Amerikaansche mi
nister van Binnenlandsche Zaken, heeft
meegedeeld, dat hij een voorstel heeft ge
daan om Hawaï en Alaska als de 49st:en
en 5Qsten staat in de Unie der Vercenig-
de Staten op te nemen.
De laatste staat, die bij de Unie werd
toegelaten, was Arizona (1912). Alaska,
dat thans ingelijfd gebied is, werd in 1867
van Rusland gekocht. Hawaï, voorheen
een onafhankelijke republiek, werd in
1898 door de V. S. geannexeerd en is nu
een ingelijfd gebied.
Nieuws uit het buitenland
Britsch officier op Java gedood. Majoor
James Arkell, waarnemend onderbevelheb
ber van het 3de bataljon 5de regiment Gur
kha's is tijdens een actie tegen Indonesiërs
in het gebied van Bekassi ten Zudd-Oosten
van Batavia, gedood.
Nederlandsch Indië heeft om de terug
gave verzocht van 83.000 karaat diamant ter
waarde van honderd millioen dollar die tij
dens de bezetting door de Japanners gestolen
zouden zijn, en zich misschien bij de steenen
bevinden die in de Bank van Japan in. beslag
zijn genomen.
Sovjet-ambassadeur verlaat Athene.
Rodionof, de Russische ambassadeur in Grie
kenland zal volgens Russische ambtelijke
kringen Athene binnen enkele dagen verla
ten. Er wordt niet gezegd of hij met vacantie
gaat of teruggeroepen is.
De bril
van
Sultan Sar
40. Wie is deze groote man, die hier
boven in een boom zit, met ijzeren ke
tenen aan de knoestige takken ge
smeed? Het is Sultan Sardie goede
vorst, door zijn verraderlijken groot
vizier en diens bende opgepakt en weg
gesleept, nadat deze bende eerst de
kleeren van den Sultan en van zijn ge
volg had doorzocht naar den heiligen
bril van den vroegeren eersten Sultan
Omar Abdoel. Sultan Sar was juist in
droeve gepeinzen verzonkentoen de
vriendelijke tonen, die uit de drijven
de minaret opstegen, hem bereikten.
„Maar dat is de Sirdar, mijn goede
vriend en trouive helper", riep Sultan
Sar verheugd uit, „en het geluid komt
nader. Misschien weet hij mijn verblijf
plaats. Ik zal hem in ieder geval een
teeken geven, dat hij zal begrijpen."
Sultan Sar opende zijn snuifdoos, trok
eenige zijner gekrulde baardharen strak,
legde die over de doos, spande ze als
snaren, en tokkelde daarop zijn lieve
lingslied.
