John Lewis en zijn mandaat
Overijlde nationalisatie in Tsjecho-Slowakije
Het
avontuur
van Thomas Toverbal
ifU^r
Grauw, troosteloos en ontevreden
is de Betuwe thans
„Hier was Ochten
Wereldnieuws
IN DE WERELDPOLITIEK:
De aandacht van Amerika en een groot
deel der wereld concentreert zich mo
menteel op één man, John Lewis waar
mede de belangrijkheid van dezen man
wel in eenigszïns geflatteerde vormen aan
het daglicht komt. In een democratisch
land als de Vereenigde Staten kan immer:
.een figuur als Lewis, hoe groot hij in zijn
functie en gaven ook moge zijn, niet de
algemeene aandacht opeischen zonder dat
met de democratische structuur van de
aangelegenheid die hem omringt, iets niet
in den haak is. Het is nu eenmaal in een
democratischen staat niet mogelijk dat een
man het lot en het gedrag van vele dui
zenden bepaalt, zonder dat hij de grenzen
van de democratische welvoegelijkheid
overschrijdt.
John Lewis, de leider «van de „Union"
van Amerikaansche mijnwerkers .heeft in
zijn praktijk van arbeidersleider een veel
bewogen loopbaan, die gekenmerkt werd
door periodieke botsingen met de regee
ring der Vei-eenigde Staten. Het valt niet
te ontkennen dat de populariteit van deze
figuur door de vele materieele successen
welke hij de arbeiders bezorgde, logisch
en begrijpelijk is. Het is alleen de vraag
of deze populariteit langzamerhand niet is
ontaard in een blind en onoverleg'd man
daat, waarvan hij naar goeddunken en
volkomen op eigen gezag bij tijd en wijle
gebruik maakt, om bepaalde concessies af
te dwingen die eigenlijk niet geheel in de
omstandigheden en het tijdsbestek passen.
John Lewis is blijkbaar een man, die er
geen bezwaar in ziet, bepaalde dwingende
omstandigheden in te schakelen bij zijn
streven naar materieele winsten voor de
groep, wier leider hij is. Dat is gebleken
toen de mijnwerkersstaking welke aan de
thans aan den gang zijnde vooraf ging,
door hem werd uitgeroepen op een tijdstip
dat de wereld ^;oor een groot deel bij gra
tie van Amerika bewaard bleef van den
hongerdood. Lewis bekommerde zich toen
niet om den nood, waarinvele eertijds
bezette landen verkeerden en hij zette zijn
wil door, totdat de regeering zwichtte voor
de onvermijdelijke gevolgen, die een voort
gezette staking met zich dreigde te bren-
gen. Ook thans is Lewis onverbiddelijk en
de regeering, die haar prestige tegenover
dezen man moet bewaren, heeft zich voor
genomen, het eveneens te zijn. De strijd
zal moeten worden uitgevochten, indien
niet een van de twee partijen te elfder
ure haar houding wijzigt en het zijn niet
alleen de ruggen dep Amerikanen, waar
op dit tweegevecht piaats heeft. Natuurlijk
zal de economie van de Vereenigde Staten
door een langdurige staking een gevoelige
klap krijgen, maar in Europa zullen de ge
volgen heel wat ernstiger zijn. Er zijn op
dit moment* namelijk nog landen, die met
voortdurenden aanvoer van Amerikaansch
voedsel op de been worden gehouden en
waarvóór een stopzetting van die leveran
ties direct voedselgebrek beteekent. In
Europa is dat niet alleen een deel van
Duitschland, maar ook en vooral Oosten
rijk, Griekenland en Italië leven van de
hand in den tand. Honger, relletjes en ru
moer in Europa zijn dus de wapenen waar
mede Lewis met goedvinden van 40.000
mijnwerkers gebruik maakt om een,' dit
maal uitsluitend strategisch succes, £e be
halen in den voortdurenden strijd der te
genstellingen, die de Amerikaansche ge
meenschap kenmerkt.
De nood en en behoeften van andere
volleen uit te buiten en als stok achter de
deur gebruiken, kan onmogelijk de juiste
manier zijn om bepaalde, hoe gerechtvaar
digde sociale winsten te bewerkstelligen.
De onbaatzuchtigheid van Lewis veron
derstellende, is het niettemin ondenkbaar
in een goed-geordende maatschappij, dat
een bepaalde groep, die in omstandigheden
verkeert welke het haar mogelijk maken
dwang uit te oefenen, van die mogelijkheid
misbruik maakt. En dat het misbruik is,
behoeft toch waarlijk niet onderstreept te
worden: Dat erkent de regeering der Ver
eenigde Staten zelf door een gerechtelijke
vervolging 'tegen den stakingsleider in te
stellen.
Dat de Amerikaansche stakingsstrijd een
strijd om het prestige is geworden, waar
bij het belang van een man uitgaat boven
het aangevoerde motief van herziening der
arbeidsvoorwaarden, wordt duidelijk aan
getoond door een recente uitlating van
Lewis, die zeide te hopen, dat de regeering
hem in de gevangenis zou zetten, omdat
hij dan zeker alle arbeiders der Vereenig-
de Staten achter zich zou krijgenHij
kondigde tevens aan dat gevangenneming
van zijn persoon tot gevolg zou hebben,
dat de staking zelfs tot een maximum van
negen maanden zou duren.
Men behoeft zich niet af te vragen, wat
de gevolgen zouden zijn van een negen
maandsche staking der Amerikaansche
mijnwerkers. Dat is immers duidelijk wan
neer men nagaat, dat meer dan twintig
procent van alle Amerikaansche arbeiders
werkloos zal worden door gebrek aan
grondstoffen en machine-drijfkracht, wan
neer de staking langer dan twee weken
zou duren.
De president der Verêenigde Staten en
met hem zijn minister van Buitenlandsche
Zaken, Byrnes, hebben herhaaldelijk ver
zekerd dat Amerika in het wereldbestel
van vandaag zijn verantwoordelijkheid
kent en aanvaarden wil dat het zich
niet meer in zijn isolationisme zal terug
trekken en zijn internationale taak zal
weten te voleinden. Die taak is, ook vol-
gens Amerikaansche definitie, het bewa
ren van den wereldvrede en het bevorde
ren van een zoodanige wereldgemeenschap,
dat vrees, gebrek en rechteloosheid overal
en voor iedereen ter wereld afwezig zul
len zijn. Wat Lewis thans doet is niet al
leen een nationale aangelegenheid. Het is
een methode, die zuiver passen zou in een
isolationistisch Amerika, doch die thans
ellende en gebrek dreigt te brengen in vele
andere landen." Een woordvoerder van de
regeering heeft erkend, dat de gevolgen
van een langdurige staking scherper zullen
worden gevoeld door menschen in het bui
tenland dan door de Amerikaansche bevol
king zelf. De woorden van Truman, dat
het Amerikaansche volk zijn verantwoor
delijkheid jegens de wereld erkent, lijken
te worden gelogenstraft door de praktijk,
die een deel van dat volle er op na houdt,
Het is een feit, dat velen in de Vereenigde
Staten de dictatuur van Lewis verwerpen
en het is zelfs niet aan te nemen, dat alle
40.000 volgelingen van den stakingsleider
het eens zijn met zijn methoden,- die neer-
komen op een onverantwoord gebruik der
democratische vrijhèden. Veelbeteekenend
waren de woorden, die rechter Goldsbo-
rough van het Federale Hof waarvoor
Lewis moest verschijnen hem toevoegde
na de behandeling. De rechter zeide: „Het
Hof hoopt, dat de v-akvereenigingen geen
stappen zullen ondernemen die het Con
gres zullen noodzaken, maatregelen te ne
men, waardoor de arbeidersbeweging in de
Vereenigde Staten jaren achteruit zou wor
den gezet".
Daarmede is deze aangelegenheid getee-
kend engebrandmerkt. Sociale voor
uitgang in een democratische maatschap
pij moet noodzakelijk gedragen worden
Verwikkelingen in Palestina
i*RAFA >%BERSEBA
De Joodse terroristen org.L
Irgoen Zwol Leoernia heeftÊ
•do oorlog verklaard aar dei
•Haganah,'het geregelde Joodse
nnrtprnmndse lener
Niet alleen Britsch-Joodsche en Brilsch-
Arabische, maar ook interne Joodsche
tegenstellingen compliceeren de Palestijn-
sche situatieBovenstaand kaartje geeft
een overzicht vah het complex der verwik
kelingen in het Heilige Land.
door1 een vooruitgang van het individueele
en massale verantwoordelijkheidsbesef.
Het mandaat van Lewis mist deze blijk
baar, waardoor een pijnlijke en bescha
mende, doch onvermijdelijke correctie der
democratische^ vrijheid noodzakelijk lijkt.
Er is echter ook een andere oplossing en
die is eenvoudiger: De massa der arbei
ders kan haar mandaat aan Lewis ontne
men die oplossing zou bovendien den
afkeer van een vrij volk van alle vormen
van dictatuur nog eens duidelijk en over
tuigend demonstreeren.
J. L.
Industrie heeft groote zorgen
Tsjecho-Slowakije is als het ware een
land op de grens van twee werelden. De
Russische invloed 3s uitermate sterk, maar
anderzijds zijn ook de krachten van het
Westen nog zeer belangt ijk. De ligging van
het land, de taal en de politieke constel
latie zijn oorzaak, dat de Tsjechen zich na
den oorlog steeds meer tot Rusland hebben
gewend.
Tekst van Bep Smits, met
tekeningen van 3. Giesberts
mife-
11. Nergens ivas een pad te bekennen, zo
dat Thomas maar op goed geluk zijn neus
volgde. In wilde overdaad groeide hier al
les door elkaar. Bomen en struiken gingen
gebukt onder het gewicht hunner glanzen
de vruchten, die niemand vóór hem. ooit
had gezien of geproefd. Thomas vulde er
zijn hongerige maag mee en ving nu en dan
met een handige zwaai een lekker bruin
gebraden hoentje. Maar het méést
smulde hij van de kleine wilde puddinkjes,
die tegen zware chocolade boomstammen
groeiden. Hij at ervan, tot zijn buik er bij
na pijn van deed! Aan de rand van een vij-
genbos besloot hij een poosje uit te rusten.
De lucht was droog en heet, waardoorvoor men dit verlies te boven is. Het Is
Thomas .een gevoel van loomheid over- echter begrijpelijk, dat de Tsjechen na de
Groot is de invloed der Tsjechische
communisten, die 44 procent van het stem-
menaantal hebben behaald. De absolute
meerderheid hebben ze dus niet, zoodat
ook de andere partijen een rol kunnen
vei*vullen. Het is een bekend feit, dat de
politieke Invloed van de sociaal-democra
ten ministers zoo groot is als de commu
nistische, vooral als' een gevolg van het
feit, dat de socialisten over betere en meer
geroutineerde politici beschikken. Vooral
Flerlinger is een politieke figuur van-
groote beteekenis. Velen zijn van oordeel,
dat de communistische premier Gottwald,
die over zeer weinig politieke scholing be-
5schikt, geheel op het kompas van de
„oude rotten" in het kabinet vaart.
De nationalisatie van de bedrijven is
nog steeds een der belangrijkste onderwer
pen van gesprek in Tsjecho-Slowakije. Het
is zeer merkwaardig, dat ook bij den ge
wonen man het enthousiasme over de ge
troffen maatregelen niet erg groot is. De
nationalisatie is vrij consequent doorge
voerd en vrijwel consequent doorge
en meer arbeiders zijn er door getroffen.
Inzonderheid in Bohemen en Moravië zijn
alle groote fabrieken genationaliseerd. In
Slowakije, waai* de conservatieve demo
cratische partij in de meerderheid is, heeft
men de nationalisatie slechts hier en daar
toegepast.- Trouwens: dit in hoofdzaak
agrarisch land telt maar weinig belangrijke
industrieën.
Het is een feit, dat men in vele bedrij
ven de fout heeft gemaakt een niet voor
de volle 100 procent capabel man aan het
hoofd te stellen. Men heeft in sommige ge
vallen niet voldoende rekening gehouden
met de capaciteiten, maar menheeft te
veel gekeken naar politieke opvattingen
e.d. Het gevolg is mi, dat in sommige fa
brieken de resultaten niet bepaald schitte
ren^ zijn, zoodat men hier en daar reeds de
hulp van de afgezette bedrijfsleiders en
directeuren heeft moeten inroepen. Het is
een publiek geheim, dat in menige fabriek
de vroegere eigenaar in feite weer de
touwtjes in handen heeft.
Zelfs voorstanders van nationalisatie
moeten toegeven, dat een en ander te over
ijld in zijn werk is gegaan. Wij hoofden
vele klachten en vooral is het een groote
zoig voor de Tsjechische bedrijfsleiders, dat
de kostprijs der artikelen zoo hoog is, dat
concurrentie op de buitenlandsche markt
zeer moeilijk is. Gelukkig is Rusland een
goede afnemer; met dit land worden zeer
belangrijke zaken gedaan. Een groot deel
van de textiel-industrie werkt in hoofd
zaak voor Rusland; de Sovjet-Unie zorgt
bovendien voor 'de noodige grondstoffen.
De zorgen van de Tsjechische industrie
zijn desondanks groot. Hoe men de zaak
ook beziet, iedereen moet toegeven, dat
economisch bezien de verwijdering van de
duizenden z.g. Sudeten-Duitschers een
groot nadeel is voor het land. Er waren
vele bijzondér goede vaklieden onder, die
men thans moet missen. Inzonderheid voor
de porselein- en de edelsmeed-lndustrie is
de verdwijning van de Sudeten-Duitscher»
een geweldig nadeel. Het zal jar-en duren
kon worden gemist, te werk gesteld. Zoo
lang de menschen nog in Tsjecho-Slowa
kije vertoefden, werden ze precies zoo be
handeld als de niet weggevoerde Joden
onder Hitier. Ze droegen een witte band
en 's avonds na 8 uur mochten ze zich niet
op den openbaren weg vertoonen. De vrou
wen dienden 'zich stipt te houden aan
eenige uren in den namiddag, waarop ze
hun inkoopen mochten doen. Openbare
parken e.d. mochten ze niet bezoeken.
viel. Er was echter nog iets, waarvan hij
zich eerst vaag, doch langzamerhand duide-1
lijk bewust werd, de zon gaf niet langer
glans en kleur aan het landschajj. Voor het
éérst in al die duize^ld jaren was haar gulle
goudglans gedoofd tot een asgrauw licht,
dat snel overging in een dreigende duister
nis. Thomas vroeg zich ongerust af, wat dit
alles kon betekenen..,.
droeve ervaringen met deze minderheid,
hebben bestoten eens en voor altijd een
eind aan dit probleem te maken.
De plaatsen in het Sudetengebied zijn
als 't ware uitgestorven. Vrijwel alle Duit-
schers zijn naar hun „Heimat" gezonden.
Slechts hier en daar was tenminste kor
ten tijd geleden een Sudeten-Duitscher
in de een of andere fabriek, waar hij niet
Gottwald, premier van Tsjecho-Slowakije.
Nu zijn bijna al deze Sudeten-Duitschers
verdwenen. Maar de meeste fabrieken
staan stil en tal van bedrijven missen de
goede vaklieden, hetgeen uiteraard funest
werkt op de productie.
Zoo zijn er vele industriëele problemen
in Tsjecho-Slowakije. De -nationalisatie en
de verdwijning der Duitsohers zijn v-an na-
deeligen invloed geweest. Maar men is er
vast van overtuigd, dat men de moeilijk
heden te boven zal komen. Insiders meer
nen echter, dat het nog vel-e jaren zal
duren voor deze alle zijn overwonnen.
BETALING VOOR LOSSE VARA-
MEDEWERKERS GESTAAKT.
Met ingang van 25 November heeft het
bestuur van de stichting Radio Nederland
in Overgangstijd ook de betalingen voor
losse medewerkers aan de VARA ge
staakt, zooals dat ook reeds eenige weken
geleden met de AVRO het geval is. De
VARA zal haar uitzendingen normaal
vooi'tzctten en eveneens de daarvoor be-
noodigde gelden uit eigen fondsen putten,
in afwachting van dë op handen zijnde
reorganisatie van den radio-omroep.
Oorlogsmisdadigers in
Duitschland opgespoord
In de uniform der Koninklijke Mare
chaussee gekleede Duitsche militairen, heb
ben op 10 Mei 1940 een overval gedaan op
de spoorbrug bij Gennep, waarbij dyna-
mietladingen onschadelijk werden gemaakt.
Een van deze Duïtschers was de Oberge-
freiter Wilhelm Deryck, die goed bekend
was in de omgeving van Gennep. Hij is
thans opgespoord en naar Nederland over
gebracht. Hij. zal wegens schending van
het landoorlogsreglement als oorlogsmisda
diger terecht staan.
Tevens zijn overgebracht de leden van
het 62e regiment SS-politietroepen, Eduard
Kaminsky en Fritz Pap die in Mei 1943 te
Almelo het echtpaar Van der Eist dood
schoten als represaille op de toen daar
heerschende proteststaking voor het weder
in krijgsgevangenschap terugvoeren van
Nederlandsche officieren.
Als verdacht van medeplichtigheid aan
het neerschieten van een aantal Neder
landsche burgers en twee Amerikaansche
piloten te Apeldoorn op 2 October 1944
is naar Nederland overgebracht, de SS-Un-
tersturmführer Rupert Wiggers. Eveneens
zijn opgespoord twee leden van den Sicher-
heitsdienst te Amsterdam, Rudolf Hassel en
Wilhelm Klüting, die mede schuldig zijn
aan het als represaille op den aanslag op
mr Feitsma doodschieten van mr. W. Dons,
vice-president van de rechtbank te Am
sterdam, mr. W. Hulsman, raadsheer bij
het gerechtshof te Amsterdam, den arts
dr. C. W. Ittmann, den expediteur J. Smi
ling en J. Bak op 5 Februari 1945.
Ook de voormalige Oberassistent, Adolph
Golder, leider van-afdeeling V van de Aus-
senstelle van den S.D. Amsterdam, die be
trokken is geweest bij het doodschieten
van de 29 gijzelaars op de Apollolaan te
Amsterdam op 23 October 1944, is opge
spoord.
Eveneens is in Duitschland gevonden
de voormalige Kriminal-secretar bij den
Befehlshaber der Sïcherheitspolizei te Den
Haag, Franz Fischer, die verantwoordelijk
geacht moet worden voor het deporteeren
van zeer veel Nederlandsche Joden en
daardoor den naam „Judenfischer" ver
wierf.
De Vermogensheffing-ineens
Bezwaren van de vereeniging
voor den Effectenhandel
De Vereeniging voor den Effectenhandel
(Bedrijfsgroep Effectenhandel) heeft te
zamen met de Bedrijfsgroep Handelsban
ken een brief tot de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal. gericht,
waarin zij na bestudeering van het wets-
ontwerp vermogensheffinig-ineens, tot de
slotsom komt, dat de vermogensheffing-
ineens niet alleen geen bijdrage tot herstel
van welvaart kan leveren, doch integen
deel den terugkeer tot een redelijk peil van
welstand zal bemoeilijken en voor gerui-
men tijd opschorten.
Het voorgesteld tarief van heffing en de
termijn van invordering zijn zoo gekozen,
dat van deze heffing een zeer diep ingrij
pende werking op de geheele samenleving
moet uitgaan.
De vereeniging is van oordeel, dat het
argument van „in het totaal der particu
liere vermogens niet of nauwelijks tot uit
drukking gekomen verarming", niet in
overeenstemming Is met de werkelijkheid
en derhalve niet gebruikt mag worden
om de heffing te motiveeren.
Wat de monetaire saneefing aangaat,
komt het de vereeniging voor, dat de ont-
worpeif regeling niet in staat is het mone
tair geblokkeerde geld in zijn geheel en snel
te liquldeeren.
Ten aanzien van de.budgetaire saneering.
verklaart de vereeniging dat men in het
gunstigste geval door de vermogensheffing
tot een rentebesparing van ongeveer f 60
millioen bruto en een schuldvermindering
van f 2 milliard kan komen. In werkelijk
heid zal het resultaat echter aanzienlijk
geringer zijn. Derving van toekomstige
opbrengsten van belastingen zal de netto
rente-besparing op ten hoogste f 30 mil
lioen brengen. -
Wat de verbetering van de staatsbalans
aangaat, is de vereeniging van meening,
dat deze doelstelling slechts academische
beteekenis heeft.
Wanneer alle Nederlandsche vermogens-
bezitters gemiddel een vijfde van hun ver
mogen aan den staat moeten afdragen,
dan blijft er vrijwel geen belegger of ver-
mogensbezitter over, die de vrije middelen
beschikbaar heeft om in een markt met
overweldigend aanbod niet alleen van ef
fecten doch van alle mogelijke vermogens-
objecten, aankoop en te verrichten.
Indien verondersteld wordt, dat ondanks
de moeilijkheden de invordering slaagt,
dan zijn vrije middelen, noodig voor eco
nomisch productieve investeering, voor-
loopig niet meer beschikbaar. Gelden, voor
betalingen der heffingen opgenomen, moe
ten uit toekomstige besparingen worden
afgelost. De vraag dringt zich op hoe on
der zulke omstandigheden het herstel van
het productievermogen en van den handel
gefinancierd moet worden.
De radio geeft vanavond:
HILVERSUM I, 301.5 M.
118.00, 20.00 en 23.00 uur Nieuws. 17.35 Metropole
orkest. 18.15 Orgelspel Joh. Jong, 18.30 Ned.
Strijdkrachten.. 19.00 Orgelspel Joh. Jong. 19.15
Herstel van de Nederlandsche Volkswelvaart.
19.30 VPRO, 20.08 Nabeschouwing voetbalwed
strijd Engeland—Nederland. 20.45 The Ramblers.
21.15 Van muizen en menschen (hoorspel). 22.3(
De mensch als doel en middel. 23.15 Gramofoon,
HILVERSUM II, 415.5 M.
19-00, 20,00 en 22.00 uur Nieuws. 17.30 Mandoline-
orkest. 17.45 Het rijk over zee. 18.00 Gramofoon,
18.15 Omroepkoor. 18.45 Orkestwerken. 19.15
Nieuws uit Indië. 19.30 Engelsche les. 20.10 Radio
Phiiharmondsch orkest. 21.00 „Uit het leven der
Waalsch Hervormde gemeenten". 21,20 Radio
Philharmonisch orkest. 22.15 Actueel geluld. 22.30
Gramofoon (piano). 22.45 Avondoverdenking. 23.0C
Gramofoon (kamermuziekwerken van Mozart).
Problemen van den wederopbouw
Hoogstens een derde is hersteld
Speciale reportage).
("AP den weg van Arnhem naar Tiel, on-
geveer tien minuten rijden voorbij
Ooodewaard, staat langs den kant een
eenvoudig houten bord. „Hier was Och
ten", leest men.
„Hier was Ochten": een drama in slechts
drie woorden, maar van een ontzaggelijke
tragiek.
Wie vóór den oorlog, op een zonnigen
voorjaarsdag door dit land reed, heeft
Ochten gezien als een klein, vriendelijk, en
welverzorgd dorp, met zijn Toode daken
bijna schuil gaande onder den bloesem
pracht der gloeiende kersenboomen. Slan
ke torenspitsen piekten omhoog in den
blauwen hemelkoepel en er was een sfeer
van rust, van tevredenheid en van betrelc-
kelijken overvloed.
Nu is Ochten geen dorp meer, maar nog
slechts een geraamte. De helft van al de
huizen verdween, als gevolg van het krijgs
geweld, 21 pet. werd zwaar, 30 pet. licht
beschadigd.
Gevochten is er in Ochten alleen in
1940. De bevolking werd toen met kolen-
schuiten over de Waal geëvacueerd. Maar
dat was nog slechts een voorproefje van
wat later 'komen ging.
Toen in September '44 de geallieerde le
gers naar het Noorden opdrongen, kwamen
zij tot de Waal en 7V2 maand achtereen
lagen de partijen hier tegenover elkaar
Dag en nacht dreunde de artillerie, dag
en 'nacht vielen er bommen en granaten
en werd het dorpje Ochten verminkt. Door
de inundatie werd het drama voltooid. Tot-
drie meter hoogte steeg het water en de
evacuatie ontaardde in een wilde vlucht,
waarin men uitsluitend op lijfsbehoud was
bedacht. Bijna niets kon worden meege
nomen en wie nog tijdig het een en ander
had kunnen verbergen, kwam later tot de
ontdekking dat het óf kapot geschoten óf
vernield was door het water. Uit het ver
dronken dorp aan de rivier kwam niets
van waarde meer boven.
„Varkenspark".
Er is, na de bevrijding, door „Weder
opbouw" hard gewerkt in de Betuwe, maar
hoogstens éénderde deel is thans weer her
steld (afgezien van allen nieuwbouw, die
feitelijk nog beginnen moet) en het ar
beidsterrein is onbegrensd. Bijna 500Q
perceelen werden er totaal verwoest, waar
van 3332 in Tiel. Hedel verdween voor 56
pet. Ochten voor de helft en men ziet geen
toren meer in het landschap. Grauw en
troosteloos is nu de omgeving, welke
slechts hier en daar door een witgekalkt
nood-boerderijtje wordt opgefleurd. Men
vraagt zich af hoe dit alles ooit weer te
recht moet komen.
In een kamp van 92 noodwoningen, ge
bouwd op gemeente-grond, is het grootste
deel van de 1800 zielen tellende bevolking
van Ochten bijeen gebracht; kleine, niet
onvriendelijke huisjes, soms voor vier soms
voor zeven personen, met een huiskamer
van 3y2 bij 4 M. die tevens als keuken
dienst moet doen en twee (of drie) kleine
hokjes, die voor slaapkamertje (tevens
bergruimte), zijn ingericht.
„Zoo'n noodwoning is in Ochten een
luxe-behuizing" heeft de burgemeester ons
verteld én hij voegde er aan toe dat de
eenvoudige bevolking, ondanks alles, nog
berust en tevreden is. Maar als wij praten
met de bewoners, merken wij dat niet. Zij
klagen over de veel te geringe bergruimte,
over den steenen vloer, welke aanleiding
geeft tot kou en tot rheumatiek, over den
stank, welke de aardappels-voor-den-win
ter in de lilliput-slaapkamer veroorzaken.
Ze weigeren huur te betalen omdat ze nog
geen enkele vergoeding ontvingen voor de
schade aan huis en boomgaard. Ze vragen
zich af waarom deze huizen juist f 2.50
huur moeten opbrengen, terwijl ze bij
f 2.40 (dus slechts een dubbeltje minder)
vrij zijn van belastingen, en ze hebben cri-
tiek op het feit dat het zooveel moeite
heeft moeten kosten, voordat ze eenige
stalruimte kregen. De - leider van het
streekbureau gaat met dit laatste aecoord.
„Men dicteert in Holland: zóó bouwen",
zegt hij, „maar men houdt geen rekening
met wie en wat er in deze noodwoningen
komen moet".
Pas na eindeloos gedelibereer gaven de
autoriteiten toestemming tot 'den bouw van
een aantal schuurtjes, dicht bijeen op een
afgezonderd terrein, dat met den naam
van „varkenspark" wordt aangeduid en
dat langdurige oponthoud heeft de stem
ming niet verbeterd.
Spreekuur met de parapluie.
Er is meer, waarop men in Ochten cri-
tiek heeft en burgemeester Houtkooper
vertelt ons daarvan in een soms fel ge
kleurd betoog. De financieele regeling, die
Gezicht op Praag, de hoofdstad van Tsjecho-Slowakije.
Minder hout bij woningbouw
Een ingrijpende beperking van het hout-
verbruik bij nieuw te bouwen woningen
en andere panden -is als gevolg van de
moeilijke houtpositie noodzakelijk gewor
den. Daarom is bepaald,' dat voor alle
bouwwerken moet worden overwogen, of
voor houtconstructies op redelijke wijze
geen ander materiaal kan worden toege
past. Een geringer houtgebruik mag echter
in geen geval leiden tot ondeugdelijke con
structies, Voor woningen zijn maximum
hoeveelheden vastgesteld, die niet mogen
worden overschreden. In een woning mét
een inhoud van 290 kubieke meter (een
normale, arbeiderswoning), waarvoor ge
woonlijk ongeveer 10 tot 12 kubieke meter
hout gebruikt werd,* zal nu niet meer dan
zes kubieke meter verwerktmogen wor
den, indien het een eengezins-woning be
treft. In een étage-woning van dienzelfden
omvang mag niet meer dan 5 kubieke me
ter hout gebruikt worden. Voor boerderijen
is.de maximum hoeveelheid hout voorloo-
pig gesteld op 1/7 tot 1/9 pCt. van den to
talen inhoud van boerderij en woning te
zamen.
MAURITS DE VRIES OVERLEDEN.
Te Amsterdam is overleden de tooneel-
schrijver, tooneelspeler en regisseur Mau-
rits de Vries. Hij trad achtereenvolgens
bij de gezelschappen van Bronsgeest, Heij-
ermans, Royaards en bij „Het Schouwtoo-
neel" op. Bij het gezelschap Bouber voerde
hij o.a. de regie van „Het land" van Zola.
Van zijn hand verschenen o.m. „De Be
schadigde",- „Het Web", „Verzengend
Vuur", „De man zonder moraal" en „Een
Mensch",
den herbouw belemmert en het den klei
nen zakenman onmogelijk maakt opnieuw
te beginnen, is natuurlijk punt één. Het
tekort aan medewerking tot opheffing van
diverse noodtoestanden punt twee. Bij den
dijk, aan het einde van de nu verlaten en
nog niet geheel herstelde dorpsstraat, staat
een vervallen oude schuur. Aan de voor
zijde is het dak met een stevig touw vast
gebonden, omdat het anders door den Wes
tenwind wordt weggeslagen.
„Ziedaar ons dorps-café-restaurant en
vergaderlokaal", zegt de burgemeester iro
nisch. Voor den bouw van een ander een
voudig lokaal, dat voor het cultureele le
ven zoo noodig is, is geen materiaal en geen
geld".
Honderd meter verder naar de vroegere
dorpskern woont dr. Van Driel, de eenige
arts ter plaatse. Hij heeft gezegd de ge
meente te moeten verlaten als er niet spoe
dig verbetering komt. Zijn „huis" is een
groot, vierkant, maar volkomen bouwval
lig pand, dat elk oogenblik in elkaar dreigt
te vallen. Er zijn stukken uit de muren,
het dak schijnt weggeschoten en als het
regent houdt de dokter met de parapluie
op zijn spreekuur.
Er is een ander gebouw dat na herstel
duizend gulden aan onkosten, belastingaen
enz. per jaar zal moeten opbrengen om
het rendabel te maken. Doch vastgesteld
is dat de huur slechts f 650.zal mogen,
bedragen. Onbeschermd tegen weer en
wind gaat de ruïne nu in den komenden
winter haar ondergang tegemoet!
Kersenboomgaarden.
Zeer ernstige klanken vernemen wij ten
slotte over den toestand der kersenboom
gaarden. De Betuwe is een land van ge
mengde bedrijven: boerderij en tuinderij,
waarvan de laatste gewoonlijk domineert.
Nu is niet minder dan 35 pet. van de ker
senboomen in de ggheele streek vernield,
doordat zij niet op tijd zijn bespoten en
door kankervorming, als gevolg van gra
naatscherven. Een somber aspect voor de
boeren en tuinders in de Betuwe: nood-
boerderijen, noodstallen (meerendeels van
pakken stroo om maar tegen den winter
gereed te zijn) en ten deele verwoeste
boomgaarden
Partij van de Vrijheid contra
de Commissie-generaal
Op een algemeene vergadering heeft de
Partij van de Vrijheid de volgende resolutie
aangenomen:
„De Partij van de Vrijheid, van oordeel,
dat de Commissie-generaal door het sluiten
van een voórloopige overeenkomst met de
Republiek Indonesia de haar toegekende
bevoegdheden heeft overschreden, aange
zien haar taak alleen inhoudt besprekingen
te voeren die betrekking hebben op de
vestiging van de toekomstige staatkundige
verhoudingen binnen het Koninkrijk,
spreekt als haar meening uit, dat de Com
missie-generaal op grond van deze be-
voegdheids-pverschrijding op het vertrou
wen van het Nederlandsche volk geen aan
spraak meer kan maken en dat de aan de
leden der Commissie-generaal verleende
volmacht behoort te worden ingetrokken".
Telegram van „Indië in nood"
De stichting „Indië in nood" heeft het
volgende telegram aan den minister-presi
dent gezonden: „Ondanks ernstige critiek
in Staten-generaal en Pers over onvoldoen
de voorlichting door Indische regeering
gedurende vele maanden na capitulatie Ja
pan gaat luit-generaal Van Mook voort
Nederlandsche volk in onwetendheid la
ten omtrent werkelijken toestand. Wij dee-
len Uwe Excellentie mede dat volgens in
ons bezit zijnde rechtstreeksche berichten
uit volkomen betrouwbare bronnen het
bevel „staakt het vuren" door de Indone
sische troepen niet wordt nagekomen en
op allerlei plaatsen de aanvallen doorgaan
waaraan dagelijks onze sol'daten ten offer
vallen. Wij houden de bewijzen te uwer
beschikking. Wij dringen er met allergroot
sten klem op aan, aan onwaardige en mis
dadige toestanden oogenblikkelijk een
einde te maken".
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 27 NOVEMBER
Concertzaal: Haarlems Christelijk Mannenkoor,
concert met solisten, 20 uur. Stadsschouwburg:
Charlotte Kohier, „Oompjes Droom", 20 uur.
Heerenweg 141: „De bekeering van Noaeh" (H.
L. Heykoop), 20 uur. Geel. Oude Gracht 47:
Soefi-beweging, Lezing „Wie zijn wij?", 20 uur.
Rembrandt: Het Meisje en het monster (14 j.).
Palace: Onstuimig bloed (18 j.) Luxor: Follies
Girl (14 j.). Alle drie óm 14.00, 16.1d, 19.00 en 21.15
uur. Frans Hals: De dansende piraat (a. 1.) 14.00,
16.30. 19.00 en 21.13 uur. City: De geheim agent
(18 j.) 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur. Spaarne:
Verloren in de Wildernis (14 j.) 14.30, 19.00 en
21.15 uur.
DONDERDAG 28 NOVEMBER
Concertgebouw: Het Calvetkwartet, 20 uur.
Brinkman, Plein: Kynologenclub Kenuemer-
land, Lezing, 20 uur. De Leeuwerik: Algem.
verg. Vereeniging tegen het mishandelen van
dieren, '20 uur. Zuiderkapel: J. Sevensiria, 20 uur.
Bioscopen: als Woensdag.
Vrijdag en Zaterdag a.s. zal te Brïissel een
internationale bijeenkomst worden gehouden
door de besturen van de nationale organisaties,
d;ie zich bezig houden met de zorg voor degenen,
die destijds "naar Duitschland werden getrans
porteerd. Op deze bijeenkomst zullen vertegen
woordigers aanwezig zijn van de organisaties uit
Nederland, België, Frankrijk en Tsjecho-Slowa
kije, terwijl de mogelijkheid niet uitgesloten is,
dat Griekenland, dat eenigen tijd geleden con
tact heeft gjeocht mét „la confederation inter
nationale des déportés du travaille", eveneens
ter conferentie vertegenwoordigd zal zijn.
In Brussel zullen voorbereidende besprekingen
worden gehouden voor de groote conferentie te
Parijs, die van 20 tot 23 Januari plaats heeft.
Voor diensten bewezen aan de gecombineer
de chefs van den staf der gealli eerden van 1941
tot het einde van den ooi-log in 1945 is kapitein
Henry de Kuyper, destijds in dienst van het
Koninklijke Nederlandsche Leger, door de regee
ring der Vereenigde Staten voorgedragen voor
de Legion of Merit, met den graad van Legion
naire.
Voor de kust van Palestina, ter hoogte van
Tel-AWv, is onder escorte van twee Brltsche
torpedojagers een schip met Jood'sche vluchte
lingen aangekomen, namelijk de „Loehitan",
herdoopt in „Knesseth Israel". Het schip zou
3370 personen aan boord hebben, dit is duizend
meer dan de „Queen Elisabeth" normaal kan
herbergen.
De Nëw York Herald Tribune meldde uit
Parijs, dat generaal-majoor Lewis, bevelhebber
van de Amerikaansche strijdkrachten in West-
Europa. heeft verklaard, dat alle Amerikaan
sche strijdkrachten in West-Europa (Neder
land, België, Luxemburg, Frankrijk en Enge
land) eind Maart van het volgend jaar zullen
worden teruggetrokken.
