Ons volk vertoont
een sterk regenerafie-vermógen
Een sprookje
herleeft
Cijfers over Veisen
He! is merkwaardig, hoe de door ver
standelijke overwegingen ingegeven
overheidsmaatregelen tot herstel van de
volkskracht een pendant vinden in de
natuurlijke regeneratie-krachten van ons
volk. die zich los van elke verstandelijke
inmenging laten gelden.
De oorlog met zijn bijkomstige ver
schijnselen van ondervoeding en uitput
ting eenerzijds en de gewelddaden van
den bezetter anderzijds, hebben een aan
zienlijke stijging van het sterftecijfer ver
oorzaakt, die een teruggang van het zie
lental zou doen verwachten. Daarvan is
echter geen sprake geweest, want reeds
tijdens den oorlog, dus onder de slechtst
mogelijke omstandigheden, is het geboor
tecijfer eveneens gaan stijgen, en zelfs
sterker dan de sterfte. En terwijl deze
laatste geleidelijk weer wat terug gedron
gen werd, blééf het geboortecijfer niet
alleen toenemen, maar er is zelfs grond
orn een nog verdere stijging ervan te ver
wachten.
Maken wij een vergelijking tu&schen de
jaren 1939, 2943 en (het eerste halfjaar
van) 1946, dan zien wij dat het sterfte
cijfer in ons land resp. 8,7; 10.1 en 9,9 per
duizend en per jaar bedroeg, doch dat het
geboortecijfer in dezelfde perioden reep.
20,7; 23 en 30,9 heeft beloopen, waaruit
dus c-en toenemend geboorte-overschot
resulteert van 12 in 1939; van 12,9 in 1943
en van 21 in 1946.
Veisen blijft in deze ontwikkeling niet
achter. In de vergeleken perioden beliep
de sterfte in onze gemeente resp. 6,4; 8,2
en 6.9 per duizend; ook hier dus een toe
name tijdens den oorlog hoewel juist
veel oudere menschen geëvacueerd waren
een toename echter, die inmiddels weer
goeddeels ongedaan gemaakt is, maar toch
aog een grootere sterfte in 1946 dan in
1939. Maar ook het geboortecijfer ging
omhoog, en thans ligt het zelfs boven het
rijksgemiddelde, in de drie genoemde
perioden bedroeg het a.l. 19,7; 23,9 en 32
per duizend. Het geboorte-overschot,
waar het in dit verband tenslotte om gaat,
bedroeg dus 13,3 in 1939: 15,7 in 1943 en
25.1 in 1946. zoodat het sedert 1939 bijna
verdubbeld is.
Kan blijkens het bovenstaande van het
sterftecijfer in het algemeen gezegd wor
den, dat het zich na den oorlog weer in
dalenden, dus gunstiger., zin ontwikkelt,
in de zuigelingen- en kleutersterfte wer
ken de oorlogs-invloeden nog merkbaar
na. In 1939 kwamen in ons land op hon
derd jonggeborenen drie gevallen voor
van zuigelingensterfte (beneden één jaar).
In 2943 was deze verhouding veranderd
in vier op de honderd .en voor het lQQ-
pende jaar zijn de cijfers nóg ongunstiger
geworden, daar nu op elke honderd ge
boorten vijf gevallen van zuigelingen
sterfte plaats vinden.
Ook in Veisen nam de zuigelingensterfte
tijdens en na den oorlog toe; van twee a
drie op de honderd in 2939 steeg het
cijfer tot 4 in 1943 en tot vier a vijf in
het eerste half jaar van 2946. Het is ook
thans dus iets gunstiger dan het rijksge
middelde.
Uitgedrukt in procenten van de totale
sterfte beliep de zuigelingensterfte in
Nederland in de genoemde tijdvakken
resp. 8, 9 en 14 pCt. en in Veisen 7, 11 en
37 pCt. Deze relatieve cijfers zijn voor onze
gemeente derhalve wat ongunstiger dan
het Neöerlandsche gemiddelde.
Ook in de kleutersterfte (14 jaar)
werken de nadeelige oorlogs-invloeden
na. Voor het geheele iand bedroeg de
kleutersterfte over de genoemde perioden
2. 4 en 5 pCt. van de totale sterfte, in
Veisen 3, 9 en 11 pCt. Deze relatieve cij
fers zijn voor Veisen dus belangrijk on
gunstiger dan de gemiddelde Nederlana-
sche.
Hét ï6 zéér de vraag of medische, dan
wel sociaal-hygiènische. in ieder geval
verstandelijke voorzieningen hieraan op
korten termijn veel kunnen veranderen.
Voor een overwegend deel immers zal
deze verhoogde zuigelingen- en kleuter
sterfte gezien moeten worden als de na
werking van degeneratieve invloeden uit
den oorlogstijd. Maar ook hiertegenover
staat blijkbaar als voorlooper van ver
hoogde en. sterkere geboorten een
regeneratieve impuls, die zich uit in een
belangrijke toename van het aantal ge
sloten huwelijken.
Allen woningnood en alle meubel-
schaarschte ten spijt is het aantal huwe
lijken. dat gesloten wordt, vergeleken bij
vóór den oorlog in verscheidene gemeen
ten méér dan. verdubbeld Over het geheele
land genomen, steeg het aantal huwelij
ken, dat aangegaan werd, van 9 per dui
zend inwoners in 1939 tot 11 per duizend
in dit jaar. In Veisen bleef het aantal
onveranderd: 10 per duizend, maar gezien
den woningtoestand ter plaatse is dit
gelijk blijven van het aantal huwelijken
bijna even wonderlijk als de toename
elders.
Goed beschouwd zijn al deze cijfers toch
wel zeer bemoedigend. Wij mogen ons
dan al meermalen met zorg af
vragen of de mensch wel in staat zal
zijn. de gederailleerde samenleving weer
in het goede spoor te krijgen, deze cij
fers doen zien, dat er naast de verstan
delijke pogingen van de menschen ook
andere, spontane, krachten aan het „her
stel" werken.
Betere verbinding voor den
Willemsbeekweg
Door de afbraak hebben voetgangers in
verschillende deelen van de gemeente ge
bruik gemaakt van de gelegenheid dwars
door de puinhoopen een korteren weg naar
hun doel te zoeken. Zoo maakte het ver
dwijnen van de woningen langs den Engel-
mundusweg en aan de Noordzijde van den
Willemsbeekweg het mogelijk, dwars door
het land over ie steken. Dit 'oeteekende
weliswaar een behoorlijke verkorting van
hun weg, maar daar stond tegenover, dat
men grootendeels door het mulle zand
moest loopen.
De gemeente gaat nu van den nood een
deugd maken. Naar wij vernamen zal hier
en wel van den Verlengde Wijk aan Zeeër-
weg naar den Willemsbeekweg ter hoogte
van de Tuindersstraat een tegelpad wor
den aangelegd ter breedte van 21'2 M. Dit
öeieekent een belangrijke verbetering.
Mogen wij op deze plaats eens de aan
dacht vestigen op het door de afbraak ont
stane „overpad" van den P. J. Troelstra-
weg naar den Zeeweg? Dit is een nieuwe
verbinding van een groot deel van IJmui-
den naar het distributiebureau en ook hier
zou een tegelpad goed op zijn plaats zijn.
Ledenvergadering D.B.O.
De buurtvereeniging D. B. O. houdt
hedenavond een belangrijke ledenvergade
ring in Café Royal, Wijk aan Zeeërweg.
Ir. deze vergadering zal een bespreking
worden gehouden over het oprichten van
een spaarkas Reisclub, over het oprichten
v^n een zangkoor, over het St. Nicolaas-
feest voor de kinderen en over het vast
stellen van het winterprogramma.
Het oprichten van een spaarkas voor de
reisclub houdt verband met het groote
reisplan voor 1947, dat eveneens een punt
van behandeling uit zal maken
HAAK GEOPEREERD.
Naar we vernemen, is Stormvogels'
rechtsback Haak voor een „knietje" in St.
Joannes de Deo te Haarlem geopereerd.
Na herstel hoopt hij weer van de partij
te zijn.
XERXES—STORMVOGELS.
Stormvogels' elftal is als volgt samenge
steld: Kraak: Schoorl, Schipper; Goed
hart. Van Gemert. Snoeks: Meyer. Her
mans, Van Dalen, De Boer, Groet.
R. C. H. IIStormvogels II.
Het e:fla". van Stormvogels II ziet er als
volgt uit: Rechsteiner; Schriemer, Dek
ker; Zwemmer. Aptroot, Hoogendijk;
Roela's, Van Pel, Ketting, Opbergen, v.
d. Kuyl.
Om het damkampioenschap
van Nederland
Zaterdag en Zondag wordt het damtour-
nooi om het kampioenschap van Nederland
voortgezet.
Van groep A, die te Dordrecht speelt,
luidt het programma: Zaterdag 5e ronde:
VosBlom, Ligthart—v. d. Staay, Metz—
Roozenburg; De Graagv. Doorn; Huis
manDe Jong. Zondag 6e ronde: Blom
v. Doorn. De JonghDe Graag, v. d. Staay
Huisman, RoozenburgLigthart, Vos
Metz.
Voor groep B, welke te Zwolle speelt,
het volgende programma: 5e ronde: Dukei
Beers, KellerBandstra, DrentWagter,
Kooymansv. Dijk. 6e ronde: Wagter
Verhoeven, BandstraDrent, Dukel
Keiler.
Als Ligthart 3 punten behaalt uit deze
twee ronden, is hij vrijwel verzekerd van
een plaats in den eindstrijd. Dukel krijgt
het zwaar te verantwoorden, daar hij twee
sterke spelers tegenover zich krijgt.
Tribunaal Haarlem
Diensten
aan de Duitschers
Woensdagochtend behandelde de acht
ste kamer van het Haarlemsche tribu
naal de aanklacht tegen de 67-jarige
mevrouw A. C. T.-B. uit Veisen, die den
lOen Augustus 1945 den tienden ver
jaardag van haar N.S.B.-lidmaatschap
beleefd zou hebben, ware het niet, dat
de bevrijding dit. heuglijke feit te vlug
af was.
Ook had de beschuldigde geijverd
voor de N.S.V.O. en in 1942 ging zij in
betrekking bij de Duitschers van de
Zuid-batterij te IJmuiden en in 1945
werd deze eervolle loopbaan afgebro
ken en vervangen door een dienst bij
de Organisation Todt te Beverwijk.
Toen de voorzitter van het Tribunaal
haar vroeg, waarom zij zulke onver
standige dingen had gedaan, vertelde
de dame, dat het „allemaal armoe en
narigheid in IJmuiden was", maar de
president kon dit excuus niet erg waar-
deeren. Haar zoons waren in Duitsch-
land slecht behandeld, zoo wist de
voorzitter zich te herinneren, maar niet
tegenstaande dit werkte de moeder voor
de weermacht „om er wat beter van te
worden" zooals ze Woensdag ter zitting
verklaarde. Op de vraag, of mevrouw
T. wel eens in uniform naar een bijeen
komst van de N.S.V.O. ging, antwoord
de zij. dat ze zich iets herinnerde van
een zwarte blouse. Het. feit. dat dezelf
de verdachte vlak na de bevrijding
haar diensten aan de geallieerden in
IJmuiden aanbood, vond de voorzitter
wel een beetje heel erg. Met de woor
den „Ik wil den een net zoo goed helpen
als den ander" werd het verhoor .geslo
ten en. de voorzitter bepaalde dé
spraak op 2 October.
Twee zijden van een N.S.B.'er.
Vervolgens verscheen een Heemskerk-
sche bloembollenkweeker voor het hek
je, wien ten laste was gelegd, dat hii
sinds Mei 1943 sympathiseerend lid van
de N.S.B. was geweest. Gevraagd naar
zijn motieven voor dit lidmaatschap ant
woordde de bollenman, dat hii hierdoor
de krijgsgevangenschap in Duitschland
wilde ontgaan. Evenmin zag verdachte
bezwaren tegen den N.V.D. en toen de
Landstand met de gedwongen contribu
tie dreigde, betaalde de V. grif. Hier
stond tegenover, dat hii nooit „lastig"
was en in den winter 1944'45 zelfs
onderduikers in zijn huis nam. Brieven
bewezen, dat deze N.S.B.'er niet alleen
vijanden, maar ook vele vrienden be
zat. Ook in deze zaak volgt over veer
tien dagen de uitspraak.
TOONEELUITVOERING BUURT VEREEN.
.TUINDERS- EN CYPRESSENSTRAAT"
De buurtvereeniging ..Tuinders- en Cy-
pressenstraat" geeft Zaterdag 21 Septem
ber een tooneeluitvoering in „Zomerlust"
te Santpoort.
Onder regie van den heer J. van Baar
zal worden opgevoerd „Haar laatste wil",
blijspel in 3 bedrijven van J. W. van der
Heiden en H. Bakker. Na afloop is er bal.
VELSEN
Wederopbouw van de
kleinindustrie
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Veisen hebben bij besluit van 11
September 1946 de volgende voorwaarde
lijke vergunningen verleend:
aan de Vischconserven van Zwieten, In
dustriestraat 23 te IJmuiden tot het uit
breiden der vischconservenfabriek in de
perceelen Industriestraat nos. 2830 te
IJmuiden;
aan de Firma Lagendijk te IJmuiden tot
het oprichten van een fabriek voor het
vervaardigen van poetslappen en poets
katoen en een wasscherij voor grondstof
fen in het perceel Loggerstraat no. 6 te
IJmuiden
aan G. F. Dictus, Meidoornstraat 1 te
IJmuiden-Oost tot het uitbreiden van de
auto- en motorrijwiel-reparatiewerkplaats
in het perceel Meidoornstraat no. 1 te
IJmuiden-Oost;
aan K de Waard, Julianakade 30 te
IJmuiden tot het uitbreiden van de kui
perij in de perceelen Industriestraat nos.
2325 zw. te IJmuiden;
aan A. Meinema. Édisonstraat 20 te
IJmuiden tot het oprichten van de tim
mermanswerkplaats in het perceel Snel-
liusstraat no. 39 te IJmuiden;
aan C. van Andel, Burg. Rambonnetlaan
25 te IJmuiden tot het uitbreiden van de
wasch- en strijkinrichting in het perceel
Snelliusstraat no. 39 te IJmuiden.
Hinderwetbeslissingen verdaagd
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Veisen hebben de beslissing op het
verzoek van:
C. Gerritsen. Duinlustparkweg 56rd. te
Santpoort om vergunning tot het uitbrei
den van de wasch- en strijkinrichting in
het perceel DuinlustpaTkweg no. 56rd. te
Santpoort;
de Stoomwasscherij „Hoek en Vaart",
Bloemendaalschestraatweg 17 te Santpoort
om vergunning tot het uitbreiden van de
stoom- en chemische wasscherij in het
perceel Bloemendaalschestraatweg no. 17
te Santpoort;
de N.V. Bijenstand „Mellona" v.h. J. de
Meza te Santpoort, om vergunning tot het
oprichten van een fabriek van honing,
bijenkasten en andere bijenartikelen in het
perceel Bloemendaalschestraatweg no. 143
te Santpoort;
verdaagd op grond, dat het onderzoek
nog niet zoover gevorderd is. dat daar
omtrent thans reeds een beslissing kan
worden genomen.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: W. GottschalMenger, d.. Drie
huizerkerkweg 130. Driehuis: J. Mossink-
hoffStet, z.. Tusschenbeeksweg 52, IJmui
den-Oost ;A. Snijders^De Vries, z.. Pels-
straat 9. Velsen-Noord; F. Freriks—Jonge
ling, z., Zijweg Nieuwe Schulpweg 312,
Velsen-Noord; A. M. VergouwKroone,
d., Eendrachtstraat 13, Velsen-NoórdV. J.
C. RijperHiep. d., Velserduinweg 161,
IJmuiden-Oost: C. SchullerBeneker, d.,
v. Wassenaerstraat 30. IJmuiden-Oost; J.
M. VerveldeMulder, z., J. P. Coenstraat
99, IJmuiden; G. D. M. KlepperSpoel -
stra, z.. De Weerdstraat 5. IJmuiden-Oost;
E. OtteDas. z., Terrasweg 2. Santpoort.
Overleden: A. Blok. 32 j echtg. van P.
Pieterse. Hoofdstraat 181, Santpoort; J. N.
M Stolp. 61 j„ echtg. van M. M. Mascini,
Wüstelaan 15, Santpoort; G. Wichers, 55 j.,
echtg. van C. Bakker, Voorplaats 18. Sant
poort.
Turnvereeniging S.S.H.
De Turnvereeniging S.S.H. heeft sedert
eenige weken de lessen in de Da Costa-
school hervat. Deze staan onder deskun
dige leiding van den heer Van Wijnen,
voor de oude leden van S.S.H. geen onbe
kende.
De oefenavonden zijn Dinsdagavond voor
keurploeg D. en H. en voor D.-senioren,
Woensdagavond voor jongens en heeren.
Donderdagavond voor meisjes en dame-s
en Zaterdagmiddag voor de kleuters en de
jongste jongens en meisjes.
Secretaris de heer C. S. Koeten, Laan
van Kanaan 56. Beverwijk.
FEUILLETON
Anne als Asschepoes
van MARIA SAWERSKY
33)
Ai die eigenschappen heeft Anne inder
daad!
Verder! drong Grundtvig aan.
Menschen, die in het teeken van de
Maagd zijn geboren, 6taan zeer critisch
tegenover zich zelf en kenmerken zich
veelal door een bescheidenheid, die aan
zelfverloochening grenst. Zij passen het
best bij menschen. die in het teeken van
den Leeuw zijn geboren.
Doddie Hesterberg kraaide van ge
noegen.
Ernst je, dat ben jij! Jij bent in Juli
geboren. De zon in hei teeken van den
Leeuw! verklaarde ze vakkundig.
De weegschaal leg: nog eens extra
den nadruk op hc-t rechtsvaardigheids-
gevoel van haar kinderen, doceerde de
professor verder. Het zijn meest verfijnde,
uiterst sensitieve naturen. Zij kunnen
rich niet altijd zoo tegen hun omgeving
verweren als wd noodvg is. Zij hebben
altijd bescherming van anderen noodig,
omdat zij teer en gevoelig zijn! Grottkau
klapte demonstratief in zijn handen.
Eer. voortreffelijk karakter! Ik ben
er werkelijk trotscn op kennis met u te
hebben mogen maken, juffrouw Anne!
Als ik bedenk hoe weinig ik daar tegen
over kan stellen! Ik heb eenvoudig een
caricatuur var. een k.«*akter!
Hoe ziet dat er dan wel uit? lachte
Anne.
Vraag me dat niet! Ik weet van
schaamte niet, waar ik blijven moet. De
professor heeft mij als een stiermensch
gebrandmerkt. Ik- ben in hooge mate
materialistisch. Ik eet en drink graag
veel en goed, ik heb weliswaar een prac-
tischen inslag, maar aan hard werken
heb ik eer. broertje dood. In een woord:
dom. lui en vraatzuchtig. Is dat geen
griezelige intérieuropname?
Da: kan ik nu niet direct vinden,
plaagde Anne overmoedig. Ze lijkt me
tamelijk normaal.
Ze heeft je door, Jens! lachte
Grundtvig.
Mijnheer Grottkau maakt er maar
wat van, zei de professor verwijtend. Ik
heb zijn horocoop nog nooit getrokken
en vermoedelijk is hij niet eens in het
teeken van den Stier geboren. Overigens
zou ik nog iets willen zeggen, juffrouw
Faro, wanneer ik daarmee tenminste geen
pijnlijke pleR aanroer
Zegt u het maar gerust.
Bij de Maagdgeborenen bestaat ge
woonlijk zeer weinig of in het geheel
geen sympathie tusschen de familieleden.
Anne keek den ouden heer verbaasd
aan.
Dat klopt! zei ze openhartig.
Professor Hesterberg straalde van ge
noegen.
Als u mij uw hand wilt geven, kan
ik nu nog wel meer zeggen. In de astro
logie ben ik nog maar beginneling, maar
de chiromantie is mijn eigenlijke hobby.
Anne aarzelde een oogenblik; daarop
reikte zij den professor haar rechter
hand.
Ook de linker alstublieft.
Met gespannen aandacht boog Hester
berg zich over de smalle handpalmen van
het meisje.
U hebt een merkwaardige levens
lijn, juffrouw Farö. Speelt u niet een
beetje verstoppertje met uw eigen per
soonlijkheid?
Héhé, professor! zei Senta Bratt ver
manend.
Men heeft u groot onrecht aange
daan, ging Hesterberg rustig verder. Een
maal heeft het geluk uw levenspad ge
kruist. maar u hebt het niet kunnen
vasthouden. U moet u vooral in acht
nemen. U wordt op een schandelijke
manier misleid door een persoon, die
maar u bent wees, als ik mij niet vergis?
Ik ben wees, bevestigde Anne, niet
zonder moeite.
Enfin, in ieder géval een persoon, die
tot uw naaste bloedverwanten behoort
het schijnt, dat die weinig goed in zijn
schild voert.
Anne was plotseling doodsbleek gewor
den.
De gravin bemerkte de innerlijke op
winding, waaraan het jonge meisje ten
prooi was en achtte het oogenblik ge
komen er een eind aan ie maken.
Maar m'n waarde Hesterberg, houdt
nu toch op! Je lijkt wel een waarzegster,
die uit koffiedik de moorddadigste plannen
profeteert. Ik stel voor om die myste
rieuze toekomstvoorspellingen nu maar
eens in te pakken en wat te gaan musi-
ceeren. Dat lijkt me gezonder. Kunt u
ons niet wat voorzingen, juffrouw Farö?
Anne was inwendig blij van den pro
fessor, wiens ernstige waarschuwing toen
wel eenigen indruk op haar had gemaakt,
verlost te zijn en begaf zich naar den
vleugel. Ze hield veel van muziek, maar
het was lang geleden, dat ze een toets
had aangeroerd. Aarzelend begon ze te
preludeoren. doch weldra vormden de to
nen zich vanzelf onder haar zoekende
handen.
Het was een oud Deensch liedje, dat
ze ten gehoore bracht, maar zoowel van
haar innemende stem als van haar ge
heele charmante figuurtje ging zooveel
bekoring uit. dat allen in het ruime ver
trek er van onder den indruk kwamen.
Ernsf Grundtvig zat in het halfduister
van een donkeren hoek. Hij luisterde inge
spannen, ten prooi aan de tegenstrijdig-
ste gevoelens. Dit meisje trok hem aan,
als een magneet ijzer. De betoovering,
die er van haar uitging, had hem slechts
eenmaal eerder in zijn leven getroffen.
Dat was destijds op het feest bij consul
Eschental geweest, toen hij die onbekende
in zijn armen liioïd. (Wordt vervolgd.)
