IVanttekeomifeo
Roland Holst zestig Jaar
3 W°,f dichter Roland Holst
iH fkii voor dit eerbetoon er-
feV»iAI fik de vraag of een aan
Kï tl"' bI wezenlijk vreemd is,
iC;tTard was gebleven Voor de
te ««afmeer óver dan van deze
RtW» t.«gen hebben. Velen zul-
Maar het g van
PrilSEeeft' haa"
;tda^Tiw^
Bioscopen:
DE ZONDE DER VOLWASSENEN:
3
Nieuwe uitgaven
De afwikkeling van
de geldzuivering
Chefaiine 4
„01 AND HOLST: „Verzamelde Werken, Ceel I" (Gedichten).
pljhöeck, Bussum; Stols, 's-Gravenhage).
«rnnuT in „inIleme krinB.
Ce om en met een overgave
11 ""i ÏÏl met zijn levenswerk
'*rb weten, dat men zijn we-
IStsi® "Laderen. indien men mm
dezelfde stof als hij,
U
:w„brrv"an'Goethe.Enhoe:
men niet"
'tiis#*
dat zichaUengsvan
Il»'dcreoQ
^•eriijkh»
en onwezenlijkheden
tot de klare kern van
&o:,ld^r gegaan, dat zij voldoen-
Tzbii op de zeer ijle en zeer
,an Eoland Holst om hem te
M'moest in een mensenleef-
doen, om veel te win-
p j^ie gehalte van zijn dichter-
tvjiniversw werk het kristal als
\K
<b
lëtt' ïusv* ..JHH
**£m£ iwiêhzéif-hesloten zijn
ijjiaatasti
:tlrfMar van den beginne af gedra-
Kto»dan zij" onmiddellijke voor-
t^^apr Tachtigers", heeft hij, in een
iper" en ook diepere verrukking
iproracht dan -Herman Gorter,
'tSd beleden. Toen was er al, m
,|5 e jongere jaren, die onmisken-
van „verlangen" - arm-
'if vwwïe "iet als Holst die
If fJJL tot het „buitenwereldse het
*'S dat klank en kleur krU«t van-
iWed, die verder terugreiken dan
Lju heugenis en in een lichtval, een
^schemer, een ongerept strand, een
fci dsgeraad, een murmelende zee
jVil onvertroebeld is een teken
ra hun voortbestaan. Zo wordt zijn
teKnhèraenken, een hèrkennen, een
^nzeivigen met die naklank van 'n
[ferieden, op de maat waarvan al zijn
jjja'en dichten gaat. Men moet mèt hem
jte'ijdenis der stilte" kennen, om toe-
;e verkrijgen tot wat Roland Holst
Redelijk de „grensgebieden" noemde:
(niet der verbeelding, maar van
p;ie zekerheid) tussen een bedorven
ffrifier en een gaaf Weleer-en-Ginds.
|te van de „zwerverszangen" uit zijn
gjijren tracht de dichter in 't huiselijk-
ppjóeeen toevlucht te vinden, van een
•het wederwoord te horen; maar de
&e!i)kheid voor zijn roep doet hem
C dat „het .naar beter is, stille dingen
{TiJten", zich terug te trekken op eigen
die zich van de betrekkelijkheden
.wijd en helder en sterk in zichzelf
pk
p de verzen in dit eerste zo juist
i deel van Hoist's Verzamel-
■b.v.i - gedichten dus der eerste
I-herleest, kan deze levensgang op
ft van het dichterlijk woord volgen:
apg-verrukte levensdrang tot mij-
di herdenken, vergeestelijkte verin-
g dio hem steeds klaarder in bezon-
iftlle klanken doet horen en zeggen
if andere wereld, waarmee hij' zich
-alen weet in schemeruren, wanneer
pd langs zijn glazen deuren gaat
We wind, die van heel ver komt. Met
«verhaal" Is hij welvertrouwd: het
Item telkens weer, dat steden van
tiheid en schoonheid zijn verwoest
fee menselijke ontoereikendheid; Troje
r Helena gaat altijd nog en altijd
s en ongekwetst over het puin
verraden Schoon: symbool van
hoogste waardigheid,
zin verstaan heeft Roland Holst
is meer gegeven dan verzenschoon-
hij herstelde in de eenzame
is van de enkel houdbare en
fBue levenswaarden de menselijke
fflfoid, uitgesproken in de taal der
ïf.d een ^getuigenis, belijdenis,
ter deze ontwrichte tijd nauwelijks
fcorheeft, maar waarin de zuivering,
rsis, besloten ligt, die géén eeuw
t nodig heeft dan de onze.
dan „teruggetrokken op zijn
*ern", heeft Roland Holst zich
«wond van de wereld, beveiligd in
w van schoonheid. Dit dichter-
Bvi?enner maar weinigen zijn
g*. c..aanks alle modieuse „verering"
cSm""igaat hoger' Peilt dieper.'
fPMmst -- wie weet na hoevele
al men deze figuur en dit dich-
jo ak een symbool en wel dat
itoi ,n zichzelf het tragisch
«Jn tijd overwon door de moed
u-"," te™.tot zichzelf, tot de
ffi 2"n Persoonlijkheid,
4* ™n alIa dingen bleef
s"SffJkIonk naar vol-
noemen mag
"i"™" °f an-
>t«(likel„ aagl Van wal
"Sm r"aamheid" noemde,
'nr W S'V1f.rtïginB W0I"dt tel-
J Ro'and Holst
^!ff£Lniel ,e gaan: h« Io°Pt
iSSf eensaamheden, eist
fcbiltrend L' g°0CheIingen en
*W»tXt T™ van ve'erM
!"f"fcTOdtWierdTdeS"'S,e
n«n i, ka- ji *P "JPere
"-dkht™ 'n 2U° Jeugd -
^«"«.iiteHnmön hoogste
P"» e?z« kteo°r °neindia
kon zijn".
1 han nog niet verstaan.
„^ffiEBAG 29 MEI.
S'ttÊÏÏE "Yors'elijk.- -
wOk "Me"s durf te le-
emigran-
K wr;"™"- „xviens durf te le-
4.15, 6.45 en 9.15
cb-tL,ad,(:leine 13"- Luxor: „De
PT \Sen 18 jaar- 2' 4-15- 7 en
Th-o,-nvan jongensstad". 14
Ulaar 9in^Ur ftSPaarne: "De
^•230. 7 en 9.15 uur. Frans
18 jaar, 2. 4.30, 7 en
ZONDAG 30 MEI
I® SAG 31 ««I
aS- en avondvoorstel-
A. Roland Holst.
Maar het antwoord z ij n antwoord
kreeg hij van hoge luchten en wind en zee
en een winterdageraad, waarin de strakke
helderheid tot symbool wordt van zijn
hoogheid en voornaamheid.
C. J. E. DINAUX.
Amsterdamse universiteit
vraagt minister opheldering
Naar aanleiding van de uitlatingen van
de minister van Onderwijs, Kunsten en "We
tenschappen in de vergadering van de
Eerste Kamer waarbij deze bewindsman de
loyaliteit van de faculteit der politieke en
sociale wetenschappen in geding bracht,
hebben rector en de assessoren der Amster-
demse universiteit zich schriftelijk tot de
minister gewend. Zij verklaren dat bedoel
de uitlatingen in hun college ongerustheid,
wrevel en op zijn minst bevreemding heb
ben gewekt en vragen opheldering nopens
de strekking en de feitelijke overwegingen,
welke er toe hebben geleid deze verkla
ringen, zonder nadere motivering, af te
leggen.
VERKEERSSTAKING IN BERLIJN
Het'tram- en métropersoneel van Berlijn,
in totaal 20.000 man, heeft besloten Woens
dag a.s. een staking van 24 uur te houden,
ter ondersteuning van .de eisen met betrek
king tot voedsel en lonen. Het verkeer zal
hierdoor vrijwel geheel worden stilgelegd.
Annie Woud staat nog een
druk seizoen te wachten
Geef jongeren een kans
De Haarlemse altzangeres Annie Woud
heeft zich na de oorlog in het bijzonder
toegelegd op het geven van liederen-re
citals en daarmee de aandacht van het
buitenland op zich gevestigd. In de gezel
lige villa, welke zij in den Hout bewoont,
heeft zij iets verteld over de ervaringen
van haar reizen naar Zuid-Afrika en En
geland, waar zij veel waardering onder
vond voor de vertolking van haar réper
toire, dat zij met voorliefde uit de roman
tische liederenlitteratuur samenstelt. In
Zuid-Afrika werden haar zeer aanlokke
lijke aanbiedingen gedaan om zich daar
voor goed te vestigen, maar de zangeres
voelt zich daartoe niet aangetrokken.
Er is veel veranderd in het Nederlandse
muziekleven, meende Annie Woud. Voor
de oorlog was het seizoen na de opvoering
van de Mattheus Passie zo goed als ten
einde. Nu wacht haar tot Augustus een
groot aantal engagementen, zowel in bin
nen- als buitenland. Behalve in enige re
citals voor de radio, waarbij zij onder meer
op 2 Juli de „Kindertotenlieder" van
Mahler met het Radio-philharmonisch or
kest onder leiding van Albert van Raalte
ten gehore brengt, treedt zij in Nederland
allereerst op in het Holland-festival op 24
Juni in Amsterdam en 25 Juni in Den Haag
met het Concertgebouworkest onder Van
Beinum in de „Walpurgisnacht" van Men
delssohn.
Arnhem hoort Annie Woud op 6, 7 en I
Juli in de Negende van Van Beethoven.
De avond voor de „Walpurgisnacht" is
Annie Woud nog in Parijs, waar zij op uit-
nodiging van de Alliance Frangaise mede- I
werkt aan een avond ter gelegenheid van
het regeringsjubileum der Koningin, die
in de Sorbonne wordt gegeven en zal wor
den bijgewoond door president Vincent
Auriol en vele leden van het Corps diplo
matique. In dezelfde maand zal de zange
res een tournée door Zwitserland maken,
doch bijzonderheden over deze reis waren
haar nog niet bekend.
Na haar vacantie in Augustus vertrekt
Annie Woud op 12 September met de Ko
ninklijke Mannenzangvereniging „Apollo"
onder leiding van de grijze dirigent Fred.
Roeske en met de pianist Willem Andries-
sen naar Scandinavië, waar een program
ma van Nederlandse werken wordt uitge-
gevoerd. Annie Woud blijft in Zweden
voor het geven van liederenavonden.
In October en begin November is de
kunstenaresse de gast van verscheidene
Engelse steden en begin 1949 gaat de reis
opnieuw naar Zuid-Afrika.
Aan het einde van het gesprek deed
Annie Woud een beroep op het Nederland
se kunstleven toch vooral dë belangen van
de eigen jonge kunstenaars niet uit het
oog te verliezen. Volgens haar worden"uit-
gebreide mogelijkheden van optreden ge
boden aan buitenlanders, die lang niet
altijd het peil bereiken van de Nederland
se kunstenaars, welke vaak moeilijk aan
de slag kunnen komen.
Schoenen van de smid
zijn het laatste mode-
ij nieuwtje in West-Duits-
land. De maker is een
metaalbewerker Kuhn
in Hamburg. Geef hem
drie lege conservenblik-
jes (tegen volle heeft hij
ook geen bezwaar) en hij
smeedt u een paar sier
lijke damespumps of
forse herenmolières. De
prijs is gepeperd, een
paar komt op ongeveer
tweehonderd mark, maar
de animo is zeer groot,
omdat lederen schoenen,
in West-Duitsland
zelfs op de bon, haast
niet te krijgen zijn. Het
materiaal is blik voor
j de bovenconstructie, alu
minium voor de zolen
dat de heer Kuhn wel
willend bijlevert en
festjes kunstleer of band
fluweel voor sluiting en
hielband. Op de foto de
schoenen-met-inlevering
tezamen met de benodig
de grondstoffen. Of ze
ook prettig lopen?
VEEL WOORDEN zijn er niet nodig om
de Zwitserse film „Achter de wolken",
die deze week in ons land in circulatie
komt, aan te bevelen.
Immers, de rolprent vestigt op zulk een
overtuigende en vaak aangrijpende wijze
de aandacht van J^et publiek op het veel
zijdige probleem der van huis en haard
beroofde en berooide kinderen in Midden-
Europa, dat geen mens ongevoelig kan
blijven voor het tragische lot van deze
jeugd, wier leven eens en voor altijd ge
markeerd zal zijn door het nummer dat in
concentratiekampen in hun huid gebrand
werd. Vandaar dat de oorspronkelijke titel
ook luidt „Die Gezeichneten", hetgeen de
kern van het verhaal beter weergeeft dan
de verzachtende en oppervlakkig-opti-
mistische Nederlandse vertaling „Achter
de wolken".
Het blijft intussen een opvallend feit.
dat juist Zwitserland, het land dat buiten
de oorlog bleef, sedert het einde van de
strijd in drie grote en zeer geslaagde film
werken de humanitaire vraagstukken van
de oorlog heeft verbeeld.
Vergeleken bij „De laatste kans" blijven
„Marie-Louise" en „Achter de wolken'
ten achter. Men kan in het jongste pro
duct van de Praesens-filmmaatschappij
duidelijk twee perioden onderscheiden,
namelijk die van de documentaire vorm
geving en die van de speelfilm. Deze twee
nu gaan niet onmerkbaar
in elkaar over, zodat een
tegenstelling is ontstaan
tussen de harde werkelijk
heid enerzijds en de rose
fantasie van de scenarioschrijver ander
zijds. Na de navrante opnemingen van dui
zenden verdoolden die alle hoop en ver
trouwen in het leven en in hun omgeving
hebben verloren, nadat ons getoond is hoe
hier kinderen uit Polen, Tsjechoslowakije,
Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Joegosla
vië op een willekeurige plaats in Zuid-
Duitsland tezamen komen met als enige
herinnering het wrede afscheid van vader
of moeder achter het hek van het concen
tratiekamp en vaak zelfs dat nog niet
eens en als enige bezitting wat schamel
lijfgoed, kunnen wij moeilijk geloven aan
dat gelukkige toeval dat het Tsjechische
hoofdrolspelertje weer verenigt met zijn,
moeder.' Natuurlijk komen deze uitzon
deringen voor een op de tien- of hon
derdduizend doch dan had ons dit over
tuigender duidelijk gemaakt moeten wor
den. Nu zien wij het gelukkige einde
trouwens al halverwege de vertoning met
reuzenschreden naderen.
Zo blijven ons dus vooral bij die prach
tige beelden uit het begin, waarin het puin
en de ruïnes van de Duitse steden zo'n
sinistere achtergrond vormen voor al dit
kinderleed en er als het ware de symbolen
van zijn.
Puin en ruïnes: in deze hardvochtige
wereld beginnen millioenen hun leven. Ze
kunnen geen uniform meer zien zonder te
denken aan de SS'er die hun ouders,
broers of zusjes wegsleepte en de trappen
afgooide, zij kunnen geen gas meer ruiken
zonder te denken aan de douchecellen
van Auswitsch, zij kunnen zelfs het Rode
Kruisteken niet meer verstaan omdat het
eens werd misbruikt voor de laatste gang
van hen, die hen lief waren.
Al deze facetten van het werk van de
International Refugee Organisation, van
de UNRRA en ook van de gewone G. I.
werden door regisseur Zïnnemann en zijn
staf op voortreffelijke wijze gerealiseerd.
Voor de hoofdrolspeler een negenja
rig knaapje, had men geen betere typering
kunnen kiezen, evenmin voor de Ameri
kaanse militair in de persoon van Mont
gomery Clift.
Het kippengaas van het concentratie
kamp is op geslaagde wijze als motief
door de gehele film verwerkt. Een prach
tige beeldovergang van dit hek in het wa
ter van de Moldau vormt tevens de inlei
ding tot de speelfilm.
Doch tenslotte kan men deze film niet
meten met de gewone maatstaven van
goed of minder goed in aesthetische zih,
Voor alles is zij een document humain van
de hartverscheurende ellende van de oor
log en daarmee een klemmend pacifistisch
betoog. En voor het werk van de UNAC,
die juist in deze dagen een beroep op ons
doet, kan men geen vuriger pleidooi
isen. J. H. B.
De 9
luzen
Dan maar Carmiggelt. Een klant vroeg
in de bockhandel naar het boekje van W.
Lüth „Habakuk twist met God". Na een
vluchtig inzien legde hij het terzijde met de
opmerking: „Neen. hel lokt me toch niet zo
aan. geeft 11 mc maar het boekje van Car-
miggelt: „Honderd dwaasheden!" (Nieuws
blad voor de bockhandel).
Een der velen.
A. den Hertog. Vrouwen naar
Jacatra - A. W. Sijthoff, Leiden
Amsterdam, de reis naar Indië. Batavia,
Ambon, weer Batavia: aan beweging ont
breekt het niet in de geschiedenis van Aletta
Bruystens, de 17e eeuwse dienstmaagd die
haar jeugdliefde niet vergeten kon. maar
uit nood trouwde met een ander, een pessi
mist, die zij langs de sociale ladder omhoog
inspireerde tot de sport der schepenen van
Batavia toe. Er zijn ook tal van bijfiguren,
het wemelt ervan, en zij hebben allen hun
functie in deze roman: het maken van het
verhaal is het sterke punt van de heer den
Hertog, en hij is vlot en levendig in zijn ver
tellen. Maar het ontbreekt al deze mensen
aan relief; het zijn ruwe personages, echt
pioniers en dan ook meestal outcasts, be
schreven binnen de veilige cirkel van het
milde lamplicht op dc huiskamertafel. De
schrijver kent ze slechts van horen zeggen.
Vandaar ook dat het boek, dat vrij roeke
loos een machtige emotie tot onderwerp
stelt, in zijn laatste hoofdstuk in rook op
gaat. „De held van haar jeugd was een held
gebleventot het laatste toe". Zulke
scholierentaal wordt nog vozer als men ge
lezen heeft hoe die heldhaftigheid zich dan
wel uit.
Al te vlot. cn veel te makkelijk beschrij
vend. mist Vrouwen naar Jacatra dc kracht,
die zijn lezer grijpt. Maar het is ook blijk
baar al een oud werk van de heer den Her
tog en bovendien: wil men eigenlijk gegre
pen worden? Met dit verhaal heeft niemand
moeite, en het is af en toe heus aardig.
S. M.
Effecten- en
Geldmarkt
Acht maanden voor 1000 kilo
bonloze boter
Voor de economische rechter te Maas
tricht heeft terecht gestaan de 40-jarige
bedrijfsleider van een zuivelfabriek in
Reymerstok, die van October 1946 tot
Maart 1948 meer dan 1000 kilo boter heeft
verkocht, zonder dat daarvoor bonnen
werden aangenomen. Deze omzetten wer
den ook niet in de boeken verantwoord.
Bovendien waren er andere fouten in de
boeken van het zuivelbedrijf ontdekt. De
ambtenaar van het Openbaar Ministerie
heeft tegen de bedrijfsleider acht maan
den geëist onder mededeling, dat er nog
verschillende andere zuivelfabrieken zijn,
waar dezelfde knoeierijen gepleegd wor
den en dat daarnaar een streng onderzoek
zal worden ingesteld. De economische rech
ter heeft verdachte veroordeeld tot acht
maanden gevangenisstraf, waarvan vier
maanden voorwaardelijk met een proef
tijd van twee jaren.
Er zijn tot dusver blijkbaar geen facto
ren, die de effectenbeurs uit haar lethargie
kunnen opheffen. Of er Amerikaanse ef
fecten zullen worden gevorderd en daar
voor herbelegging zal moeten worden ge
zocht, of er gunstige jaarverslagen worden
gepubliceerd en hoge dividenden worden
uitgekeerd en door de jongste koersdaling
het rendement van vele aandelen aanmer
kelijk is verhoogd, dit alles wordt geneu
traliseerd door de bijzondere heffingen
van de fiscus zodat de gelden voor aan
koop van effecten en het deelnemen in
nieuwe emissies naar het zich thans laat
aanzien meer en meer gaan ontbreken.
In financiële kringen is men niet erg te
spreken over de afwikkeling van de geld
zuivering, waarvoor de minister thans een
ontwerp van wet heeft ingediend. Hiervoor
is in het begin van dit jaar een beschik
king verschenen, waarbij ten aanzien van
de geblokkeerde gelden werd bepaald wat
met die gelden kan worden gedaan, nadat
ze van een geblokkeerde rekening (voor
zover meer dan 500) met toestemming
van de belastingdienst naar een optiereke
ning zijn overgebracht. Van deze optie
rekening mag in de meeste gevallen ten
hoogste 3500 naar een beleggingsreke
ning worden overgeboekt, ten laste waar
van bepaalde belastingen mogen worden
betaald. Het resterende bedrag komt in vijf
jaarlijkse termijnen, voor het eerst op 1
Juni 1948 vrij. In de beschikking was be
paald dat voor het.,restant van de optie
rekening door de minister effecten zouden
worden aangewezen. Ook koncjen daarvoor
3 pet. investeringscertificaten worden
gekocht thans ook 3 1/4 pet.
welke geleidelijk in vijf jaar verhandel
baar zouden worden gesteld. Deze certi
ficaten hebben een looptijd van 20 jaar,
maar de aflossing begint eerst op 1 Januari
1959. De eerste tien jaar vindt dus geen
aflossing plaats.
In het wetsontwerp, dat nu verschenen
is, komen enkele wijzigingen voor, waar
van de voornaamste is dat de minister geen
effecten zal aanwijzen, welke voor 't saldo
der optierekening kunnen worden gekocht,
zodat de houders van geblokkeerd geld,
dat niet voor belastingen kan worden ge-
TEGEN PUNEN EN GRIEP
2C TABLETTEN I 075
(Adv.
Over Muziek
ADOLPHE SAX
Zou de uitvinder van de saxophone ooit
vermoed hebben dat zijn nieuwe instru
ment zó verbreid en populair zou worden
als thans het geval is? De ontwikkeling
van de jazz-muziek heeft voor sommige
blaasinstrumenten, zoals trompet, trom
bone, clarinet en vooral saxophone een
muzikale zijweg geopend, die de oorspron
kelijke bouwers dezer instrumenten zich
nooit hadden kunnen voorstellen. Zeker
is het dat de virtuositeit in het bespelen
dezer instrumenten geraffineerd gewor
den is; maar het is niet met gelijke zeker
heid vast te stellen, dat de toepassing dezer
virtuositeit evenzeer een artistieke voor
uitgang betekent. De artistieke toepassing
van alle instrumenten is namelijk niet
alleen afhankelijk van de bespeler, maar
ook van de muziek die voor het instrument
geschreven wordt. De jazz-muziek heeft
een bepaalde algemene geest, een soort ziel
als ik het zo noemen mag die uit alle
samengebrachte instrumenten duidelijk
spreken moet. Dat eigenaardige wezen zou
men in twee hoofd-elementen kunnen ver
delen: het instrumentdie gezang en de
rhythmische dynamiek; het harmonische
element reken ik dan tot de volledigheid
van de melodie. Nu is het curieus dat bij
de jazz de virtuositeit bij de bespeling
der genoemde blaasinstrumenten een ont
wikkeling van de techniek dezer blaas
instrumenten betekent, maac. meteen in de
praktijk een zekere veralgemening in het
muzikale wezen dier instrumenten mee
brengt. Ik zou te ver gaan als ik beweerde,
dat de verschillende blaasinstrumenten in
het jazz-orkest hun eigen aard geheel ver- j sommige blaasinstrumenten: hij werd ge
loren, maar het is zeker onweersprekelijk boren in Dinant, aan de Maas, op 6 Novem-
dat zij alle aan een gelijksoortig karakter ber 1814. Hij was de zoon van een instru-
moeten beantwoorden. Zij wedijveren in I mentmaker en leefde van kindsbeen af in
de uitdrukking van hetzelfde wezen der
muziek, zij het dan zonder hun aard te
verliezen, maar zij contrasteren niet in ar
tistieke zin. Dit is afgezien van andere
fundamentele verschillen een groot on
derscheid met de betekenis der instrumen
ten in de zogenaamde klassieke muziek. De
muzikale wetgeving voor alle instrumen
ten bij de jazz is het wezen van de jazz,
terwijl de wetgeving bij de klassieke mu
ziek o.a. ligt in het contrasterende verschil
der instrumenten, zoals dit bepaald wordt
door artistieke regie van de componist, die
deze regie organisch heeft vastgesteld op
het grondplan van zijn gedachten, zijn
fantasie, zijn gevoelens, enfin op het inner
lijk geheel, waaruit het toneelspel der
compositie is voortgekomen.
Er is een algemeen wezen in de jazz, er
is geen algemeen wezen in de zogenaamde
klassieke muziek, ook niet in de modernste.
De jazz is een geraffineerde beantwoording
van een algemeen levende gesteldheid on
der de mensen, waarover men zeer strijden
kan: de zogenaamde klassieke muziek, ook
de modernste, kent geen eis of behoefte tot
algemene actuele beantwoording, zij ont
staat uit de telkens wisselende behoefte tot
uiting der persoonlijké kunstenaars en
spreekt dan tot de muzikaliteit van allen,
die van nature verlangen naar muzikale
mededelingen. Ik erken wel een onder
scheid bijvoorbeeld tussen jazz en swing,
maar aan het fundamentele wezen kan dit
niets afdoen. De algemene jazz-muziek
vervangt geen seconde het wezen der zo
genaamde klassieke of moderne muziek;
zij verschillen in de grond, op de grond en
boven de grond.
Maar om terug te komen bij de oude
vriend Aldolphe Sax, die van zo grote be
tekenis was voor de ontwikkeling van
de interessante werkplaats van zijn vader.
Adolphe moet reeds toen hij twaalf jaar
oud was zelfstandig gewerkt hebben en dit
betekent veel voor allen die weten, welk
een verantwoordelijk werk het is instru
menten in eerste aanleg te bouwen. Om
een of andere reden verhuisde de familie
Sax naar BrusseL Daar zond de vader de
scherpzinnige jongen naar het Conserva
toire om er verschillende blaasinstrumen
ten te leren bespelen. Hij studeerde met
bijzondere voorliefde clarinet en werd
reeds tijdens zijn studiejaren een virtuoos.
Hij had de typische, klassieke liefde voor
het instrument; als hij sliep droomde hij
er van en als hij waakte streefde hij er
naar, zijn dromen in vervulling te doen
gaan. Een van zijn eerste uitvindingen be
trof de verbetering der basclarinet, die in
die dagen nog lang niet de milde en toch
krachtige schoonheid had„ waardoor het
instrument zich in onze dagen onder
scheidt. Hij was van zijn vondst vervuld;
hy toonde belangstellenden een nieuwe cla
rinet met zes kleppen en een zeer ver
nieuwde bas-clarinet. Intussen kwam hem
nog een andere, nieuwe klank voor de
geest. Allerlei proeven leidden in 1846 tot
de definitieve samenstelling van een meta
len instrument met vele kleppen. Hij
noemde het „Saxophone"; deze benaming
behoeft geen toelichting.
In Brussel vond het geheel nieuwe in
strument minder belangstelling dan de
verbeteringen aan de clarinet. De onder-
riemende Sax trok er daarom op uit en
ging naar Parijs. Daar zou hij door veel
roem worden geëerd en gesteund, maar
ook door zorgen worden geplaagd. Er was
aanvankelijk veel aandacht voor zijn uit
vinding cn hij werkte met veel enthou
siasme. Toen enkele slimmelingen meen
den, de kunstvaardige man te kunnen ex
ploiteren, dreigde er gevaar Sax begreep
dat men hoopte, het geheim van zijn vin
ding te veroveren. Hij doorzag de schijn
heilige belangstelling en mer^ kreeg geen
kans. Sindsdien veranderde veel vriend
schap in vijandschap. Intussen had hij een
zeer belangrijke steun aan de waardering
van musici als Berlioz, Meyerbeer, Am-
broise Thomas en anderen. Bij hen moet
ook de toen zeer bekende en vooruitstre
vende dirigent Habeneck genoemd worden.
Toen componisten en dirigenten toonden,
dat de saxophone voor hen muzikale be
tekenis had, streefde de uitvinder naar een
vermeerdering van het instrument in ver
schillende stemmingen. Zo kwamen op den
duur tot stand de sopranino, de sopraan,
de tenor, de bariton, de bas, de contrabas
en zelfs een sub-contrabas; en hiermee was
bereikt, dat de edele en zeer gevoelige
sonoriteit van de saxophone over een zeer
uitgebreid gebied van registers kon klin
ken. Sax behield bij de sopraan-stemmin
gen de gestrekte vorm der clarinet; voor
de lagere stemmingen was een ombuiging
van de beker nodig.
Bizet heeft in een der delen van zijn
„Arlésienne"-muziek een zeer mooie pas
sage voor saxophone geschreven. In een
bepaald fragment van de opera „Hamlet"
van Thomas komt een fraaie aanwending
van het instrument voor. Sindsdien werd
de nobele en tegelijkertijd sensitieve klank
van de saxophone door verschillende com
ponisten vereist. Een der nieuwste en
mooiste toepassingen kunnen wij horen in
het Concerto pour Saxophone met orkest
begeleiding van de Franse componist
Jacques Ibert.
De verdienste van Adolphe Sax bleef niet
beperkt tot dit instrument. Wie de opera
„Le prophéte" van Meyerbeer leest leert
daar de eerste toepassing van de familie
der zogenaamde saxhoorns kennen. Na de
dood van de uitvinder (in 1894 te Parijs;
hij werd dus tachtig jaar), werden zijn
instrumenten in verschillende détails her
zien. HENDRIK ANDRIESSEN.
bruikt, in de meeste gevallen op de in-
vestenngscerütieaten zijn aangewezen.
Tegen deze afwikkeling van de geld-
zuivenng zün bezwaren gerezen omdat zij
n feite geen afwikkeling, maar een ver-
lenguig der geldblokkade is en het niet als
billijk wordt beschouwd, dat iemand, die
aan znn fiscale verplichtingen heeft vol-
waüLJL0? "le.' de vr'ie beschikking over
tjn geld krijgt. Door aankoop van investe-
rmgscert.ficaten blijft „iet alleen iet geld
nog geruime tijd geblokkeerd, maar ook
inffff-f *en T' denkbeeldig koemrisi™
op. zodra z(i met meer voor belastingdoel-
einden worden gekocht en aan de invloed
itand nnri wijziging in de rente-
stand onderworpen zijn.
m^rHiS d°?r sommtèen op gewezen dat
tüÜ aankoop van Investeringscertifica-
en geen haast behoeft te worden gemaakt
ripronr dtSt0k achter de deui" d«t saldi
dei optierekening, waarover op een nader
nict is aan
r„ 'jk schatkist moeten worden overge-
dragen, waarvoor dan to zijner tijd obliga
ties van een Nederlandse Staatslening
mêShr onlvan®e'1' Zl>a's in een special!
i?Sn u, Jan ministerie van Finan
cien is medegedeeld, kan deze regeling
m. W81v ",g lred™ foor de desbetref-
tSd ErTd g8ni,bii de wel zijn bekrach-
if 1 alles voor te zeggen om in
Shied0Vf te wachten lotdal zulks is ge-
Swin ng6Zlen waarscbijnlijk tegen het
ontwerp bezwaren zullen worden inge-
vS d.' VT rege"s het feit dal ten biste
van de optierekening geen effecten mogen
wor en gekocht en niet op nieuwe emissies
kan worden ingeschreven.
De minister meent dat van een eenzij-
dige marktpositie als gevolg van gefor-
Stinger: d00r aan^genen^n de
belastingen nog geen sprake is. maar het
beursverloop van de laatste weken wijst
grotpghpHeStelde ri.chting- Nu ongetwijfeld
giote bedragen vrij geld voor belastingen
tairfhpS be<h0pft het geen mone'
i- j op te leveren als de ge
blokkeerde gelden, na afdoening van fis—
ontn)ne"P ngen" ten beh°eve van d®
ontplooiing van handel en industrie kun
nen worden gebruikt.
Insluiper nam een mantel
en ook de kapstok mee!
•s nacht?» °P Zo°mse ogen ten hielden
mi i? m?n, aan' die eo" damesman-
en een kapstok bij zich droeg! Hij be-
weerde deze in een park te hebben gevon-
ke a™ ,i?a TaSr dat geloofde de ster-
iari?!^ gülg de man. de 36-
hlüt e naar het Politiebureau. Daar
was Tid?t ?'J-n afb|ad nie' onbeschreven
was. jmst emge weken ge]eden a B
de gevangens ontslagen.
h„D« ™?n- di? vele laren in de gevangenis
heeft doorgebracht, bekende op zeven
?in Jak!6 ?eb,b!n ingebroken met behulp
tw?=w sleutels. In totaal maakte hil
n? t iSSe" e"ige Portemonnaies buit
rechfnvo??? ?oederen konden alle aan ds
rechtmatige eigenaars worden terugbezorgd,
„Zevenbergen zal vergaan,
de Lubbekenstoren blijft beslaan..."
Tijdens werkzaamheden aan de riolering
kelv„ermïeTnahebben arbeidars da
kelvormige fundamenten van een toren
o'd» kiegt r men in de nabijheid enige
kruiken vond, die ais vroeg-middel-
eeuws werden herkend, vermoedt men da
fundamenten van de „Lubbekenstoren" to
hebben blootgelegd, dië ecn deffnS
rens van Nederland zou zijn geweeste! d£
emge vermaardheid geniet dSor de lerend!
f da Zevenbergse zeemeermin,
in 1421 zou er namelijk in een der zeven
havens van Zevenbergei, dat toen nog S3
de oever van het Hollands Diep lag? ee!
zeemeermin verschenen zijn, die het vnlir
waarschuwde, dat Zeve„b?rg7n zou
h,m3ar dat da lubbekenstoren een
d! ze!vaaerder?US' di?nde aIs baken
Lubbekenstoren niet kon overwinnen Toen
wffV he' ,and 0Pniauw op het water
7?? gevonnen en door de inpolderingen
h? u g.en vele ki'ometers van het wa-
!ee! d?e'?s^"!gCn4deed de Lubbekenstoren
T f hAan het einde van de ISe
brekenT bouwwerk dan ook afge-
