IJmuider Courant
Voorbereidingderevacuatie
De steen is aan het rollen
A 62e Jaargang No. 18847
Omzeilde Klip
De minister-president over
haar voorgeschiedenis en taak
van republikeinse troepen uit Oost-Java
IJmuiden
Weerbericht
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel Redactie 5389,
Administratie 5437 - Haarlem. Gr Houtstraat 93.
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Drukkerij Z. B. Spaame 12, Telefoon 12713, 10132
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Dinsdag 27 Januari 1948
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent, per
kwartaal 4,Franco per post f 4,50 - Giro
rekening 273107 ten name van Haarlems Dagblad.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
is
Er is DAN weer eer. klip in Indonesië
omzeild. De Commissie voor Goede
Diensten is naar Djokja getogen om het
misverstand op te ruimen, dat naar aan-
5leiding van de vermaarde zes punten was
n ontstaan. Het hield in, dat de republikeinse
a.' regering uit besprekingen met de Commissie
t' te Kalioerang had afgeleid, dat aanvaar-
ti ding van de zes punten niet beduidde, dat de
J republiek niet het recht zou behouden eigen
ei leger, eigen financiën en eigen buitenlandse
v betrekkingen te onderhouden. Deze republi
sh keinse reserve scheen, een dag of vijf ge-
k leden het gehele bereikte politieke acc°°rd
in weer op losse schroeven te zetten. Onder-
r schreef de republiek de zes punten, die ook
van Nederlandse zijde aanvaard waren, dan
was de door haar zolang begeerde ssouve-^
ifc reine positie in Indonesië uitgeschakeld en
i. had zij zichzelf gelijkgesteld met de a^ere
delen, de andere staten, die de Verenigde
iv Staten van Indonesië zullen vormen. Be-
hield zij zich daarentegen het recht voor
om eigen leger en eigen buitenlandse be-
trekkingen te onderhouden, dan zou zij zich
toch weer onttrekken aan de vorming van
Verenigde Staten op federale grondslag.
Want ofschoon een formatie van Verenigde
Staten velerlei mogelijkheden biedt moet
toch daarbij steeds voorop staan, dat de
deelnemende staten de defensie en het om
dirhouden van buitenlandse betrekkingen
aan het centrale bewind overlaten. Feitelijk
beheersen deze punten en ook, zij het
dan niet over de gehele linie: de financiën
de practische werkelijkheid van Ver
enigde Staten.
De onverwachts oprijzende nieuwe klip,
door republikeinse uitlegging van „con-
f! cepties en verduidelijkingen van Kali
oerang" ontstaan, had het pas in ons land
gewekte optimisme gevolg van de wa
penstilstands-overeenkomst en het poktiek
accoord alweer bij velen weggevaagd.
Men kreeg de indruk, dat de republiek een
dergelijke houding zou gaan aannemen als
na het sluiten van het accoord van Lingga-
Sjati. Even plotseling als de kUp verrees
doet zich nu het feit voor, dat de Com
missie voor Goede Diensten hem reeds om
zeild heeft. Een korte bespreking te Djokja
blijkt daarvoor voldoende te zijn geweest.
President Soekarno heeft een brief aan de
Commissie gericht waarin hij verklaart dat
de republikeinse regering de zes punten
van de Commissie onvoorwaardelijk aan
vaardt en een communiqué van de republi
keinse regering houdt hetzelfde in. Slechts
behoudt de republiek zich. evenals Neder
land het recht voor op enig punt commen
taar'te leveren of enigerlei kwestie op te
weroen, die met de punten samenhangt.
Deze laatste zin houdt niets alarmerends
1„ en bevestigt slechts, dat men er nog
lang niet is. De Commissie verwacht, dat
de onderhandelingen tussen de delegaties
overmorgen (Woensdag) zullen worden
voortgezet. Intussen zijn de besprekingen
omtrent de practische uitvoering van de
wapenstilstand ingeleid en het zal moeten
blijken of die practische uitvoering op alle
punten zal slagen en of alle bevelhebbers
zich aan Djokja's besluiten zullen houden.
Het is niet bemoedigend, dat bij de aandui
ding van alle vooruitzichten en mogelijk
heden steeds reserve moet worden gemaakt.
Zij die in de laatste jaren herhaaldelijk
besliste meningen en voorsp0Jling®°Vlb™
aanzien van het verloop van zaken hebben
geuit, moeten intussen wel ervaren hebben
I dat het telkens anders liep dan nj'nh™
wijsheid hadden gemeend, en dat zij er
N soms niets meer van begrepen. Ik zou nog
eens willen herhalen, dat dit de historische
gang van zaken in zulke crises als de Indo.
nesische bevestigt: uit een warnet van on
derhandelingen, tegenstrijdigheden, fouten
en mislukte pogingen moet tenslotte de mt-
weg worden gezocht. Het Is dit soorter
varing dat de Engelsen in hun bekende
term we'll muddle through wij mod
deren ons er wel door - hebben geformu
leerd en het is dit soort berusting in men
selijke tekortkomingen dat de Nederlander,
sterk geneigd tot perfectionmsme en tot een
aan vele principes gebonden rechtlijnig be
leid, zo moeilijk aanvaardt. Zelfs afgezien
van de beproevingen en nadelen, die door
confUct en vertraging onvermijdelijk ont
E'Mededelingen uit Batavia, in dit blad,
bevestigen intussen de indruk dat Soekar
no's positie in de republiek verzwakt is nu
hij in de voor hem ongewone rol van toe-
gevende verschijnt en de souvereimteits-
aspiraties der republiek heeft prijsgegeven.
Blijkbaar verkeert de republiek thans
een toestand van aanmerkelijke politieke
spraakverwarring en het voornemen van
de kabinetsformateur Mohammed Hatta,
om voorlopig een „presidentieel zakenkabi
net" aan te voeren, totdat een verantwoor
delijk ministerieel kabinet kan worden ge
vormd, duidt op hetzelfde. Het Programma
van dit voorlopige kabinet, met voortzetting
van de onderhandelingen op de Renville
op basis van de bereikte grondbeginselen
als punt 1 en bespoediging der vorming van
de Verenigde Staten van Indonesië als punt
2 geeft overigens geen aanleiding tot com
mentaar.
In republikeinse kring koestert men,
zoals tot uiting kwam, hoop op de volks
stemming, waarbij de bevolking van Indo
nesië zal moeten uitmaken tot welke nega
ra's zij wenst te behoren. Dit plebisciet,
onder toezicht der Commissie voor Goede
Diensten, zal niet eerder dan over zes
maanden en niet later dan binnen een jaar
worden gehouden en zich dus nog wel m
1948 voltrekken. Wie aan de moeilijkheden
der practische uitvoering in een ^anc^a"
Indonesië denkt begrijpt des te beter, hoe
veel problemen nog ter oplossing liggen in
een crisis, waarvan men op het moment
slechts kan zeggen dat zij een gunstiger
wending heeft genomen en dat het optre
den van de internationale Commissie voor
Goede Diensten daartoe heeft meegewerkt.
De Rondetafelconferentie geopend
Beroep op medewerking der delegaties
door minister Jonkman
Vandaag- is de Ryksconfcrentie in Den Haag ter bespreking van de toekomstige status
van Suriname en de Nederlandse Antillen geopend door de minister-president, dr. L.
J. M. Beel, die in een uitvoerige rede de wordingsgeschiedenis en de taak dezer con
ferentie in het licht stelde. De minister van Overzeese Gebiedsdelen mr. J. A. Jonk
man, dankte de minister-president en hield als voorzitter der conferentie een rede,
waarin hij op verzoek van de Curagaose delegatie mededeelde dat daze delegatie de
mening koestert, dat reeds voor de staatkundige hervormingen uit reeds ten spoedig
ste feitelijke hervormingen nodig zijn die de gelijkstandigheid van de Antillen met
Nederland erkennen en Aruba tot een zelfstandig gelijkberechtigd staatsdeel maken,
onafhankelijk van de andere Nederlandse Antillen.
In zijn openingsrede heeft de minister
president, dr. L. J. M. Beel, onder meer
gezegd:
„Het was op 16 Juni 1941, dus ruim een
jaar na de bezetting van Nederland door
de Duitsers, dat de landvoogden in IndO'
nesië, Suriname en de Nederlandse An
tillen in de vertegenwoordigende lichamen
aldaar met koninklijke machtiging het
voornemen van het opperbestuur hebben
bekend gemaakt om aldus hun woorden.
„Terstond na de bevrijding van het
„moederland de aanpassing van de
„structuur van het Koninkrijk aan de
„eis der tijden tot een programma
punt te maken, waarbij de status van
„Nederlands-Indië en West-Indië in
„overeenstemming zal zijn te brengen
„met de betekenis dezer gebiedsdelen
„in de rijkseenheid. Ook het inwen-
„dig staatkundig bestel der overzeese
„gebiedsdelen zal een integrerend deel
„van dit programma uitmaken. De ge
degenheid zal worden geschapen om
„wensen en opvattingen terzake ter
„kennis van de Kroon te brengen, op-
„dat deze aandachtig kunnen over-
„wogen worden. Het opperbestuur is
„voornemens na de bevrijding van het
„moederland een conferentie van voor
aanstaande personen uit verschillen
de delen van het Koninkrijk bijeen
„te roepen, die de Kroon in deze van
„advies zal dienen".
Op 7 December 1942 vervolgens heeft
H.M. de Koningin haar bekende radiorede
gehouden, waarin zij mededeelde, dat het
in haar bedoeling lag na de bevrijding de
gelegenheid te scheppen om gezamenlijk
te overleggen over een-voor de veranderde
omstandigheden passende bouw van het
Koninkrijk en zijn delen. In deze Rijkscon
ferentie zouden vooraanstaande vertegen
woordigers van de drie overzeese delen
van het Koninkrijk met die van Nederland
aan een ronde tafel samenkomen.
Verder heeft de Koningin in die rede
de noodzaak en het karakter van de staat
kundige hervormingen, die op die rijks
conferentie aan de orde zouden zijn te
stellen, nader belicht. Zij stelde vast, dat
vernieuwing nodig is in de staatkundige
bouw van het rijk en in die van Neder
land en de Overzeese Gebiedsdelen.
Zonder vooruit te lopen op de adviezen
der Rijksconferentie stelde zij zich voor,
dat die zich zullen richten op een rijks
verband, waarin Nederland, Indonesië, Su
riname en Curagao tezamen deel zullen
hebben. Zij zullen ieder op zich zelf de
eigen inwendige aangelegenheden in zelf
standigheid en steunend op eigen kracht,
doch met de wil elkander bij te staan, be
hartigen.
Zij meende, dat zulk een zelfstandigheid
en samenwerking aan het rijk en zijn
delen de kracht kunnen geven om hun
verantwoordelijkheid naar binnen en naar
buiten ten volle te dragen.
Hare Majesteit verklaarde echter na
drukkelijk, dat het niet juist en ook niet
mogelij"k was om de vorm van de nieuwe
bouw, waarin die zelfstandigheid en sa
menwerking zouden heersen, te bepalen.
In de Troonrede van 23 Juli 1946 werd
ten aanzien van West-Indië verklaard, ii
aansluiting op de petities van, en bespre
kingen met de delegaties van de staten van
Suriname en van Curagao, dat wat reeds
zonder grondwetswijziging ter bevrediging
van de drang naar vernieuwing der staats
instellingen aldaar zou kunnen geschieden,
ten spoedigste zou worden bevorderd, op
dat Suriname en de Nederlandse Antillen
zullen kunnen beginnen met op nieuwe
voet eigen leven, deelgenootschap in het
Koninkrijk en in het bijzonder hun taak in
eigen omgeving ter hand te nemen.
De commissie-generaal, uitgezonden om
in Indonesië de voorbereiding der nieuwe
rechtsorde te bevorderen, leverde daartoe
een belangrijke bijdrage door het staat
kundige beginselprogram op te stellen, dat
in de overeenkomst van Linggadjati werd
belichaamd.
Hoewel de 25e Maart 1947 overeenstem
ming met de republiek ten aanzien van dit
programma scheen bereikt, bleek samen
werking met haar toch vooralsnog tot uit
voering van dat programma niet wel mo
gelijk. De ondertekening, nu onlangs, op 17
dezer, van bestand en van een basis voor
politieke besprekingen, verschafte opnieuw
de hoop, dat samenwerking met de repu
bliek alsnog zal worden ingezet.
Vertraging.
Niet alleen tengevolge van de moeilijk
heden in Indonesië maar ook ten gevolge
van het tijdrovend karakter der voorberei
ding ener ingrijpende wettelijke voorzie
ning welke voor de Overzeese Gebiedsdelen
gelden moet, heeft het proces der staat
kundige hervormingen ten aanzien van de
West-Indische staatsdelen tot mijn spijt
vertraging ondervonden. De in de Troon
rede van Juli 1946 aangekondigde herzie
ning van de staatsregelingen van Suriname
en van Curagao binnen het raam van de
grondwet, zoals die thans luidt, kon pas
eind November j.l. in een tweetal wetsont
werpen aan de Tweede Kamer worden aan
geboden. Desalniettemin zal het toch be
langrijk zijn met name met het oog op de
Prinses Beatrix zal Zaterdag harrr tiende
verjaardag vieren.
R. P.
Turkije lieeft een
kostbaar leger
De Turkse afgevaardigde bij de in de
zomer gehouden conferentie over het plan-
Marshall te Parijs, Turel, heeft tegenover
de pers verklaard, dat de eisen der we
reldveiligheid hulp aan Turkije even nood
zakelijk maken als aan de door de oorlog
verwoeste landen. Turkije heeft tijdens de
conferentie medegedeeld, dat het geduren
de de vier komende jaren een tekort van
615 miliioen dollar zal hebben. Turel voeg
de hier aan toe, dat zijn land onder de hui
dige internationale omstandigheden ge
dwongen is de helft van zijn inkomsten op
de begroting te besteden voor het leger.
daarbij voorgestelde uitwerking van een
verantwoordelijk bestuur en op de verbete
ring en versterking van samenstelling en
bevoegdheden van de beide vertegenwoor
digende lichamen, deze voor de overgangs
tijd bedoelde herzieningen zo spoedig mo
gelijk in werking te doen treden.
De regering besloot echter, niet langer te
wachten op een zodanige ontwikkeling in
Indonesië, dat het bijeenroepen van een
algemene Rondetafelconferentie mogelijk
zal worden noch af te wachten tot de voor
genomen herziening van de West-Indische
staatsregelingen haar beslag zal hebben ge
kregen en heeft H. M. de Koningin voor
gesteld vóór die Rijksconferentie uit deze
conferentie van vertegenwoordigers van
Nederland, Suriname en Curagao bijeen te
roepen om thans in het bijzonder de ver
nieuwing van de staatkundige betrekkin
gen tussen deze staatsdelen ter hand te
nemen.
Haagse automobilist
door lifter overvallen?
Ongeluk onder verdachte
omstandigheden
Op de rijksweg Den HaagUtrecht,
nabij Zoetermeer is een auto met grote
snelheid tegen een muur gereden en totaal
vernield. De eigenaar van de auto, de 41-
jarige veearts dr. P. Roodzant uit Den
Haag werd zo ernstig gewond, dat hij kort
na het ongeluk overleed. De auto werd be-
stuurd door een 19-jarige jongeman, die
slechts lichte kwetsuren opliep.
De rijkspolitie in Zoetermeer heeft aan
leiding gevonden, deze jongeman in arrest
te stellen.
Hij verkeerde onder de invloed van
sterke drank en bil fouillering werd op
hem de portefeuille van dr. R. gevonden,
welke een klein bedrag aan geld bevatte.
Het wordt niet onmogelijk geacht, dat
de jongeman onderweg met minder goede
bedoelingen aan dr. R. verzocht heeft, te
mogen meerijden. Hij zou, na een aanslag
op de dokter te hebben gepleegd en diens
portefeuille te hebben geroofd, zelf achter
het stuur zijn gaan zitten. Er zijn aanwij
zingen dat dr. R. enkele ogenblikken vóór
het ongeluk gebeurde, het bewustzijrTheeft
herkregen en door het stuurwiel te grijpen,
getracht heeft, de jongeman tot stoppen te
dwingen. Vermoedelijk is de wagen als
gevolg hiervan gaan slingeren en tegen
een muur gebotst.
Hangende het onderzoek kon de politie
echter geen nadere inlichtingen ver
strekken.
Schepen in moeilijkheden
Maandagmorgen vroeg meldde het En-
gelse stoomschip „Landaff" dat het om
kwart voor zes twintig mijl West-Noord-
West van Terschelling op een mijn was ge
lopen. Om zeven uur seinde het schip, dat
liet zijn reis kon vervolgen, hoewel de ma
chinekamer water maakte. De „Landaff",
een schip van 4800 ton, was van Baltimore
op weg naar Hamburg.
Omhoog gevaren.
In de Wester Schelde zijn twee stoom
schepen, het Argentijnse „Rio Secundo" en
het Amerikaanse „Iberville" vast gelopen.
De „Rio Secundo" is in de afgelopen nacht
door negen sleepboten vlot getrokken en
heeft zijn reis naar Antwerpen voortgezet.
Vier sleepboten uit Antwerpen zijn ei-
Maandag in geslaagd ook de „Iberville"
vlot te slepen. Brand.
Aan boord van het 3000 ton metende
Zweedse s.s. „Sonja", dat in Rotterdam ligt,
brak brand uit in de lading ruwe katoen.
De brandweer slaagde er in na vier uren
hard werken het vuur te blussen. Ongeveer
18 ton katoen verbrandde.
Op zoek naar een schip
Maandagmiddag meldde de kapitein van
een schelpenzuiger aan de kustwacht op
Terschelling, dat hij in de zgn. „gronden"
bij Terschelling de masten van een schip
had waargenomen. Ook de kustwacht
merkte twee masten van een schip op. Zij
kon niet zien. of het schip gestrand of
zinkend was. De reddingboot „Brandaris"
en de sleepboot „Stortemelk" voeren ter
assistentie uit. Zij keerden na vruchteloos
zoeken in het begin vai. de avond terug.
Tros in de schroef.
Intussen waren ook de sleepboten
van de fa. Doeksen
uitgevaren om te zoeken naar een trawler,
welke bij lichtboei 7 een tros in de schroef
had gekregen. Later bleek, dat de trawler
omstreeks tien uur door het Engelse kust
vaartuig „Jozo" op sleeptouw was genomen.
De trawler, de „Marconi" Ostende 89, is
door de „Jozo" naar IJmuiden gesleept.
Hef woord is aan
Henry Asselin
De Hollander heeft één hartstocht
en dat is zijn vrijheid. Elke dwang
zelfs wanneer her verstand de ab
solute noodzakelijkheid daarvan
doet gevoelen, is het onderwerp
van felle crittek.
Surinaamse „staatsgreep"
voor het Hof
Maandag zal in Paramaribo een begin
worden gemaakt met het proces tegen
Simon Sanchez, die beschuldigd wordt van
een poging tot een staatsgreep in Suri
name. President van het Hof is mr. Th.
Heemskerk. De openbare aanklager, mr.
Grunberg, heeft 14 getuigen opgeroepen;
mr. H. Bergen, de verdediger, zal ver
schillende getuigen a décharge doen ho
ren. Van de overige deelnemers aan de
samenzwering zullen 5 militairen en een
politieman worden berecht.
Nederland bouwt slepers
voor Polen
De Poolse regering heeft bij verschil
lende Nederlandse scheepsbouwwerven
een order geplaatst voor de bouw van 22
sleepboten, zo wordt in scheepvaartkringen
te Warschau vernomen. De boten zijn be
stemd voor de vaart op de Oder en de
aankoop geschiedt in het kader van een
Pools-Nederlandse overeenkomst van het
voorjaar van 1947, volgens welke de Poolse
regering scheepvaartmateriaal in Neder
land kan bestellen tot een bedrag van 30
miliioen gulden in ruil voor kolen.
De onderhandelingen, die de afgelopen
maand te Warschau zijn gevoerd over de
hernieuwing van de in December 1947 ver
vallende handelsovereenkomst zullen in
Den Haag worden afgesloten.
Besprekingen ter uitvoering der bestands-overeenkomst
De Joegoslavische balletschool in Parijs
heeft dezer dagen een demonstratie gege
ven van de vorderingen der jongste leer
lingen. Een groep bevallige danseresjes
bij de uitvoering van een der nummers.
Koninklijk bezoek aan de
Vrije Universiteit
Naar wij vernemen zal H.M. de Konin-
gin Donderdagmiddag om vier uur een
officieel bezoek brengen aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam. De Landsvrouwe
zal in de senaatszaal worden ontvangen
door de rector-magnificus prof. mr. P. A.
Diepenhorst.
Opleidingstoestel neergestort
In Romainville, een voorstad van Parijs,
is een vliegtuig in botsing gekomen met
een timmermanswerkplaats. Zowel het toe
stel, dat aan de opleidingsschool van Le
Bourget behoorde, als het huis vlogen in
brand. Van de twaalf inzittenden, allen
piloten of leerling-piloten zijn er negen
om-het leven gekomen.
Twee werklieden, die zich in het gebouw
bevonden, werden gewond.
Voor Oost-Java hadden Zaterdag de reeds
eerder aangekondigde militaire besprekin
gen tot uitvoering der bestandsovereen
komst plaats nabij een kampong Zuidweste
lijk van Modjokerto. Deze besprekingen
werden gehouden tussen de hoogste terri
toriale Nederlandse en republikeinse be
velhebbers in Oost-Java en hun staven, en
wel van Nederlandse zijde door de com
mandant der A-divisie, de generaal-majoor
W. J. K. Baay en van republikeinse zijde
door de commandanten van de 5e, 6e en 7e
divisie der T.N.I. De besprekingen werden
bijgewoond door de militaire assistenten
der Commissie voor Goede Diensten, de
Amerikaanse kolonel Malloran en de Bel
gische majoor Deckers. Het verloop dezer
besprekingen, die zonder moeilijkheden
plaats vonden, was zeer bevredigend. In de
komende dagen zullen de besprekingen
worden voortgezet tussen de beiderzijdse
ondercommandanten, ter regeling van
détailpunten.
Maandagmiddag kwam de commandant
van de 5e divisie der T.N.I., Djatikoesoemo,
met een Amerikaans vliegtuig uit Djokja
op het vliegveld te Soerabaja aan. Hij zal,
krachtens de bestandsovereenkomst, een
regeling treffen voor de evacuatie van de
republikeinse eenheden uit de door de
Nederlanders in Oost-Java bezette gebie
den.
Radio-Djokja in overtreding
De regeringsvoorlichtingsdienst te Bata
via meldde Maandag, dat in de loop van de
vorige week radio Djokja herhaaldelijk be
richten omriep inzake bestandschendingen,
welke door de Nederlanders zouden zijn
gepleegd, in het bijzonder in de omgeving
van Malang. Deze mededelingen van radio
Djokja zijn in strijd met de bepalingen Van
het bestand, waarin onder meer gezegd
wordt, dat geen informaties betreffende de
militaire operaties zullen worden gegeven
zonder voorafgaande onderlinge schrifte
lijke overeenstemming (punt 7). In verband
mot deze bepalingen wordt van Nederlandse
zijde niet gereageerd op deze berichten en
ook niet op de republikeinse bestandschen
dingen, na 18 Januari gemeld.
Bij de republikeinse bestandscommissie is
protest ingediend betreffende de publica
ties van radio Djokja, aldus besluit deze
mededeling van de R.V.D.
Federale politie in opleiding.
Onze correspondent in Batavia seinde
ons heden:
In de kringen der interimregering is men
Merkwaardige taal
van radio-Djokja
Een woordvoerder van het republi
keinse leger heeft Zondagavond via
radio Djokja in opdracht van de repu
blikeinse opperbevelhebber het vol
gende bekend gemaakt: „In verband
met berichten en geruchten, als zou de
aanvaarding der vredesvoorstellen op
de Renville voornamelijk haar grond
vinden in het feit, dat de republikeinse
strijdkrachten niet meer kunnen in
staan voor het voortzetten van de strijd
wordt door de opperbevelhebber met-
nadruk verklaard, dat deze berichten
en geruchten leugenachtig zijn. De re
publikeinse strijdmacht heeft nimmer
de strijd gestaakt en zal dit ook niet
doen, voordat de wensen betreffende
de verdediging van de volledige vrij
heid zijn verwezenlijkt. Voorts is het
besluit tot aanvaarding van het be
stand in het bijzonder door het kabinet
genomen. Mondeling en schriftelijk
hebben de commandanten van alle een
heden van de strijdmacht hun vastbe
slotenheid te kennen gegeven, dat zij
zullen instaan voor de voortzetting van
de strijd ter verdediging van de souve-
reiniteit en de vrijheden van de Indo
nesische republiek."
DEVALlJATTE
Republikeinse opvatting:
Géén verandering in status
vóór vorming der federatie
Volgens Antara heeft Mohammed Hatta
in Djokja aan journalisten verklaard, dat
de republiek de zes punten van de com
missie voor goede diensten onvoorwaarde
lijk aanvaard heeft, maar dat zij vasthoudt
aan de „5 verduidelijkingen" van de com
missie.
Hij voegde eraan toe dat de aanvaarding
van de zes punten geen veranderingen zou
brengen in de status der beide partijen,
voornamelijk op het stuk van de verhou
ding tot de Veiligheidsraad.
In „Merdeka" is nog te lezen dat uit de
gedachlenwisseling met de commissie van
goede diensten in Djokja duidelijk is ge-
bleken, dat in de huidige status van de
republiek géén verandering komt, d.w.z.
dat de republiek een eigen leger, eigen
financiën en eigen buitenlandse betrek
kingen houdt en dat de status van beide
partijen zich eerst zal wijzigen, wanneer
eenmaal de Verenigde Staten van Indo
nesië gevormd zullen zijn.
Volgens bevoegde republikeinse zijde in
Batavia geven bovenstaande verklaringen
inderdaad het officiële republikeinse stand
punt weer. j
Dat de vaststelling van internationale
valutaverhoudingen, zonder dat hieraan
een juiste economische basis ten grondslag
ligt, geen baat brengt, doch integendeel tot
toenemende moeilijkheden leidt, is niet al
leen in Italië, doch ook in Frankrijk ge
bleken.
De Franse economie, zwaar gehavend
door de oorlog en zijn gevolgen, is de laat
ste tijd verder geteisterd door de vele en
omvangrijke stakingen en door de milliar-
dentekorten van de schatkist. De wezenlijke
waarde van de franc daalde daardoor snel
en het binnenlandse prijspeil, dat genood
zaakt was zich daarbij aan te passen, steeg
in even sterke mate als de franc in waarde
daalde. De gevolgen, die dit op de export
had, hebben zich dermate doen gevoelen,
dat de regering Schuman zich gedwongen
heeft gezien een drastische devaluatie van
de franc door te voeren. De waarde van de
Franc is thans fr. 214 per dollar tegen fr.
119 tot dusver, ook is een speciale omreke
ningskoers van omstreeks fr. 280 per dol
lar voor export-transacties ingesteld en is
men zelfs overgegaan tot het instellen van
een vrije goudmarkt en een vrije valuta
markt voor de Amerikaanse dollar en de
Portugese escudo. Verwacht wordt, dat de
vrije franc een notering van fr. 350 per
franc in Nederland nog slechts 1.25 ct.
waard zijn, op de zwarte markt slechts
0.80 a 0.90 ct.
Of de genomen maatregelen voor Frank
rijk het gewenste effect zullen hebben,
hangt nu in de eerste plaats hiervan af, of
de regering, die blijk heeft gegeven niet
bang te zijn voor krachtige maatregelen, er
in zal slagen het binnenlands prijspeil in
de hand te houden.
De dagenlange onderhandelingen met
Engelse en Amerikaanse autoriteiten be
wezen reeds, dat Frankrijks maatregelen
in het buitenland geen onverdeelde instem
ming vinden. Het zal zeer de vraag zijn of
het Engelse Pond, welks positie ook wankel
is, zich nu staande kunnen houden en En-
gelands schuldenpositie tegenover Amerika
verdraagt een devaluatie van het Pond
slecht. Afgezien dan nog van de verdere
moeilijkheden, welke een ontwaarding van
het Pond voor het sterling-bloc zal mede
brengen.
Het Internationaal Monetair Fonds, uit
vloeisel van de overeenkomst van Bretton
Woods, en opgericht om een monetaire en
financiële chaos in de deelnemende landen
te voorkomen, heeft zich sterk gekant tegen
de wederinstelling van een vrije goud-
markt en een vrije markt in enkele valuta's.
z'en za^ Seven. Op basis van de Een vrije goud- en valutamarkt (in wezen
officiële franc-dollar-guldenkoers zal de Inlets anders dan een erkenning van de
reeds lang bestaande zwarte markt), een
zijdig ingesteld door één land, tast dan ook
de grondslagen van Bretton Woods aan, al
vormt zij opzichzelf de eerste stap op de
weg naar gezonde geldverhoudingen.
De situatie is echter nog nergens zo, dat
een gezonde economische basis aanwezig
geacht kan worden voor de waardevastheid
van het geld. Als zodanig kan Frankrijks
stap als voorbarig worden beschouwd en
is er aan de valuta-chaos vooreerst nog
geen einde te zien.
Het feit, dat het Engelse Pond nog niet
toegelaten is tot de vrije Franse valuta
markt, wordt beschouwd als een concessie
aan Engeland, dat het zeer oneens is met
Frankrijks maatregelen en dat de laatste
dagen getracht heeft het in de richting van
een ver doorgevoerde Brits-Franse douane
unie te sturen.
Wat Nederland betreft, bewijzen de hoge
winsten van de ondernemingen die voor de
export werken wel, dat ons concurrentie
vermogen in het buitenland nog niet direct
een ontwaarding van de gulden noodzake
lijk maakt, al noteert onze munt op de
zwarte markten ver beneden zijn officiële
koers.
Het verleden heeft echter doen zien, dat
de samenhang der valuta's niet kan wor
den geloochend en genegeerd en zulks doet
de vraag rijzen waar het met onze gulden
heengaat als Engeland gedwongen zal wor
den Frankrijks voorbeeld te volgen, daar
geheel Europa financieel thans aan Ameri
ca's voeten lijft.
De steen is nu eenmaal aan het rollen
gebracht. De vraag is, of hij in zijn (on
tijdige) loop zal kunnen worden gestuit.
van oordeel dat een eigen republikeins leger
een dreigend gevaar voor de andere onge
wapende deelstaten zou zijn. In deze staten
is men daarom begonnen met een spoed
opleiding van politietroepen, voorlopig af
zonderlijk, doch met de bedoeling zulks
straks in gezamenlijk overleg te doen en
zo te komen tot een federaal leger. De
federatie heeft in afwachting van de vor
ming van deze politietroepen het Neder
landse leger nodig voor herstel van orde
en zuivering van verschillende gebieden.
Om internationale bemoeienis bij deze zui
vering te vermijden is het nodig dat de
acties van Nederlandse troepen geschieden
op verzoek en aanwijzing van de federale
regering. De opruiming van onruststokers
wordt zodoende een interne aangelegenheid,
waarvoor de Nederlanders hun gezagsappa-
raat ter beschikking stellen. Men voorziet
de moeilijkheden met gewapende benden,
die na de evacuatie-datum van 30 Januari
achterblijven en hun acties zullen voortzet
ten. Mede-zeggenschap der interimregering
in het gebruik van de Nederlandse weer
macht is tevens nodig uit prestige oogmerk,
daar een zelfstandige staat gekend moet
worden in de acties binnen zijn eigen
gebied.
Arbeider in staalfabriek
bekneld geraakt
Gistermiddag raakte in de staalfabriek de
arbeider A Vennik uit Uitgeest bekneld tus
sen een vallende vorm en een gietgul. welke
opgehesen werd. Met inwendige kneuzingen
is V. in het Rode Kruisziekenhuis opge
nomen.
Op het nationaal solisten-concours te
Tilburg behaalde de heer H. Kuvener, lid
van „Harmonie-Crescendo" te Haarlem, in
de Ere-afd. de le prijs met 105 punten.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I, ln De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond:
WEINIG VERANDERING
Meest matige wind tussen Oost en
Zuid. Enkele overdrijvende wolken
velden en overwegend droog weer. In
de nacht plaatselijk lichte vorst en
hier en daar vorming van nevel of
mist. Overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag.
28 Januari:
Zon op 8 28 uur, onder 1718 uur
Maan op 20 24 uur, onder 10.06 uur
