Zeeuwsch-Vlaanderen 's wederopbouw
levert eigenaardige problemen op
v -
en Tops
Zcoals in zoo vele getroffen gebieden
in Nederland is ook in Zeeuwsch-
Vlaanderen, een van de zwaarst geteis
terde streken van ons land, de weder
opbouw in vollen gang. Ook hier is
thans de noodwoningbouw zoo goed als
geëindigd en is inmiddels een begin ge
maakt met den bouw van definitieve
z.g. ..woningwetwoningen". In de afge-
loopen week kwamen in Zuidzande,
Breskens, en Kadzand de eerste van
deze woningen onder de kap. Volgens
het bouwplan 1946 zullen 460 van der
gelijke woningen verrijzen, waarvan in-
sniddels ruim 250 zijn aanbesteed. Hoe
an West Zeeuwsch-Vlaanderen is aan
gepakt, komt tot uiting in het feit, dat
Breskens, dat voor 65 procent totaal
verwoest is en dat een jaar geleden 900
inwoners onder de meest precaire om
standigheden herbergde, thans weer
2600 gemeentenaren telt, die aanmerke
lijk beter gehuisvest zijn. Zoo is het ook
met Schoondijke, dat van 1000 op 1800
inwoners steeg, met Aardenburg. Oost
burg en Sluis. Dit is mede te danken
aan het groote aantal noodwoningen
voor de geheele streek omstreeks 900
en de vele gevallen van definitief her
stel.
Toch zijn er nog moeilijkheden te
over. In de eerste plaats denken vele
getroffenen, dat de wederöpbouw zelf
bouwt, hetgeen geenszins het geval is.
De eerste definitieve arbeiderswoningen
voor Zuidzande in Zeeuwsch-Vlaande-
ren kwamen dezer dagen onder de kap.
aL dan niet
h-Vli
deropbouw in deze streek
zal slagen. De Zeeuwsch-Vlamingen
vragen zich ar, of de wederopbouw be
taald moet worden door de 9 millioen
Nederlanders of door de over het ge
heele land circa één millioen getrof
fenen?
Naast deze financieele bestaan echter
nog andere problemen. Daar is in de
eerste plaats het vraagstuk der ontel
bare vlasserijtjes. Voor bijverdienste
oefenen velen een dergelijk bedrijfje
uit. In een klein schuurtje, „kotje",
zooals de Zeeuwsch-Vlamïngen het
noemen, wordt het vlas gezwingeld. Nu
eischt de arbeidsinspectie voor dit in
derdaad zeer stoffige en daardoor onge
zonde bedrijf een deugdelijke lucht-
afzuiginrichting, alsmede een bepaald
lichtoppervlak. Zou aan de laatste fac
tor kunnen worden voldaan, voor de
eerste ziet de bevolking, gezien de enor
me kosten, geen kans. Zou een derge
lijke installatie aangebracht worden,
dan zouden de bedrijfjes net genoeg
opleveren, om deze inrichting te kunnen
bekostigen.
Cultureele nood.
Er heerscht ook een groote cultureele
De actie moet van de menschen zelf nood in West-Zeeuwsch-Vlaanderen,
uitgaan. Dan zorgt de Dienst voor den;Hier heeft men geen materiaal voor
Wederopbouw voor een vlotte afwikke- sportvereenïgingen.harmoniegezelschap-
ling. Zij moeten zelf hun begrooting pen of padvindersorganisaties. Het ge-
indienem die^dan op juistheid wordt heele vereenigingsleven ligt, mede door
IJMUIDEN
BIOSCOPEN
THALIA THEATER. „Waltztime". Een
verhaal uit het oude Weenen. Door den
plotselingen dood van den ouden keizer is
de jonge aartshertogin Maria op den troon
gelsomen. Ze is onervaren in staatszaken
en in de hof-intrigues en heeft daarom
haar vader moeten beloven, zich in alles te
laten leiden door den ministerraad.
Maria is verliefd op Franz von Hofen,
een jong kapitein van de Keizerlijke Garde
Als onderpand van haar liefde schenkt zij
hem een ring, dien hij altijd dragen zal.
De oude ministers zijn het met Maria's
keuze niet eens, daar Franz bekend staat
om zijn galante avonturen; zij adviseeren
haar, een anderen echtgenoot te kiezen.
Franz voelt zich ongelukkig door dezen
gang van zaken en zoekt verstrooiing in
„De Gouden Lantaarn", een Weensch café
waar gezongen en gedanst wordt. Hij ont
moet daar Cenci Prohaska, de dochter van
den eersten minister, zij is gemaskerd
naar „De Gouden Lantaarn" gekomen met
Stefan, een jong luitenant, met wien zij
tegen den wil van haar vader wil trouwen.
Door den ring ontstaan dan allerlei ver
wikkelingen en het lijkt er op dat Maria
Stefan ea. von Hofen Cenci naar het altaar
zullen voeren, maarhet ging toch an
ders. Men kan Richard Tauber in „De
Gouden Lantaarn" hooren zingen.
REX THEATER. „De Sensatie-Jour
nalist". Een film vol sensatie, vol revolver
schoten en natuurlijk met een paar moor
den. Simon Drake is verslaggever van de
Gazette en volgt de zaak van een inbraak
in „Ritz-Plaza". Hij is ook aanwezig bij de
rechtzaak tegen de beide verdachten
Brown en Crawford. Drake is er van over
tuigd, dat nog anderen bij deze inbraak
betrokken zijn geweest en dat deze zich
op Brown, den kroongetuige zullen wre
ken. Deze meening wordt echter niet ge
deeld door zijn hoofdredacteur MacGregor,
die hem opdracht geeft, naar Gravesend
te gaan voor de aankomst van een belang
rijk personage. Drake wacht echter bij de
gevangenis op de vrijlating van Brown;
hij volgt dezen en komt zoo zijn adres te
weten.
Drake komt zonder kopij op de redactie
en wordt door MacGregor ontslagen, die
verklaard, nooit te zullen gelooven, dat
handlangers een aanslag op Brown zullen
wagen.
Drake viert met zijn vrouw Pat het ont
slag met enkele fïesschen champagne. Zij
worden overmoedig en beramen een fan
tastisch plan, dat tot allerlei moeilijkheden
leidt, maar waardoor Drake weer op z'n
stoel bij de redactie terugkomt. Er gebeu
ren daarna' nog tal van sensationeele din
gen,
VOLKSHERSTEL HAARLEM GAAT
LIQUIDEEREN.
In een vergadering van het algemeen
bestuur van Volksherstel Haarlem is
besloten de plaatselijke afdeelïng op te
heffen per 31 December van dit jaar,
en te trachten de diverse onderdeelen
van het werk, voor zoover die gehand
haafd moeten worden, toe te vertrou
wen aan particuliere instellingen.
Old Clothes New
Koningsplein 10 - Telefoon 4880
REINIGT RW KLEED INGt
Adv.
onderzocht. Hierbij leert de ervaring,
dat vele plaatselijke aannemers dikwijls
onredelijk hooge begrootingen indienen.
Dit spruit deels voort uit onwetendheid,
deels uit den wil, zooveel mogelijk te
verdienen.
Ook de financieele kant baart nog
groote zorgen. In West Zeeuwsch-Vlaan
deren was de toestand zóó, dat vrijwel;
ieder gezin zijn eigen huisje had. Dit
waren meestal primitieve woninkjes,
waarin slechts de allernoodzakelijkste
accomodatie was en die gerekend naai
de prijzen van voor den oorlog een
Waarde bezaten, varieerend van 600
tot 1000. De woningen van het z.g.
„woningwettype", die er voor in de
plaats zullen komen, vertegenwoordigen
thans een waarde van 9000. Het be
drag dat overbrugd moet worden, is dus
vrij aanzienlijk. Dit probleem is speci
fiek voor Zeeuwsch-Vlaanderen en
vindt zijn oorzaak, in het feit, dat in
deze streek geen bouw- en woningtoe
zicht bestond. Hierdoor was ieder vrij
om te bouwen, hetgeen tot gevolg had,
dat reeds genoemde primitieve wonink
jes ontstonden. Thans moet deze sociale
achterstand betaald worden, waarvan
dus de bevolking in zeker opzicht het
slachtoffer is.
Huiverig voor nieuwbouw
Dit brengt met zich mee, dat de be
volking min of meer huiverig staat
tegenover den nieuwbouw.
gebrek aan vergader- en oefenruimte,
volkomen stil. f
Het gebruik van bunkers als wo
ningen begint tot het verleden te be-
hooren. Er zijn nog wel enkele bunker-
bewoners, maar die zijn dit uit eigen
wil. Voor de bunkers behoeven zij niets
te betalen, terwijl voor een noodwoning
nog altijd een lage huur moet worden
opgebracht. Toch zullen zij niet lang
meer in deze ongezonde vochtige en
donkere woningen mogen blijven.
Omtrent dé toekomst van Breskens is
men vrij optimistisch. De bekende fa
briek van Van Melle, waarvan een
groot gedeelte van Breskens bestond,
wordt niet meer herbouwd. Er zal een
moderne binnenhaven aangelegd wor
den en er is reeds een groote vraag
naar kadelengte voor diverse indu
strieën, zooals twee di-opfabrieken,
graanschoonerijen, garnalendrogeriien
enz. Tenslotte zal Breskens, behalve
de bestaande avondvisscherijschool, een
avondmachinistenschool krijgen. On
danks alle moeilijkheden is West-
Zeeuwsch-Vlaanderen echter druk
bezig de gevolgen van den oorlog te
boven te komen. In het geheele gebidp
zijn thans ruim 1500 arbeiders, waar
onder Belgen, arbeiders uit Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen, Noord- en Zuid
holland, alsmede uit de eigen bevolking
aan den slag. Ook hier geldt het „Luc-
tor et Emex-go". Zeeuwsch-Vlaanderen
Voor 'den huiseigenaar, wiens woning blijft niet werkeloos naast de puinhoo-
verwoest is, bestaat een herbouwplicht, pen zitten, doch bewijst over een onver
die echter niet aan een termijn gebon- llauwden ijver te beschikken. Al zal het
den is. Dit heeft tot gevolg, dat de be
trokkenen zoo lang mogelijk willen
wachten, tot de toestanden iets beter
zijn en het materiaal goedkooper is.
Hierdoor moet de grond in de verwoes
te dorpen onbebouwd blijven liggen- en
zal de nieuwbouw op maagdelijken
grond, dus aan den rand van de dor
pen, moeten verrijzen. Zoo zou men dan
dorpen krijgen met een verwoeste kern
en moderne buitenwijken. Tenslotte
zou de grond dan onteigend moeten
worden. Men overweegt thans nieuwe
woningen op den ouden grond te bou
wen voor rekening van de gemeente,
waarna aan den vroegeren eigenaar de
gelegenheid zal worden geboden deze
woning te huren, met het recht deze
later over te nemen,
De Zeeuwsch-Vlaamsche bevolking
was gewend te sparen voor het bezit
van een eigen huisje, waar zij op lateren
leeftijd goedkoop kan wonen. Thans
ziet zij deze mogelijkheid verdwenen.
Zij krijgt nu weliswaar een moderner
huis, maar moeten daarvoor hun ver
dere leven zwaar betalen. Van de fi
nancieele regeling hangt af, of de we-
ook enkele jaren duren, deze uiterste
punt van ons land, waar de Koningin in
1944 voor 't eerst weer vaderlandschen
bodem betrad, is vastbesloten den strijd
te winnen.
l
Eindelijk wordt de Bruinvisch
gelicht
In het begin van dit jaar strandde op
Texel tengevolge van een dikken mist de
stoomtrawler Bruinvisch van de Mij. De
Marezaten. De trawler was met een flinke
lading visch op weg naar IJmuiden. Het'
schip kwam hoog op het strand te zitten.
De visch werd gelost en in IJmuiden ver
kocht.
Doordat in de nabijheid der stranding
veel mijnen lagen, konden geen pogingen
in het werk worden gesteld om den traw
ler weer vlot te krijgen. De vorige maand
kwam de omgeving van de stranding vriji
van mijnen, zoodat nu met de bergïngs-
pogingen begonnen kan worden. Een ber.
gingmaatschappij heeft op zich genomen,
het schip in zee te brengen.
Reeds werden drie zware ankers uitge
legd, waaraan de Bruinvisch werd vastge
maakt. Het plan is, den trawler te lichten,
en op lorries te plaatsen, die over een
platendek het schip naar zee zullen rijden.
Het spreekt vanzelf, dat het opvijzelen;
een moeilijk karwei is, vooral doordat ook
hier de materiaal-schaarschte een woordje
meespreekt.
Haaienvleesch naar Duitschland
Vleesch van haaien, die bij de Hebrïden
gevangen worden, wordt den laatsten tijd,
na gezouten en in vaten verpakt te zijn,
van het eiland Sooy naar Duitschland ver
zonden, waar het als menschelijk voedsel
dient.
De haaien worden gevangen met behulp
van een voormalig marine-vaartuig, dat
gestationneerd is in de haven, welke zicli
aan de Noordzijde van dit eiland bevindt.
Het vangen der haaien geschiedt met har
poenen en lijnen en nadat de dieren gedood
zijn, worden ze om drijvende te blijven,
volgepompt met lucht en naar de „ophaal-
s!ip", die zich op het eiland bevindt, ver
voerd, alwaar ze door middel van een
winch op het droge worden gebracht, ten
einde geslacht te kunnen worden.
De haaien hebben een lengte van 20 tot
30 voet en een gewicht van ongeveer 6 ton,
waarvan de helft uit vleesch bestaat.
Het meest waardevolle product van de
haaien is de lever, welke een groote hoe
veelheid vitaminehoudende olie bevat, ter
wijl de huid op verschillende manieren
wordt gezouten.
Deze industrie, waarmede in het vorige
jaar een aanvang is gemaakt, verkeert
zooals begrijpelijk is, nog in een begin
stadium.
Het jachtseizoen begint in de lente en
duurt ongeveer 6 weken, hierna volgt een
periode van 2 maanden, waarin de haaien
zich bijna niet vertoonen. doch in Augus
tus, de maand van het hoogseizoen, wordt
er weer intensief gejaagd.
Er wordt algemeen verwacht, dat dit'
bedrijf in Engeland een goede toekomst
tegemoet gaat.
OPENING KLEUTERKLAS.
Hedenmiddag 3 uur zal de kleuterklasse,
die de Vèreeniging voor Kleuteronderwijs
in de openbare school bij Velserbeek zal
houden, officieel geopend worden.
PREDIKBEURTEN
IJMUIDEN. Ned. Herv. Kerk. Kanaal
straat. 10.30 u. v.m. en 5.30 u. n.m.: ds.
J. J. v. d. Berg.
Goede Herderkerk. 10.30 u. v.m.: Be
vestiging, ds. J. v. d. Wiel door ds. A.
J. Bosman van Rijswijk; 3.30 u. n.m..:
Intrede ds. v. d. Wiel.
Gereformeerde Kerk. Kanaalstraat.
9u. v.m.: ds. E. G. van Teylingen; 3.30
u. n.m.: ds. S. E. Wesbonk.
Goede Herderkerk. 8.55 u. v.m,: ds.
S. E. Wesbonk; 7 u. n.m.: Afscheid ds.
van Teylingen.
Chr. Geref. Kerk. 10 u. v.m. en 4 u, n.m.;
'ds. A. Zwiep.
Vrije Evangelische, Wi 11 emsbeelcwegt
de heer Rademaker, Alphen a. d. Rijn.
Ver. v, Vrijz. Hervormden. 10.30 u.
v.m.: ds. Frater Smid van Amsterdam.
Leger des Heils. 10.30 v.m. Altaar
dienst; 8 u. n.m.: Oogstfeest samenkomst
VELSEN. Ned. Herv. Kerk. 10 u. v.m.:
de heer K. Zwitser, hulpprediker te
Velsen.
SANTPOORT. Ned. Herv. Kerk ett
Kapel. 10 u. v.m. (in de Kapel): ds.
Joh. Bronsgeest van Velsen.
Ned. Herv. Kapel. 5 u. n.m.: ds, Groot-
jans.
Geref. Kerk. 9.45 u. vjn. en 5 u.
ds. A. Verschoor.
BEVERWIJK. Evang. Luth. Gemeen
te: 10 u. v.m.: ds. J. Rh. Haumersen.
in
De bril
van
Sultan Sar
72. „Ditmaal zullen we je beter ver
bergen", zei Halef oneerbiedig tegen
■Sultan Sar die machteloos, met de
handen op z'n rug gebonden, in het
rooversschip lag. „Poe", zei de Sultan
minachtend, „iuij hebben pech gehad
maar de kansen zullen keeren!" „Je
hebt het al verloren, Sultan" zei Halef
sarrend, „de bril hebben wij nu in
handen en daarom was alles begon
nen,". Jtu niet antwoorden", dacht Sul
tan Sar, „deze man probeert iets uit
mij te krijgen dat hij zelf niet weet".
Hij deed daarom alsof hij zich volko
men verslagen voelde. Iniusschen wa
ren onze vrienden op het eiland geland.
