Zeventig procent van het publiek
vroeg meer papier voor de kranten
Dagblad-lezers
in cijfers
Verschil van opinie over gratie-verleening
De onderwijsvernieuwing
Zaterdag 2 NovcmTKsF IMC
Het Nederlandsch Instituut voor de
Publieke Opinie heeft in October een on
derzoek ingesteld naar de meening, die
ihet publiek heeft over den omvang der
dagbladen en over de wenschelijkheid
om meer papier beschikbaar te stellen
voor uitbreiding van dien omvang. Het
legde aan mannen en vrouwen in alle
deelen van het land de vraag voor, of
zij meer papier voor de kranten inder
daad zeer noodzakelijk vonden, dan wel
van meening waren, dat dit alleen maar
nuttig en prettig zou wezen, of mis
schien oordeelden, dat de kranten niet
uitgebreid behoefden te worden.
31% der ondervraagden antwoord
den. dat zij uitbreiding van de hoeveel
heid krantenpapier zeer noodzakelijk
Vonden:
39% was van oordeel, dat meer kran
tenpapier alleen maar nuttig en prettig
zou wezen:
20% vond het niet noodig de papier-
toewijzingen uit te breiden en
10% had geen oordeel over de
kwestie.
Wanneer men de groepen die uitbrei
ding van de hoeveelheid krantenpapier
zeer noodig, dan wel aangenaam von
den samenvoegt, dan blijkt, dat 70%
van het Xederlandsclie publiek zijn
krant, zooals diè tot dusver geweest is
te klein vindt en meer papier op prijs
zal stellen.
Het oordeel der verschillende bevol
kingsgroepen getuigde van een groote
eensgezindheid op dit punt. Zoowel
menschen met lage_ als met hooge inko
mens verschilden in hun oordeel over
deze kwestie niet veel.
Nu is voor de aanschaffing van meer
krantenpapier een hoeveelheid van onze
zeer schaarsche deviezen noodig. Naar
mate de economische toestand van ons
land beter wordt, komen deviezen in
ruimere mate beschikbaar. Bij deze en
quête werd, om na te gaan hoe drin
gend het publiek zijn behoefte aan groo-
tere kranten schat, daarom meteen de
vraag gesteld waarvoor men deze de
viezen liever gebruikt zou willen zien,
voor meer krantenpapier, of voor meer
(buiten landsche films.
62% zei: meer krantenpapier.
14% koos meer films.
24% kon zijn keus niet bepalen.
Degenen, die voor meer buitenland-
sche films voelden hoorden over het al
gemeen tot de jongeren. Toch is de be
langstelling voor nóg meer buitenland-
Eche films, ook bij de jongeren niet
overmatig, want in de jongste groep bij
de enquête, degenen tusschen 23 en 35
jaar, was de liefhebberij voor meer
kranten toch altijd nog in de meerder
heid, met 58%, tegenover 23% die lie
ver films dan kranten wilden impor
teeren. 19% van deze groep kon het
niet schelen.
Het onderzoek leverde verder de
wetenschap op. dat naarmate men de
keuze tusschen meer kranten en meer
films voorlegt aan oudere groepen, de
belangstelling voor kranten toe en die
voor films afneemt. Boven de 65 jaar
neemt de waardeei'ing voor de kranten
echter weer af en wel van 69% het
hoogste percentage, dat in de groep
6065 jaar voorkomt tot 61% voor
de groep van 65 jaar en ouder. Deze
menschen verliezen blijkbaar wat van
hun belangstelling, want meer naar de
bioscoop willen zij ook niet: van beide
oudste groepen vraagt niet meer dan
6% om meer buitenlandsche films. Een
kwart tot een derde heeft zich geen
oordeel over de kwestie gevormd.
Deze en soortgelijke enquêtes hebben
overigens nog een opmerkelijk feit aan
den dag gebracht, namelijk.- dat 95%
van alle Nederlandsche gezinnen op
een dagblad geabonneerd is. tegen nog
geen 50% op een weekblad.
Biimeiilaiidscli nieuws
De 32-jarIfi:e Rotterdammer D. J. N. S.
die deelgenomen had aan de executie van
door de Duitschers gearresteerde Rotterdam-
sehe burgers, is door het Haagsche Bijzon
dere Gerechtshof conform den eisch ter dood
veroordeeld.
Ir. H. van Riessen uit Bloemendaal is
gekozen als lid van het Centraal Comité
R. Kiesvereenigingen.
Ï5rie-ei\-twint!g 'dootlen l>ij
vliegramp in Frankrijk.
Een Junker-transport vliegtuig van de
Fransche civiele luchtvaartmaatschappij is
bij Saint Léger la Montagne, in het depar
tement Haute Vienne (centraal-Frankrijk)
neergestort. Er waren 23 personen aan
boord, 20 passagiers en drie piloten.
Er waren geen overlevenden. Een boer,
die het ongeluk zag gebeuren, vertelde,
dat hij het vliegtuig zag dalen, alsof het
een noodlanding wilde maken, toen het
plotseling van ongeveer 70 Meter hoogte,
recht naar beneden dook en te pletter
sloeg, waarbij het ontplofte.
De lijken van de inzittenden, die waar
schijnlijk voor het meerendeel inwoners
van Noord-Afrika zijn, zijn in het stadhuis
van Saint Léger la Montagne binnen ge
bracht.
De autoriteiten van het vliegveld le
Bourget, waarvan het vliegtuig vertrokken
was, wilden de namen van de passagiers
niet bekend maken.
Smokkelaars ruilden koffie
tegeu auto's
De recherche in Ede heeft eenïge per
sonen gearresteerd, die deel uitmaakten
van een smokkelaarsbende, welke in
Duitschland partijen koffie tegen auto's j
ruilde. Een der gearresteerden had in de
buurt van Venlo vrienden bij de grens
wacht, die tegen een flinke belooning een
oogje dicht deden als er een transport de
grens passeerde. Ook dit viertal is opge
sloten.
Uit het onderzoek bleek, dat de hoofd
dader V, uit Ede herhaalde malen reisjes
had gemaakt naar het land, waar men te
weinig koffie en blijkbaar te voel auto's
heeft. Hij was met in totaal acht auto's
gerepatrieerd en had deze tegen fabel
achtige prijzen verkocht.
De wagens, welke sindsdien reeds her
haaldelijk van eigenaar verwisseld en
over het geheele land verspreid waren,
konden alle worden opgespoord.
Kleine zwarte handelaren leverden de
koffie. De smokkelaars hadden er een
depót van aangelegd, waaruit de voor
elke transactie benoodigde hoeveelheid
geput kon worden.
De radio geeft
HILVERSUM I, 301.3 M.
18.00 20.00, 23.00 Nieuws. 15.15 Militaire ka
pel. 16.15 Lezing. 16.30 A. j. C.-programma.
17.00 Boyd Bachmann, 17.30 Om en nabij de
20, 16.15 Orgel. 18,30 Strijd.kr.pr. 19.00 Koor,
19.30 Jong is ons harte. 19.15 Wederopbouw.
20.05 Weerpraatje. 20.20 Accordeon-orkest.
20.50 Socialistisch commentaar. 21.05 V#oolijk
programma. 21.25 Jane Eyre, Hoorspel (IV).
22.00 Bont programma. 23.15 Dr. Lastpost,
23.30 Nachfvoorstelling (Huïsbioscooo)
HILVERSUM II, 415.5 M.
19.00. 20.00, 22.C0 Nieuws. 16.00 Zang. solo
en piano. 16.30 Schoonheid van het Grego-
riaansch. 17.00 KRO-kicsk. 17.15 Jonge kuns
tenaars. 17.45 EHBO. 10.00 Gr.pl. 18 15 Week
overzicht. 13.45 Peer Gyntsuite. 18.50 Als ik
slapen ga. 19.15 Gr.pl. 20.15 Gr.pl. 20 30 Henri
de Greeve. 21.00 Nieuwe spelling! 21.15 Kna
penkoor. 22.20 Opvoedkundige problemen.
22.35 Avondgebed. 22.50 Kwartet. 23.30 Slot-
accoord.
ZONDAG
HILVERSUM I, 301.5 M.
8.00, 13.00, 18.00. 20.00 en 23.00 uur. Nieuws.
8.15 Gramofoon. 8,30 Voor den tuin. 8.45 Mu
ziek. 9.15 „Als het walersportseizoen is a£-
geloopen". 9.30 Men vraagt en wij draaien.
10.00 H. G. Cannegieter over „Het mismoe
dig oogenblik". 10.15 Vrouwenkoor, 10.40 In
den tuin der poëzie. 11.00 Triangel. 12.00 Gra
mofoon. 12.30 Zondagsclub. 12.40 Mannen
koor. 13 15 „Les gars de Paris". 13.50 De
Spoorwegen spreken. 14.05 Boekenhalfuur.
14.30 Caecilia-conocert. 16.10 Wat vrouwen op
het hart hebben. 16.30 Sportflitsen. 17.00 G.G.
Cabaret. 17 30 De avonturen van Oome Kees
je, 18.15 Sport. 18.30 Nederlar.dsche sLijd-
krachten. 19.00 Prot. Studio-dienst, voorgang-
sier mej. Da. Soutendijk. 20.05 Actualitei
ten. 20.15 „Pro Musica". 21.00 Hersengym
nastiek. 21.30 Spaansche liederen. 22.00 „Paul
Vlaanderen grijpt in". 22.40 Gerard van Kre
velen. 23.15 Gesprek met Onna Llebert. 23.30
The Skymasters.
HILVERSUM II, 415.5 M,
8.00, 9.30, 13.00, 19.30 en 22.00 uur Nieuws,
3.15 Hoogmis. 9.45 Gramofoon. 10.oo Ned. Hcrv.
Kerkdienst. 11.30 Gramofoon. 12.15 „In 't
Boeckhuijs". 12.30 en 13.15 Kareol-septet. 13.30
Prof. dr. Kors. 14.00 „Der Wildschritz". 15,30
Pottebakkerskunst. 15.45 Gramofoon. 16.00 Pa
ter dr. Hulsbosch 16.15 Gramofoon. 17.00 Ge
reformeerde Kerkdienst. 18.30 Gramofoon'.
18.15 Fransche orgelmuziek. 19.15 „Kent gii uw
Bijbel". 19.45 voetbal. 20.00 „Het biddend
leger Nederland". 20.15 Stichtsch kameror
kest. 20.45 Terug op de schoolbanken. 21.35
„En toch kwam de vrede". 21.45 Truus Kloes
zingt liederen bij de lult. 22.20 „De actuali
teit van het Christendom". 22.35 Avondgebed.
22.50 Gramofoon.
Twee tijdbommen vernielden Donder
dag de Britsche ambassade in Rome.
De ravage was, zooals de foto toont, zeer
groot en het gebouw zal geheel moeten
worden afgebroken.
(Van onzen parlementairen redacteur)
Tot dusverre zijn in ongeveer vijftig
gevallen onherroepelijke doodvonnissen
bij de bijzondere rechtspleging uitgespro
ken. Met dit onherroepelijk is bedoeld, dat
men te doen heeft met eindvonnissen,
waarvan dus geen beroep of cassatie mo
gelijk is.
Slechts één uitweg is er dan nog even
tueel, te weten de poging om gratie ver
leend te krijgen. De Kroon, dat wil zeggen
I het staatshoofd handelend onder verant-
Het plan-Bolkestein en het schema
van den vernieuwingsraad
Zes personen ziek
na feestmaaltijd
Vergiftiging door
ondeugdelijke blikgroente
Na een feestmaaltijd ter gelegenheid
van een verjaardag zijn zes leden van de
familie C. aan den 's-Gravelandscheweg
te Hilversum ernstig ziek geworden. Drie
hunner moesten in een ziekenhuis worden
opgenomen. Vermoedelijk is ondeugdelijke
bïikgroenten de oorzaak van deze vergif-
tigingsgevallen. De toestand der zes pa
tiënten is inmiddels vooruitgaande.
Valsche briefjes van tien
Sedert eenige maanden zijn er in Ne
derland valsche tiengulden-biljetten in
omloop. Hoewel de biljetten op zeer be-
driegelijke wijze zijn nagemaakt vallen de
verschillen bij vergelijking met een echt
biljet spoedig in het oog. Het publiek
wordt er in het bijzonder op aiten: ge
maakt. dat deze bankbiljetten de numme
ring 5 BA of 5 BO op den achterkant
dragen, terwijl in het midden van de ge
drukte tekst op den achterkant de
strafbepaling dus in plaats van let
ters, kleine schuine streepjes voorkomen.
Ieder, die deze valsche bankbiljetten in
zijn bezit heeft of ontvangt, wordt ver
zocht hiervan onmiddellijk aangifte te
doen bij het naastbijzijnde politiebureau,
eoo mogelijk onder opgave van het signa
lement 'van dengene, door wien het val
sche biljet is uitgegeven.
Een half jaar geleden hadden wij een
onderhoud met Dr. P. H. Schroder te
Haarlem, die een uitvoerig overzicht
gaf van de denkbeelden over de ver
betering van het onderwijs, welke zich
gekristalliseerd hebben in den Vernieu
wingsraad. waaraan hij, als secretaris,
een belangrijk aandeel heeft gehad.
Thans is door den oud-minister van
Onderwijs, dr. G. Bolkeslein. in zijn
qualiteit van regeeringsadviseur een
plan voor de algeheele reorganisatie
van het onderwijs gepubliceerd.
Volgens zijn plan zullen de middel
bare scholen aansluiten op de lagere
school en wel zoo, dat die geen bijzon
dere opleiding behoeven te geven. Deze
opleiding wordt namelijk in de laagste
klassen der middelbare scholen gege
ven.
De middelbare scholen zouden be
staan uit:
a. Lycea (6 jaren).
b. Algemeene middelbare scholen (4
jaren).
c. Middelbare scholen voor meisjes
(5 jaren).
d. Middelbare avondscholen (3 en 5
jaar).
e. Avondlycea (4 jaren).
f. Scholen tot opleiding van onder
wijzers (4 jaren).
Het onderwijs in de laagste- of brug-
klasse van de scholen onder a, b en c is
gelijk en dient om na te gaan, of de
leerlingen in het algemeen voor midd.
onderwijs geschikt zijn, en zoo ja. in
welke afdeeling in het bijzonder: zoo
mogelijk moet dit ook door psychotech
nisch onderzoek worden uitgemaakt. Het
lyceum, waarin de tegenwoordige H.B.S.
is opgenomen, is in drie afdeelingen ver
deeld: de afdeeling A omvat de geheel
klassieke cultuur, de afdeeling B de na
tuurwetenschappen en Latijn, de afdee
ling C de maatschappelijke vakken. Elk
dezer drie afdeelingen is gericht op be
paalde faculteiten of hoogescholen.
De eigenlijke studie voor onderwijzer
wordt vier jaar. maar die begint pas na
4 jaren middelbaar onderwijs. Do*° op
leiding behoeft, evenals die voor leeraar,
voor alles de maatschappelijke verhef
fing van onderwijzers en leeraren.
Wij hadden opnieuw een kort onder
houd met Dr. Schroder, waarbij kwam
vast te staan, dat in het algemeen de
denkbeelden van Dr. Bolkestein paral
lel loopen met die van den Vernieu
wingsraad. Daarover verheugde hij zich.
Over verschillende onderdeelen is wel
een belangrijke gedachtenwisselïng in
vakkringen te verwachten. In het bij
zonder geldt dit het drievoudige Ly
ceum.
Belangriik is de afwijking wat de la
gere school en het kleuteronderwijs be
treft.
Dr. Bolkestein wil de lagere school
uit 5 klassen laten bestaan, omdat hij
de eerste klasse indeelt bij het kleuter
onderwijs. De leeftijd voor de lagere
school zou dan 7-12 jaar worden en het
kleuteronderwijs zou zijn voor den leef
tijd 5-7 jaar. Het onderwijs, dat de kin
deren nu op de lagere school in de le
klasse ontvangen zou dan verplaatst
worden naar de verplichte kleuterscho
len.
In den Vernieuwingsraad had men
andere plannen. Er was een strooming
om de bestaande kleuterscholen te be
houden, de kinderen zouden daar reeds
op 3 jaar naar toe kunnen gaan. maar
5 jaar zou de leerplicht beginnen.
Daarnaast wilde men de laagste twee
klassen van ae lagere school in de kleu-
tersfeerb rengen.
Hier komt de quaestie van de leer
krachten zoo zei dr Schroder sterk
naar voren. Dr. Bolkestein wil dus het
onderwijs dat nu in de eerste klasse
van de lagere school door gewone on
derwijzers Cessen) gegeven wordt, over
brengen naar de kleuterscholen, wat dus
zou beteek enen, dat het daar gegeven
moet worden door onderwijzeressen met
de akte voor voorbereidend onderwijs.
In het plan van den Vernieuwingsraad
zouden de laagste twee klassen der la
gere school wel in de kleutersfeer ko
men. maar met volledig bevoegd onder
wijspersoneel. Daarin zit een belangrijk
verschil. Er is thans al een zeer groot
tekort aan onderwijzeressen voor het
woordelijkheid van den minister van
Justitie, is bevoegd om op een aanvrage
tot gratie gunstig te beschikken. Doch al
vorens te beslissen, moet de minister van
Justitie eerst in het bezit zijn van het
advies van de Kamer van het Bijzonder
Gerechtshof of van den Raad van Cassatie,
welke de doodstraf heeft uitgesproken,
alsmede van den Bijzonderen Raad van
Cassatie in zijn geheel.
In acht van de vijftig hierboven bedoel
de gevallen is er op de gratieverzoeken
beslist en wel in vier gevallen afwijzend
en in de vier andere in gunstigen zin. Op
het oogenblik schijnen er nog tien andere
gevallen vrijwel rijp voor een Koninklijke
beslissing te zijn. in dien zin, dat de advie
zen der zooeven genoemde rechterlijke in
stanties, welke Justitie eerst noodig heeft,
alvorens het eigen advies aan het staats
hoofd op te maken, op het departement
zijn binnengekomen.
Wanneer er dus nog ongeveer twee en
dertig andere gratieverzoeken op een be
sluit liggen te wachten, is dit een gevolg
van het feit. dat de Raad van Cassatie
met de daarover aan den minister uit te
brengen adviezen nog niet gereed is ge
komen. Ten deeie wordt het langzame
tempo veroorzaakt doordat de Bijzondere
Raad van Cassatie in zijn geheel zijn mee
ning over gratieverzoeken kenbaar moet
maken. En nu is het in de praktijk niet
zoo eenvoudig dergelijke plena1''? verga
deringen te beleggen: daarom het ook
toe te juichen, dat er waarschijnlijk een
wijziging van het graticbesluit op komst
ten einde niet meer een advies van den
ïeheelen Raad. doch van een zijner Ka
mers te verlangen.
Intusschen is er over de kwestie der
gratieverleening een verschil van meening
ontstaan. De procureurs-fiscaal en de pre
sidenten der Bijzondere Gerechtshoven zijn
van oordeel, dat de uitvoerende macht niet
mag treden op den weg der onafhankelijke
rechterlijke macht. Nu deze laatste bij het
opleggen van de doodstraf van bepaalde
normen is uitgegaan, namelijk om deze
straf alleen in de uiterste gevallen op te
leggen, terwijl zich in de jurisprudentie
richtsnoeren hebben ontwikkeld ter be
antwoording van de vraag. wat onder
uiterste gevallen verstaan moet worden,
behoort naar hun meening de Kroon zich
bij de beoordeeling der gratieverzoeken
niet meer met dezen kant van de zaak in
te laten. Zij zou alleen moeten nagaan of
er voor de gratievcrleening aanleiding be
staat wegens zeer bijzondere persoonlijke
omstandigheden van den gevonniste of om
dat. na de berechting nog iets bekend is
geworden, dat een geheel nieuw licht op
de zaak werpt.
Zijn wij goed ingelicht, dan stelt de
minister van Justitie zich geenszins op dit
standpunt, maar wer.scht hij zelf andere
normen te stellen en deze als uitgangspunt
te nemen bij het beoordeelen der gratie-
verzoeke!!. Men mag aannemen, dat de
procureurs-fiscaal en ook de presidenten
der Bijzondere Gerechtshoven tegen een
zoodanige toepassing van de graticbe-
voegdhe-d ernstige bezwaren hebben. De
mogelijkheid bestaat zelfs dat de procu
reurs-fiscaal op den duur niet bereid zul
len zijn mede te werken aan een rechts
pleging. welke door den minister van Jus-
kleuteronderwijs. Dit zou ongetwijfeld f.
OP ontstellende wijze toenemen indien I titie ten deele ongedaan kan worden ge-
alle kinderen hun eerste klasse-onder- maakt op een wijze, waarvoor strafrechte-
wijs op die scholen zouden moeten ont- lijk noch staatsrechterlijk gronden aan
vangen. I wezig zijn.
