f
c
3
Een heerlijke vacantieweek
pAft?kos,ea tot dal badra«
KS en de rest van
De 9 Muzen
voor 500 a 600 Haarlemse schoolkinderen
Schuchter begin van „rehabilitatie"
voor militairen in Indonesië
't Ss een koud
kunstje.
Nieuwe uitgaven
N.V. Hollandse Electrische Spoorwegmij
werd een halve eeuw geleden opgericht
De nieuwe bonnen
l«8_
Nood-schoolgebouwen
De bouwkosten voor een behoorlijk type over
schrijden het door Den Haag gestelde bedrag
■en in ons land ziet j Hij is ervan overtuigd, dat in dit ver-
de meeste gemeen probieem ge- I band ernstig gewaarschuwd moet worden
zich *banS V0°rzien in schoolruimte 1 tegen goedkopere oplossingen, die als semï-
?Ji boe tijdig te v,?°rmencie jaren te ver- permanent worden aangediend, maar in
in de eers w„ aantal leerlingen, wezen neerkomen op slechte permanente
^h'en sterk groeiena t zo schrijft i bouw. die beter betiteld kan worden met
*2i l„i<,vluger wijze ij;^ori.pur V£m de „revolutie-bouw". Het is begrijpelijk, dat
er naar gestreefd wordt met de beschik
bare middelen zoveel mogelijk noodschoten
te bouwen. Dit mag er echter niet toe lei
den, dat men zijn toevlucht gaat nemen tot
oplossingen, die in het gebruik allerlei be
zwaren gullen opleveren, als lekkages,
doorslaande muren, onvoldoende isolatie
en gehorigheid, en die daardoor tevens zeer
kostbaar in onderhoud kullen blijken. Dit
zou neerkomen op kapitaalvernietiging.
7^5'i'ngeniei.r van de
8. A- van Openbare Wer;
,.m»rlemde vraag naar ge-
d" onderwijs in een tod,
ëënprecaire econome
jouwen
waarin
bouwvolume voor
üdegedeeW, l948 en naar te
EfflboW. ®'ae-eetstkomende Jaren -
ten wden gesteld, .slechte
^ikbaar Ka" door de ministers
klein ziin Caa volkshuisvesting en
Cfederepbaawa Wetenschap-
So^SSaf^leg bepaald dat
Zoals reeds werd
"/fm met 1952 de bouw (her-
tot en met van
nieuwbouw en uitbreiding) van
5', in de regel slechts in semi-nerma-
Kwiiwwij» zal worden toegestaan,
mag aannemen, dat onder se—
inente bouwwijze verstaan wordt
d'e naar keuze van materialen
1 ms'wétie en bij eenvoud van indeling
"Lheid van afwerking, een levens-
i»Traitet bouwwerk van tenminste vijf
puntig jaar kan garanderen. F»t meest
hiervoor is een lichte,
constructie.
ffiitDt men namelijk aldus vervolgt ir.
op den duur aan een perma-
jchoolgebouw toe (we willen toch
i, dat de vooruitzichten daarop over
t^eks twintig jaar beter mogen zijn),
al het voordelig' zijn, indien het semi-
junente gebouw gemakkelijk uit el-
u genomen en elders voor een ander
,j b.v. voor jeugdwerk of voor berg-
rijats of voor dubr en kleedlokalen bij
görfvelden als anderszins, weer kan wor-
L opgesteld. Deze mogelijkheid maakt
de kans groter, dat men werkelijk nog eens
T5n een gemirpennanent schoolgebouw af
hoor een lichte, demontabele constructie
Klshoillhet meest geschikte materiaal. Jam
mer genoeg is dit juist thans in ons land
teer moeilijk te verkrijgen. Men moet daar-
jm wel naar andere materialen omzien.
Itelfc geschikt zijn om ,te worden toege-
Lt voor een demontabele constructie,
Inlke uit van te voren in fabrieken gereed
ikte onderdelen kan worden-samen-
Uit overwegingen van practiscli-
«„„„.jsche uitvoerbaarheid ligt het voor
Jjthand daarbij uit te gaan van een gepre
diceerde constructie, welke reeds in de
jܫI verkrijgbaar is. Dit is geschied bij
fKopmaken van een studie-ontwerp voor
6 noodschool, welk studie-ontwerp ir
ekomen uit een opdracht van Burge-
ir en Wethouders van Haarlem aan
|t directeur van Openbare Werken om
lateien tot de bouw van noodscholen
rtoa.
Öttelk is gemaakt van een loods van
d breedte voor het onderbrengen der
jollokalen.
;ta einde een zo beknopt mogelijk ge-
6' te verkrijgen, is de binnenruimte van
iIIjh brede loods als volgt ingedeeld:
la het midden is een gang ontworpen;
n de ene zijde daarvan zijn vier leslo-
Itn, aan de andere zijde twee leslokalen,
entree, de kamer van het hoofd, de
rmlddelenkamer en de nodige toiletten
garderobes ontworpen. Mede met het
mg op de lichtinval is het-smalle lokaal-
jpe, met drie rijen van acht banken, ge-
JÊ* ïn het midden van het gebouw
.(Hffflomt bij deze indeling een kleine hal,
telke in het gebruik van de school van
tsel nut zal kunnen blijken.
I De verwarming van de school is ge-
jggqdacht met gas-radiator-kachels. De afvoer
Jan deze kachels moet gevoerd worden
.Jf; ipênlngen in de dakelementen dicht
jtij de nok van het dak.
le lJ'I ^Passing van een normale fun-
Jgag op staal moeten de bouwkosten
i' Haarlem worden geraamd op 15000
FT pr '°kaal m-t bijbehorende gang
Sasverwarming. In dat
iL-ftSfiTh .eg van een eenvoudige
V? a,semene kosten verdis-
^teeri Volgens de departementen van
propbouw en Onderwijs mag dit be
te niet hoger zijn dan 12000 gulden Ir
mtatmt, dat het, vooral de
ftiftn01? land> tha"s niet mo-
semi-
een
Het meest
demon-
Womngvordering
In Alphen (N.B.) woonde bij een melk
wit in de schouw een kauwenpaar, dat
jjjiet omvangrijke, takje voor takje
'"""^.gaarde nest vier eieren legde,
haalden de eieren weg. Of de
poes oan de familie gemerkt had, dat de
BBynwéetdeMng in de schouw niet
porjmg,... in ieder geval vond Mies
|Mt nest van het krijsende duo nog ruim
fPoep, om er haar twee kleintjes in te
^Pontren. De kat mag rustig met haar
'V!13? in hoger sferen blijven
on, totdat de dakhaasjes groot zijn.
pen kijken natuurlijk lelijk op
«navel..,.
(iets .JMHH dja
WUWwréaubiS^ hij"
F. !e bij een expediteur gestolen te
&«£Siszoekine vond de po-
"""projector, een nieuwe
Tl»™! dras van f 17-500.
►Wenwrwer<ij0piliemv aan de tand
Povin ha tensIotte' op 16 °c'
PTT
Diefstal van brief met
ƒ24,500 opgehelderd
- ."M een Politieagent des
n «7 iariêe monteur aan, die
wtrkte j?l8 iaav', toen de
24.500 mf' w aan4fetekende brief met
ËHij had i.?p ntoor ^stolen te
motorfiPti ,en'een filmprojector
manse
,'i Rofwfn stuwdam
'Stonken kT "laatscdaPPlj voor Ha-
edJté de có,,ét. Amsterdam en de
Parijs 1'ê?™'1™ d« Batignolles"
4e (,,'reontract aangegaan met
ES?»ïïi'bStöta va"
J*1Oostelijke iJiiimn jV?n een stuwdam in
ta tee hm dnWi Elfina' Da k°S-
Penden He?edrafn 3'274 000
Me' *orden bezonn zal onmid-
Het 01001 °p 1
Haarlem mag één
noodschool bouwen
Naar wij vernemen heeft het gemeente
bestuur van Haarlem uit Den Haag toe
stemming gekregen om een noodschool
van 6 lokalen te bouwen.
Er zouden er, wil men het tekort aan
ruimte behoorlijk oplossen, zeker vier of
vijf moeten komen. Maar het is tenminste
weer een begin. De eerste nieuwe school
na 1940!
Het is waarschijnlijk, hoewel daarover
nog geen beslissing gevallen is, dat deze
nieuwe school in het Noordelijke deel der
gemeente gezet zal worden omdat daar het
meeste behoefte is aan plaatsruimte op de
scholen.
Het is te verwachten dat de nieuwe
school reeds bij het begin van de nieuwe
cursus in gebruik genomen zal kunnen
worden. Haarlem zal zich verder moeten
behelpen met hulplokalen om alle kinderen
die met September op school komen te
plaatsen.
Ook bos- en heidebranden in
het grensgebied bij Venlo
De droge Noordoostenwind heeft ook langs
de grens bij Venlo op Duits gebied bos- en
heidebranden aangewakkerd. Van Eerste
Pinksterdag af woedt er over een front
van enige honderden meters tussen de hoofdzaal de schilderijen van een homogene
Nogmaals Zweedse hulp. Van 14 tot 19
Juni zal het Zweedse studentenkoor „Orphei
drangar" uit Upsala een bezoek aan ons land
brengen en ten bate van het Nederlandse
Rode Kruis concerteren in Amsterdam. Hil
versum en Den Haag.
Sympathie voor Israël. Een groep voor
aanstaande Nederlandse beeldende kunste
naars heeft als bewijs van vriendschap cn
sympathie besloten aan de jonge Joodse
staat elk een hunner werken aan te bieden
voor de verzameling van het museum te
Tel Aviv,
Plagiaat. Een Romeinse auteur. Piero
Santini, beschuldigt Walt Disney van pla
giaat, Hij beweert in een episode van „Fan
tasia" de personages te hebben herkend, die
voorkwamen in een door hem in 1940 aan
Disney gezonden manuscript, dat hem was
teruggestuurd. Santini heeft Disney voor de
Romeinse rechtbank gedaagd.
Van Gogh-liefhebber. De negentien
jarige Noorse student Halvdan Ljosne uit
Oslo won de door de Nederlandse legatie
in Noorwegen uitgeschreven prijsvraag over
Van Gogh. Deze prijsvraag werd uitgeschre
ven ter gelegenheid van de Van Gogh-ten-
toonstelling te Oslo. Er kwamen vijftig op
stellen binnen over het leven van de schil
der. Ljosne zal nu een paar weken van zijn
vacantie in Nederland doorbrengen.
Film van de maand. Het bestuur van
de Nederlandse Filmclub heeft voor Juni
het praedicaat van de Film van de Maand
verleend aan de Zwitserse film ..Achter de
wolken", oorspronkelijke titel „Die Gezeich-
neten". van de Amerikaanse regisseur Zim
merman.
Pronkstuk. De zilverafdeling van het
Rijksmuseum is een belangrijk .stuk rijker
geworden. Een uit oude documenten bekend
pronkstuk van Paulus van Vianen, dat ver
loren werd gewaand, is bij een veiling te
Londen van een Schotse verzameling weer
voor de dag gekomen. Het is een gesigneer
de en 1613 gedateerde grote dubbele zilve
ren schotel met lampetkan. De ovale scho
tel, die 52 centimeter breed is, toont in
prachtig gedreven relief taferelen uit de ge
schiedenis van Diana en Acteon. De kan is
versierd mefr het verhaal van Diana en Ca-
lysto. Men mag dit stel als een der belang
rijkste werken beschouwen van de Utrechtse
edelsmid Paulus van Vianen, die in 1603 te
Praag hofsmid werd van de kunstminnende
keizer Rudolf II.
Biennale Op 29 Mei wordt in Venetië
de Biennale, de grote internationale tentoon
stelling op het gebied der beeldende kun
sten, geopend. In het park tussen de stad en
het Lido staat het tentoonstellingsgebouw
omringd door vele nationale paviljoenen. In
het hoofdgebouw wordt dit jaar een ten
toonstelling van impressionisten en post-
impressionisten gehouden, waarbij Neder
land door Van Gogh is vertegenwoordigd.
In het Nederlandse paviljoen zullen in de
Duitse plaatsjes Herungen en Kriekenbeek
een brand, die veel Nederlandse aankap
verloren heeft doen gaan. Een telkens te
rugkerende moeilijkheid is, dat men van
Nederlandse zijde de branden niet op
Duits gebied mag bestrijden en het moment
moet afwachten, tot ze de grens genaderd
zyn. Ook op Nederlands gebied ontstond
een bos- en heidebrand nabij de grens van
Straelen. Hier werden ongeveer drie ha
door het vuur verwoest.
groep van zes jonge kunstenaars getoond
worden; in de kabinetten er omheen wordt
beeldhouwwerk van Mendes en Zijl, grafiek
van Mesquita en Gestel getoond en daar
naast grafiek en beeldhouwwerk van een
twaalftal jonge kunstenaars.
Donlzetti-herdenking. In geheel Italië
zal de honderdste sterfdag van Gaetano Do
nizetti herdacht worden. In Bergamo, de ge
boorteplaats van de componist, werd uitge
voerd de „Messa di requiem", welke Doni
zetti in 1835 ter gelegenheid van de begra
fenis van Vincenzo Bellini componeerde.
Daarvoor is een kamp in Fochtelo
hij Heerenveen beschikbaar
Er zijn verschillende D.U.W.-kampen
(huisvestingsverblijven van arbeiders bij
de Dienst Uitvoering Werken) in ons land,
welke in de zomermaanden van Mei tot
September ongebruikt staan, omdat de
arbeiders dan elders bij de oogstwerkzaam-
heden worden ingedeeld. Die kampen zijn
behoorlijk ingericht en lenen zich uitste
kend voor het onderbrengen van school
kinderen in de vacantietijd.
Het departement van Onderwijs heeft,
met toestemming van de directie van de
D.U.W., deze kampen voor de zomermaan
den in gebruik afgestaan aan het Centrale
Werkcomité Vacantie in Den Haag, waar
bij ook de afdeling Vorming Buiten School
verband van het departement een rol heeft
vervuld.
Dit jaar komen de kinderen der grote
steden voor uitzending in aanmerking.
Haarlem heeft het kamp Fochtelo, ten Oos
ten van Heerenveen toegewezen gekregen.
De capaciteit van dit kamp is 120 bedden.
Gerekend wordt dat 10 pet. voor de lei
ders nodig is, zodat telkens 110 kinderen
voor een week kunnen worden uitgezon
den. Als men op 5 a 6 vacantieweken
rekent betekent dit dus een heerlijke va
cantieweek voor 500 a 600 kinderen.
Alleen kinderen van 9 tot 14 jaar der
lagere scholen komen in aanmerking; De
kok van het kamp blijft doorwerken, zo
dat hij voor het eten zorgt. De kosten zijn
gesteld op 1.50 per dag. Per week dus
10.50. Daarbij komt dan nog de reis. In
Haarlem wordt gedacht over twee moge
lijkheden vervoer per autobus of met de
Lemmerboot. Deze kosten komen dus nog
daarbij. Als de autobus gekozen wordt,
kan de bus die kinderen weg brengt an
dere kinderen terug brengen, wat de kos
ten vermindert.
Het kamp ligt heel gunstig in een mooie
omgeving met bos, hei en zandheuvels.
Het is daar dus een ideaal vacantieplekje
een gezonde omgeving. Andere grote
steden konden, omdat zij Haarlem voor
waren, kampen in Drenthe en Overijssel
kiezen, maar Fochtelo is zeker niet het
minste geschikte kamp, ook al ligt het ver
der af.
De organisatie in Haarlem is toever
trouwd aan het Verbond van Speeltuin
verenigingen, waarby alle speeltuinen van
allerlei richting zijn aangesloten. De R.-K.
groep heeft de wens te kennen gegeven
twee kampweken te mogen hebben voor
kinderen bij haar aangesloten. Kinderen
die niet bij een speeltuinvereniging zijn
aangesloten kunnen zich bij de hoofden
der scholen opgeven voor uitzending. Dan
zorgt dat hoofd voor de doorzending der
aanvragen.
Sociale Zaken zal ook kinderen uitzen
den van min- en onvermogende ouders.
Die worden by de andere groepen inge
deeld.
Er wordt over gedacht om op de H. B.
S.en, Lycea en Gymnasia te Haarlem een
actie te voeren om te bereiken dat ouders
van de meergegoeden, die hun eigen kin-
vertoeven onder dezelfde voorwaarden.
Dit zou dan een heerlijk reisje en verblijf
in 'schoolverband zijn! Scholen die daar
voor plannen hebben moeten zich evenwel
rechtstreeks met Den Haag in verbinding
stellen.
Dat is het bewijs.dat Uw ge
hoor niet zuiver is. Klanken
die langs de gewone weg U
niet meer gaal bereiken, neemt
U door versterkers heel goed
op. De oorarts kan zekerheid
verschaffen. Een AUDIUM
boortoestel versterkt juist de
J zwakke klanken.
Vraagt gratis
AUDIUM
brochure bij Singel 160.
de hoofdagenten: Amsterdam-C
N.V.v.h.P.Geervliet.Keizersgr. 411, A'dam
H.C.Schoonenberg.Wolenb wag 26, R 'dam
WVC. Ketjen, Turlsingel 19. Groningen
Kapitein van de „Oldenbarnevelt"
gaat met pensioen
Het m.s. „Johan van Oldenbarnevelt"
heeft opnieuw een groot aantal „af
zwaaiers", voornamelijk van I-8-RI en
II-6-RI, uit Indonesië naar het vaderland
teruggebracht.
De gezagvoerder, kapitein G. A. Man,
heeft hiermede zijn laatste reis in dienst
van de maatschappij „Nederland" vol
bracht.
Kapitein Man begon zijn zeemansloop
baan in Augustus 1912, toen hij als stuur
mansleerling bij de „Nederland" in dienst
trad. Tydens de eerste wereldoorlog diende
hij bij de marine als telegrafist. Terstond
na de eerste wereldoorlog kwam hij terug
bij zijn maatschappij als vierde stuurman
en doorliep vervolgens alle rangen, tot hij
in 1937 zijn eerste reis als kapitein maakte.
Kapitein Man was in Indonesië bij het
uitbreken van de tweede wereldoorlog,
waar hy bij eeh zustermaatschappij als
kapitein op Amerika voer. Toen Java door
de Japanners bezet werd, was kapitein
deren een genoegelijke vacantie kunnen Man onderweg van Engeland naar Indone-
bezorgen, uitzending van een of meer kin
deren van financieel zwakkere ouders voor
hun rekening nemen. Ook hoopt men
dat grote werkgevers financieel willen
medewerken om het arbeiderskind een
vacantieweek te geven.
Ook is aan de hoofden der scholen me
degedeeld dat zij buiten de vacantieweken
een week of korter in het kamp kunnen
sië. Hij bleef toen in dienst van de gealli
eerden varen.
Sinds 1945 heeft kapitein Man onafge
broken troepentransporten gevaren met de
„Johan van Oldenbarnevelt". Nu hij de
pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt,
gaat hij met vrouw en kinderen van een
welverdiende rust genieten in zijn woon
plaats Heemstede.
Goede resultaten
met arbeids-therapie
De verslaggever van het ANP in de groep
Nederlandse journalisten, wélke thans een
bezoek aan Indië brengt, schrijft ons:
Dezer dagen hebben wij een bezoek ge
bracht aan het militaire hospitaal te Bata
via en daar kennis gemaakt met het eerste
en nogal schuchtere begin van het rehabi-
litatiewerk voor gewonde en zieke mili
tairen in Indië. Op een gedeelte van het
terrein waarop het hospitaal is gelegen, dat
van de overige gebouwen gescheiden is
door de rivier Tji Liwoeng en daarom „het
eiland" wordt genoemd, is een werkplaats
voor lichamelijk en geestelijk gekwetsten
uit de militaire hospitalen I en II ingericht,
waar door middel van arbeidstherapie zeer
goede resultaten worden bereikt. Overste
van Bommel, chef van het hospitaal, is een
warm voorstander van het werk, dat hier
wordt verricht en toont zich een ijverig
beschermer van de belangen van dit onder
deel van zijn domein.
De beide hospitalen, die ongeveer 900
patiënten herbergen, bevatten ongeveer 60
k 70 patiënten, die dagelijks korter of
langer op „het eiland" werken en indien er
meer ruimte zou zijn en men de beschikking
zou hebben over meer werktuigen en mate
riaal, zou zonder twijfel een groter aantal
patiënten van de arbeidstherapie kunnen
profiteren. Er wordt van alles gedaan:
timmeren, schilderen, smeden, rottan-
vlechten, mattenmaken, boerderijwerk
er is nl. een zeer bescheiden boerderijtje
aan „hel eiland" verbonden en tuinieren.
Bovendien wordt er aan bedpatiënten op
bescheide schaal gelegenheid geboden op
zaal leer- of cartonnagewerk te doen of te
weven. Hoe by zonder nuttig het werken
daar voor de patiënten is mag blijken uit
een uitspraak van een der verpleegsters, die
zei: „De jongens, die op het eiland werken
•kan ik er zo uitpikken. Zij zijn veel opge
wekter, eten, en vooral slapen beter."
Wachttijd kweekt neurosen.
Over het algemeen is het zo, dat jongens
die een verwonding opgelopen hebben of
zo ernstig ziek zijn geweest, dat zy afge
keurd worden, vier maanden moeten wach
ten voor zij naar Nederland vertrekken.
Gedurende deze maanden zijn zij of als
herstellend patiënt in het hospitaal, of
ondergebracht in een verzamelkamp in of
nabij Batavia. In beide gevaUen is wachten
de enige bezigheid, die hen overblijft. Deze
tijd kan zeer wel nuttig worden besteed
door hen herscholing te geven of door mid
del van arbeidstherapie een vak te leren
en tevens op andere wijze hun lichamelijke
en geestelijke weerstand te versterken.
Bovendien wijst de praktijk uit, dat het
merendeel van deze jongens, hoe graag zij
ook naar h.uis gaan, toch zeer gebukt gaan
onder het feit, dat zij niet meer „volwaar
dig" zijn.
Batavia niet geschikt.
Dit zijn o.m. de redenen, die tal van doc
toren in Batavia warme voorstanders doen
zijn voor het rehabilitatie werk. Reeds in
Indië, maar dan aldus overste Van Bom
mel niet in Batavia maar in een koeler
klimaat, nabij Bandoeng bijvoorbeeld, zo
dat de patiënten met ledematen in het gips
niet gehinderd worden door de warmte en
dan groots opgezet, bij voorkeur volgens
Amerikaans voorbeeld, zodat alle patiënten
die daarvoor m aanmerking komen gehol
pen kunnen worden.
Hun aantal is zonder twijfel groter dan
men denkt. In de Geallieerde legers reken
de men, dat rondweg een half procent van
de gemobiliseerden, voor hun demobilisatie
in aanmerking kwamen voor „rehabilita
tion". Cijfers over het leger in Indië zijn
niet bekend, omdat hier van rehabilitatie
feitelijk nog geen sprake is. Maar welke
gunstige resultaten ook een klein centrum
als het eiland reeds kan bereiken werd mij
duidelijk uit een enkel voorbeeld. Een sol
daat uit Friesland, boerenzoon, verloor door
een schotwond een arm. Het feit niet meer
Padvinders gaan
Shakespeare spelen
Romantisch kampvuur
op Schapenduinen
Het grote kampvuur, dat de Van Cleeff-
groep der Haarlemse padvinders Zaterdag
22 Mei op Schapenduinen in Bloemendaal
zal houden, belooft veel meer te worden
dan alleen maar een traditioneel padvin-
dersvuur. Zo zullen onder meer verschil
lende dansen worden uitgevoerd door het
Padvindstersgilde, waaronder een Schotse
dans in originele costuums. Hoofddis van
het feest wordt de opvoering van een be
werking der Duivelselixer-sage, waarin
ook een deel van Shakespeare's Midzo-
mernachtsdroom is verwerkt, nameulijk het
kostelijke handwerkersspel. Er zal natuur
lijk ook ge-„yell"-d en gezongen worden,
welke laatste attractie men met een ge
rust geweten aan de „Goe Kadullekes" en
het Leid(st)erskwartet kan toevertrouwen.
Het feest begint om kwart voor negen des
avonds (poort gaat dicht om 8.30) en men
verwacht behalve de genodigde autoritei
ten, ook veel belangstelling van de zyde
van het publiek. Heel misschien, zo wordt
gefluisterd, zal ook Prins Bernhard een
deel van dit padvindersfeest meemaken.
Als het weer meewerkt, zullen de tweedui
zend zitplaatsen in het fraai gelegen, na
tuurlijk amphitheater onder de hoge bo
men wel nauwelijks voldoende büjken. In
dat geval is er, in de loop van de komen
de weken, mogelijk nog een herhaling te
wachten, maar dat hangt vooral van de
belangstelling by de première af. Iedereen
is welkom mits hij natuurlijk z'n twee
dubbeltjes entréegeld, ingesteld om de kos
ten te dekken, betaalt; alleen worden foto
enthousiasten verzocht, de sfeer van het
kampvuur niet te willen verstoren met
synchronisers en blitzlampen.
GEDEELTE VAN AMSTERDAM
ZONDER STROOM
Om tien minuten over twee raakte
Woensdagmiddag in het onderstation Wes
terpark van het Amsterdamse energiebe-
dryf een transformator defect, ten gevolge
waarvan een groot gedeelte van Amster
dam-West van electrische stroom versto
ken bleef. Het tramverkeer ondervond
daarvan nadelige gevolgen. Ook de N. Z.
H. V. M. kon het eindpunt in de Spuistraat
niet bereiken en reed tot de Krommert..
Tegen half vier waren technici van het
energiebedrijf erin geslaagd de storing op
te heffen.
normaal te kunnen werken deprimeerde
deze jongen dusdanig, dat men vreesde
voor zijn geestelijke gezondheid. Men ver
trouwde hem de zorg van de varkens op
„het eiland" toe en na korte tijd was ieder
gevaar geweken. Dezer dagen ontving
overste Van Bommel van hem een brief
uit Friesland, waarin hij vertelde belast te
zyn met de zorg voor de dieren op de boer-
dery van zijn vader en zich kiplekker te
voelen.
Eiland bedruipt zichzelf.
Wij bezichtigden tevens een tentoonstel
ling van allerlei gebruiksvoorwerpen op
„het eiland" gemaakt, waax-onder bijzon
der mooi speelgoed. Dit is de tweede ten
toonstelling sedert de oprichting gehouden.
De eerste bracht bij verkoop 2000 op,
hetgeen gevoegd bij de inkomsten van de
boerderij maakt, dat „het eiland" „self
supporting" is.
Coloradokevers per liter
In de gemeente Neer in midden-Limburg
heeft men de schooljeugd ingeschakeld
bij de bestrijding van de coloradokever.
Voor elke liter coloradokevers werd een
premie uitgeloofd van 5,-. De successen
van deze actie zijn na een week enorm.
Tot heden werden 96 liter ingezameld.
Een telling wees uit, dat elke liter ruim
3600 van deze schadelijke insecten bevat,
zodat thans reeds omstreeks 336.600
kevers onschadelijk werden gemaakt.
Een jongen van elf jaar wist elf liter of
39.600 coloradokevers te verzamelen.
om er vee! aan te bederven Daarom doet
U verstandig Uw stofzuiger te laten re
pareren door Rilsa DAAR bent U zeker
van Uw zaak.
Stofzuïgerhuis„Ritsa". Gr Houtstr.
t.o- Luxor, telef 16693. Haarlem
132
C. V Wedgwood. Willem de Zwy-
ger; vertaling F. G. van Gelder-
Droste Elsevier, Amsterdam-
Brussel.
Er blijft vaak een ruimte van onbegrip
tussen de schrijver over een onderwerp op
wetenschappelijk gebied en zijn lezer, die op
het gebied leek is, doordat bij de lezer, zelfs
al is die wat men graag intellectueel noemt,
de wetensdrang een prikkeling nodig heeft
voor hij de feiten, voor de wetenschapsman
al boeiend, kan savoureren. Deze prikkeling
kan in het geval van de historie, meest re
gelrecht menselijke der wetenschappen,
haast alleen door een schrijftalent worden
gegeven dat jammer genoeg vaak in on
voldoende mate aanwezig is. Zo niet bij Miss
Wedgwood, die over Willem I een levendig
verhaal heeft gemaakt, met een verkwik
kende vrijheid van visie op mensen en ge
beurtenissen en rijk aan beeld-gevende
détails. De personen raken in haar werk
verlost van de geur van oude documenten,
zoals zij het ook zijn van de Nederlandse
beschouwingswijze, die moeilijk tegenover
de vader des vaderlands ook maar beginnen
kan met eeh koele houding in te nemen.
Niet zonder een gevoel van gemis overigens
doet de historie-minnaar het zonder deze
beide elementen. Maar veel wordt voor hem
vergoed door het genoegen waarmee hij difc
boek leest, waarvan de vertaling, die wel
eens uitglijdt, toch over het algemeen Ne
derlands kan worden genoemd. S. M.
Spoortje in de Meer was allerminst rendabel
In Mei van het jaar 1898 werd de „N.V.
Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij" opgericht, welke in samenwer
king met de Hollandse IJzeren Spoorweg
maatschappij eindelijk eens werk zou gaan
maken van een treinverbinding van de
Haarlemmermeer met de buitenwereld en
de omliggende steden in het bijzonder.
Eindelijk.want reeds in 1864 had de
geniale Mr. I. P. Amersfoordt, destijds bur
gemeester, op het gebrekkige verkeers-
contact gewezen en een spoorlijnen-project
opgesteld, dat overal instemming vond
behalve bij de regering, want die verwierp
het een jaar later.
Hoe groot echter de behoefte bleef, be
wezen onder andere de talrijke spoorweg
plannen die elkaar opvolgden nadat het
initiatief van mr. Amersfoordt de kop in
was gedrukt.
De Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij stond voor een ingewikkelde op
gave. Het duurde tot 1903 voor zij een ont
werp kon opstellen, waaraan Rijk, Provin
cies, Gemeenten en Waterschappen gelde-
lyke medewerking wilden verlenen en het
mag merkwaardig heten, dat dit in hoofd
zaak overeenstemde met het project van
mr. Amersfoordt, omdat er in de jaren,
welke er tussen lagen een warwinkel van
plannen ontstaan was.
In 1906 keurde de Tweede Kamer dit
ontwerp goed en in 1909 werd met de ont
eigening van de grond begonnen. De vol
gende lijnen werden toen door de maat
schappij aangelegd: Haarlem, Hoofddorp,
Aalsmeer, Nieuwersluis; Amsterdam, Aals-
meer-Bovenkerk-Uithoorn; Uithoorn-Al
phen a. d. Rijn; Nieuwveen-Ter Aar en
Hoofddorp-Leiden.
Op 2 Augustus 1912 bolderde het eerste
treintje, met bloemen ontvangen door de
po r. Op het station te Hoofddorp sphalde
een fanfare van het gezelschap „Excelsior"
en er was een grote ere-poort opgericht.
Tijdens de feestmaaltyden zyn, wat de
toekomst van het jonge landbouwgebied
aanging, niets dan optimistische geluiden
gehoord, maar ten aanzien van de spoor
bleef men voorzichtig met voorspellingen.
De Minister van Waterstaat mr. L. H. W.
Regout, merkte op dat de aanleg van de
lijnen niet, zoals verwacht was, 6.500.000
maar wel 10.000.000 had gekost.
Aanvankelijk was het de bedoeling van
de Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij geweest, enige lijnen van het net
te electrificeren, maar.men begon zich
reeds spoedig af te vragen of dit door de
frequentie rendabel gemaakt zou worden.
Mede omdat van het goederenvervoer in
ieder geval veel meer verwacht werd dan
van het personenvervoer besloot men zich
tevreden te stellen met stoom.
Van het ogenblik af, dat de Hollandse
IJzeren Spoorwegmaatschappij de lijnen
overnam, hebben deze alleen maar verlies
opgeleverd en van de voorschotten die
waterschappen, gemeenten, provincies en
rijk hadden betaald en waarvan, „indien
de exploitatie het toeliet" 4 procent zou
worden uitbetaald, is nooit enige rente uit
gekeerd en niets gerestitueerd. In 1929 was
er reeds een exploitatietekort van een
kwart millioen gulden en het aantal passa
giers is tussen dat tijdstip en eind 1934 van
3400 tot 1600 per werkdag teruggelopen.
Verlies werd er geboekt, toen er voor het
verkeer ingrijpende veranderingen op til
waren: de auto begon te concurreren met
„het ijzeren paard". Langzamerhand ont
stonden autobus-ondernemingen en expe
ditiebedrijven. Voor vele afgelegen boerde-
ryen bleek het vervoer op luchtbanden veel
efficiënter.
Ook het vliegtuig was een concurrent bij
het goederenverkeer. De kwekers uit Aals
meer die intensief op Engeland exporteer
den en hun producten via het Haarlem
mermeer-spoorwegennet naar Hoek van
Holland plachten te sturen, waar de boot
ze dan overnam, vonden dat Schiphol toch
maar een flink stuk dichter bij lag.
In 1923 opende de autobus-onderneming
„Maarse en Kroon" een aantal lynen, dat
zich gestadig uitbreidde, eerst langs en
later door de Meer.
Dat het treintje, ondanks zijn steeds
dalende frequentie, toch nog wel degelijk
betekenis had voor de polder, bleek uit een
drukbezochte vergadering die in Septem
ber 1935 te Hoofddorp gehouden werd en
zich uitsprak voor handhaving van de
spoorwegdiensten.
Het hing toen nl. reeds in de lucht dat
ze waarschijnlijk gestaakt zouden worden.
Inderdaad besloot de directie der Neder
landse Spoorwegen op 6 October 1935,
wegens onbevredigende bedrijfsuitkomsten,
allerlei kleine spoorlijnen en plaatselijke
stoomtramdiensten op te heffen.
Qe Oudejaarsavond 1935 stootte de
locomotief, die in de Haarlemmermeer
nooit rendabel was geweest, de laatste
rook-watten over de vruchtbare akkers. De
„Hollandse Electrische Spoorwegmaat
schappij" werd ontbonden. Van de lijnen,
die zij had aangelegd bleven slechts de
baanvakken Amsterdam-Aalsmeer en
Bovenkerk-Nieuwersluis (door overname
van de H.S.M.) in stand. Aanleg en exploi
tatie van het geheel leverden aan de Over
heid en de Nederlandse Spoorwegen in
het totaal een verlies van acht millioen
gulden op.
Het treintje heeft dus tegen zijn „auto
mobiele" concurrenten een smadelijke
nederlaag geleden, hetgeen, gezien de uit
gestrektheid van de Haarlemmermeer, geen
wonder is. Thans worden passagiers en
goederen alle op luchtbanden verplaatst,
doordat autobussen, expeditie-bedrijven
enz. geheel in de behoefte voorzien. De
toestand is veel beter dan het spoortje het
ooit had kunnen doen. Maar dit neemt niet
weg, dat vele Meerbewoyers met enige
weemoed aan de uren terug denken, waar
in zy het genoegen: smaakten, passagier
van de trein te zijn, met het uitzicht op
golvende korenvelden. Want, zonder poë
tische ovei-drijving, het was beslist eea
genoegen.
SALONBOOTTOCHTEN dagel|jhs naar
VOLENDAM en MARKEN
HILVERSUM en 'T GOOI
HARDERWIJK en DE VELUWE
LOOSDRECHT over de Vecht
VIER-MEREN-TOCHT
REDERIJ ZWAAG. TEL. 42291-26544
Amsterdam, De Ruyterkade, steiger 2
t(Adv.)
Van 23 Mei tot en met 5 Juni zijn de
volgende bonnen geldig:
Bonkaarten KA, KB, KC 806:
362 Melk /2 liter melk (reeds aangewezea
geldig tot en met 22 Mei).
391 Melk 6 liter melk.
393 Melk 7 liter melk
396 Vlees 100 gram vlees
397 Vlees 300 gram vlees
398, 399 Boter 250 gram boter of margarine
of 200 gram vet
412 Algemeen 400 gram brood of 1 rantsoen
vermicelli e.d.
414 Algemeen 200 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)
416 Algemeen 1600 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)
417 Algemeen 50 gram thee
418 Algemeen 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas
419 Algemeen 125 gram koffie
403 Reserve 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas
404 Reserve 800 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)
406 Reserve 400 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)
Bonkaarten KD, KE 806:
893 Melk 12 liter melk
896, 897 Mees 100 gram vlees
898 Boter 250 gram boter of margarine of
200 gram vet
899 Boter 125 gram boter of margarine of
100 gram vet
912 Algemeen 400 gram brbod of 1 rantsoen
vermicelli e.d.
914 Algemeen 200 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)
916 Algemeen 400 gram brood (geldig tot
en met 29 Mei)
918 Algemeen 100 gram kaas of 125 gram
korstloze kaas
903 Reserve 400 gram brood (geldig tot en
met 29 Mei)
Bonkaarten ZA. ZB, ZC. ZD. ZE, MD, MF,
MG, MH 806 (bijzondere arbeid, a.s. moe
ders en zieken):
Geldig zijn de bonnen van strook F.
Een rantsoen vermicelli e.d. bedraagt!
300 gram vermicelli, macaroni, spaghetti,
noedels, mie, tarwegriesmeel en met tarwe-
griesmeel samengestelde puddingpoeder of
400-gram vermicellisoep (droge soep, waar
van tenminste 75 pet. uit vermicelli bestaat
of de vermicellivorm heeft).
