Van Gend en Loos bestaan 150 jaar
Op expeditie in de wildernis van Brazilië
Een sprookje
herleef!
Op 18 October 1796 werd te Antwerpen
het huwelijk gesloten tusschen Maria Loos
en Jan Baptist van Gend, respectievelijk
waardin van het hotel de Kroon aan de
Eiermarkt en koetsier in de Sinjoren
stad.
Jan van Gend, een ondernemend man,
begon eenige diligence-diensten van
Antwerpen uit en in 1809 voegde hij de
zaak van zijn overleden broer, die zich
eveneens met diligence-vervoer bezig had
gehouden, samen met de zijne, onder den
naam „Koninklijke Postwagens Onder
neming van J. B. van Gend en de we
duwe P J. Loos".
De erfgenamen zetten na het overlijden
van de oprichters de zaak voort en het
diligence-net breidde zich gestadig uit,
ook het vervoer naar de Noordelijke Ne
derlanden werd ter hand genomen. Toen
in 1839 de spoorwegen kwamen, ondervond
het vooral in ons land groeiende bedrijf een
begrijpelijken terugslag en de firma werd
teruggedrongen tot de eindpunten van de
spoorlijnen, waar zij met paardentractie
voor „doorverbinding" naar de particu
lieren zorgde..Men zat echter in den meest
letterlijken zift „niet bij de pakken neer"
en eenigen tijd daarna werden spoorwa
gons gehuurd, waardoor het treinvervoer
in eigen beheer kwam. De naam wijzigde
zich met de omstandigheden in Algemeene
Expeditie Onderneming Van Gend en
Loos. De onderneming kon het echter toch
niet bolwerken en in 1885 waren de toen
malige eigenaren van plan hun zaak te
liquideeren. De chef van de exploitatie J
verzette zich hier echter met succes tegen,
hij nam het bedrijf over en wist het nieuw
leven in te blazen. Door samenwerking
met de verschillende spoorwegonderne
mingen wist Van Gend en Loos contrac
tueel zoo goed als alle besteldiensten in
ons land in handen te krijgen. In 1928
kwam een N.V. in de plaats van de oude
onderneming, die grootendeels de aan-
deelen van de toen pas opgerichte „Alge
meene Transport Onderneming ATO" be
zat, zoodat de twee vervoersondernemin
gen zich in vruchtbaar samengaan ont
wikkelden tot een der grootste transport
bedrijven in Nederland.
Twee wereldoorlogen hebben niet kun-
Vergif gesmokkeld
in Duilsche pijp
Veronderstellingen omtrent
den dood van Göring
Een Amerikaansche psycholoog, Gilbert
genaamd, die in de gelegenheid geweest is
de Duitsche oorlogsmisdadigers gedurende
het Neurenbergsche proces voortdurend
gade te slaan, heeft een veronderstelling
geuit over de wijze, waarop Göring de
ampul met vergif ln zijn cel heeft kunnen
krijgen.
Het was Gilbert, zoo nteldt United Press,
opgevallen, dat Göring vaak een groote
Duitsche pijp, waar hij zeer aan gehecht
scheen te zijn. ter hand liet stellen aan
een jongen Duitscher, die de functie van
bibliothecaris in de Neurenbergsche ge
vangenis vervulde. Dit was een kleine
gunst, die Göring was toegestaan, omdat
hij, naar zijn zeggen, in zijn cel geen ma
teriaal had om de pijp goed schoon te
maken. De jonge Duitscher had vrijen
toegang tot alle gevangenen en het Is
mogelijk, dat hij de ampul met vergif in
de pijp, die daarvoor grdot genoeg was.
heeft verborgen.
Een andere mogelijkheid om te verkla
ren hoe Göring in het bezit van vergif
kwam, is, dat hij kort geleden zijn bezit
tingen wilde inspecteeren. Het kan zijn.
d3t hij kans gezien heeft het buisje met
vergif, dat misschien tusschen zijn bezit
tingen was verstopt, te bemachtigen.
„Toen ik van Görings zelfmoord hoor
de". aldus Gilbert, „dacht ik echter het
eerst aan de Duitsche pijp en aan den
jongen bibliothecaris. Ik had trouwens al
eerder aan de mogelijkheid gedacht, dat
Göring op die manier contact met de bui
tenwereld onderhield, maar had meer aan
propagandistische bedoelingen gedacht."
nen verhinderen, dat Van Gend en Loos
zich op het wereldvervoer wierp en vooral
na Mei 1945 werden verschil lende inter
nationale diensten aangepakt. De geregel
de „lijnen" op Tsjecho-Slowakije, België,
Frankrijk, Zwitserland en vele andere
landen bewijzen, dat het thans verjarende
bedrijf niettegenstaande zijn hoogen
ouderdom de kracht der jeugd bezit.
Heden wordt het uitzonderlijk jubileum
met eenigen luister in Utrecht gevierd.
Ontslag aan „Sehalkhaaragenten"
nietig verklaard
Het ambtenarengerecht te 's-Gravenhage
heeft uitspraak gedaan in de zaak van een
aantal politie-agenten, die hun opleiding
te Schalkhaar ontvangen hadden en op
grond daarvan door den burgemeester van
's-Gravenhage ontslagen waren.
Het ambtenarengerecht verklaarde het
besluit van den burgemeester, waarbij den
politiemannen eervol ontslag verleend
werd. nietig. Het overwoog dat aan de z.g.
„Schalkhaaropleiding" ernstige fouten en
gebreken kleefden, doch dat niet gebleken
is. dat een ieder, die deze opleiding ont
vangen heeft, ongeschikt is voor het be-
kleeden van een ambt bij de politie. Het
gerecht heeft de overtuiging, dat velen,
ondanks de ontvangen opleiding, be
kwaamheid bezitten voor het uitoefenen
van een dergelijk ambt.
v«b
Democratiseering
der vakgroepen verlangd
De Federatie van Nederlandsehe Bedrijven
ter bestrijding van de economische dictatuur
en bevordering van het particulier initiatief
heeft ln een te Apeldoorn gehouden verga
dering een motie aangenomen, waarin demo
cratiseering der vakgroepen wordt verlangd
en aan het bedrijfsleven het advies wordt
gegeven, met ingang van 1 Januari 1947 geen
contributie te betalen, zoolang deze democra-
tiseering niet is geschied. Indien de vakgroe
pen aan het verlangen tot democratiseering
niet voldoen, dienen de vrije bedrijfsorgani
saties zich zoodanig te organiseeren, dat zij
representatief zijn voor de verschillende
bedrijfstakken en organen van overleg met
de regeering kunnen vormen.
Vandaag fruit nog zonder bon
Voor fruit, dat vandaag in win
kels, op markten of waar ook te koop
wordt aangeboden, mogen geen consu
mentenbonnen worden aangenomen. Met
ingang van Maandag is het fruit uitslui
tend op den bon verkrijgbaar
Exploitant van Utrechts
raadskelder stond terecht
Van Geelkerken en Zondervan
als getuigen
Voor het tribunaal te Utrecht heeft zich
de exploitant van den Utrechtschen
raadskelder en eigenaar van het restau
rant „De Dietsche Taveerne" te verant-
worden gehad. Deze inrichtingen waren
tijdens de bezetting verzamelplaatsen van
N.S.B.-ers en Duitschers. De exploitant
V. werd na de bevrijding gearresteerd
maar later vrijgelaten. In April van dit
jaar is hij opnieuw aangehouden en in
kamp Millingen gedetineerd.
AJs getuigen werden gehoord C. van
Geelkerken, de ex-plaatsvervanger van
Mussert en ex-leider van den jeugdstorm
en A. J. Zondervan, ex-leider van de W.A.
Op een vraag van den president verklaar
de Van Geelkerken zonder beroep te zijn.
Als adres gaf hij op Wolvenplein 27, het
geen het adres van de Utrechtsche straf
gevangenis bleek te zijnVan Geel
kerken zei. dat hij den exploitant van de
Dietsche Taveerne eigenlijk nooit ver
trouwd had. „Er was van het goede teveel,
er hingen portretten van Mussert en Hit-
Ier, zoo groot als nergens in Nederland,
en de kellners liepen er met SS-speldjes
op hun revers". Zondervan had nooit
eenig wantrouwen tegen V. gehad.
Andere getuigen verklaarden, dat V.
van 1941 af belangrijke inlichtingen aan
het ondergrondsche verzet had gegeven
en ook wel eens gezorgd dat een illegale
werker een revolver kreeg. In het dossier
lagen ook brieven, waarin verklaard
werd, dat V. hulp verleende aan Joden en
studenten en dat velen, die door de Duit
schers gearresteerd waren, hun leven aan
hem te danken hebben.
V. zeide, van 1933 tot 1934 lid der N.S.B.
geweest te zijn. Hij had af en toe kleine
giften aan de N.S.B. en aan Winterhulp
gegeven. Bij een openbare verkooping had
hij een deel van den inventaris der stu
dentensociëteit gekocht, maar deze later
weer teruggegeven.
Het tribunaal zal over 14 dagen uit
spraak doen.
NIEUWE LOONEN VOOR MELK
INRICHTINGEN
Door den Centralen Bond van Transport
arbeiders wordt ons medegedeeld, dat een
-nieuwe regeling van loon- en arbeidsvoor
waarden voor het melkinrlchtlngsbedrijf is
afgekomen waaraan terngwerkende kracht
ls verleend tot 5 Mei Ji.
De Braziliaansche regeering heeft een
expeditie georganiseerd naar de vrijwel
onbetreden gebieden van het binnenland,
om deze open te leggen voor exploitatie.
De stichting „Centraal-Brazilië", die de
leiding van-de expeditie heeft, zendt pio
niers diep de wildernis in naar streken,
waar geen blanke ooit durfde te komen.
Een redacteur van United Press meldt
over de expeditie het volgende:
„Op 29 September begonnen wij den
tocht langs <le Tanguro rivier met 22 man
in twee booten. Wij vonden in de wildernis
overal afgebrande plekken, vermoedelijk
het werk van de gevaarlijke Calapos India
nen, die op hun terugtocht voor de nade
ring der blanken de „tactiek der ver
schroeide aarde-' wilden toepassen.
In de reusachtige boomen aan weers
kanten van de rivier wemelde het van
schel gekleurde vogels en van tijd tot tijd
konden wij aan de oevers groot wild be
speuren. De rivier zelf was bijzonder
vïschrijfc, maar krioelde op sommige plaat
sen ook van de beruchte „pft-anna's". de
kleine vlsschen, die zoo vraatzuchtig zijn,
dat een school van hen een mensch in wei
nige minuten verslindt, als hij het ongeluk
mocht hebben in het water te vallen.
Wij vormden de achterhoede van de ex
peditie en het was onze taak de laatste
etappe van deze penetratie in de wildste
gebieden te voltooien door den aanleg van
een groot vliegveld aan de oevers van de
Kingu-rivier. Achter ons lag Teeds een
keten van vliegvelden, die de verzorging
der expeditie uit de lucht waarborgde en
die het begin vormden van de beschaving,
die de stichting Centraal-Brazilië gaat
brengen aan een ongeëxploreerd gebied
van 200.000 vierkante mijl. Hier wonen
slechts Indiaansche stammen die nimmer
eenig contact met blanken hebben gehad.
De vliegvelden die door de expeditie zijn
aangelegd, zijn uitstekende uitgangspunten
voor de ontsluiting van dit gebied. Het was
een hard werk, deze aanleg, want alles
moest met de hand geschieden, met spa
den en met muilezels, maar thans zijn er
drie groote velden gereed, te Aragarcas,
Chavantina en Garapu en een aantal klei
nere er tusschen in. Zelfs groote vliegtui
gen kunnen thans over het tevoren ontoe
gankelijke oerwoud vliegen.
Sinds 1943 werken er niet meer aan een
100 man aan dit project. 100 stoere pioniers
die alles deden zonder de moderne mecha
nische middelen, die krijgszuchtige Cha-
vantes Calapos en Cavamus stam
men trotseeren en de altijd ei\ overal aan
wezige malaria-muskieten. Aragarcas, in
1943 nog slechts een verzameling armzalige
hutten, is reeds uitgegroeid tot een druk
stadje.
Het zal nog wel een twee jaar duren,
eer het laatste vliegveld, dat aan de Kingu,
voltooid zal zijn. Dan zal men nog dieper
kunnen doordringen in het onherbergzame
land; naar de Tapajoz rivier, om tenslotte
een diagonale reeks vliegvelden te vormen
tusschen Rio de Janeiro en Manaos aan
den bovenloop der Amazone".
Een boefe van f50.000-
Door den Tuchtrechter te
Haarlem opgelegd aan een
Zaanschen houthandelaar
Voor den oorlog was H. B. in Koog aan
de Zaan pluimveehouder. Voor bijverdien
sten handelde hij in afval van de Zaansche
houtindustrieën. Toen was dit weinig of
niets waard. Hij verkocht alleen iets aan
collega's om er kippenhokken van te ma
ken. In den oorlog, toen al het hout
schaarsch werd, kreeg ook het afval
waarde. Het werd zelfs een gewild artikel,
zoodat B. er een flinken afzet van kreeg-
Hij had vooral veel afnemers onder de
Zaansche klein-industrieelen, die zich toe
legden op het maken van speelgoed
Afvalhout viel buiten de Distributie,
maar nu meende B. dat hij ook vrij was
in het bepalen van zijn verkoopprijzen. Hij
deed of er geen Prijsbeh,eersching was en
verdiende groote bedragen.
Dit was aanleiding dat B. Donderdag
voor den Tuchtrechter voor de Prijzen te
Haarlem terechtstond. De geheele dag
ging heen met de behandeling van deze
eene zaak. Niet minder dan 20 getuigen
werden gehoord.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat B. er
bijna geen administratie op na hield. „Het
was een soepie" zoo constateerde de
Tuchtrechter, waarna hij er op liet volgen:
„ik krijg den indruk dat dit opzet was om
te trachten uw enorme winsten te ver
bergen".
De accountant van B. verklaarde dat de
winst over 1944 f 52.000 heeft bedragen en
over 1945 f 75.000. De verdiensten werden
eerlijk aan de Belastingen opgegeven,
zoodat B. groote sommen aan den Fiscus
heeft betaald en nog moet betalen. Er
was een zekerheidsstelling van f 40.000
opgelegd.
Verdachte bleek ook groote partijen
boomschors verkocht te hebben die ver
werkt werden bij de fabricage van surro
gaten.
Mr. F. W. van Dijk uit Zaandam, die
als raadsman optrad, erkende dat zijn
cliënt verkeerd gehandeld had en straf
verdiende. Hij hoopte evenwel niet, dat
de Tuchtrechter hem zoo'n hoogö^boete
zou opleggen, dat het hem onmogelijk
zou worden zijn bedrijf voort te zetten.
Temeer omdat daardoor» ook de klein-
industrie getroffen töu worden. Boven
dien is B. voornemens zijn administratie
te moderniseeren en zich te houden aan
de voorschriften der Prijsbeheersching.
De Tuchtrechter verklaarde dat hij het
bedrijf van B. niet kapot wilde maken,
maar hem nog een kans wilde geven. Voor
zijn ernstige zonde moet hij evenwel boe
ten. Daarom werd een boete van f 50.000
opgelegd.
Oplichter aangehouden
In Haarlem vervoegde zich eenigen tijd
geleden een persoon aan vele woningen, die
mededeelde ambtenaar te zijn. Hij zeide, dat
de gemeente artikelen leverde voor de elec-
trlsche verlichting en vroeg f 125. Eenige
Haarlemmers betaalden het bedrag, doch
moesten later ervaren, dat zij opgelicht wa
ren. Het is de Haagsche politie gelukt den
oplichter aan te houden. De man, die zijn
oplichterspraktijken in vele steden van het
land uitoefende, was een bekende van de
politie.
Drie dooden na een
bruifolsmaal
Gistermorgen vroeg is in het Stads- en
Academisch Ziekenhuis te Leiden in den
ouderdom van 49 jaar overleden mevrouw
C. J MiskotteCladder, echtgenoote van
prof. dr. K. H. Miskotte, die eenige jaren
predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te
Haarlem is geweest. Dezer dagen bericht
ten wij, dat de familie Miskotte had deel
genomen aan eén bruiloftsmaal en dat
eenige leden daarna ernstig ziek zijn ge-,
worden. Eerst is de 21-jarige dochter over
leden en thans vernamen wij helaas het
overlijden van mevrouw Miskotte na een
staat van voortdurende bewusteloosheid.
Ook de bruidegom, de heer P. Hein,
wiens huwelijk door prof. Miskotte was
ingezegend, is overleden, zoodat het aan
tal slachtoffers thans drie bedraagt.
PROMOTIE VAN DEN HEER A. D. DE
GROOT.
Woensdag 23 October zal aan de Universi-
te Amsterdam promoveeren tot doctor in de
wis- en natuurkunde de heer A. D. de Groot,
geboren te Santpoort op een proefschrift, ge
titeld „Het denken van den schaker", een
experimenteel psychologische studie.
FEUILLETON
Anne als Asschepoes
van MARIA SAWERSKY
57)
Met dat al breng je mij in een al
lerminst benijdenswaardige positie, Har
ry. Ik kan hier toch immers geen af
spraakjes met je maken, zooals op den
Falksburcht!
Anne. toe luister naar me. Ik
houd van je!
Dat heb je me al wel honderd maal
verteld, Harry, maar dat is een hopeloos
geval. Zoo'n onschuldige flirtation heb
ben we ons daar op den Falksburcht als
tijdverdrijf wel kunnen veroorloven,
maar
Geen maren, alsjeblieft, Anne! Ik
heb een brief van mijn vader ontvangen.
Hij is blij dat ik het zoo lang bij Grott-
kau heb uitgehouden. Blijkbaar heeft
Grottkau in een goeie bui zich nogal
gunstig over mij uitgelaten, want ik kan
nu weer een potje bij den ouden heer
breken. Ik mag weer naar huis komen
en ter eere van den terugkeer van den
verloren zoon zal het beste kalf worden
geslacht. Mijn moeder kan den dag niet
afwachten, waarop ze mij weer in haar
armen zal kunnen sluiten.
Gefeliciteerd! Maar waf heb ik daar
allemaal mee te maken?
Harry Olsan keek Vera met groote
oogen aan. Hij vond haar onweerstaan
baar met haar bleek gezicht, het zwarte
kroeshaar en haar donkere onrustige
oogen.
Hij was inderdaad tot over zijn oorcn
verliefd.
Wat een vraag, Anne! Nu kun je
immers mijn vrouw worden. Ik ben hier
heen gekomen om een aanzoek te doen
bij je grootvader!
Vera was perplex. Zij had er nooit
een oogenblik aan gedacht, dat de avan
ces van dezen jongeman werkelijk ern
stig gemeend waren. Met haar gewone
berekening, welke zij van haar moeder
had geërfd, overlegde ze snel, wat haar
te doen stond. Harry Olsan's vrouw! De
jongen stamde %ran een schatrijke fa
milie. was eenige zoon en scheen bij zijn
vader geen kwaad te kunnen doen. Ze
mocht dit aanbod niet zonder meer van
de hand wijzen. In zijn oogen was ze de
kleindochter van Remus FaLke. maar
zelf voelde ze zich in deze positie nog
lang niet veiLig. Het wilde met haar
„grootvader" nu eenmaal niet vlotten;
schier dagelijks ondervond ze meer weer
stand. Als vandaag of morgen de bom
op den Falksburcht eens barstte en dat
heele bedrog aan het licht kwam? Ze hui
verde als ze er aan dacht.
Harry Olsan vatte het zwijgen van het
meisje verkeerd op.
Natuurlijk weet ik wel, dat er eenig
standsverschil is. Anne. Jij bent een telg
van een oude adellijke familie. Als mijn
vrouw zou je eenvoudig Anne Olsan
heeteii.
Bijna had Vera hem in zijn gezicht uit
gelachen.
Maar ik ben zeer gefortuneerd,
ging Olsan niets vermoedend voort, en
m'n vader wenscht sinds lang, dat ik me
een vrouw zoek en me hier of daar ves
tig. Ik kan je alles bieden, wat je hart
begeert en ik beloof je, dat het je aan
niets zal ontbreken. Mag ik met je groot
vader spreken?
Goed. ik neem je aanzoek aan, Harry,
besloot Vera. M'n grootvader zul je
voorloopig echter niet te spreken krijgen.
Hij is ziek en bovendien lijkt het me be
ter. dat ik hem eergt zelf langzaam voor
bereid.
Ach, Anne, wil je werkelijk mijn
klein, lief vrouwtje worden?
Ja! Lachend liet Vera zich zijn uit
gelaten omhelzing welgevallen. Zoo en
nu moet je naar het landgoed terugke>_-
ren.
Ik denk er niet aan! Nu Ik je ja
woord heb, laat ik je niet meer alleen,
Anne. Ik blijf met Kerstmis in Kopen
hagen en we zullen ons kostelijk amu
seeren!
Amuseeren
Dit woord klonk Vera als muziek in de
ooren.
Goed dan, Harry, als je er persé op
staat, kan je, wat mij betreft, hier blij
ven. Je moet dan zelf maar zien, hoe je
het met Grottkau in het reine brengt.
Daar maak ik me niet ongerust
over. Die is blij. dat hij zoo gemakkelijk
van me afkomt. Kunnen we elkaar van
avond niet ergens ontmoeten, Anne?
Ik weet het niet. Waar logeer je
eigenlijk?
In hotel Eden.
Blijf daar dan tot ik je opbel.
Als je me maar niet te lang. Iaat
wachten, liefste.
Een goed echtgenoot is nooit on
geduldig Harry! antwoordde Vèra met
een glimlach, die schalksch moest lijken
en met een vluchtige kushand wipte ze
de kamer uit. Betty ontving haar met de
mededeeling, dat haar grootvader wakker
was en haar wenschte te zien. Vera ging
naar de kamer van den zieke.
Beste kind, ik krijg vanavopd be-
zoèk van den notaris, die ik verzocht
heb hier te komen. Ik heb een en ander
met hem te bespreken. Het spijt me, dat
ik me zoo weinig met je kan bezig hou
den.
O, trekt u zich daar maar niets van
aan, grootpapa. Hoofdzaak is, dat u weer
zoo gauw mogelijk de oude bent!
Ik zou niet graag willen, dat je je
hier in het hotel blijft zitten vervelen.
Misschien doe je het beste een paar kaar
ten voor de opera te bestellen, dan kan
Betty wel met je meegaan.
Goed, grootvadertje, al u daar per
sé op staat. Maar ik blijf anders net zoo
lief bij u! (Wordt vervolgd)
