IJmuider Courant
„De wereldorde is bankroet"
Crooten en
kleinen
De Arabieren zetten zich schrap
6fc Jaargang* No. 18430
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag: 13 September 1948
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
T~\ E groote mogendheden nemen een bij
zondere en bevoorrechte positie in de
U.N.O. in zij zijn de permanente leden
van den Veiligheidsraad, zij hebben zich
een recht van veto voorbehouden en
inderdaad beschikken zij dan ook over de
militaire macht. De wereld is in inter
nationale zaken zoozeer gewend aan
machtspolitiek, dat veel menschen geneigd
zijn om een stelling als „De groote mo
gendheden moeten overwegende macht
uitoefenen, want zij zullen in de eerste
plaats de verantwoordelijkheid dragen",
maar grif als juist te aanvaarden. De
eigenlijke machtigen: de Vereenigde Sta
ten, Sovjet-Rusland en Groot-Brittannië,
op eenigen afstand, als nummer drie, heb
ben niet nagelaten die stelling als een
onaanvechtbare waarheid te verbreiden.
Nu wij aanschouwen hoe weinig gemeen
schappelijk beleid door hen sinds de be
vrijding wordt uitgeoefend, en hoe hun
voortdurende tegenstellingen de verwezen
lijking van den vrede belemmeren, is het
bijzonder nuttig aandacht te schenken aan
een staatsman die deze en andere aanspra
ken van de groote mogendheden bestrijdt.
Salvador de Madariaga. vroeger lid van
den Volkenbondsraad en Spaansch gedele
geerde bij den Volkenbond, stamt niet uit
een kleine, maar uit een z.g. middelgroote
mogendheid. Hij is scherp tegenstander
van Franco en vertoeft sinds lang buiten
zijn vaderland. Dit jaar heeft hij in Lon
den een belangwekkend boek gepubliceerd
onder den titel „Victors, beware" Over
winnaars, past op en daarin heeft hij
klare woorden over dit onderwerp gespro
ken. Zij zijn de aandacht waard van ieder,
die wat ai te schuchter en te berustend
tegenover de taal der machtigen staat.
De Madariaga erkent dat de drie groote
mogendheden alleen beschikken over de
machtsmiddelen, die in een wereldoorlog
worden toegepast en dus de leiding moe
ten nemen als militaire actie aan de orde
komt. Maar brengt verantwoordelijkheid
in oorlogstijd eveneens het recht op over
macht, dus op onverantwoordelijkheid in
vredestijd mee? Zoo formuleert hij zijn
vraag en herinnert aan Churchill, die ge
zegd heeft dat de voornaamste last van
het behoud van vrede en veiligheid op de
groote mogendheden rust.
„Wie hebben in den tweeden wereld
oorlog meer oorlogslast moeten dragen: de
Russen of de Grieken, de Engelschen of de
Hollanders, de Amerikanen of de Noren?"
vraagt de Spaansche staatsman. „Het is
waar dat de drie groote mogendheden alles
gedaan hebben wat zij konden. En zij zou
den evenveel gegeven hebben als Grieken
land, Holland en Noorwegen, als dat noo-
dig ware geweest. Maar ik spreek nu over
feiten, niet over goede bedoelingen. De
zwaarste last voor de herovering van den
vrede is gedragen door de bevolking van
de kleine Europeesche landen en niet door
de groote mogendheden. Groot-Brittannië,
Rusland en de Vereenigde Staten hebben
meer in totaal gegeven, maar oneindig
minder per hoofd der bevolking. Zij komen
veel minder gedeerd en verzwakt uit den
oorlog dan de gemartelde kleine mogend
heden. Daarmee zakt de bewering in
elkaar.
Als de vrede opnieuw „gehandhaafd" zou
moeten worden door oorlog, hetgeen God
verhoede, zouden het opnieuw de kleine
Europeesche volken zijn. die het meest
zouden moeten lijden. Het vaak gehoorde
argument keert zich dus tegen hen die het
bezigen Het is reactionair, even reactio
nair als de hertog van Blackthunderland
zou zijn als hij aanspraak maakte op meer
politieke rechten dan Tom Smith, omdat
hij tien van zijn veertig huizen in Londen
had verloren in het Duitsche bombarde
ment, terwijl Tom er maar één verloren
had zijn gansche bezit
De Madariaga laat bet niet bij deze
weerlegging. Hij betoogt ook, dal de groote
mogendheden den oorlog niet hadden kun
nen winnen zonder de kleine. Griekenland,
Polen en België hebben onmisbare posities
voor den strijd geleverd. Hij voert verder
aan. dat de groote mogendheden een zware
verantwoordelijkheid dragen in -den staat
van zaken, die tot den tweeden wereld
oorlog heeft geleid. Amerika trad niet toe
tot den Volkenbond en volgde een tarie
venpolitiek, die Europa in een economische
chaos dompelde. Groot-Brittannië weifelde
tusschen collectieve veiligheid en herbe
wapening en aanvaardde geen van beide
politieke gedragslijnen. Sovjet-Rusland
sloot in 1933 een verdrag met Hitier, zon
der hetwelk hij niet ten strijde getrokken
zou zijn.
„Als er weer oorlog mocht komen, zal
dat opnieuw een gevolg van fouten dei-
machtigen zijn, want oorlogen, omvangrijk
genoeg om een algemeen gevaar op te
leveren, worden niet door kleine mogend
heden ondernomen", betoogt de Spanjaard
verder. En macht en getal geven geen
waarborg voor meer politiek inzicht. Het
is overigens duidelijk dat de drie groote
mogendheden reeds bezig zijn. naar machts
politiek te streven.
De Madariaga erkent dat de drie groote
mogendheden de kern van eenige wereld
organisatie vormen Maar hoe grooter en
inniger haar samenwerking met de andere
naties is, hoe nuttiger voor den wereld
vrede die organisatie zal zijn. De gedachte
aan een almachtig driemanschap behoort,
volkomen verworpen te worden, al blijft
de overwegende invloed van de drie groote
Henri Wallace stippelt nieuwen koers uit
voor Amerika's buitenlandsche politiek
Henry Wallace, do Amerikaansclie minister van Handel, die tijdens zijn bczoclc
aan Mexico een scherpe definitie gaf van wat hij verstaat onder democratic, welke
redevoering in do Vereenigde Staten veel voldoening lieeft gewekt, vestigde opnieuw
dc aandacht op zich door eeii opzienbarende rede die hij lieden op een bijeenkomst
van de nationale burgerlijke commissie voor politieke actie te New-Yorlc heeft
gehouden en waarin hij den weg, dien Amerika lieert te volgen in zijn buitenland
sche politiek teneinde het bestaan der U.S.A. in een evenwichtige wereld te ver
zekeren en een oorlog te voorkomen, uitstippelde. President .Truninn had tevoren
verklaard, dat deze rede zijn volledige instemming had en geheel overeenkwam
met de buitenlandsche politieke richtlijnen van minister Byrnes.
„Het zou een toppunt van dwaasheid
zijn", aldus Wallace. „Engeland tot den
sleutel van de Amerikaansche buiten
landsche politiek te maken. De Britsche
imperialistische politiële in he't Nabije
Oosten, gecombineerd met de Russische
vergelding, zal de Vereenigde Staten
regelrecht ten oorlog leiden, tenzij wij
een vastomlijnde eigen politiek voeren.
Geen van beide genoemde mogendhe
den wenseht thans oorlog, doch er is
■gevaar dat hun huidige politiek, on
danks htm bedoelingen, tot oorlog zal
voeren.
Het is voor ons noodzakelijk, dat wij
de wereld bezien door onze eigen Ame
rikaansche oogen en niet door die van
het Britsche ministerie van Buitenland
sche Zaken of van een pro-Britsdhe of
anti-Russische pers.
Wij moeten niet toelaten, dat de Brit
sche machtsbalans bepaalt of en wan
neer Amerika in oorlog komt".
Wallace vervolgde: „Wij houden mis
schien niet van de wijze, waarop Rus
land in Oostelijk Europa te werk gaat.
De hervormingen, de industrieele ont
eigening en liet onderdrukken van de
fundamenteele vrijheden door de Sovjet
Unie Icwetsen het overgroote deel der
Amerikanen. De Russen zullen trach
ten hun invloedssfeer te socialiseeren,
zooals wij de onze trachten te democra-
tiseeren. De Russische ideeën van
sociaal-economische rechtvaardigheid
heerschen weldra in een derde deel van
de wereld. Onze denkbeelden van vrij
initiatief en democratie zullen grooten-
deels in de rest van de wereld heer
schen. Er moet op vriendschappelijke
wijze een regeling worden gezocht".
Wallace zeide verder, dat eigenlijk,
alleen de organisatie der U.N.O. atoom
bommen moest hebben en de controle
van strategische lucbtbases, die Enge
land en Amerika rond de geheele we
reld hebben gelegd. Geen enkel land
dient meer dan misschien 15 procent
van zijn uitgaven voor militaire doel
einden te besteden".
Aan het slot van zijn rede zeide hij:
„Kortom, naar mijn meening is de we
reldorde op het oogenblik bankroet en
zijn de V.S.. de Sovjet-Unie en Enge
land de curatoren van het faillisse
ment.
Dit zijn de naakte feiten van een
machtspolitiek, waar wii de machtige
organisatie der U.N.O. en de interna
tionale rechtsorganisatie op hebben ge
bouwd. Daar wij de bouwers zijn, moe
ten wij het in het Handvest der U.N.O.
ontworpen leerstelsel van de rechten
der kleine staten volledig uitwerken.
Dit recht zou eigenlijk evengoed op In
donesië en Griekenland als op Bulga
rije en Polen moeten worden toegepast.
Maar practisch gesproken kan deze toe
passing worden uitgesteld totdat zoowel
Engeland als Sovjet-Rusland de nutte
loosheid van hun methoden ontdek
ken".
Mijnenkabel in het net
De schokker SCH 137. die gisteren bewes
ten Schevenlngen 2es a zeven mijlen uit de
kust vischte. geraakte met het vlschtuig vast
aan een mijr.en-kabei, waardoor vier mijnen
aan de oppervlakte van de zee te voorschijn
kwamen. De bemanning heeft in allerijl het
geheele vischtuig moeten kappen, teneinde
erger te voorkomen. De mijnen, welke los
geraakt zijn. drijven nu aan de oppervlakte
cn leveren gevaar op voor scheepvaart en
visscherij
Haring-treilvisscherij
Hedenmprgen is naar zee vertrokken de
motor-logger SCI-I 120, schipper ,1. Hartevelct
van de reederij A. van der Zwan cn Zonen
te Scheveningen. Dit schip zal de haring-
treil-visscherij gaan uitoefenen. Dit is de eer
ste haring-logger, welke vr.n Scheveningen
uit aan de haring-treil-vischerij gaat deel-
Zaak der Velsensche
rechercheurs uitgesteld
De rechtszaak van de vijf Velsenscha
rechercheurs tegen een weekblad is na
een uitstel van vier weken in liooger be
roep wederom voor het Amsterdamsdhe
gerechtshof voorgekomen. Thans hadden
de conclusies genomen moeten worden,
doch van den kant der rechercheurs is
opnieuw uitstel aangevraagd. Dit is ver
leend. De zaak dient nu eerst op 2 Januari
1947 weer voor het hof.
In de zaak mr. Engels contra het week
blad wordt vermoedelijk op 30 October a.s.
geconcludeerd.
Krijgsgevangenen repatriee-
ren in versneld tempo
De Britsche regeering heeft heden de
volgende verklaring uitgegeven.
„De regeering heeft gedurende eenigen
tijd de mogelijkheid van versnelling der
repatrieering van de zich in het Vereenigd
Koninkrijk bevindende Duitsche krijgs
gevangenen overwogen. Een plan voor de
repatrieering is thans goedgekeurd. Het
treedt deze maand in werking.
De krijgsgevangenen zullen te beginnen
met eind September worden gerepatrieerd
in een tempo van 15.000 per maand. Er zal
voorrang worden verleend aan hen, die
blijk hebben gegeven van een democrati
sche instelling aan hen. die kwaliteiten
bezitten, welke voor het herstel van
Duitschland dringend noodig zijn of wier
terugkeer naar hun land door andere oor
zaak zeer gewenscht is.
De Engelsche regeering streeft naar een
overeenkomst met de andere bezettende
mogendheden, waarbij de ontvangst van de
gevangenen in de diverse zones wordt ge-
mogendheden in wereld-aangelegenheden
een feit.
Een beschouwing als deze is de aandacht
waard. Zij is niet volledig, want er is
meer te zeggen over de kleine mogend
heden. Maar zij brengt belangrijke punten
naar voren, die de werkelijke verhoudin
gen betreffen. Zij geven temeer aanleiding
om aan te voeren: dat een initiatief tot
een meer scheppend beleid dan thans
gevoerd wordt, zeer wel van de kleine
mogendheden kan uitgaan; dat wel degelijk
aandacht aan hun woord geschonken zal
moe», worden; dat er geen reden voor de
kleine volken is om zich als makke scha
pen te laten voortdrijven. En ook: dat het
onverstandig is, als men tot een klein volk
behoort, om maar gedwee aan te nemen
dat de grooten het wel beter zullen weten.
Want zij weten het dikwijls minder goed-
„Macht en getal geven geen waarborg voor
meer politiek inzicht", zooals de Mada
riaga opmerkt. R- P*
De burgemeester van Haarlem heeft hedenmiddag in het Gem. Concert
gebouw de internationale dahlia-tentoonstelling geopend. Een foto van de groote
zaal, waar tallooze bloemen bijeengebracht zijn.
Zij rekenen op de U.N.O.
Eensgezind en vastberaden hebben de
Arabieren op de conferentie voor Palesti
na de Britsche plannen voor de provinciale
autonomie in Palestina van de hand gewe
zen. In hel Lancaster Ilouse te Londen is
de conferentie tweemaal ln geheime zit
ting bijeen geweest. Met geen enkele ge
wijzigde versie van het plan gingen de
Arabieren accoord.
Men verwacht dat de volgende stap een
gedetailleerde omschrijving van de dooi
de Arabische afgevaardigden gewenschte
politiek in Palestina zal zijn. Zij zullen
waarschijnlijk eischen, dat Engeland de
in hel Witboek van 1939 beschreven poli
tiek zal voortzetten, waarbij de Joodsche
immigratie en de verkoop van land aan
Joden geheel worden stopgezet. Volgens
goed-ingelichte kringen zal dit wel de
minimum-eisch zijn.
Als de conferentie geen resultaten af
werpt. blijven er voor Engeland vier mo
gelijkheden over, n.i. het mandaat ter be
schikking stellen: het verdeelplan tegen
den zin van zoowel Joden ais Arabieren
uitvoeren; de verdeeling kiezen, die de
Arabieren verwerpen, doch die het Jewish
Agency thans wil steunen; terug naar het
Witboek van 1939, hetgeen de Joden niet
willen, doch de Arabieren mogelijk zouden
goedkeuren.
Verschillende Joodsche organisaties heb
ben gisteren te Londen de kwestie van al
of niet deelnemen aan de conferentie be
sproken, zonder evenwel tot een definitief
besluit te zijn gekomen
De secretaris-generaal van de Arabische
Liga heeft in Londen verklaard: ..Wij zijn
naar Londen gekomen met het doel de
wereld van een der moeilijkste problemen
te bevrijden." Hij betreurde het. dat de
Joodsche afgevaardigden, ten aanzien van
wie de Arabieren niet met gevoelens van
haat waren vervuld, niet op de conferentie
tegenwoordig waren om kennis te nemen
van het Arabische standpunt. „Joden en
Arabieren", aldus de woordvoerder. ..zijn
groote volken, die gedurende eeuwen in
vrede met elkander hebben geleefd. Ge
welddaden. van welke zijde deze ook
komen, zijn te veroordeelen. Of wij over
eenstemming bereiken of niet", zoo ging
Azzam Pasja voort, „de kwestie zal uit
eindelijk voor de Vereenigde Volken moe
ten komen. Ik zou gaarne zien. dat de
U.N.O. het hoogste gerechtshof in de
wereld was."
Degrelle
Weerbericht
PLAATSELIJKE REGENBUIEN.
Verwachting' geldig tot Zaterdagavond:
Meest zwaar bewolkt met hier en daar
verspreide regenbuien. Koeler dan van
daag. Matige tot fcraehtlgcn wind tusschen
Zuid-West en West.
Een woordvoerder van de Belgische am
bassade te San Sebastian heeft verklaard,
dat geen bevestiging is ontvangen van de
geruchten, als zou de Belgische rexïsten-
leider Degrelle aan boord van een schip
te Vigo zijn ontdekt.
Spaansche ambtelijke kringen zeggen,
dat het antwoord van Spanje op het Bel
gische communiqué omtrent Degrelle langs
den gebruikelijken diplomatieken weg naar
België zal worden gezonden, vermoedelijk
via den Spaanschen ambassadeur te Brus
sel.
M.s. Indrapoera en
m.s. Weltevreden
De lijsten met namen der passagiers
van de motorschepen „Indrapoera" en
„Weltevreden" liggen op onze bureaux ter
inzage.
Meer koffie
Voor de periode van 6 October tot 17
November za! het koffieran-tsoen. dat tot
heden op 100 gram per 4 weken was ge
baseerd, worden verhoogd tot 200 gram
per 6 weken.
Henri de Man. Belgisrli oud-minister van
Openbare Werken (1935—1936), van Financiën
(193e1938) en oud-voorzitter van de Belgische
arbeiderspartij, werd door den Brusselschen
krijgsraad bij verstek tot 20 jaar buitenge
wone hechtenis veroordeeld.
