Jr. Beel motiveert het besluit
jot gewapende actie
Djokja en C.v.G.D. werden een half uur
voor het begin der actie ingelicht
Generaal Kruis vindt woorden van troost
voor de familieleden der militairen
MNDAG 20 DECEMBER 1948
Optreden der Nederlandse troepen
dient uitsluitend tot herstel
van vrede en vrijheid in Indonesië
koninklijke belofte blijft
'ledig gehandhaafd
P
«iTAVIA, 19 Dec. (Aneta). De hoge
ienwoordiger van de Kroon. dr. L. J.
Reel hield Zondag voor Radio-Bata-
redevoering, waarin hij onder meer
!k| ardeï ,.Nu ik heden- voor de eerste
in mijn ambt als hoge vertegenwoor-
van de Kroon het woord richt tot u
nie hier in Indonesië leeft en werkt,
i'net mij leed dat een ho°ëst ernstig
moet zijn. Enige weken geleden heb
i-jn ambt aanvaard met de bedoeling
jn overeenstemming met de mij ge-
r'oodracht binnen de kortst moge-
k termijn voorbereidingen te treffen
-de"invoering van een nieuw bestel in
Kaesië, op de grondslag van het gedu-
K 'laatste maanden met zo gunstig
rTijaat gevoerde overleg met de ver-
l'Loordigers van de deelstaten.
','t het instellen van het ambt van hoge
Unwoordiger van de Kroon heeft de
Elandse regering definitief een einde
'L maken aan de oude vormen van ge-
ïverhoudingen en luidde zij een nieuwe
een overgangsfase naar het uiteinde-
1"gemeenschappelijk nagestreefde doel:
Li„g van een vrij, onafhankelijk, fede-
jl Indonesië, in.
L behoeft geen betoog dat bij het ge-
L.je federaal overleg steeds nog hoop
gekoesterd, dat tenslotte ook de repu-
jv de haar toekomende plaats in het
:^sal verband zou willen innemen.
toch was geheel in overeenstemming
-■ datgene wat de regering van Djokja
-Yillig heeft aanvaard, aanvankelijk bij
..jcoord van Linggadjati, vervolgens in
•Tereenkomst van de Renville. Dat het
Nederlandse regering hoge ernst was,
fit doel tot het uiterste na te streven is
•Zonneklaar gebleken uit de in de afge-
weken door haar gevolgde gedrags-
Üadat in maandenlange gevoerde bespre
ken vruchteloos was gepoogd om tot een
ije uitvoering van de Renville-overeen-
nst te komen, heeft de Nederlandse re-
ïing in de loop van'de maand November
dit jaar tot tweemaal toe een ministe-
Hemissie naar Indonesië gezonden, daar-
ïje onomwonden tonende het uiterste in
it werk te stellen om tot een vergelijk te
asn.
Tevergeefs. Het is helaas niet mogelijk
gieken om voorwaarden voor een reëel
■jengaan te scheppen. De republikeinse
«ring bleek hiertoe niet bereid, in elk
br6| niet bij machte.
'itoorhaar pogingen om zo enigszins mo-
-Zi op redelijke grondslag tot samen-
--■cmg te komen met de republiek van
;:kja, nam de Nederlandse regering hét
b-,) 0p zich dat de invoering dezer staat-
r.iige hervormingen, welke zij blijkens
pZe uitdrukkelijke en herhaalde verkla
gen met ingang van 1 Januari 1949 wilde
;r. invoeren, aan ernstige vertraging zou
•sistaan. Zij verkoos echter dit risico
l.ven de mogelijkheid dat de republiek
•rinet voortbestaan van enig misverstand
w van de aanvang af zou deelnemen aan
i federale opbouw.
Helaas wezen de besprekingen uit, dat in
republiek krachten werken welke het
n haar regering indien al daartoe be
id-het toch onmogelijk maken de fun-
snentelè voorwaarden welke ik zoeven
omschreven, te vervullen. Het leger en
ialrijke al dan niet in verband met het
?er opererende gewapende groepen ne-
rinderenubliek een overwegend sterke
atroleerbare positie in.
Tot .velke excessen dit leidt zou bijvoor-
ii het volk van Tapanoeli op Sumatra
men verhalen indien het vriiuit zou
in en durven vertellen van de strijd
"ïe nu reeds meer dan een jaar lang
afwisselend succes wordt gevoerd tus-
de verschillende gewapende groepen
koste van de bevolking.
Tot welke onmogelijke situaties dit alles
hebben de jongste besprekingen op-
'm overduidelijk aangetoond. Hierin
rö namelijk door leidende figuren in de
ï)ublikeinse regering hun onmacht tegen-
aor leger en terreurbenden erkend, zodat
scheppen van juiste verhoudingen en
gezondmaking van de toestand op dit
)ied onmogelijk bleek.
Indien de regering van de republiek al
bukken voor de overmacht van de
«pen welke herhaaldelijk door haarzelf
it beschreven als „benden zonder verant-
wdelijkheidsbesef" dan kan daarom nog
van de Nederlandse regering worden
"''tfgd dat zij zal medewerken aan het
"leveren van andere deelstaten aan dat-
-ie republikeinse leger. En dat is wat de
koliek van Nederland en van alle niet-
PJblikeinse gebieden verwacht door te
dat de T.N.I. en andere republikeinse
^organisaties in stand bliiven en dat de
'-erlandse troepen geleidelijk aan wor-
teruggetrokken.
Orde in Indonesië een
wereldbelang.
-s Nederlandse regering kan een derge-
i" toestand niet aanvaarden, in de eerste
«'s niet vanwege de verantwoordelijk-
si haar door de historie in Indonesië
$|egd; in de tweede plaats niet omdat
3bier in flagrante strijd zou komen met
de beginselen van het Atlantic Charter dat
aan ieder volk wil garanderen een leven
„vrij van vrees en vrij van gebrek"; ten
derde niet omdat artikel 73 van het Char
ter der UNO Nederland als lid de heilige
plicht oplegt om het welzijn van de in
woners dezer gebieden te bevorderen. Uit
hoofde van deze verantwoordelijkheid moet
de Nederlandse regering eisen dat in ge
heel Indonesië aan de volgende voorwaar
den wordt voldaan:
Er moet rust en orde heersen in het ge
hele gebied, allereerst in het belang van de
bevolking, maar ook in het welbegrepen
belang van de gehele wereld, er moet zijn
veiligheid, zowel voor de eenvoudige land
bouwer in afgelegen gebieden als voor de
arbeiders en intellectuele werkers in dor
pen en steden; veiligheid voor allen die zich
in deze landen bevinden, Indonesiër, Ne
derlander of vreemdeling en geestelijke
vrijheid voor ieder individu; er moet met
voortvarendheid kunnen worden voortge-
werkt aan de culturele en geestelijke ont
wikkeling van de gehele bevolking. Indo
nesië moet zijn een geordende staat waar
recht geldt en niet macht van wapenen in
handen van troepen die zich onrechtmatig
hiervan hebben kunnen meester maken;
het moet een land zijn waar de vruchten
van de bodem in vrede kunnen worden
geplukt door de gehele bevolking op recht
matige wijze, zodat de producten weer rij
kelijk kunnen toevloeien naar de wereld
markt die daaraan zo grote behoefte heeft.
Met alle machtsmiddelen.
Slechts indien aan deze fundamentele
eisen is voldaan, kan Nederland zijn belof
ten inlossen betreffende de zelfstandig-
making van de Indonesische volken welke
in de radiorede van koningin Wilhelmina
van 7 December 1942 zo duidelijk is om
schreven. Dit koninklijk woord wil Neder
land gestand doen in de wetenschap dat
slechts een regering, die getrouw is aan
haar woord, door anderen en zich zelf kan
gerespecteerd worden. Welnu, nakoming
van deze belofte kan nimmer geschieden,
zolang in enig deel van Indonesië een ten
hemel schreiende terreur wordt uitgeoefend
door groepen gewapenden op de weerloze
bevolking, zolang moord en roof worden
bedreven in dagelijks toenemende mate
onder de ogen ener republikeinse regering,
welke niet bij machte is zich daartegen te
verzetten, omdat zij zelf afhankelijk is van
dezelfde gewapende groepen.
Nederland kan het voortbestaan van
een dergelijke toestand niet meer dul
den. Daarom heeft de Nederlandse re
gering, in het volle besef van haar
plicht, besloten om, nu langs vreed
zame weg geen oplossing mogelijk
blijkt en alle pogingen daartoe haars
ondanks hebben gefaald, ten aanzien
van de gebieden, welke totnogtoe bui
ten haar controle waren, voorwaarden
te scheppen, welke noodzakelijk zijn
voor de verwezenlijking van het ge
stelde doel in het belang van geheel
Indonesië en mede in het belang van
de gehele wereld. Zij heeft daartoe het
bestand, waaraan trouwens de republi
keinse regering bliikens haar optreden
nu reeds maandenlang zich niet meer
houdt, formeel opgezègd.
Genezing van dit zieke land kan slechts
goed een aanvang nemen na zuivering van
de terroriserende machten binnen het re
publikeins gebied.
Deze zuivering zal worden uitgevoerd
consequent en zonder voorbehoud. Wü zul
len met alle beschikbare politiële en mi
Iitaire middelen de terreurbenden ruste
loos achtervolgen en niet langer dulden,
noch in de onder onze controle staande ge
bieden, noch in de gebieden die thans zul
len worden bevrijd, dat zij hun practijken
zullen blijven uitoefenen.
Boodschap aan de troepen.
Ik richt mij tot u, leden van de strijd
krachten ter zee, te land en in de lucht.
Zwaar is de taak u opgelegd, maar ik ben
overtuigd, dat gij die zult vervullen tot het
einde toe op moedige, vastberaden en waar
dige wijze. Niet om vijandelijk gebied te
bezetten rukt gij op, maar om recht en vei
ligheid te brengen, waar tevoren rechte
loosheid heerste. Toont door uw daden dat
niemand, wie hij ook zij, van u iets te duch
ten heeft, wanneer hij zijn vreedzame taak
- een rustig beeld van de stad, die thans het brandpunt vormt van de gebeurtenissen
in de archipel.
vervult. Vormt door uw optreden het le
vende bewijs, dat gij niet zijt gekomen om
de vrijheidsdrang te beknotten maar slechts
om te verzekeren, dat die vrijheid gepaard
zal gaan met recht, om te zorgen, dat zij
geen ledige leuze blijft maar levende wer
kelijkheid wordt.
Beroep op de bevolking.
Ik doe een beroep op u allen, luisteraars,
om ertoe mede te werken, dat de helaas
noodzakelijk gebleken zuivering zo snel
mogelijk verloopt, opdat onvermijdelijk
leed worde beperkt tot een minimum en
opdat de vrede spoedig worde hersteld over
geheel Indonesië.
Ik denk daarbij niet enkel aan u, die in
de federale gebieden in de afgelopen jaren
door uw arbeid en uw toewijding ieder op
uw wijze hebt bijgedragen tot de opbouw
van het nieuwe Indonesië, maar ook aan u,
die in het tot nu toe republikeinse gebied
niet bij machte waart, een constructieve
bijdrage te leveren aan de toekomst van
uw land, omdat uw geestdrift en uw idea
lisme niet in staat bleken tegenwerkende
krachten te overwinnen van op macht be-
lusten en bandelozen, onbekwamen en zelf-
zuchtigen.
Laten wij dan allen gezamenlijk de hand
aan de ploeg slaan om aan dit land niet
enkel de vrijheid te geven maar ook de
vrede, om niet alleen de onafhankelijkheid
te vesi'Ten. maar evenzeer de heerschappij
van het. recht.
D^n gaan de vriié souvorpine verenigde
staten van Indonesië na alle leed en ver
warring een schone toekomst- f-egemoet. Dan
zal het voor een ieder in dit land, burger
of vreemdeling, goed zijn te wonen. Dan
neem' het "r'le Indonesië zün nlaats in
naast AT^prisnd en dan treedt het als vol-
waaHirt lid binnen in de <*pmoenscbap der
volkeren. Dan is geen h'dele leus maar
word' werkel'ikheid de Negara Indonesia
Seri kat, Merdeka dan berdaulat. Dat geve
God."
Vice-admiraal Pinke richt zich
tot de Marine
Zondag deed de Vice-admiraal A. A.
Pinke. de commandant der zeemacht in het
Oosten, de volgende dagorder uitgaan aan
de Koninkliike Marine in het Oosten, als
mede voor de schepen van de dienst van
schecnvaart onder zijn operatief bevel. j
„Gedwongen door de infiltratie, de ter
reur en het wanbeheer van de republiek en
door de houding van de totaal onhandel
bare regering te Djokja, heeft de Neder
landse regering het besluit genomen, over
te gaan tot een militaire actie tegen de re
publiek. Wederom roep ik u dus op, ttfens
uw plicht jegens Koningin en Vaderland,
jegens Nederland en Indonesië te vervullen
en een militaire actie te gaan ondernemen
tegen een niets ontziende vijand. Gij kunt
geroepen worden, het hoogste offer te
brengen, want bij een dergelijke actie zul
len ook wij verliezen lijden, maar bedenkt
steeds, dat de beste verdediging steeds
blijft de vernietiging van 'svijands tegen
stand.
Wij komen in de republiek om orde en
rust, recht en wet te brengen, om de volken,
die thans onder republikeins gezag leven,
te bevrijden van een regime van baatzucht
en onrechtvaardigheid. De volken in de
republiek zijn onze vijanden niet. Onze
vijanden zijn de gewapende strijdkrachten
met hun aanhang van allerlei kwade ele
menten en aan hun leiband lopende rege
ring te Djokja.
Tracht dus het leed, dat de bevolking
door deze strijd zal ondergaan, zoveel mo
gelijk te verzachten, van welke landaard
zij. ook zijn en toont u waardig aan de hoge
traditie van ons Vorstenhuis en ons volk,
krachtig en humaan. Leve de Koningin".
Pamfletten voor de bevolking
Radio-Indonesië te Batavia heeft omge
roepen, dat de Nederlandse troepen twee
pamfletten aan de bevolking van de te zui
veren gebieden uitreiken. In een van deze
twee pamfletten wordt verklaard, dat'„de
sabotage van de opbouw van een werkelijk
zelfstandig Indonesië door onruststokers en
rovers niet langer mag voortgaan" en dat
„de regering van Djokja niet langer kan
erkend worden, omdat zij er niet in ge
slaagd is deze kwaadwilligen uit te scha
kelen," aldus de radio.
In het tweede pamflet wordt gezegd, dat
,de algemene overheid reeds arbeidt aan
de verwezenlijking van het nationale ver
langen om een eigen Indonesisch leger te
scheppen. De T.N.I. en andere strijdorga
nisaties mogen echter niet als zodanig wor
den beschouwd. Zij zullen in hun huidige
vorm moeten verdwijjien. In het nieuwe
federale leger zal echter plaats zijn voor
diegenen, die zich steeds behoorlijk gedroe
gen". Het pamflet, aldus de radio, eindigt
met de aansporing aan „alle goedwillenden
in de „T.N.I." de wapens neer te leggen,
waarna „zij straks de kans zullen hebben
om mee te helpen aan de opbouw van een
eigen Indonesisch leger."
Op een persconferentie op het Paleis
Koningsplein te Batavia, welke ook door
een aantal buitenlandse correspondenten
werd bijgewoond, heeft dr. Beel gisteren
een aantal vragen beantwoord. Dr. Beel.
die voor het ogenblik geen vragen wilde
beantwoorden, die de militaire operaties
betroffen, zeide dat er in de eerste tijd een
militair bestuur zal komen in de thans on
der Nederlandse controle te brengen Re
publikeinse gebieden. Daarbij zullen terri
toriale adviseurs van het bestuur worden
ingeschakeld, wier taak het is, zo spoedig
mogelijk het burgerlijk bestuur weder in
orde te maken.
Voor de veiligheid van de Commissie
voor Goede Diensten, die thans te Kalioe-
rang nabij Djokja verblijft, zijn speciale
maatregelen genomen.
Er is geen voorafgaand overleg over de
actie gepleegd met de vertegenwoordigers
der deelstaten, die echter wel tijdig zijn
ingelicht.
Dr. Beel zeide, dat de Commissie van
Goede Diensten van de UNO en de ver
tegenwoordigers van de regering van de
republiek Indonesia te Batavia een half
uur voor het begin der operaties op de
hoogte gesteld waren van het Nederlandse
besluit tot actie.
Soekarno, de president van de republiek,
en de andere geïnterneerde leden van zijn
regering (zie laatste kolom) zouden
behandeld worden met de aan hun
rang verplichte onderscheiding. De repu
blikeinse soldaten zouden aanvankelijk
behandeld worden als krijgsgevangenen,
doch er zouden regelingen getroffen wor
den, dat zij zo spoedig mogelijk in het
burgerleven zouden kunnen terugkeren,
Preventieve censuur op
persnieuws uit Indonesië
Particuliere brieven worden
ongemoeid gelaten
Officieel is te Batavia medegedeeld, dat
met ingang van Zondag 19 December
censuur is ingesteld onder meer op alle
perstelegrammen krachtens de verordening
militair gezag 84. Er is opdracht gegeven,
het ingestelde preventieve toezicht op
vlotte en soepele wijze te doen uitoefenen.
Er is echter, naar dr. Beel gisteren mee
deelde, geen briefcensuur ingesteld.
Brief aan Truman inzake
de Indonesische situatie
voorzitter van de India League of
Deriea, de heer Sirdar J. J. Singh, deed
"n brief een beroep op president Tru-
-■ en verzocht deze aan de Amerikaanse
Regeerden bij de Veiligheidsraad in
zetjes te geven een resolutie voor te stel-
welke de Nederlandse regering ervan
'Weerhouden enige actie te ondernemen,
jïe vijandelijkheden tot resultaat zou-
^sunnen hebben. Voorts werd gevraagd
'Commissie voor Goede Diensten te ver
ben, de onderhandelingen voor een
^azame oplossing te hervatten. Sirdar
-in legde er de nadruk op, dat geh.eel
in het bijzonder India, met belang-
ziet naar de houding van de Ver
fde Staten inzake deze aangelegenheid.
Op Sumatra controleerden de Nederlandse troepen slechts kleine gebieden rond Palembang,
Padang en Medan, doch in het overige deel had ook de republiek weinig zeggenschap, daar de
kustgebieden zich buiten de republiek om ontwikkelden naar de status van deelstaat.
De borden met het opschrift „status quo", opgericht na de wapenstilstand in Augustus 1947,
doen thans geen dienst meer.
,,Het einde van het gevaar is thans
veel dichter bij gekomen
Luitenant-generaal mr. H. J. Kruis, chef
van de generale staf, heeft Zondagavond
in het radioprogramma vpor de Neder
landse Strijdkrachten een rede uitgespro
ken, waarin hij onder meer zei: „Na het
ernstige besluit van de regering stel ik er
prijs op, mij met een enkel woord te rich
ten tot de familieleden en vrienden van
hen, die nu in Indonesië hun militaire
plicht vervullen.
Uiteraard heeft Nederland getracht
tot het uiterste getracht het conflict met
de republiek op vreedzame wijze op te
lossen. Niettemin waren er wekelijks ver-
lieslij sten te publiceren. De vreedzame weg
werd slechts door ons bewandeld, maar zij,
die die weg gingen ook uw mannen en
zoons en vaders, verloofden en vrienden
werden daarbij zonder ophouden beschoten
en overvallen.
Dagorder van generaal Spoor
De radio te Batavia heeft Zondag een
dagorder omgeroepen van generaal Spoor,
die door de chef van het kabinet werd
voorgelezen. De dagorder zegt, dat „de re
gering zich genoodzaakt heeft gezien uit
eindelijk de slotsom te trekken uit de
rechteif en plichten, die zij nog steeds over
Indonesië uitoefent." De dagorder wekt op
tot doortastendheid, aldus de radio, doch
zegt, dat „bovenal de menselijke eigen
schappen, die de soldaat sieren, moeten
ontplooid worden." „Gij zijt geen krijgs
lieden, doch brengers van recht en veilig
heid. Verlicht de noden van de bevolking,
vermeerdert ze niet. Onthoudt u van elke
daad, die de toets van scherpe critiek niet
kan doorstaan, weest beslist en menslievend
en ontziet andermans eigendom. Ik stel het
volste vertrouwen in uw houding."
Generaal Spoor heeft via radio Batavia
een waarschuwing gericht tot allen, die
„zich mochten schuldig maken aan toepas
sing van de tactiek der „verschroeide
aarde." Hij zeide ervan op de hoogte te zijn
dat dergelijke plannen bestaan in republi
keins gebied. Ieder, die aan dergelijke
plannen uitvoering geeft, stelt zich bloot
aan de strengste strafmaatregelen, aldus de
generaal.
Nu onze strijdkrachten er op uittrekken
om die sluipschutters en rampokkers op te
zoeken, zullen zeker nog enige tijd die
zelfde aangrijpende wekelijkse verlieslijs-
ten in onze couranten verschijnen. Maar
zij zullen nu de troostgevende gedachte
met zich brengen dat de offers, die erin
vermeld worden, gebracht zijn om voor
goed een einde te maken aan de noodzaak
van veriieslijsten. Het gevaar voor de uwen
is door dit ernstige besluit wel groter ge
worden dan het was maar het einde van
dit gevaar is veel dichterbij gekomen.
De activiteit van onze strijdkrachten zal
een einde brengen aan de toestand, waarin
vooii-durende waakzaamheid noodzakelijk
was. Daarom is de verwachting gerecht
vaardigd, dat hun thuiskomst nu dichter
voor de deur staat.
U heeft zich vermoedelijk wel al gereali
seerd, dat de nieuwe 'omstandigheden het
voor de militairen moeilijker maken, om
regelmatig contact met thuis te onderhou
den. Er zal voorlopig minder gelegenheid
zijn, om rustig brieven te schrijven. Al zult
u dus misschien minder post krijgen dan u
gewend was hun gedachten zullen nog
meer bij u zijn. Schrijft u daarom vaker
en inniger dan ooit. Het langer uitblijven
van antwoord houdt de troost in van een
spoediger weerzien.
Het zal u, familieleden, duidelijk zijn als
ik zeg, dat deze veranderde activiteit van
het leger een gunstige invloed zal hebben
op hun stemming, op het moreel van de
troepen. U zult beter dan wie ook
begrijpen, dat dit niet betekent, dat uw en
onze mannen zich alleen prettig voelen, als
er gevochten kan worden. Niets is minder
waar. Maar zij zijn met een taak en een
ideaal voor ogen naar Indonesië gegaan.
Zij zouden dat stuk van de wereld, dat zo
lang en zo nauw met Nederland verbonden
is, weer voor zijn vredelievende bewoners
bewoonbaar maken. Zij voelden zich daar
toe in staat en zullen blij zijn dit nu te
kunnen tonen. God geve, dat die taak snel
volbracht zal zijn.
Ik ben mij ervan bewust, dat bij velen
van u de spanning en ongerustheid zullen
zijn toegenomen. Wij allen zullen trachten
u snel en zo goed mogelijk op de hoogte te
houden. Weest sterk en vol vertrouwen en
toon dat in w brieven."
Of er in de federale gebieden republi
keinse couranten zullen mogen blijven ver
schijnen, hangt, aldus dr. Beel, van deze
couranten zelf af. Er zullen alleen dan
maatregelen worden genomen, indien zulk3
noodzakelijk is voor de orde en de veilig
heid.
Republikeinse autoriteiten
in Djokja geïnterneerd
Kort na de bezetting van Djokja werden
president Soekarno, de vice-president
Hatta, de oud-premier Soetan Sjahrir, de
bevelhebber der „luchtstrijdkrachten" Soe-
riadarma, de minister van Buitenlandse
Zaken Hadji Agoes Salim en een twaalftal
andere republikeinse autoriteiten werden
geïnterneerd.
In genoemde uitzending werd voorts
medegedeeld, dat een aantal leden van het
KNIP (voorlopig republikeins parlement)
werd geïnterneerd. Hierbij bevond zich de
voorzitter van het KNIP mr. Asaat. De ge-
interneerden zijn ondergebracht in het pa
leis van de president of de ambtswoning
van de vice-president.
Van officiële zijde wordt aan dit bericht
toegevoegd, dat president Soekarno het
voornemen had dezer dagen in gezelschap
van enige ministers en adviseurs naar India
te gaan. Voorts was het de regering be
kend, dat aan de republikeinse vertegen-
wooirdiger van New Delhi de komst van
Soekarno op 20 December aldaar was aan
gekondigd. Soekarno zou 17 dezer vertrek
ken om via Fort de Cock, waar hij de 18e
December 's avonds een receptie zou hou
den, naar Rangoon in India te vliegen.
Aangezien geen tegengesteld bericht meer
werd ontvangen, werd verwacht, dat de
reis conform het opgestelde programma zou
worden uitgevoerd, zodat de regering in
haar communiqué dit vertrek als een vast
staand feit naar voren heeft menen te kun
nen brengen. Blijkens'thans ontvangen
persberichten is echter het toestel, dat Soe
karno zou komen halen, in Singapore
onklaar geraakt. Hieraan is het toe te
schrijven dat Soekarno niet uit Djokja
heeft kunnen vertrekken.
De commandant van het Indonesische
republikeinse leger, generaal Soedirman, is
volgens heden te Batavia ontvangen Neder
landse berichten, eveneens te Djokjakarta
gevangen genomen.
Het vliegtuig uit India, dat was uitge
zonden om Soekarno en andere leiders van
de republiek Indonesia, die thans in Ne
derlandse handen zijn, op te halen, is heden
uit Batavia te Singapore teruggekeerd.
Het Indische vliegtuig, een Dakota, kwam
Donderdag te Singapore aan doch kon geen
uitklaringsbewijs en visa krijgen van het
Nederlands consulaat te Singapore.
Het consulaat verklaarde heden, dat de
visa Zaterdagavond arriveerden.
Het vliegtuig, dat toebehoorde aan de
Indische Kalinga-maatschappij, vertrok
Zondagmorgen naar Batavia, bestuurd door
een 25-jarige Australiër, John Brinnand
uit Nowra, Nieuw-Zuid-Wales. De Neder
landers waren toen reeds hun actie begon
nen en de Nederlandse autoriteiten te Ba
tavia zonden het vliegtuig terug.
Deelstaten waren
niet geraadpleegd
Verklaringen van minister
Stikker
Op een persconferentie voor de buiten
landse pers verklaarde minister Stikker
Zondagavond, dat de sterkte van het repu
blikeinse leger aan geen enkele republi
keinse leider bekend is, zelfs niet aan pre
mier Hatta. Hatta heeft hieromtrent cijfers
genoemd van 350.000 tot 200.000 man. Mi
nister Stikker deelde mede, dat de Neder
landse regering enige dagen geleden op
verzoek van India toestemming had ge
geven om president Soekarno met zes mi
nisters en vele adviseurs met een vliegtuig
uit India op te halen.
Op een vraag, hoe lang de actie zou du
ren, zeide minister Stikker, dat de regering
hoopte, dat zij zo spoedig mogelijk voorbij
zou zijn. Toen gevraagd werd of zij mis
schien twee dagen zou duren, antwoordde
hij' „ik hoop het". Op een vraag, wat de
Nederlandse regering zou doen met geïnter
neerde republikeinse leiders, zeide minister
Stikker: „Ik ben van mening, dat wij hen
behoren te behandelen volgens hun rang
en dat wij hen, indien mogelijk, in hun
eigen verblijf moeten laten."
Minister Stikker zeide, dat het tijdstip
voor de politieke actie niets te maken had
met het tijdschema van de Veiligheidsraad.
Op de vraag of de federale deelstaten ge
raadpleegd of op de hoogte gesteld waren
in zake het voornemen tot de politiële
actie, antwoordde minister Stikker, dat dit
niet noodzakelijk was. De souvereiniteit en
verantwoordelijkheid berusten nog bij Ne
derland: Hij gaf echter toe, dat enige van
de niet-republikeinse staten zich bewust
waren van de gevaren van de activiteit der
republiek, welke hen misschien deed aar
zelen zich uit ^e spreken over enigerlei be
paalde steun aan de Nederlandse plannen.
Arrestaties te Batavia
De politie te Batavia heeft tegenover
Aneta verklaard, dat in de nacht van Za
terdag op Zondag een 45-tal arrestaties
zijn verricht en dat aan een gering aantal
republikeinen huisarrest is opgelegd. Hier
bij deden zich geen incidenten voor.
„De arrestanten zijn verdachte elementen,
omtrent wie de politie aanwijzingen heeft,
dat zij zouden kunnen deelnemen aan revo-
lutionnaire acties", zo zeide de politiezegs-
man. Zij zijn naar de gevangenis Tjipinang
overgebracht. „Het huisarrest, dat is opge
legd aan republikeinen, die in contact staan
met de republikeinse regering is een veilig
heidsmaatregel van beperkte duur", aldus
de woordvoerder.
Republikeins commentaar
„Wij doen een beroep op de Veiligheids
raad opdat deze snel tussenbeide zal komen
en wij richten ons ook tot alle ware demo
craten en tot allen in de wereld, die de
vrede lief hebben", zo verklaarde dr. Oes-
man, vertegenwoordiger van de Indonesi
sche republikeinse regering in Australië.
„De Nederlandse aanval", zo voegde hij er
aan toe, „zal een grote weerslag hebben in
Zuid-Oost-Azië. Onze steden en onze wegen
vooral zullen ongetwijfeld snel door de
Nederlandse troepen bezet worden, doch
wij zullen de guer ill a-oorlog kunnen voort
zetten en vooral op Sumatra".
Tot slot verklaarde de vertegenwoordi
ger van de Indonesische republiek: „Neder
land heeft de vrijheidswil van het Indone
sische volfc onderschat".
