Mysteries over sardientjes
i,el
ir«»«enen:
OLD CLOTHES NEW
Engeland realiseert zich tekortkoming
Gevangenis van Leeuwarden biedt
mogelijkheden voor reclassering
De beschuldigingen tegen P. N. Menten
Hondenvergadering op het HBS-terrein
Q Kort en BondigJ
eltï.«rS"iioor de sardines naar
ï£SOceaan-water vluchtten, grij-
■1 theorieën wel zowat m elkaar.
•JU massa's sardientjes, thans dus
verschijningen Dit jaar is de
Srmeide thconeen echter min of
Se hodem ingeslagen door een tweede
Sr er is plotseling veel sardine op
Stand »an de wal en de grote vis,
jprakelök werd geacht voor haar
ffi, blijft weg- Een Amerikaanse
5,„maatschappij gaat er deze zomer
Si thans lente in Zuid-Afnka) een
i,l onderzoekings-schip heensturen
„l,t naadje van de kous aan de weet
dotten, ^aIvig en tonjjn winstgevend.
Mrüens schijnt de walvis-vangst in de
tat van Kaap de Goede Hoop vrij veel
„«'op te leveren: dit jaar werden er
itminder dan 800 walvissen buitgemaakt
in au weinig omvangrijke expeditie, die
de Zuidpunt van Afrika uit opereerde
a je naburige wateren. Wij spraken van
kleine expeditie en het volgende be-
I hoe primitief men daar te werk gaat:
Vwrak van een gezonken stoomscheepje
Kt»
DÉRDAG
30 SEPTEMBER 1948'
ÏJMUÏDER COURANT
ROM KAAP DE GOEDE HOOP
lê
en goede vooruitzichten voor tonijn-vissers
;0rika grijpt zijn kans
ge plannen die ook van
«d"1 .tide in vérgaande staat van
verkeren, ten aanzien van
j Afrika ie vestigen „verre v,s-
„lins verkeren,
"^.''.^onsérUnfabricken aan de
rnct.e'SC"ionkere werelddeel'
is liet
gaan, wat op dit mo-
vissertt om
éita nit Zuid-Afrikaanse hron
i1»'' M een MlüMl. waaraan wij het
van Natal hebben een heilig
zeemonsters" die op de Mo
ei*1 mom naar de kust afdrijven en
overtuigd, dat deze grote
-'li' vermoedt hier met afgedwaal-
«"'f te doen te hebben) aanspra-
voor het verdwijnen van de
veelheden sardines, die in vroeger
al contreien voorkwamen. Dte
welke ter hoogte van Durban het
(*R „ven aan een florerende klem-
ziin overigens toch myste-
!*^i en- vele theorieën zijn omtrent
reeds opgesteld, maar geen en-)
ïrj<°hewèzen met de werkelijkheid
ff overeenstemming te zijn. Men
0Z, de sardines door hun veel
,'i'iaiiden naar het open water wor-
fSB.lS om daar een prooi te wor-
lp dierlijke jagers. Ook wordt wei
.v,tan de 0 J Eiio in ioR9
'een aardschok, die in 1932
rtin°0m«e'vïng ïlkat^reep, voor een deel
Sk was voor he ult£tei7eï\v?n
- r langs de kusten van Zuid-Afrika
in na deze natuurramp inderdaad
daar .A.iv,rïon dichter bij de kust
SCHEEPVAART
jDj NEDERLAND Lawak, 29 Sept. te
toein van Rastanura naar Koweit. Manoe-
ia 27 Sept. van Singapore naar Batavia,
ïablan, 28 Sept, v.qn Djeddah naar Suez,
tak28 Sept. van Batavia naar Singapore.
;tjj yin OliienlAniov.elL. 28 Sept. Gibraltar.
1;^, naar P'öit Said, Sumatra, 28 Sept. van
JJsisrs naar Port Said,
WIJSMULSR Sleepboot Hector vertrok
jj sept, van Allao naar Rotterdam met een
yiiiöVD2rtui? «p sl°eptouw.
XON.HOLL. LyzOVD. - Delfland, 28 Sept.
ra Amsterdam r.sar Hamburg.
K.X.S. M. Delft, 28 Sept. van Cristobal
Curacao naar Madeira. Helena, 28 Sept. v.
Cristobal te Curasao naar Trinidad. Ilos, 28
Sept. van Gothenburg naar Halmstad. Niobe,
3Sept. van Amsterdam naar Helsingfors.
fetes, 2? Sept. van Porto Montt naar Mon-
Meo, Orpheus, 28 Sept. van Venetië naar
Iriêst. Pericles, 28 Sept. van Santiago de
C;ce te Rotterdam naar Amsterdam. Schie,
3Sept. van Porto Plata te Antwerpen naar
•sterdam.
GRUNO. - Fiducia, 28 Sept. v, Sunderham
a Amsterdam. Martha, 28 Sept. te Lübeck
Rostock. Wilda, 28 Sept. van Maassluis n.
ten, Zeester, 28 Sept. te Grangemouth v.
Soreham.
OCEAAN, Agapanos, 27 Sept. te Aden
ïur Amsterdam. Phrontis, 28 Sept. van Am-
wiam naar Montreal, Polydorus, 26 Sept. te
fabaja naar Amsterdam. Polyphemus, 26
S»t, Ie Belaw'an naar Makassar. Rhesus, 27
&jt van Aden naar Amsterdam.
Grote vaart,
favain, 25 Sept. van Buenos Aires te
Effifkong. Borneo, 24 Sept. van Singapore
a Bombay, Breda, 24 Sept. van Mollando
!sr Arica. Colytte, 27 Sept. van Gibraltar n.
felva. Galilea, 27 Sept. van.Martinque te
Sippe, Ittersum, Rotterdam—Calcutta 27
X!!. van Colombo. Stanvac Djirak (t), 23
■Xf'tte Singapore. Stanvac Talang Akar (t),
SSept. te Singapore- Ternate, 25 Sept. van
Man naar Makassar. Tjipondolc, 24 Sept.
'^Singapore naar Fremantle. Alcyone, 28
van Jucaro" naar Gienfuegos. Alphacca,
••Sept. van Amsterdam te Rotterdam. Ka-
Onnes, 27 Sept. van Semarang naar
Miavia, Langlee Seott, RotterdamJapan 26
«Me Manilla. Loppersum, 27 Sept. van
«po naar Bona. Notos, 28 Sept. van New
iek naar Fort Lib'erte.
Kleine vaart,
«lima, 26 Sept. van Antwerpen te Cole-
t~'- Att S, 27 Sept. v. Delfzijl naar Emden.
W6Sept. v. Emden te Grangemouth.
v'?1 van Dublin naar Rotterdam.
jSP.27 Sept. van Blyth op de Tham'es.
v:.r e;,L^ep'" van Grangemouth te Visby.
«,27 Sept. van Emden naar Leith. Not-
K' o26 Sept' van Harlingen te Goole.
a Sept. van Grangemouth te Stoclc-
-•si. Seaham, 28 Sept. van Amsterdam te
%n. Bernina, 28 Sept. van Duinkerken
«Antwerpen. Hast 4, 27 Sept. van Kopen-
"8ar Gothenburg. Lapania, 27 Sept. v.
..•Mcrdam. Nijenburgh. 28 Sept.
sK(^1 naar Rotterdam. Rapid. Rot-
Wtoekholm, pass. 27 Sept. Holtenau.
lJ?' 27 Sept. te Gefle. Rijnhaven. 26
wc ?blanca naar Bordeaux. Terafire
-- Sept, van Gent te Helsingfors.
s.. m Sleepbedrijf.
W?',lger en bak, IJmuiden—Cork,
sfiti oul11, Ganges met bagger-
b n,Llepl' van Port Said naar Port de
27 Sept. van Rotterdam te
ES ,Maas met Sleepboot no. 16,
ibansand-Antwerpen, 25 Sent, te Rot
ten ti.i e met bok ..Bevrijding", Rot-
-"-Belawan, pass. 25 Sept. Ceylon.
'v September kwamen de haven
n: Suomen Nijto van
5vanri, van Hamburg. Talthy-
W°!: Irwc11 vm Goole, Horst
,;®«csbm T VSn Goole' Veenenburgh
HÏ2 aiïus van Rotterdam.
%Mai' 7ftufin: ^e^Band naar Hamburg,
'i: Speedu.0n mp^ Capella naar Antwer-
Schotlnnl "rar Karel Doorman
ki Astra nia.. n v?rg SeSreH naar Kö-
'^Echci naa? n u f' Thor naar Hotter-
15.24 uur.
wordt in het plaatsje „Donkergat" gebruikt
als aanlegsteiger.
Inmiddels zoekt men ook meer Zuidelijk
naar mogelijkheden, om de onontgonnen
wateren van de Atlantische Oceaan in ex
ploitatie te nemen: pas geleden is er een
vertegenwoordiger van een Zuid-Afrikaans
visserij-syndicaat van Sint Helena terug
gekomen met de mededeling, dat dit
eilandje zeer geschikt was gebleken voor
het vestigen van een visserij-basis, die zich
in het begin voornamelijk met de vangst
van tonijn bezig zal houden. Zoals men
weet is tonijn, die sporadisch ook bij ons
ter markt komt, een uiterst kostbare vis
soort.'Deze tonijn bevolkt echter in grote
getale de wateren rond Sint Helena en het
syndicaat hoopt de wereldmarkt met deze
„fijnvis" te bedienen, wanneer een te bou
wen koelhuis en een conservenfabriek ter
plaatse gereed gekomen zullen zijn.
Ons SPECIAAL SYSTEEM
DRY CLEANING
voldoet een ieder, ook voor Uw
garderobe
Laat nu Uw winiterklednng CLEANEN.
Chem. reiniging
KONINGSPLEIN 10 - TEL. 4886
Militair lesvliegtuig
neergestort
Twee inzittenden gedood
Gistermorgen omstreeks half twaalf is
op een weiland onder de gemeente Boxtel
een militair lesvliegtuig, afkomstig van het
vliegveld Gilze Rijen, neergestort. Beide in
zittenden werden gedood. Omtrent de oor
zaak van het ongeluk is nog niets bekend.
De inzittenden van het militaire lesvliegtuig
waren de officier-vlieger tweede klasse C.
Velders uit Den Haag en de mati'oos P.
Nicolai uit Hilversum.
C. M. Velders kwam als adspirant-offi-
cier-vlieger in dienst bij de Marinelucht
vaartdienst in Indonesië. Na het einde van
de strijd tegen Japan week hij uit naar
Australië en vandaar ging hij via Amerika
naar Engeland. Met het 321ste (Dutch
R.A.F.-squadron is hij vervolgens op1""
Cocoseiland gestationneerd geweest. In Fe
bruari 1946 kwam hij terug in Soerabaja.
In October 1946 ging hij naar Nederland,
waar hij een instructeurs-cursus volgde te
Woensdrecht. Hij was daarna als instruc
teur verbonden aan de vliegeroplèiding te
Gilze-Rijen. Hij was 33 jaar, gehuwd en
woonde te 's-Gravenhage.
Matroos P. Nicolai is in 1925 te Soerabaja
geboren. Hij kwam in Juni 1947 in dienst.
Hij werd als leerling onderofficier-vlieger
bij de vliegeropleiding te Gilze-Rijen ge
plaatst.
Geldleningen van Haarlem
B. en W. van Haarlem delen aan de raad
mede dat zij aanbiedingen hebben ontvan
gen voor twee geldleningen onderschei-
delijk groot 500.000 en 200.000, op on
derhandse schuldbekentenis, a pari, tegen
een rente van 2y2% en een looptijd van
9 en 10 jaar.
Het college stelt voor op die aanbiedingen
ha te gaan. Het geld zal gebruikt worden
om een gedeelte van de vlottende schuld te
consolideren en tot aflossing van het
restant van voorschotten van het Werk
fonds.
Jonge vissers zijn slechts aan te trekken
door een zekere toekomst
Nederlandse visserij is niet de enige, J „recruten" voor de Engelse visserij zal
ii vf,nT.4fl,...niy I r» Ir n vxa nou V» TV» of lflinDPI) lflpPT' TTlflVpri. (Iflt dODT de
De
die bij voortduring te kampen heeft met
een gebrek aan arbeidskrachten; ook Enge
land kent dit vervaarlijke probleem, dat
aan de overkant nog versterkt wordt door
de snelle uitbreiding van de vloot. Dat
het vraagstuk ook daar het zwaarst weegt
voor de tussenboten behoeft voor ons,
IJmuidenaren, geen betoog. „Fishing News"
heeft in. het laatste nummer enige aandacht
besteed aan deze zaak, zulks naar aanlei
ding van het feit, dat het Cornwall Sea-
Fishéries Committee tijdens 'n vergadering
de kwestie op de agenda heeft geplaatst.
De vervanging van de oudere mensen op
de vloot door frisse krachten baart enorm
veel zorgen, ondanks de hoge verdiensten,
die zich nog wel een paar jaar zullen voort
zetten aldus het blad. Ter illustratie
vertelt men, dat er slechts 8 lichtmatrozen
onder de 18 jaar in de hele visserij van
Coi'nwall in dienst zijn, een cijfer, dat dui
delijk de bemannings-moeilijkheden van
de naaste toekomst naar voren brengt,
Tijdens de bovenaangehaalde vergade
ring, vroeg de commissie zich af,- of de,
ouders van toekomstige vissers de inte
resse voor de visserij hebben verloren,
zonder beletselen te zien om hun zoons in
de industrie te plaatsen. Daarop voort
bordurend neemt men aan, dat de belang
stelling voor de visserij eigenlijk al'op de
lagere school gewekt zou moeten worden
opdat de jeugd na de lagere school min
of meer „rijp" is .voor net zeemansleven
tenminste in de kuststreken.
Angst voor de toekomst.
Daarbij vërheelt men zich niet, dat wel
licht de grootste angst van de ouders ligt
de onzekerheid der toekomst: over
het algemeen is de mening nog blijven
hangen, dat het leven aan boord een kans
spel is zonder sociale zekerheid of techni
sche kennis als basis. Men komt dan ook
tot de conclusie en deze is voor Neder
land zonder meer van toepassing dat
slechts een gegarandeerde toekomst nieuwe
Amsterdam-Rijnkanaal
niet in 1951 gereed?
Voor 1949 7 millioen minder
beschikbaar gesteld
Naar aanleiding van vragen van het
raadslid Le Cavelier (V.V.D.) over de door
het rijk voorgenomen bezuiniging bij de
aanleg van het -Amsterdam-Rijnkaiaaal
hebben B. en W. van Amsterdam medege
deeld, clat voor 1948 12 millioen voor deze
werken beschikbaar is gesteld, doch da"t op
de begroting 1949 5 millioen hiervoor is
uitgetrokken.
J. en W. verwachten dan ook een ver
langzaming van het tempo van uitvoering
en twijfelen er aan of de verbinding in
1951 gereed zal zijn, hetgeen wel het geval
zou zijn geweest, indien het werk in het
zelfde tempo was voortgezet. De gemeente
Amsterdam is in dit voornemen niet ge
kend en heeft dus geen advies kunnen uit
brengen. B. eiriW. hebben daarom een on
derhoud aangevraagd met de minister van
Waterstaat. „H^t zo spoedig mogelijk tot
stand komen van de verbinding met het
achterland is een levensbelang voor Am
sterdam. Wij zullen niets ongedaan laten,
om dit in veiligheid te brengen", aldus
verklaren B. en W.
BINNENGEKOMEN EN VERTROKKEN
VISSERSSCHEPEN
29 September binnen:
IJM 9, Haarlem, rederij de Vem, met
haring, 23 Sept. vertrokken.
IJM 61, Mary, rederij de Vem, met haring,
20 Sept. vertrokken.
IJM 117, Prinses Beatrix, rederij Hilda, met
haring, 22 Sept. vertrokken.
IJM 95, Maria, rederij de Daad, met haring,
20 Sept. vertrokken.
29 September naar zee:
IJM 183. Vikingbank; "IJM 28, Gerberdina
Johanna; IJM 58, Amsterdam; KW 134, Kat
wijk II.
VISSERIJBERICHT SCHEVENINGEN
Binnen van de haringvisserij de SCH 402
met 40 last, SCH 229 met 39 last, SCH 302
met 47 last.
Besomming logger verse haring en verse
vis: van 27 September SCH 23. met f4800.
JUBILEUM C. WILLEMSE
Morgen, 1 October, zal de heer C. Willemse
vijf en twintig jaar in dienst zijn van de
polder. Velserbroek als machinist van het
poldergemaal.
kunnen klaar maken, zoals dat door de
industrieën al lang is ingezien.
Tijdens de discussies, die over deze veel
zijdige kwestie los kwamen, werd de op
lossing, die er in België voor gezocht wordt,
ter sprake gebracht en tegelijkertijd wees
men op de voorzieningen van het Poolse
gouvernement. Tenslotte komt men tot de
overtuiging, dat het wel heel jammer is te
moeten bekennen, dat Brittannië, het land
waar de meeste moderniseringen der vis
serij vandaan komen, zo bitter weinig voor
de vorming van nieuwe vissers doet.
In de Mededelingen voor de groep Haar
lem, Leiden en 't Gooi, in het Algemeen
Doopsgezind Weekblad geeft mr. Th. F.
Raedt, voorzitter van de Keclasseringsraad
te Haarlem een belangwekkend verhaal
omtrent een bezoek, dat hij heeft gebracht
met enige Haarlemse reolasseerders aan de
strafgevangenis te Leeuwarden, naar welke
gevangenis zoals bekend uitsluitend gevan
genen worden gezonden, die een straf van
5 jaar of langer moeten uitzitten. De ge
vangenen daar zitten niet in een cel, doch
verblijven in gemeenschap.
Schrfjver doet opmerken, dat de gevan
genis te Leeuwarden voor de reclassering
veel meer mogelijkheden biedt dan de an
dere gevangenissen. De lange duur van het
verblijf biedt meer gelegenheid om reclas-
serend óp een gevangene in te werken en
om hem bijv. een vak te leren, dat hij la
ter, na zijn invrijheidsstellhag kan gaan
uitoefenen. De eerste indruk, die de gevan
genis te Leeuwarden bij het betreden
maakt, is die van een grote kazerne, welke
zich alleen van een gewone kazerne onder
scheidt door de maatregelen die genomen
zijn om ontvluchting te voorkomen.
Het eerst werden we geleid, zo vertelt
de heer Raedt, naar cfte kerkzaal, welke
tevens voor lezingen, muziekuitvoeringen
en dergelijke ontspanning gebruikt kon
worden. De preekstoel was kunstig ver
vaardigd door gevangenen en ook de lamp,
van een oud wagenrad gemaakt, was een
artistiek stukje werk, dat de gevangenen
zelf hadden vervaardigd. De katholieke ge
vangenen hadden een eenvoudig, doch zeer
smaakvol altaar gemaakt en een artistiek
crucifix. Het spreekt, dat de waarde van
een en ander voor de gevangenen werd
vergroot, door de gedachte, dat zij dit alles
zelf hadden gemaakt. Het geheel maakte
een prettige en stemmige indruk.
Daarna is de autoherstellingsplaats be
zocht. Versleten autos of wagens, welke
door een ongeval waren beschadigd, wer
den daar hersteld door de gevangenen er
verlieten als nieuw de werkplaats. Niet
alleen werden de. motoren geheel in orde
gemaakt, doch ook de bekleding van het
inwendige werd er geheel vernieuwd
daarna werden de wagens geheel gelakt of
gespoten. De sfeer was geheel die van een
gewone werkplaats en hier ervoeren we
voor het eerst de zegen die normale arbeid
ook aan een gevangene kan geven.
Verder is in deze gevangenis ook een
zadelmakerij, een drukkerij een boekbin
derij, een weverij, een timmermanswerk
plaats en een meubelmakerij, alles voorzien
van behoorlijke machines en gereedschap
pen. Overal werd met ijver en belangstel'
ling gewerkt. Nog was er een grote biblio
theek, een schoollokaal, waarin toen enige
minder ontwikkelde gevangenen les kregen
van een medegevangene in de beginselen
van de Nederlandse taal, een ziekenzaal en
op het dak een openlucht-sanatorium.
Hoe die in de dagvaarding geformuleerd zijn
Wij deelden in ons vorig nummer mede
dat op 28 October door het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam de zaak behandeld
zal' worden' tegen P. N. Menten uit Aef-
dénhoüt.
Bij dagvaarding worden hem drie feiten
ten laste gelegd.
le. dat hij in Krakau of Lemberg in de
maand Juli 1941, als Nederlander, weten
de dat Duitsland in oorlog was met Neder
land, vrijwillig in Duitse krijgsdienst,
althans in staatsdienst of publieke dienst,
getreden is, namelijk bij een onder bevel
van de Duitse generaal of kolonel E.
Schöngardt staande zogenaamde Einsatz-
gruppe van de Sicherheitspolizei, althans
bij Sicherheitspolizei of de Sicherheits-
dienst, in elk geval bij een onderdeel of
orgaan van de Duitse weermacht of van
de Duitse politie, of van de Duitse staat.
Subsidiair ter zake, dat hij in Polen in
of omstreeks Juli 1941, als Nederlander,
ten voordele van de vijand als „Sonder-
führer im Stabe des höheren SS und Poli-
zei-führers", in de rang van, althans over
eenkomende met die van Haupt-Schar-
führer, althans als lid van de staf van de
Duitse generaal of kolonel Schöngardt,
werkzaamheden als tolk en als deskundige
in kunstzaken heeft verricht en aldus de
vijand hulp heeft verleend;
II. ter zake dat hij te of nabij Krakau
als Nederlander opzettelijk ten voordele
van de vijand is opgetreden als „Verwal
ter" en „Treuhander" over vier, althans
één of meer, kunsthandelszaken van Jo
den, namelijk van de aldaar wonende of
zaken doende Joden Jozef en/of Jacob
Stieglitz, Katzner, Horowitz en Eckmans,
alsmede van de te Krakau gevestigde.Ne
derlandse rijstpellerij „Cryza" en aldus de
vijand hulp heeft verleend.
III. Dat hij nabij Lemberg of Krakau
prof. dr. Ostrowski,. of diens erfge
namen, alsmede diegenen die goederen of
voorwerpen v^n waarde in de woning van
deze professor hadden geborgen (zoals ze
kere graaf Radeni en diens moeder prinses
Jablonowska) wederrechtelijk heeft bena
deeld en zichzelve en/of anderen heeft
bevoordeeld. Prof. dr. Ostrowski was
met andere professoren en hun gezinnen
in Juli 1941 bij of na de bezetting van
Lemberg door de Duitsers gearresteerd en
ter dood gebracht, waarbij hun woningen
en bezittingen in handen der Duitsers vie
len. Verdachte heeft toen zijn intrek ge
nomen in de woning van prof. Ostrowski
en vervolgens verscheidene goederen en
voorwerpen uit die woning weggevoerd of
doen wegvoeren naar zijn eigen woning
in Krakau. Althans dat hij die voorwerpen
en goederen van een Duitse instantie heeft
gekocht of overgenomen. Tenslotte wordt
verdachte ten laste gelegd, dat hij die voor
werpen en goederen, althans een deel.daar-
van. in ofnabij Krakau ..aan. derden beeft
verkocht en/of dat hij dié, althans een deel
daarvan, uit Krakau naai Nederland' heeft
verzonden, met het oogmerk deze voor
zichzelve te houden of aan derden te ver
kopen.
Verdachte wordt er van beschuldigd -dat
hij bij het plegen van dit feit, als Neder
lander, opzettelijk gebruik gemaakt heeft
van gelegenheden en middelen van macht
hem door de vijand geboden; o.a. het feit,
dat hij als lid van de staf van de Duitse
generaal of kolonel Schöngardt optrad als
deskundige in kunstzaken en dat hij voor
de verzending van goederen en voorwer
pen een speciale vergunning van de Duit
se autoriteiten ontving.
Er zal een 8-tal personen als getuige
gedagvaard worden.
Wanneer de gevangenen niet aan het
werk zijn, vertoeven zij in ruime vertrek
ken, waarin - zij ook slapen. Des avonds
worden daarin hangmatten gespannen,
waarin de nacht wordt doorgebracht. De
directeur der gevangenis, volgens schrijver
een reclasseerder van groot formaat, deelde
nog iets mede, dat wel zeer de aandacht
zal trekken.
Omdat de meeste gevangenen lang van
huis moeten blijven en lii.j het van belang
achtte, dat zij van hun eigen omgeving niet
al te zeer zouden vervreemden, had hij er
voor gezorgd, dat Iedere gevangene, na de
arbeid zijn eigen plaatselijk blad kan lezen.
Volkomen terecht, volgens mr. Raedt, gaf
hij aan een plaatselijk blad de voorkeur
boven een algemeen dagblad, omdat de ge
vangenen daaruit kunnen lezen, wat er in
de omgeving, waaruit zij komen, gebeurt.
De gevangenen te Leeuwarden hebben
des avonds ook gelegenheid voor verdere
studie. Als een bijzonderheid deelde de di
recteur mede, dat ruim 30 gevangenen
examen hadden afgelegd voor het Midden
standsdiploma met een resultaat, dat lag
boven het gemiddelde. Ook volgden vele
gedetineerden het in de gevangenis gegeven
cathechetisch onderwijs. Hierbij vertelde
de directeur nog een aardige bijzonderheid.
Denk om de eer van de bajes.
Een twintigtal catechisanten had de wens
te kennen gegeven, om in de Nederlands
Hervormde kerk te worden aangenomen.
Deze aanneming is geschied in de Grote
kerk te Leeuwarden. Na afloop bleek, dat
de autobus, waaxin zij naar de kerk ge
bracht waren, defect was. De directeur
zeide tot de aannemelingen: „Jongens,
denkt er om, de eer van de bajes staat nu
op het spel" en daarna is hij met de gehele,
troep zonder verdere bewaking dan hij
zelf en de dominéé van de kerk naar de
gevangenis gaan wandelen. Mr. Raedt
noemt dit een mooi staaltje van reclas
sering.
Een zangkoor van 140 gedetineerden,
onder leiding van een politieke delinquent,
mede-gevangene als dirigent, gaf tijdens
het- bezoek enige nummers ten beste. Het
was ontroerend om te zie:-*', zo schrijft mr.
Raedt,, hoe de gezichten Van de mannen
opklaarden, terwijl zij met volle overgave
en toewijding hun zangnummers ten beste
gaven. Voor ons was die zang van al die
gekooide vogels diep aangrijpend. Wie uit
het verhaalde zou willen opmaken, dat het
leven voor de gevangenen te Leeuwarden
nog niet zo kwaad is, verliest uit het oog,
dat zij een van de grootste voorrechten in
'n mensenleven, de vrijheid, missen en dat
zij weten, dat zij voor.lange tijd zijn ont
trokken aan hun gezip.
En als men dan ziet, dat deze mensen
door de muziek een ogenblik hun ellende
vergeten en dat hun dagelijkse werk hen
zo in beslag'neemt, dat zij dit met lust en
ijver doen, dan moet dit een vingerwijzing
zijn in de richting, waarheen een hervor
ming van ons gevangeniswezen moet
leiden.
Gelijk bekend is voor de bedoelde her
vorming reeds een rapport gepubliceerd.
Het gaat er om de gevangenisstraf zo te
hervormen, dat de reclasseringsgedachte
daarin meer dan tot dusver mogelijk was,
tot uiting kan komen.
Zoals mr. Raedt in het begin reeds zeide,
zal lang niet alles wat in Leeuwarden mo
gelijk blëèk'in andere'gevangenissen, waéf
de: 'gedetineerden sléchts korte tijd v-ertoe-,
Ven, kans van slagen hébben, doch dit'
neemt niet weg, besluit hij het artikel,
dat ook voor die andere gevangenissen ver
beteringen mogelijk zijn en, waar zij moge
lijk zijn, moeten zij er ook kunnen komen.
Geen personeel maar relatie. De heer
J. v. Gelder die sprak op de jubileum
receptie van de heren Erenst en Jimmink,
directeur en boekhouder van „De Daacl",
deed zulks niet namens het personeel maar
als zakelijke relatie.
MAANDAGMIDDAG HALF VI3F:
„Baasjes" en vrouwtjesbijeen op Dierendag
Santpoort
.TEUGDAPPèL IN HET RIJKENSPARK.
Zondagmiddag wordt in het Burgemees
ter Rijkenspark te Santpoort een Jeugd-
appèl gehouden. Ds. J. J. Heydinga zal helemaal niet om raskenmerken of zuiver
spreken over: „Berlijn-Amsterdam 1948"
en ds. P. Mackaay heeft tot onderwerp:
„Wie wint?" Het Kapelkoor verleent me
dewerking. Bij ongunstig weer wordt de
bijeenkomst gehouden in het Jeugdgebouw.
ONAANGENAME GEVOLGEN VAN
BOTSING.
Op het kruispunt Duin en Kruidberger-
weg en Kruidbergerweg te Santpoort, had
een aanrijding plaats tussen een vracht
auto en een motorrijwiel, waarbij de mo
torrijder kwam te vallen wat hem diverse
vleeswonden kostte. Het motorrijwiel werd
licht beschadigd-
Maandag 4 October viert de wereld
„Dierendag". De belangstelling gaat
deze ene dag uit naar onze zwijgende
metgezel op aarde en het is goed, dat
de Vereniging tot Bescherming van
Dieren juist dan even aandacht vraagt
voor haar rusteloos werk in het belang
van de dieren, die door de mens
mees.tal uit domheid of onwetendheid
en jammer genoeg ook nog wel uit lou
ter plaagzucht worden gekweld.
De Velsense afdeling van genoemde ver
eniging heeft voor Maandag een pracht plan
ontworpen. Behalve dat er die dag een
geluidswagen door de gemeente zal rijden,
die met woord, geschrift en gramofoonplaat
propaganda voor de Dierenbescherming
gaat maken, en behalve dat er êen leden
werf-actie op touw is gezet, die -de vierde
October op de Velsenaren wordt „losge
laten", heeft men voor Maandag speciaal
aan de jeugd gedacht. Het kind immers is
bij de mëeste gevallen „baasje" of „vrouw
tje" van de huishond en deze gedachte
vormt de kern van de idee, welke Maan
dagmiddag gestalte zal krijgen.
Na schooltijd, om half vijf des middags,
worden alle „baasjes" en „vrouwtjes" met
hun. hond ras of niet op het sportveld
achter het H.B.S.-terrein verwacht, waar
zij ontvangen zullen worden door het be
stuur van de Velsense Dierenbescherming.
De geluidswagen is eridan ook en de vijf
best verzorgde honden (nogmaals het gaat
bloed) krijgen van de juiy een prijsje. Ver
der is. er voor de honden een versnapex'ing.
Om nu voox'uit te kunnen zien, hoeveel
blaffers er Maandagmiddag om half vijf op
het H.B.S.-terrein zullen komen, heeft het
bestuur besloten, dat de kinderen, die aan
deze grote gratis honden vergadering mee
doen, zich even schriftelijk moeten opgeven,
uiterlijk tot Zaterdagmiddag 1 uur, bij de
volgende adressen: de heer Y. Reitsma,
Stationsweg 86; mej. Rosendahl, Jacob
Catslaan 25, Driehuis; dr. De Weerdt, Sta
tionsweg 5 en de heer Folkertsma, Terras-
weg 47, Santpoort-dorp. De kinderen hoe
ven slechts hun naam. en de naam van hun
hond op een briefje 'te schrijven; het be
stuur zorgt voor de rest.
Natuurlijk moeten de honden Maandag
middag om half vijf aan de lijn worden
.meegebracht en de organiserende vereni
ging rekent ook op de belangstelling van
ouderen voor deze originele „meeting".
Beverwijk
Uitslagen B.C. „Klaver Twee"
Dinsdagavond zijn de wedstrijden om het
clubkampioenschap van de bridgeclub „Kla
ver Twee" in het Statenhuis aan de Velser-
weg te Beverwijk weer voortgezet.
De uitslagen luidden:
Groep A: 1. heer en mevrouw Vollaerts 45
m.p.; 2. heren WorstWegman 40 m.p.; 3.
heren van de Geer—Minneboo 35% m.p,; 4.
heren HollemanVeenstra 34 m.p.; 5. me
vrouw Kamphuis—heer Baker 33% m.p.; 6,
heren SpanjaardKleser 32% m.p.; 7. heren
BosmanEekhout 3.1% m.p.
Groep B: 1. heren OosterhoutAalbersberg
44 m.p.; 2. dames Hamel—Plooi 42% m.p.; 3.
heer en mevrouw van Aalst 40% m.p.; 4.
dames Brouwer—SÏaats '40% m.p.; 5. heer en
mevrouw Schaafsma 37 m.p.; 6. heer en
mevrouw Brouwer 35% m.p.
JACHT OP „SPIONNEN" IN TJECHO-
SLOWAKIJE.
Een rechtbank te Brno (Tsjechoslowa-
kije) heeft de abt van een Dominicaner
klooster, Antonin Zemak, veroordeeld tot
achttien jaar gevangenisstraf wegens orga
nisatie van ontsnappingen uit Tsjechoslo-
wakije en wegens iaet bekend maken van
militaire geheimen. De koopman Frantisek
Skrabek kreeg eveneens 18 jaar. Andere
leden van de groep kregen twee tot vijftien
jaar. Het hoofdkwartier van de groep was
Volgens de aanklacht gevestigd in het
klooster van Znojmo.
Wegens spionnage ten behoeve van de
geheime dienst der Verenigde Staten zijn
de gezusters Cibulkova tot achttien en tien
jaar opsluiting veroordeeld. Leo Vlasak
kreeg vijftien jaar. Andere beschuldigden
kregen lichtere straffen. Ook de moeder
van de gezusters Cibulkova werd tot ge-
Ïjangenisstraf veroordeeld wegens het na-
aten van aangifte van het misdrijf. Twee
beschuldigden werden vrijgesproken.
BINNENLAND
De K.L.M.-boordwerktuïgkunfHge E. H.,
die in Singapore gearresteerd werd wegens
het smokkelen van goud en diamanten, is
veroordeeld tof twee maanden celstraf.
De bootdienst tussen Amsterdam en
Lemmer v.v. van de rederij Koppe wordt met
ingang van 1 October opgeheven.
Nu volle melkpoeder in chocoladepro
ducten mag worden verwerkt zijn voor
ongevulde melkchocolade maximumverkoop-
prijzen vastgesteld, namelijk voor stukgoed
(repen) f 0,39 en voor wichtgoed f 0,50 per 100
gram voor de consument. Een ongevulde
melkchocoladereep van normaal gewicht
komt dus nu op f 0,13 per stuk. Voor de ge
vulde melkchocolade blijven dezelfde prijzen
gelden als voor gevulde chocolade. De uit-
zonderipgsprijzen voor speciale kwaliteits
artikelen gelden ook voor melkchocolade
artikelen.
Vertegenwoordigers van de drie samen
werkende vakcentrales zullen gevolg geven
aan de uitnodiging van de gouverneur van
Surinafne, om daar een bezoek te brengen
ter bestudering van de sociale toestand. Voor
het Christelijk Nationaal Vakverbond zal
gaan de heer F. P. Fuykschot. voor de
Katholieke Arbeidersbeweging de heer J. H.
Kuiper en voor het Nederlands Verbond van
Vakverenigingen de heer J. G. Suurhof.
- De parlementaire delegatie van het
Britse gemenebest heeft Woensdag een be
zoek gebracht aan Amsterdam. Alkmaar, de
Wieringe^meer en de Afsluitdijk.
De minister van Buitenlandse Zaken mr.
D. U. Stikker is naar Parijs vertrokken,
waar hij de vergadering van de Verenigde
Volken zal bijwonen als hoofd van de Neder
landse delegatie.
Bij een boerderij in Schiebroek speelde
een 5-jarig meisje met lucifers. Gevolg: 50.000
kg. hooi en een grote partij gerst gingen in
vlammen op.
In Bruinisse is het motorschip „Avon
tuur" geheel uitgebrand. De lading ging
verloren.
HAARLEM EN OMGEVING
De burgemeester van Haarlem, mr. P. O.
F. M. Cremers, zal niet op Vrijdag 1 en 8
October spreekuur honden, doch op Woens
dag 6 October om 10.30 uur.
Op de Indische filmavond van „Ere
schuld en Dankbaarheid", welke op 1 Octo
ber in de Gem. Concertzaal wordt gegeven,
zullen niet alleen de documentaire films over
het leven der militairen in Indonesië ver
toond worden, maar ook de films over het
regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina
en de inhuldiging van Koningin Juliana.
^De Friese Fakir, die door zijn hypnoti
sche'en telepathische experimenten reeds
tallozen in verbazing heeft gebracht, zal
Zondag 3 October in de Gem, Concertzaal
demonstraties geven. Door de „Guimanba's"
wordt muzikale medewerking verleend.
Candidaat L. J. Boejjinga uit Haarlem
is beroepen als predikant bij de Gereformeer
de Kerk van Fijna'art.
De 72-jarige mevrouw A. P. uit Haar
lem, die te Putten was gelogeerd, kreeg bij
het uitstappen uit een autobus het achterwiel
van de bus over haar voet, die geheel ver
brijzeld werd. Ze is naar een ziekeninrich-
tlng overgebracht.
Een sonaten-avond wordt door Ans
Bouter en Eduard Biele gegeven op Zaterdag
2 October in de met kaarsen verlichte
Renaissance-zaal van het Frans Hals Museum.
Het programma vermeldt werken van:
Sammartini, Beethoven. Brahms en Kodaly.
Het Instituut voor Arbeiders Ontwikke
ling te Haarlem gaat Zondag 3 October naar
„De Banjaei't" te Wijk aan Zee, om in een
gezellig samenzijn dit huis en omgeving te
verkennen.
De pantomime keert terug
op het Nederlands Toneel
Wie vergeten was, hoe het in een pan
tomime nu eigenlijk toegaat, heeft dank zij
de film „Les enfants du Paradis" zijn ge
heugen kunnen opfrissen. Het is al meer
dan twintig jaar geleden dat in ons land
voor het laatst gebarexxspelen werden ver
toond oudere lezers hebben misschien de
opvoeringen door Marie van Westerhoven
en Anna Sablairolles nog wel gezien. De
altijd door zijn fijne smaak geleide caba
retier Wim Sonneveld acht thans echtei*,
gëstex-kt door het Franse vooi'beeld, cle tijd
gekomen om te pogen het al te lang mis
kende mimodrama ook hier in ere te her
stellen. In samenwerking met Georgette
Hagedoorn en Cruys Voorbergh, met Hetty
Blok en Lia Dorana bereidt hij daartoe een
speciaal px-ogramma vooi", onder leiding van
Marcel Marceau, die in de bovengenoemde
film de rol van Harlekijn vervulde.
Dezer dagen heeft Max-cel Marceau in
Amsterdam een demonstratie van zijn bijna
vex-geten kunst gegeven. Deze pantomime
speler won vei'leden jaar de staatsprijs, in
gesteld ter nagedachtenis van Jean Gas-
pard Deburau, de grootste der Pierrots, die
meer dan honderd jaar geleden met ziin
mimes geheel Parijs veroverde en de ach
ting van zulke romantische dichters als
Théophile Gautier en Victor Hugo door zijn
optreden in een obscuur theater voor koord
dansers en worstelaars, waar de onderlaag
der maatschappij dag aan dag in de enge
lenbak samenstroomde. Deze vereniging
van uitei'sten bewijst toch wel dat de
stomme comedie berust op de uitbeelding
van het'elementaire in de mens.
Marcel Marceau ontleepde zijn virtuose
gebarentaal aan het circus en aan het mu
seum voor beeldende kunst, aan de zwij
gende film en aan het ballet.
De moeilijke techniek van de gestyleerde
overdrijving van het doen en laten van
normale wezens in het dagelijks leven is
bij hem tot een tweede natuur geworden.
Zijn burleske personage Bip dichterlijk
ingesteld tegenover de realiteit, maar on
herroepelijk tot caricatuur gedoemd bij
iedere poging tot ontvluchting daaruit
wekt lachlust met een droefgeestige na
smaak op. Hij heeft daartoe geen woorden
nodig, verwex-pt zelfs het gebruik daarvan,
want de taal van het lichaam is ondubbel
zinnig. De toeschouwer wordt geconfron
teerd met een groteske vertekening van zijn
eiken spiegelbeeld.
Daax-om zullen er altijd mensen zijn, die
niet van de pantomime kunnen houden,
namelijk degenen die er bezwaar tegen
hebben dat personen van hun omgeving de
clown uithangen. Jean Louis Barrault
noemt nog een tweede categorie van tegen
standers: de luien van geest, die de stilte
niet kunnen verdragen en hun verbeel
dingskracht niet meer willen inspannen dan
strikt noodzakelijk is. Doch allen, die zich
verheugen in het bezit van gevoel voor
waarachtige humoi', zullen de herleving
van deze expressievorm van harte toe
juichen.
De artistieke integriteit van Wim Sonne
veld zal ons behoeden voor zulke extrava
ganties naar het platkomieke, waaraan de
pantomime een halve eeuw geleden te
gronde ging. Titels als „De drie gebochel
den van Bagdad" zullen op zijn affiches
wel niet voorkomen. Wel zal hij zich voor
lopig beperken tot het door eeuwenoude
conventies bepaalde genre van Pierrot en
Colombine, maar met een typisch nationale
inslag.
DAVID KONING,
