Zonder productieverhooging
geen economisch herstel
Zaterdag 5 October 1946
Wedloop tusschen loonen en prijzen
zou tot catastrofale inflatie leiden
Sedert ©enigen lijd wordt algemeen ile behoefte gevoeld aan een nadere uiteen
zetting omtrent de loon- en prij$]x>Iitick. Vrij algemen bestaat ongerustheid over
liet prijspeil en over de verhouding tusschen loonen en prijzen. ï>e regeering heeft
daarom een verklaring afgelegd, waarin de hoofdpunten van haar beleid ten aan
zien van de loonen en prijzen worden uiteengezet. In deze verklaring worden
bovendien enkele nieuwe maatregelen aangekondigd-
In de eerste plaats wordt de aan
dacht gevestigd op de ernstige schaarschte
aan verbruiksgoederen en productiemid
delen. Vele moeilijkheden moeten wor
den overwonnen om de voorraden weder
op peil te brengen en onze productie
middelen te herstellen.
De internationale schaarschte aan goe
deren en de sterke prijsstijging in het
buitenland zouden, bij overigens gelijk-
gebleven stijging, den invoer in ons land
reeds ernstige beperkingen opleggen. Bo
vendien zijn de middelen ter betaling van
onzen invoer aanmerkelijk teruggeloopen
door vermindering van onze productie
en van onze exportmogelijkheden.
Er zijn dus voor de bevolking veel
minder goederen beschikbaar. Bovendien
blijft in goederen gemeten het nationale
inkomen van Nederland voorioopig ook
lager, omdat thans het productie-apparaat
verouderd en onvolledig is en een groot
deel onzer bevolking zijn vooroorlogsche
werkkracht nog niet heeft herwonnen.
Bovendien heeft de scholing ders*«rbeiders
geruimen tijd stilgestaan. Verder is er nog
geen sprake van een voldoende aanvoer
der noodzakelijk grondstoffen.
Er zijn twee voorname factoren, die wij
rechtstreeks kunnen beïnvloeden ter ver-
grootiag van onze nationale productie cn
onze welvaart, te weten: de persoonlijke
arbeidsprestatie en het herstel van ons
productie-apparaat.
Productie en verbruik
Zoolang deze vergrooting en dit herstel
niet tot stand zijn gebracht, kan niet wor
den gedacht aan een verhooging van de
hoeveelheid gebruiksgoederen. Sommige
andere artikelen zouden wij thans alleen
meer kunnen verbruiken, indien wij pro
ductieve krachten, die onmisbaar zijn voor
den wederopbouw van ons productie
apparaat, aan deze bestemming onttrok
ken en besteedden voor het maken van
gebruiksgoederen of als wij onze deviezen
in grootere mate bezigden voor aankoop
van gebruiksgoederen ten koste van den
invoer van machines en grondstoffen, die
wij voor het herstel van ons productie
apparaat dringend behoeven. Het herstel
van ons productie-apparaat zal dus beslag
moeten leggen op een belangrijk d'èel on
zer nationale productie en dit deel zal
dus niet voor onmiddellijke verschaffing
van gebruiksgoederen beschikbaar zijn,
Zonder beheerscliing van loonen en
prijzen zou onder de huidige omstandig
heden een groot gevaar aanwezig zijn.
Een belangrijke prijsstijging was onver
mijdelijk door de hooge wereldmarktprij
zen, geaccentueerd door de devaluatie
van den gulden, stijging der arbeidskosten
door loonsverhooging en verhooging van
de kosten der sociale voorzieningen, ge
ringere arbeidsproductiviteit, verschui
vingen in de samenstelling van het per
soneel, gestegen transportkosten, het ont
breken van voldoende grond- en hulp
stoffen van voldoende kwaliteit, gestegen
kosten van onderhoud en aanvulling van
het machinepark, hoogere lasten, door de
overheid opgelegd in den vorm van be
lastingen e.d. Indien nu de prijzen van
goederen en diensten ongeremd verder
'zouden stijgen, zou dit weer moeten leiden
tot verhooging van het loonpeil; dit zou
zich dan weer voortplanten in een verder
omhooggaand prijspeil voor goederen en
diensten. Bij een dergelijken wedloop van
prijzen en loonen zouden de loontrekkers,
in het bijzonder de laagstbetaalde groe
pen, altijd in het nadeel zijn. Hetzelfde
geldt in nog sterkere mate voor personen,
die een vast geldïnkomen genieten, zooals
ontvangers van sociale renten, gepensïon-
neerden, lijf rentetrekkers e.d., die immers
geen eischen tot verhooging van loonen
kunnen stellen. De regeering heeft met
behulp van de beheersching van prijzen
en loonen er naar gestreefd dezen wed
loop tegen te gaan. Met erkenning van
de onvermijdelijke onvolkomenheid van
de prijsbeheersching, acht de regeering
zich gerechtigd er op te wijzen, dat als
resultaat van deze politiek de kosten van
levensonderhoud beneden die in het bui
tenland, met uitzondering van Engeland,
bleven.
Vooropstellend het overheerschende be
lang van onzen export, als voornaamste
middel om onze noodzakelijke invoer mo
gelijk te maken, is het buiten twijfel, dat
het toelaatbare loonpeil in ons land niet
los lean worden gezien van het loonpeil in
het buitenland.
Hert uit dit oogpunt te aanvaarden loon
niveau is voor dit moment reeds bereikt,
zelfs overschreden.
Een verdere stijging van het ko9tenpeil
hier te lande zou onze concurrentiemoge
lijkheden in het buitenland ernstig be-
nadeelen en daardoor onzen zoo hoog noo-
digen uitvoer in gevaar brengen. Hierdoor
zouden onze binnenlandsche productie cn
daarmede onze goederenvoorziening even
eens worden ontredderd.
Evenmin is het toelaatbaar de subsidi-
eering der goederenprijzen op den tegen-
woordigen voet voor onbeperkten tijd
voort te zetten, noch om op groote schaal
voort te gaan met den invoer op crediet
van buitenlandsche gebruiksgoederen.
Meer produceeren
Hieruit volgt dus, dat het zelfs met den
besten wil niet mogelijk is het thans be
reikte gemiddelde ^loonpeil in Nederland
verder te verhoogen, zoolang in de ar
beidsproductiviteit geen verbetering is ge
komen, hetzij als gevolg van een betere
toerusting met productiemiddelen, helzjj
door verhooging van de persoonlijke ar
beidsprestatie, hetzij -door een combinatie
van deze beide factoren Zoolang deze
hoofdvoorwaarden voor een verbetering
van ons levenspeil niet zijn vervuld, kan
een verhooging van het peil der geldloo-
nen de arbeidsklasse als geheel niet; baten,
daar deze onvermijdelijk zou leiden tot
een hernieuwde stijging van de prijzen
en dus ook van de kosten van levenson
derhoud, waardoor het voordeel van de
verhooging der gcldloonen weer te niet
zou worden gedaan Ten slotte staat men
voor het onontkoombare feit,.dat ons volk
niet meer kan verbruiken dan het zelf
voortbrengt.
Het streven van de regeering moet ge
richt zijn op de vergrooting van het pro
ductievermogen en voorts moeten in den
overgangstijd de loonen worden gestabili
seerd. Ten einde in .de nog zeer moei
lijke omstandigheden van de groote
massa onzèr bevolking verlichting te
brengen, .heeft de regeering verschillende
maatregelen in overweging genomen.
U&ilify-systeem
Plannen zijn ontworpen om de productie
in versterkte mate te richten op de ver
vaardiging van dc meest noodzakelijke
goederen in een beperkt aantal typen. Dit
zal prysverlagend werken en behoeft, zoo
als de ervaring in Engeland met dit
„utility"-systeem heeft geleerd, niet te
gaan ten koste van de kwaliteit. Een bij
komend voordeel is, dat de prijsbeheer
sching beter uitvoerbaar is. Voorts is de
regeering doende een verdere verlaging
van de handelsmarges in verschillende be
drijfstakken tot stand te brengen.
De regeering heeft plannen in voorbe
reiding om het systeem van grondstoftoe
wijzing aan industrie en handel te wijzi
gen, Tot dusver werden de bedrijven ge
woonlijk met grondstoffen bevoorraad
overeenkomstig het aandeel, dat zij vóór
den oorlog hadden in het totale verbruik
daarvan. De bedoeling i's in de toekomst
grondstoffen toe te wijzen in overeenstem
ming met de vraag, die bij het publiek
naar het product van een bepaald bedrijf
bestaat.
De regeering zal zich met kracht keeren
tegen pogingen om mogelijke prijsverla-
vingen te verhinderen door onderlinge af
spraken in strijd met het algemeen belang.
Minimum prijzen zullen slechts dan wor
den toegelaten, indien de levensbelangen
van den betrokken bedrijfstak op het spel
staan en voor zoover zij bovendien met
het algemeen belang vereenigbaar zijn.
Terwijl dus alle kracht zal worden ge
richt op de verlaging der prijzen, dient te
worden bedacht, dat het ter verlichting
van de zwaar beproefde staatsfinanciën
noodig is de subsidies op de prijzen van
levensmiddelen, welke het rijk thans vele
honderden millioenen per jaar kosten, te
verminderen. Op den duur zal moeten
worden overgegaan tot aanpassing van de
verkoopprijzen aan de kostprijzen, hetgeen
zal worden vergemakkelijkt door een waar
schijnlijke prijsdaling op de wereldmarkt
en door het opvoeren van de binnenland
sche productie.
Enkele stappen zullen noodzakelijker
wijze reeds thans moeten worden gedaan.
Brood, melk en boter
duurder
De subsidie van het broodgraan zal wor
den verlaagd met een bedrag, neerkomend
op 1 cent per brood, waardoor de brood
prijs met ten hoogste 1 cent per brood mag
stijgen. De minimum prijs voor brood zal
verdwijnen, zoodat bakkers, wier bcdrjjf
dit mogelijk maakt, hun brood tegen ccn
lageren pry's mogen verkoopen.
De maximum melkprijs wordt voor den
consument met 1 cent per liter verhoogd.
De maximum prijs voor boter wordt ver
hoogd met 30 cent per pond. Daarentegen
blijft de huidige margarineprljs gehand
haafd en zal men zijn bonnen voortaan 33n
margarine kunnen besteden.
Doordat de aardappelen thans In over
vloed aanwezig zijn en daarom vrij ver
krijgbaar zijn, is reeds een prijsdaling in
getreden. Verwacht wordt, dat bij den
huldigen stand der productie en onder in
vloed van de volledige vrijlating van den
handel deze prijsdaling zich zal handhaven
en wellicht zich zelfs zal voortzetten.
De groenteprijzen zullen gedurende den
winter opnieuw worden' geregeld. Een.
stijging boven het niveau van den winter
1945 zal worden tegengegaan.
Tenslotte wordt overwogen om op den
versnaperingenbon naar keuze ook suiker
beschikbaar te stellen.
Als gevolg van deze maatregelen zullen
de totale kosten van voeding niet stijgen,
maar vermoedelijk verminderen.
Geen huurverhooging
De regeering is voorshands niet bereid,
verhooging der huren toe te laten.
n. Verdere loonsverhoo-
gingen ontoelaatbaar
Om te voorkomen, dat dc maatregelen
ten aanzien van de pryzen door nieuwe
loonsverhoogingen in gevaar worden ge
bracht, is de regeering van oordeel, dat
een verdere verhooging der loonnormen in
dit stadium niet toelaatbaar is.
Hierop kunnen slechts uitzonderingen
worden toegelaten in een zeer beperkt;
aantal gevallen, waarin nog strikt noodige
correcties in de onderlinge verhouding
der loonen dienen te worden aangebracht.
De regeering meent, dat, nadat eerst eer
verhooging met 25 pCt. tot stand is ge
komen en daarna sinds de invoering van
het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhou
dingen 1945 in bijna alle bedrijfstakken
nieuwe loonregelingen zijn vastgesteld,
het niet mogelijk is thans een nieuwe
(derde) „ronde" in te luiden. De. nog toe
te laten correcties zullen zich daarom
dienen te bepalen tot die loonen en sala
rissen, welke in het kader van de thans
afgesloten „tweede ronde" nog niet zijn
gewijzigd.
Deze stabilisatie beoogt geenszins den
arbeiders de mogelijkheid te ontnemen
door grooter prestatie het weekinkomen te
doen stijgen. De regeering overweegt een
ruimere toepassing van het systeem der
prestatiebelooningen mogelijk te maken.
Tegen hooge winsten
en zwarten handel
Nadat'herinnerd is aan de reeds geno
men maatregelen inzake de uitbreiding van
den kindertoeslag tot het eerste en tweede
kind, aan het consumentencrediet en aan
de instelling van niet ambtelijke prijzen-
commissies, verklaart de regeering, dat
het streven naar een rechtvaardige ver
deeling der maatschappelijke goederen
nog zoo sterk wordt doorkruist door de
jacht naar ongemotiveerde hooge wfnsten
en in het bijzonder door den zwarten han
del. Deze onttrekt de goederen aan de
distributie en benadeelt de productie, door
dat velen hierdoor van eerlijken arbeid
worden afgehouden. De strijd tegen al deze
misbruiken zal met nieuwe kracht wor
den ter hand genomen. De toelaatbaarheid
der prijzen zal scherper worden getoetst.
Verschillende wettelijke regelingen met
betrekking tot de berechting van overtre
dingen op dit gebied zijn in voorbereiding.
Tenslotte zal bij de belastingheffing het
mogelijke worden gedaan om de profiteurs
te achterhalen.
Samenvattend wil de regeering er nog
eens met den meesten nadruk op wijzen,
dat het herstel dér productiviteit van den
arbeid als het belangrijkste probleem
moet worden beschouwd. Herstel van ons
geschonden productie-apparaat en een
uiterste krachtsinspanning van ieder zijn
hiertoe de onmisbare voorwaarden. Alleen
hierdoor kan voor voldoende voeding,
kleeding en huisvesting worden gezorgd
en kan stijging van het reëele inkomen
mogelijk worden.
De regeering roept dan ook een ieder op
het zijne hiertoe bij te dragen.
De heffing ineens op
vermogens
De minister van Financiën heeft in
Amerika aan enkele journalisten ver
klaard. dat de berichten ten aanzien van
het tarief der heffing ineens van 30
voor vermogens boven twee ton, op zijn
minste gesproken in hooge mate voor
barig worden genoemd.
De definitieve inhoud van het wets
ontwerp. zoóals het bii de» Staten-Ge-
minst gesproken in hooge mate voor
barig moeten worden genoemd.
Voorts verdiept in het bijzonder .de
aandacht dat de minister van Financiën
bii de behandeling van de vermogens-
aanwasbelasting in de Tweede Kamer
heeft medegedeeld, dat bij het regelen
van de vermogensheffing ineens gelet
moet worden op de kleine spaarders en
personen met middelmatige vermogens,
waaronder ook vele ouden van dagen.
Hei is dan ook weinig aannemelijk, dat
zii. die van een gering inkomen uit een
vermogen van bescheiden omvang moe
ten lieven, van dc vermogensheffing
ineens een zwaren druk zullen onder
vinden.
Mr. J. den Hertog
vrijgesproken
De Centrale Eereraad voor de Mu
ziek heeft de zaak behandeld tegen mr.
Johannes den Hertog, intendant van de
afdeeiing opera van het voormalig Ge
meentelijk Theaterbedrijf te Amsterdam
en dirigent van de afdeelihg 's-Gra-
venhage van de Maatschappij ter Be
vordering van de Toonkunst, Mr. Den
Hertog was door den Eereraad voor de
Muziek veroordeeld tot uitsluiting voor
den tijd van viif jaar van alle werk
zaamheden op muziekgebied. Hem was
ten laste gelegd, dat hii medegewerkt
had aan de oprichting van een opera
in samenwerking met het voormalige
departement van Volksvoorlichting en
Kunsten; het geven van een voorstelling
voor ..Frontzorg" en het bezoeken in
bezettingstijd van de „Festspiele" te
Bayreutn.
Thans heeft de Centrale Eereraad het
vonnis vernietigd en mr. Den Hertog
op alle punten van beschuldiging vrij
gesproken.
Spannende strijd tusscüen
EDO en VSV te verwachten
VSVFeijenoord is 41 geworden en Feijen-
oordEDO 43. Wat zal nu het resultaat van
EDOVSV worden? Bij voetbal worden, geen
sommetjes opgelost. Wij verwachten toch een
overwicht voor de IJmuidenaren, maar ge
makkelijk zullen de voorwaartsen het tegen
de Haarlemsche verdediging niet hebben.
EDO verschijnt met: Wille; Lasschuit en
Verdam; Odenthal, Schijvenaar en Kar pes;
Spek, J. Schildwacht, W. Schildwacht, Root-
selaar en Sieendam.
VSV komt als volgt uit: Akkerman; Van
den Gevel, Voet; Schaper. De Vries. Van
Eerden; v. d. Lugt, Spaans. Van Onselen,
Balvers, Sterk.
Het wordt tijd. dat de roodbroeken zich
herstellen. In het Stadion hebben zij tegen
Blauw Wil een moeilijke taak.
De Racing krijgt bezoek van AFC. de kam
pioen van het vorig seizoen. De uitslag is van
belang voor het verdere verloop der compe
titie. Vermoedelijk gaat HBC tegen TOG zijn
derde nederlaag tegemoet. In de derde klas
kan het spannen bij Bloemendaal—Halfweg;
Schoten is op den goeden weg na de over
winning van 2—1 op De Meteoor. Zondag
speelt de ploeog tegen IW en kan voor den
derden keer winnen. RipperdaBeverwijk
belooft een spannenden strijd. In district 2
opent HFC het seizoen op eigen terrein tegen
Lugdunum, een oude Leidsche club. De an
dere Haarlemsche derde klasser TIJBB trekt
naar Blauw Zwart en zal het niet gemakke
lijk hebben.
Mislukte demonstratie
van een raket-motor
De bekende motorrenner Bill Kitchen, aan
voerder van het Wembley 'tearr. heeft een de
monstratie-rit gemaakt op een motor, waar
bij de snelheid, door telkens een raket af te
schieten, kon worden verhoogd. Dit is dus
geen' nieuw raketmolorrijwiel. maar een ge
wone renmotor met aandrijvingssteun van.
raketten.
De machine is geconstrueerd door den Bril-
schen professor Lowe, die sinds 1917 een
studie van raketaandrijving gemaakt heeft.
De vier raketten, welke met een aluminium
plaat bedekt zijn, kunnen van het stuur af
weggeschoten worden. De renner is door een
ijzeren plaat legen het oploopen van moge
lijke wonden beschermd. Een geweldige me
nigte was naar liet Wembley 9tadion ge
trokken. Een half uur voordat de eigenlijke
wedstrijden zouden plaats vinden, moesten
alle ingangen gesloten worden. 90.000 perso
nen waren binnen de muren, hetgeen voor
motorwedstrijden een nieuw record is. Het
vorige record stond op 85.000.
De rit met den raketmotor was een groote
teleurstelling, ondanks het feit, dat de vier
raketten werden afgevuurd en er ook vier
maal vuurstralen waren waar te nemen. Kit-<
chen moest halverwege dc baan weer meer
gas geven om zijn motor op gang te houden.
De rakelten leken niet in het minst de snel
heid te beïnvloeden. Een treurig einde van
een met veel bombast aangekondigde
„nieuwe vinding".
Sport in 't kort
DAMES-HOCKEYDAG, Dc voorronden
van den dames-hockeydag zullen dit jaar op
3 November worden gespeeld en wel te Am
sterdam, Deventer, 's Gravenhage. Gronin
gen, Laren en Rotterdam. Hét eindtournool
zal op 10 November worden gehouden op de
velden van BDHC te Bloemendaal.
SCIIAAKTOURNOOI TE I'KAAG. De re
sultaten van de afgebroken partijen uit de
eerste ronde luiden; FoltysGolombek 10;
Gllgorich—Guimard 1—0; Najdorf—Pachman
0—1. In de tweede ronde werden afgebroken
de partijen Najdorf—Guimard, Golombek—
Zita; Kottnauer—Rohachek; Foltys—Trifuno-
vieh 1—0; Sajtar—Pachman 01Katetov—
Stoltz remise.
De Ncdcrlandsche regeering zal in
Oostenrijk 800 houten huizen koopen. Zij
worden in onderdeden naar Nederland
getransporteerd. De bouwtijd na het leg-
'gen van de fundeering is gesteld ofp
en'kele weken.
De radio geeft
zaterdag
HILVERSUM I, 301.j M.
7.00, 8.00, 13.00. 18.00, 20.00 22.00 Nieuws. 16.15
„De Minotaurus leeft". 16.30 Men vraagt, wij
draaien. 17.00 Winterplannen van de AJC.
17.30 Zweedsehe volksmuziek. 13.15 Cultuur
en socialisme. 18.30 Voor de Ned. Sirïjdkr.
•19.00 Ned. Kamerkoor. 19.15 Reportage. 19.30
Jeugduitzending. 19,45 Departem. uitz. 20.20
Vaudeville-ork. 21.00 Socalistlsch commen
taar. 2i.'.5 Warschau 1944. 21.35 Gevar. progr.
22.45 100 dagen uit en thuis. 23.15 Amuse
mentsmuziek.
II XL VERS CM II, 415.5 M.
7,00, B.OO, 13.00 19.00. 20.00. 23.00 Nieuws. 16.00
Kwartet KV 499 Mozart. 16.30 Causerie. 17.00
KRO-Kiosk, 17.15 Jonge kunstenaars. 17.45
Gezlnsmaand. 18.00 Dinermuzlck. 18.15 Journ.
Weekoverz. 18,35 Dlnermuz. 1H.50 's Avonds
als ik slapen ga. 19.15 Reportage. 19.30 Gr.
muz. 20.15 Muzikale hersengymn. 20.40 Pa
Pinkelman. 21.00 En morgen :s het Zondag.
22.20 Opvoedk. problemen. 23.35 Avondgebed.
22.50 NBC-orkest o.l.v. Arturo Toscanini.
ZONDAG
HILVERSUM I, 305.5 M.
8.00, 13.00, 18.00» 20.00 en 23.00 Nieuws. 8.15 Gra-
mofoon. 9 00 Voor d tuin.' 9.20 Orgelspel Joh.
Jong 9.30 Geestelijk leven. 10.00 Omroep-
kamêrorkest 10.40 In den' tuin der poëzie.
11.00 Triangel. 12.00 Grarnofoon; 12.30 Zon
dagclub. 12.40 Koor. 13.15 Ensemble Bandi
Batogh, 13.50 Spoorwegen spreken. 14.00 Wan
da Landowska. boekenhalfuur. 14.30 Arthur
Sehnabel. 15.00 Hoorspel. 15.40 Hoorspel. 16,40
Sportflitsen. waaronder sprlntkamploen-
schap te Zürlch. 17.00 G.G. cabaret. 17.30
Oome Keesje; 18.00 Nieuws cn sportuitslagen.
38.30 Ned. Strijdkrachten. 19.09 Studio-dier.sK.
20.15 Radio Philharmonisch orkest. 21.00 Her
sengymnastiek. 21.30 „Walz-tlmc". 21.55 Paul
Vlaanderen grijpt Sn. 22.35 Cabaret. 23.15
„Nachtflonkeringen".
HILVERSUM II, 415.5 M.
3.00, 9.30, 13.00. 19.30 cn 22.00 Nieuws. 8.15
Inleiding cn hoogmis.- 9.45 Grarnofoon. 10.00
Ned. - Herv. Kerkdenst. 12.15 „In "t Boeek-
huys". 12.30 Ltmchconcert. 13.30 Apologie.
14.00 De Gootsche kring. 16.30 Ziekenlof. 17.00
Ger kerkdienst. 18.30 Gramofoonmuzlek.
19.15 Ds A. K. Straatsma. 19.45 Sport. 20.00
„Het biddend leger Nederland". 20.15 Vau
deville-orkest. 21.OO Stichtsch kamerorxest.
22.35 Avondgebed. 22.50 Itallaansche liederen.
23J5 Grarnofoon,"
