Het Buitenland
Onderhandelingen in Batavia geopend
flic Jaargang No. 18450 1 I "B "f H 1 1 T If /ffW 1$*% Maandag 7 October 1040
Bureaux: Kennemerlaan 154, J.1LJ IBB %^JÊ I Jj V I V 3 Jl I V Jl 111 Uitgave van de Stichting
IJnjuiden - Telefoon 5437 1 3 Voorlichting te Haarlem.
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 KeiUlemer Editie V311 Haarlems Dagblad Abonnementen: p. week 31 ct
Telefoon 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom per kwartaal f 4.
OVER de beteekenis en de bedoelingen
van het onlangs opgerichte Nederland-
sche Genootschap voor Internationale Za
ken is al eerder in dit blad geschreven. Er
is aanleiding om er vandaag op terug te
komen, omdat het- Genootschap Vrijdag
zijn eerste officieele samenkomst met de
dagbladpers heeft gehouden. Zoowel de
Nederlandsche Journalistenkring als de
vereeniging van dagblad-directeuren. De
Nederlandsche Dagbladpers 1945, waren
sterk vertegenwoordigd aan een lunch in
Den Haag. Prof. mr. F M. baron van As-
beck, voorzitter van het Genootschap, zette
doel en werkwijze van de nieuwe instel
ling uiteen, deed een beroep op de Pers
om het Genootschap te steunen in. zijn
streven naar voorlichting van het Neder-
landsche volk over internationale aange
legenheden en. bood anderszijds den jour
nalisten de vruchten-van-studie en de
documentatie van het Genootschap aan,
alsmede cursussen voor journalisten. Mr.
M. Rooy, voorzitter van den Nederland-
schen Journalistenkring, aanvaardde be
roep en aanbod van harte. Als het ware
als staal van het streven van het Genoot
schap sprak dr. C. D. J. Brandt uit Utrecht
daarop over het vraagstuk der zeeëngten
en zijn geschiedenis in een vorm, dien hij
bescheidenlijk als causerie had aangeduid,
maar die een zeer knappe en heldere uit
eenzetting van een eeuwenoud en nog im
mer netelig internationaal vraagstuk bleek
te zijn.
Aan deze korte samenvatting van het
geen Vrijdag in Den Haag geschiedde
typeerend voor de beknoptheid, waartoe
het Nederlandsche wereldrecord in papier-
schaarschte en beperkte voorlichting de
dagbladen nog steeds dwingt dient com
mentaar toegevoegd te worden Ik zou den
lezer gaarne op het hart willen drukken
dat deze samenkomst niet als een hoffe
lijke kennismaking van Genootschap en
dagbladpers, met een min of meer vaag
ideëel doel. beschouwd moet worden, maar
dat zij een groot Nederlandsch belang
raakt. Wij Nederlanders moeten ons beter
op de hoogte stellen van het internatio
naal bestel en het verloop der gebeurte
nissen in het buitenland. De vooroorlog-
sche houding van het Nederlandsche pu
bliek ten aanzien van buitenlandsche aan
gelegenheden. die zich tot een -beleefde
onverschilligheid bepaalde tenzij het België
of Japan (in connectie met onszelf) betrof,
is niet meer houdbaar. Dit Genootschap,
dat in relatie eri ook reeds in samenwer
king is getreden met gelijksoortige instel
lingen in andere landen, is een dringend
noodzakelijke' nieuwe instelling. Het heeft
den steun van de dagbladpers noodig,
maar meer dan dal: het moet een breeden
en steeds groeienden kring van belanstel-
lenden in het Nederlandsche volk vinden.
Want wij hebben behoefte aan een sterke
kern in Nederland, die onze positie ten
aanzien van het buitenland overweegt en
er een actieve belangstelling in toont. Het
geen op deze plaats veelvuldig geschreven
is over de mogelijkheden van Vereenigde
Staten van Europa en over het stelsel der
Federale Unie moge gelden als een staal
van den omvang der vraagstukken, die
zich in dezen tijd voordoen. Naarmate de
.door den oorlog uitgeputte wereld meer
tot bezinning komt en meer orde wordt
geschapen in de aanvankelijk zoo chaoti
sche gèdachtenwisseling, na de bevrijding
ontstaan, wordt klaarder hoeveel kans be
staat op ingrijpende wijzigingen in de in
ternationale samenleving. De Indische
ontwikkeling van zaken geeft een ander
doorslaand bewijs van groote veranderin
gen. die ons direct raken en waarbij tot
dusver de beteekenis der internationale
invloeden door velen niet of onvoldoende
wordt be?reoen.
In aansluiting op hetgeen Vrijdag ter
conferentie van Genootschap en Pers be
sproken is. zou ik daarom een ietwat on
gewoon beroep op den lezer willen doen:
interesseer u zelf sterker in de buiten
landsche zaken, dan u tot dusver gedaan
hebt. Bepaal die belangstelling niet tot
uw krant, die er helaas door den dwang
der omstandigheden niet zooveel ruimte
aan kan besteden, als zij zelf gaarne zou
willen (en in de toekomst ook zeker aan
zal geven) maar houdt er rekening mee
ook bij de keuze van uw boeken, van uw
lidmaatschap van vereenigingen, van bij te
wonen lezingen en voordrachten, van deel
neming aan studiekringen. Het zal de
moeite ruimschoots loonen, want wij heb
ben een tijdvak bereikt waarin deze zaken
van veel srootcr werkelijke beteekenis
voor ons zijn, dan zij ooit voor voorgaande
generaties waren. Om ze te kunnen begrijp
.pen. om er u een meening over te kunnen*
vormen, zult u een actiever belangstelling
moeten ontwikkelen dan vóór den oorlog
in dit land bestond. Het behoeft geen uit
voerig betoog, dat dit noodzakelijk is bij
een democratisch geregeerd volk. dat bin
nen afzienbaren tijd voor belangrijke be
slissingen betreffende zijn levenslot kan
komen te staan. R. P.
Sluipmoord in Jeruzalem
Onbekend gebleven personen hebben
in de straat der Profeten te Jeruzalem
Zondagavond uit een zwarte gesloten
auto met automatische wapenen ge
schoten op twee leden van de Royal
Airforce. Een der militairen wend ge
dood, de ander zwaar gewond. De auto
verdween met groote vaart in het duis
ter.
Beslissende stap naar een overeenkomst
Xa maandenlange voorbereidingen is in het afgeloopcn weekeinde ie Bataxia de
eerste stap gezet xoor de hervatting van het overleg tusschcn de Xederlandsche
en Indonesische delegaties in tegenwoordigheid van den Engelsehen bemiddelaar
l/ord Killearn. Prof. Sehermerhorn. voorzitter van de commissie-generaal hield een
uitvoerige rede. nadat Lord Killearn de beide delegaties had toegesproken. Ten
slotte sprak Sjahrir. de leider tier Indonesische delegatie, een redevoering uit. Ixntl
Killearn zeide o.a. „Thans is het oogenblik gekomen voor een volgende, en naar ik
vurig hoop een beslissende, stap in de richting van een overeenkomst."
als voorzitter van deze eerste bij
eenkomst met uitdrukking te geven aan
zijn hoop en geloof, dat deze dag zou be
wijzen van historische beteekenis te
zijn. „Het is een hooge eer die u mijn
land bewijst", aldus Lord Killearn,
„door mij uit te noodigen als voorzitter
op te treden van deze bijeenkomst. Hij
wees vervolgens op zijn wensch, alles te
doen om als goed vriend van beide par
tijen te helpen een rechtvaardige, blij
vende en vriendschappelijke oplossing
van de huidige moeilijkheden te berei
ken. „Op 30 November zal iedere Brit-
sche verantwoordelijkheid ophouden te
bestaan en zullen wij geen andere rol
meer te vervullen hebben dan die van
vriend en goede buur", zoo zeide Lord
Killearn, die den nadruk legde op het
feit dat de commissie-generaal het ge-
heele Nederlandsche volk vertegen
woordigt en dat beide delegaties als hun
wensch te kennen hebben gegeven, een
overeenkomst te bereiken. „Waar een
goede wil is, is een snelle weg," zoo
drukte Lord Killearn zich uit en hij
v.oegde er aan toe te hopen, dat de dele
gaties de ongelukkige voorbeelden die
in de veelbewogen wereld van vandaag
te constateeren zijn ter harte zullen
nemen. Hij besloot: „Indien gij succes
hebt zult gij een lichtend voorbeeld zijn
voor vele andere volken, die zich in
moeilijkheden en verslagenheid bevin
den".
Prof. Sehermerhorn.
Prof. Sehermerhorn begon zijn rede
met zijn dank te betuigen voor de Brit-
sche bemiddeling en herinnerde vervol
gens aan het doel waarmede de Britsche
troepen naar Indonesië zijn gekomen:
vernietiging van den vijand en herstel
der geallieerde volken. „Ofschoon de
Nederlanders van tijd tot tijd wellicht
voorkeur voor een andere manier heb
ben getoond, wil de commissie-generaal
gaarne uitdrukking geven aan de waar
deering van het Nederlandsche volk
voor onzen grooten Britschen bond
genoot", zoo ging prof. Sehermerhorn
voort. Hij wees daarna op de oorzaken
waardoor de „teere draad die op de
Hooge Veluwe was geweven" werd ver
broken: een zeer uiteenloopende reeks
van omstandigheden aan beide zijden,
waarbij de kabinetscrisis in Nederland
en de onzekerheid bij de vorming der
republïkeinsche regeering vertragend
werkten op de hervatting. Sehermer
horn zeide vervolgens:
„De commissie-generaal kan be
schouwd worden als een vertegen
woordiging van de twee regeerings-
partijen in het parlement. Nog meer
dan dat, de commissie-generaal
wordt, in haar huidigen vorm, ge
steund door een overgroote meer
derheid van het Nederlandsche volk.
Maar niet alleen onze liberale in
structie doch ook de wetenschap,
dat deze commissie-generaal uit
politiek oogpunt minstens zoo sterk
is als het huidige Nederlandsch
kabinet, geeft de zekerheid van het
feit, dat de verwachtingen en innige
wenschen van millioenen onzer
landgenooten ons bij onze poging
om het conflict op te lossen verge
zellen. Dat feit zal het voor ons
mogelijk maken om de besprekingen
langs directe en rechte banen te
voeren met eenvoudige voorstellen,
zonder verborgen zijwegen en zon
der voorbehoud."
Na gewezen :e hebben op het voor
deel van de ervaringen en het inzicht
van dr van Mook. die als lid der com
missie aanwezig is, zeide prof. Seher
merhorn: „Dat wij den minister-pre
sident van de republiek aan het hoofd
der andere delegatie hier aanwezig
zien. houdt een belofte in van weder-
zijdsch begrip en voor zakelijke be
handeling".
Prof. Sehermerhorn gaf daarna zijn
overtuiging te kennen dat de delegaties
niet-orthodoxe oplossingen zullen moe
ten zien te vinden met eigen verbeel
dingskracht, om een jeisten weg te ont
dekken naar overwinning van egoïsme
en valschen trots, als biidrage tot her
stel van de menschheid, die zoozeer ge
leden heeft.
Soetan Sjahrïr
begon met een dankbetuiging aan Lord
Killearn voor ziin bemiddeling en zeide.
dat over de rol der Britsche troepen
veel misvattingen hebben bestaan onder
de Indonesiërs. Naar zijn inzicht heb
ben die troepen echter na de Japansche
overgave een juist inzicht getoond voor
de nationale revolutie. Sjahrir vervolg
de: „Op het oogenblik komt onze kwes
tie met de Nederlanders opa een nieuw
plan. Evenzoo beginnen wij de huidige
onderhandelingen met nieuwe hoop.
Het Nederlandsch-Indonesisch vraag
stuk is in de afgcloopen maanden voor
de betrokken partijen, ook voor de Ne
derlanders. duidelijker geworden. Met
de aankomst van de commissie-gene
raal onder leiding van professor Seher
merhorn, welke commissie volgens de
persoonlijke verklaring van haar leider,
met groote bevoegdheden is bekleed,
mag verwacht worden, dat het Neder
landsch-Indonesische vraagstuk tot be
vrediging van beide partijen vreedzaam
kan worden opgelost. Wij gevoelen, dat
beide partijen op den drempel van zulk
een oplossing staan.
Sjahrir gaf uitdrukking aan zijn over
tuiging. dat. geweld en kracht nimmer
in de geschiedenis een oplossing en
nooit iets goed hebben gebracht. .-„Als
wij ons alleen maar door gezond ver
stand en niet door hartstocht zouden
hebben laten leiden, zouden wij reeds
een paradijs op aarde hebben". Hii
wees er op dat de weg van onderhan
delingen een vooruitgang beteekent. die
waardiger en beter is dan geweld. Hij
hoopte dat de onderhandelingen tot een
oplossing van alle vraagstukken zouden
mogen leiden.
Een cycloon, die zich'in Noord-Westelijke
richting voortbewoog, heeft 2-1 uur lang op
de Azoren gewoed en groote schade aange
richt. De visschers werden er door verrast
en meer dan 150 slachtoffers zijn te be
treuren. i
Het woord is aan.
Pope:
Lof is als amber: een klein
vleugje ervan, met tus-
schenpoozen, is aangenaam
maar als iemand een heele
klomp onder uw neus
houdt, stinkt het en slaat
het u neer.
Amerikaansche industrie
moet onder den grond
Advies van militaire zijde
Hooge functionarissen van het Ameri
kaansche leger en de vloot hebben de
Amerikaansche zware industrie gewaar
schuwd zich voor te bereiden cp de mo
gelijkheden van een atoomoorlog door het
spreidon van de groote industrieele con
centraties, zooals die zich nu rond Detroit
en Pittsburgh bevinden, of zelfs door liet
onder den grond brengen der installaties.
Deze mededeelingen werden gedaan tij
dens een bespreking van industrieelen
meit o.a. vice-admiraal Blandy, die de
leiding had van de atoomproeven bij Bi
kini, en dr. Vannevar Bush, die zich heeft
bezig gehouden met het vervaardigen van
de atoombom. Men heeft niet gepubli
ceerd wat Blandy en Bush hebben gezegd,
slechts dat de conferentie voornamelijk
handelde over het spreiden der industrie.
De industrieelen hebben slechts voor
zichtig gereageerd: men wees erop, dat
het hier om een reusachtig werk gaat,
waarbij de regeering het initiatief dient
te nemen en een gedeelte van de kosten
dragen. Men vroeg zich ook af of het
project binnen 15 jaar voltooid zou kun
nen zijn.
De Amerikaansche regeering heeft een
onderzoek ingesteld naar ondergrondsche
bergplaatsen voor machinerieën en onder-
deelen der oorlogsindustrie die thans niet
gebruikt worden.
De journalist Drew Pearson heeft voor
de radio verklaard, dat de Vereenigde
Staten aan Engeland een voorraad atoom
bommen hebben toegewezen, welke voor
raad in Noord-Engeland zou worden op
geslagen. Hij voegde er aan toe: „Dit is
zeer belangrijk. Het is voor 't eerst, dat
Engeland atoombommen in voorraad
krijgt, ofschoon het deelgenoot was bij
de fabricage ervan".
Door het Amerikaansche departement.
Van oorlog is nog geen commentaar op
deze mededeeling van Pearson gegeven.
Wel verklaarde een woordvoerder, dat er
misschien een verklaring zou worden uit
gegeven.
Seyss Inquart richt zich
'tot Koningin Wilhelmina
Hij beroept zich op zijn
,tmenschlievende
maatregelen
Volgens een bericht van het Agence
France Pressc heeft Seyss-Inquart, door
het Ncurenbergsche tribunaal ter dood ver
oordecld. een beroep gedaan op Hare Ma
jesteit Koningin Wilhelmina, om te ïnter-
vcniccren by den Geallieerden bestuurs
raad. die op het oogenblik te Berlijn be
raadslaagt over de door de veroordeelden
ingediende gratieverzoeken, ter verkrijging
van verzachting van zijn vonnis.
Seyss-Inquart beroept er zich op, dat hij
door persoonlijk ingrijpen het Nederland
sche volk rampen zou hebben bespaard.
Voorts beroept hij zich op mer.schlievende
maatregelen, die onder zijn bewind ten
bate van het Nederlandsche volk zouden
zijn genomen.
Vliegtuig stort op een school
Te Apeldoorn is hedenmorgen een Ne
derlandsch militair vliegtnuig op het ge
bouw van dc Chr, H.B.S. neergestort. De
machine vloog in brand en benzine vloeide
over het gebouw, waardoor dit spoedig in
lichter laaie stond. Onder liet onderwijzend
personeel en de leerlingen ontstond een
paniek, Verscheidcnen holden met bran
dende kleeren naar buiten. Een aantal
kinderen kwam om het leven.
Weerbericht
Geldig tot Dinsdagavond. Matige Noord-
Oostelijke wind. overdrijvende wolken
velden. Overwegend droog weer. vrij
koud.
Od plechtige wijze is in de strafgevangenis te Scheveningen het Oranje-hotel
dè doodencel 601 als gedenkteeken ingewijd, in tegenwoordigheid van Mej. J.
C. M Geldensvertegenwoordigster van HM. de Koningin, (op voorgrond
den Minister-President. Dr. L. J. M. Beel den Minister van Justitie, Mr. J.
H. van Maarseveen (4de en 5de links van de vertegenwoordigster van H.M. de
Koningin) vele genoodigden en oud-gevangenen.
Naar het einde der
Vredescohferentie
De algemeene vergadering van de
conferentie te Parijs heeft Zondag
avond het vergaderingsreglement, zoo
als dit werd voorgesteld door de groote
vier, goedgekeurd.
De conferentie zal op 15 Octooer ein
digen. A.F.P. meldt, dat op Australisch
verzoek een tekstverandering van on-
dergeschikt belang werd aangebracht.
