Het Westen
Amerika terug naar
Roosevelt's politiek beleid
'file Jaargang No. 18431 »a =ap "V* M /^vX 1 V V* *y^ 4" Zaterdag: 14 September 194«
Bureaux: Kennemerlaan 154, I I I I 1 1 1 1 Uitgave van de Stichting
IJmuiden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem
Te Haarlem: Gr. Houtatr. 93 Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Abonnementen: p week 31 ct
Telefoon 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal f 4
J N het conflict tusschen de opvattingen
A en de belangen van "Westen en Oosten,
dat sinds den oorlog de wereldpolitiek be-
heerscht en dat ook tot een merkwaardig
dispuut over het begrip democratie heeft
geleid, heeft zich een krachtige stem uit
het Westen verheven. Het is die van Henry
Wallace, den Amerikaanschen minister
van Handel. Deze nu 58-jarige bewindsman
is in Truman's regeering de laatst-overge-
blevene van Roosevelt's naaste medewer
kers. Hij trad bij diens eerste verkiezing
tot het presidentschap, in 1933, reeds als
minister van Landbouw op en is sindsdien
lid der regeering gebleven. In de laatste
dagen treedt hij plotseling sterk op den
voorgrond, hetgeen eerst gebleken is uit
een rede tijdens een reis in Mexico, waarin
hij de Westersche opvatting van democra
tie uiteenzette en vandaag opnieuw aan
den dag treedt in een betoog over het bui-
tenlandsch beleid, waarvan de hoofdpun
ten op dez"e pagina zijn weergegeven. Het
valt op dat een dergelijk betoog door den
minister van Handel wordt uitgesproken,
ofschoon het tot de beleidssfeer van den
minister van Buitenlandsche Zaken, Byr
nes, moet behooren. Het heeft evenwel
den uitgesproken bijval van den president,
die zich dus sterk op den links-georiën-
teerden Wallace schijnt te gaan verlaten.
Hetgeen Henry Wallace in Mexico over
de democratie heeft gezegd verdient bij
zondere aandacht. Hij ziet democratie
niet als een onbewegelijke vorm en even
min als een eenvoudige theorie, maar als
.een ideaal. Zoolang er leven is, kunnen
en moeten idealen ons den blik steeds
hooger doen richten. Het begrip democratie
drukt Wallace uit in de verklaring: het is
geloof en vertrouwen in de goedheid van
den mensch. Alleen zij, die dat missen zijn
in staat, totalitaire leerstellingen te aan
vaarden. „Wij gelooven dat in de demo
cratie, indien goed begrepen, de souverei-
niteit direct bij het volk berust. Derhalv;
dient een goede regeering de belangen var
het volk. Dit is het doel waarvoor wi.
vechten: de verschaffing van faciliteiten
aan het volk. waardoor het in staat is
vrijelijk zijn verlangens kenbaar te ma
ken, de bevordering van de gezondheid,
hel onderwijs en de economische zeker
heid. Soms berust de meening van de
meerderheid op een misverstand, doch
slechts de meerderheid heeft het recht,
kaar eigen vergissingen te verbeteren."
Zoo heeft Wallace het uitgedrukt en
sommigen zullen misschien geneigd zijn
hem meteen als een humanist te classee-
ren. maar uit zijn woorden valt niet af te
leiden dat hij de souvereiniteit Gods niet
erkennen zou en dus zijn hoogste vertrou
wen in den mensch stellen. Zijn verkla
ring bepaalt zich tot een uitlegging van
de democratie en de verhouding tot den
meóemensch, waarin hij geloof en ver
trouwen in diens goedheid als maatstaf
aanneemt.
Voor menigeen in Europa zal dit op het
eerste gezicht, als het hem als definitie
voorgelegd wordt, moeilijk aanvaardbaar
zijn. De oorlog ligt meer dan een jaar
achter ons. wraakgevoelens zijn vermin
derd. maar de misdaden van Hitiers aan
hang zijn niet vergeten. Gebeurtenissen
van dezen tijd zijn vaak ook niet bevor
derlijk tot sterking van het vertrouwen in
de goedheid van den mensch.
Tot geloof ik dat Wallace gelijk heeft
en dat dit ook in ons land door velen ge
veeld zal worden. Als men zijn woorden
even toelicht door te zeggen: ..het geloof
en vertrouwen in het overwegende ver
mogen tot goedheid in den mensch" wor
den zij gemakkelijker te begrijpen. Is dit
waariijk niet de maatstaf, die de vraag
beheerscht of men Weslersch democraat
is of geneigd tot het aanvaarden van tota
litair bewind? Het vertrouwen, dat in de
menschelijke natuur het goede over-
De rede van Wallace wekt beroering
De vastberaden politiek ten aanzien van liet Russische expansionisme, zooals uït-
eengC7>et door den Anierikaanselieii minister van huitetilandseiie zaken James
Byrnes, zal naar men te Washington verwacht ongewijzigd blijven, ondanks de rede
van Henry Wallace, den Amerlkaaiisehen minister van handel, waarin het Britsclic
imperialisme werd geeritisoerd.
Men verwacht echter wel. dat het in practijk brengen van de politiek van Byrnes
wordt bemoeilijkt door het feit, dat president Truman zich op een iierseonferentie
met de rede van Wallace accoord heeTt verklaard, zonder klaarblijkelijk overleg
met Byrnes of met liet ministerie van buitenlandsche zaken te hebben gepleegd.
Vrienden van Wallace verklaren ca- ziging in de Amerikaansche buitenlanid-
tegoriseh. dat de rede was bedoeld als
een protest tegen de buitenlandsche po
litiek van' Byrnes en als een aanspo
ring terug te keeren naar wat Wallace
houdt voor de buitenlandsche politiek
van wijlen president Roosevelt, n.l. het
scheppen van evenwicht tusschen Enge
land en de Sovjet-Unie, teneinde
voorkomen, dat de rivaliteit tusschen
beide landen tot een nieuwen oorlog
zou leiden, waarin Amerika uit dei
aard der zaak zou worden betrokken.
In dit licht bezien is er een persoon
lijke en politieke achtergrond bij de re
de van Wallace, die haar beteekenis als
diplomatieke verklaring over de Ame
rikaansche buitenlandsche politiek ver
mindert.
Wallace en Byrnes zijn reeds ja
ren lang rivalen, zoowel op het ge
bied van de binnenlandsche als op
dat van de buitenlandsche politiek.
Wallace is leider van den linker
en Byrnes van den conservatieven
vleugel der democratische partij.
Toen Cordell Huil aftrad" als minis
ter van buitenlandsche zaken in
1944, werd Byrnes candidaat voor
de functie van vice-president, het
geen Wallace verhinderde die func
tie en uiteindelijk het president
schap van de V.S. te vervullen. Met
den steun van Byrnes werd Truman
door de democratische partij can
didaat gesteld als compromis tus
schen de beide mededingers.
In verband met hei steunen van de re
de van Wallace wijzen goede bekenden
van Truman er op dat deze de leiding
van de buitenlandsche politiek de laat
ste maanden grootendeels aan Byrnes
heeft overgelaten. Het is bekend, dat
Truman en Wallace de rede zorgvuldig
samen hebben doorgenomen. Hei was
oorspronkelijk de bedoeling van den
president, slechts formeel die gedeel
ten van de rede te onderschrijven, die
zoowel anti-Russische als anti-Engel-
sche gevoelens loochenden en in dezen
zin werd aan het slot van de rede een
alinea ingelascht. Toen men den presi
dent evenwel op een persconferentie
vroeg of hii ook de rest van de rede
oedkeurde, kon hii niet anders dan be-
estigend antwoorden.
Hel wordt onwaarschijnlijk geacht,
dat president Truman de huidige po
litiek zal trachten te „amendeeren",
daar zulks verdeeldheid bii de Ameri
kaansche delegatie ter vredesconferen
tie zou beïeekenen en tevens -verwar
ring in het ministerie van buitenland
sche zaken zou teweegbrengen.
In ambtelijke kringen te Washington
aldus Reuter, is men verbaasd over de
botheid, waarmede Wallace de Britsche
politiek critiseert. en over den toon van
..toegevendheid" met betrekking tot de
Sovjet-Unie. Men wijst er op dat. hoe
wel president Roosevelt steeds een po
litiek van invloedssferen heeft verwor-
sche politiek. Hii verklaarde niet te we
ten of Wallace voor het uitspreken van
zijn rede overleg met Byrnes had ge
pleegd. Hij had daaromtrent van Byr
nes nog geenerlei mededeeling ont
vangen. Clayton zeide. dat het hem niet
duidelijk was wat. Truman heeft be
doeld toen hii zei dat hii de rede goed
keurde.
Henry Wallace zelf was ..niet be
schikbaar" toen verslaggevers tracht
ten een verklaring van hem los te krij
gen. Politieke tegenstanders van Tru
man hebben uitbundig plezier over de
netelige positie, waarin de democrati
sche regeering^ zich tengevolge van de
Veldtocht in Macedonië
Volgens den regeeringspersdienst te
Athene zijn Grieksche militaire- en
politietroepen Vrijdagmorgen op groote
schaal operaties begonnen tegen 300 ge
wapende communisten, die zich in een
bosch op het schiereiland Chalcidice ten
zuiden van Saloniki hebben verschanst.
De communisten hebben stelling ge
nomen achter drie mijnenvelden en
beschikken over de grootste opslag
plaats van wapenen en munitie, die door
de Elas (guerillatroepen van de Eam)
in Noord-Griekenland is gevormd.
Volgens dezelfde bron doen de mili
taire autoriteiten te Saloniki thans
stappen om vroegere leden van de Elas
die in 1944 na den burgeroorlog naar
Joego-Slavië zijn gevlucht te verhinde
ren Griekenland weer binnen te komen.
De commandant van de politietroepen
te Veria West-Macedonië) en 13 van.
zijn manschappen werden door ..een ge
wapende communistische bende" vanuit
een hinderlaag aangevallen en gedood.
Albanië '-omit aan.
Albanië heeft den Veiligheidsraad,
officieel verzocht alle mogeliike maat
regelen le nemen om een einde te ma
ken aan ..Grieksche provocaties". In den
Albaneeschcn brief aan den Veiligheids
raad wordt beweerd, dat de Grieken dit
jaar verantwoordelijk zijn voor 57
„incidenten".
„Er bestaat geen twijfel over, dat de
regeering en de acties van haar orga-
.19. 9. 9. I 9-11 919. 919 9 19..9 99'
rede bevind9 Deze oldoet linker- noch door de pontiek der huidige Grieksche
'achtervleugel en stelt een scheidingnjsaties geschapen toestand een directe
bedreiging van den vrede op den Bal
kan vormt", aldus de brief.
heerscht en gereed is zich te doen gelden pen. de politiek van Wallace een aan-
is het. dat de overtuigde democraat telkens zienlijke concessie aan Rusland doet.
weer met moed zijn taak doet hervatten waar hii de verdeeling van de wereld
en hem van afkeer blijft vervullen voor in Russische en Amerikaansche m-
iederen bewindsvorm. waarbij de mensche- vloedssferen voorstaat.
tusschen Wallace en Byrnes in het voor
uitzicht. terwijl de verkiezingen voor
het congres spoedig (in November) zul
len worden gehouden.
De gematigd-conservatieve ..New-
York Herald Tribune", die tot dusver
achter de politiek van Truman en van
wijlen president Roosevelt stond,
spreekt van een ongelooflijke blunder
van Truman, die een warboel in opti
ma forma veroorzaakt en Byrnes zoo
wel als de nationale positie belachelijk
maakt. Een beter voorbeeld van onbe
kwaamheid tot het leiden van de bui
tenlandsche politiek is moeilijk te vin
den* aldus het blad
Eiken dag een doode
Paniek in F err ara
Sedertenkele dagen heerscht er in de
Italiaansche stad Ferrara een paniek
stemming, naar aanleiding van de uit
zendingen van een clandestiene radio
zender, welke heel't aangekondigd, dat er
„voortaan eiken avond een doode" zou
zijn. Inderdaad zijn twee boeren in .de
omgeving van de stad onder mysterieuze
omstandigheden gedood terwijl Woens
dagavond p.l. een dokter werd getroffen
door twee revolverschoten. afgevuurd
door twee wielrijders, die niet achterhaald
konden worden. Men veronderstelt hier te
doen te hebben met een politieke actie,
misschien van voormalige partisanen, die
ontevreden zijn over de uitvoering van
de zuivering en die thans als eigen rech
ter gaan optreden.
Evacuatie nog niet hervat
Naar te Batavia vernomen wordt, is de
evacuatie uit het binnenland, welke heden
hervat zou worden, voor onbepaalden tijd
uitgesteld Ofschoon de Britten, zooals te
Cheribon overeengekomen de Indonesi
sche republikeinen zekere faciliteiten heb
ben verleend, is op het geallieerde- hoofd
kwartier r.og geen antwoord van kolonel
Abdoel Kadir op den brief van generaal
Mansergh ontvangen. Genoemd hoofd
kwartier wacht op dit ar.twoord-alvorens
verdere stappen te ondernemen.
Veiligheidsraad vergadert
Maandag
De vergadering van den Veiligheids
raad welke heden zou worden gehouden,
is tot Maandag; a.s, .19.30 uur uitgesteld.
Dit op verzoek van de Amerikaansche
delegatie, wier afgevaardigde. Herschel!
Johnson, ziek is.
Velseiiscli verraadster
staat Maandag terecht
Maandag om 10 uur zal voor het Bij
zonder Gerechtshof te Amsterdam te
recht staan de Velsensehe W. N. van der
Meyden. aan wie vier feiten ten laste
zijn gelegd: verraad van den distributie
ambtenaar J. van Leeuwen, van de be
kende ondergrondsche strijdster Hanny
Schaft, van notaris W. Boerlage en vaa
den verzetsman P. Kelder.
Joodsrhe
terroristen
aan teerk
lijke persoonlijkheid gekneed moet worden
naar de eischen van eenig stelsel, door een
minderheid ontworpen, doorgedreven en
gehandhaafd met machtsmiddelen. De
democraat voelt dat als een onrecht en
als een aantasting van de waarheid, een
misbruik van de ons gegeven taak op
aarde. Hij weet dat zijn beleidsvorm
moeilijk is en vele teleurstellingen en
tegênslagen zal brengen Maar om een
eenvoudig woord te herhalen: er staat
nergens geschreven, dat wij het op aarde
gemakkelijk moeten hebben.
In den voorstander van de dictatuur of
zooals Wallace het uitdrukt: van hel tota
litaire stelsei zal de overtuigde democraat
altijd iemand zien, die het opgegeven heeft
met het begrijpen van den medemensch.
den korsten en makkelijksten weg wil vol
gen en hem eenvoudig dwingen, te doen
wat hem aanstaat.
Henry Wallace heeft er den nadruk op
gelegd dat volledige democratie niet alleen
rechten verleent, maar ook plichten oplegt
en gewaarschuwd tegen diegenen, die
nimmer tot offers bereid zijn om haar
goed te doen funetioneeren Terecht. Zijn
woorden zijn de overdenking ten volle
waard en zullen ertoe bijdragen dat velen
hun eigen gevoelens beter gaan begrijpen.
De Britsche reactie
Een woordvoerder van het Britsche
ministerie van buitenlandsche zakèn
heeft verklaard, dat de rede van den
Amerikaanschen minister van handel
te Londen aanzienlijke verrassing heelt
gewekt. De opmerkingen over het Brit
sche imperialisme waren des te verba
zingwekkender op esp oogenblik. waar
op Engeland Britscn-Indië het beleid
over ziin eigen zaken toevertrouwt en
met het oog op het punctueele terug
trekken van Britsche troepen uit Per-
zië in Maart. Er bestaat in Engeland
geen neiging een oorlog met de Sovjet-
Unie onder het oog te zien, aldus de
woordvoerder, en hii zeide dat er in
werkelijkheid meer toespelingen op
oorlogsgevaar in de Russische en Ame
rikaansche. dan in de Britsche pers
voorkomen. Het is echter niet zeker dat
Engeland zich over de rede van Wal
lace door middel van de diplomatieke
kanalen met Amerika zal verstaan: de
aangelegenheid zal echter in zorgvul
dige overweging worden genomen
Interne verwarring.
Clayton, de onderminister van bui
tenlandsche zaken", heeft te Washing
ton op een persconferentie gezegd, dat
hii geen aanwijzingen of instructies had
ontvangen met betrekking tol een wü-
Joodscheterroristen.
die een nieuwe golf
van terreurdaden in
Palestina ontketen
den bij het begin
der Palestijnsche
conferentie, bliezen
dezer dagen het ge
bouw van de Brit
sche Defence Se
curity" te Tel-Aviv
op. Daarbij werd
majoor Doran. een
der chefs, gedood.
Een act-ueele foto
van de vernieling,
telegrafisch over
gebracht.
Ook Jaffa is gis
teren opgeschrikt
door het geluid van
handgranaten, sten-
guns, revolvers en
brenguns, toen veer
tien Joodsche on
dergrondsche strij
ders een overval
deden op een Ara
bische bank. In een
korten feilen strijd
werden twee Ara
bische politie-agen-
ten. twee Arabische
omstanders en een
Jood gedood. De
overval bleef zon
der succes.
Op hetzelfde oogen
blik deed een groep
gewapende Joden
een overval op een
andere Arabische
bank in Jaffa. Zij
werden door de
politie afgeslagen.
rf/K&iS tVfJS
