IJmuider Courant
Uiterlijk hedenmiddag rapport
over vrijlating Soekarno c.s.
Haarlems Dagblad
Aanleg
Controle-orgaan en veiligheids
commissie onbepaalde tijd in werking
Republikeins minister bereid tot
samenwerking met Nederlanders
KardinaalMindszenty beschuldigd
van royalistische samenzwering
63e Jaargang No. 19129
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Adm 5437,
Tel. Redactie 5389. na 5 uur: 8061 (K2560)*
Terrasweg 47. Santp - Haarlem Gr. Houtstr. 93
Telef. 10724. Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Kennemer editie van
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
at «pnrtjtc ttaarltnstfie «ouram (Jhno
Woensdag 29 December 1948
Verschijnt dagelijks, hehslve op Zon- en Feest-
dagen. - Abonnementen per week 33 cent., per
kwartaal 4,25. Franco per post 4,75 - Giro
rekening 273107 ten name v. Haarlems Dagblad
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
onderwijs bereikt moet worden heeft
sinds de bevrijding drie jaar velen in ons
land bezig gehouden. De discussie zet zich
onvermoeid voort, dringt dieper in het
vraagstuk door en heeft zich tot het hoger
onderwijs uitgebreid. Zowel uit de kring
der hoogleraren als uit die der studeren
den zijn bezwaren tegen de huidige toe
stand naar voren gekomen; vooral de
medische faculteit is daarbij in het geding
gebracht.
In een belangwekkende beschouwing in
Economisch-Statistische Berichten heeft
prof. dr. O. Bakker onlangs de schifting der
leerlingen besproken, die geschieden moet
opdat ieder in de maatschappij de plaats
inneemt die het nuttigste resultaat voor het
geheel waarborgt. Hij beroept zich op Plato
in zijn overtuiging, dat daarvoor een grote
.maatschappelijke bewegelijkheid" nodig is
en hij toont met cijfers aan dat die bewe
gelijkheid in ons land te gering is, hetgeen
tot grote maatschappelijke verspilling leidt.
Prof. Bakker beroept zich ten eerste op een
onderzoek, door het Centraal Bureau van
de Statistiek toegepast op de resultaten van
9700 leerlingen, die in 1930 tot het middel
baar en voorbereidend hoger onderwijs
werden toegelaten. Van die leerlingen be
haalde precies de helft het einddiploma niet,
één kwart verwierf het zonder vertraging
en één kwart met vertraging. De schrijver
verzekert dat hij de laatste zal zijn die
beweert dat zij, die het diploma niet haal
den, geen vruchten van hun studie heb
ben'geplukt. Maar het onderwijs was niét
volledig geschikt voor deze groep. Als zij
voortgezet onderwijs op lager niveau had
gevolgd, zou zij daar beter resultaten op
hebben geboekt. Veel geld is bovendien te
loor gegaan aan bijlessen en veel leed had
kinderen en ouders bespaard kunnen blij
ven. Ook zouden de overheids-uitgaven
er aanzienlijk door besnoeid zijn, al staan
tegenover deze kosten die van het onder
wijs, dat de kinderen dan wèl hadden moe
ten ontvangen.
Uit welke milieux komen de leerlingen
van het middelbaar en voorbereidend hoger
onderwijs? Prof. Bakker noemt de opgaven
der statistiek: „30 uit hogere, 50 uit
middelbare en 20 uit lagere milieux."
Die drie kringen zijn evenwel van ongelijke
sterkte, naar schatting zoals 15 25 60. Ge
rekend naar de grootte wordt de ruwe ver
houding van het aantal kinderen, die eruit
bij het bedoelde onderwijs komen, dus 6-6-
1 Zelfs als men wil aannemen (schrijft
prof. Bakker) dat in de hogere en middel
bare milieux meer kinderen ervoor geschikt
zijn dan in het lagere is deze verhouding
zeer onwaarschijnlijk. Veel intellect uit de
lagere milieux krijgt dus niet de kans tot
ontwikkeling, die in een democratische ge
meenschap natuurlijk moest zijn. In dit op-
zicht is de maatschappelijke verspilling heel
groot.
Over dit onderwerp is ook in dit blad
geschreven, o.a. toen de vorige minister van
Onderwijs, dr. Gielen, maar eenvoudig
vaststelde dat de strcom leerlingen naar
het M.O. veel te groot was en afgedamd
moest worden, omdat zovelen het onderwijs
te zwaar viel. Wij hebben toen hetzelfde
opgemerkt dat prof. Bakker aanvoert: dat
voor die grote groep, die de aandrang naar
meer ontwikkeling heeft, een vorm van
voortgezet onderwijs zou moeten komen die
zij wel zou kunnen volgen, waarbij op het
belang van moderne talen en van kennis
der maatschappij gedoeld werd. Prof. Bak
ker komt tot de conclusie, dat veel intellect
uit kringen van lager ontwikkeling bij het
huidige stelsel niet te baat genomen wordt.
Dat blijkt inderdaad uit de cijfers. Onge
twijfeld is het voor kinderen uit minder
ontwikkelde kringen moeilijker, het M.O.
en het V.H.O. te volgen dan voor kinderen
van ontwikkelden, omdat zij thuis zoveel
minder opsteken dat er bij aansluit. Die
groter moeilijkheden zullen voor een aan
tal te zwaar zijn, maar ervaring heeft sinds
lang bewezen dat de wilskrachtiffen ze
overwinnen. Dus moet men m i. wel aan
nemen dat in de minder ontwikkelde mi
lieux een kleiner oercentaae geschiktheid
bezit, maar de verhouding 6-6-1 geeft dat
zeker niet aan. En het is vaak beschamend,
te ervaren dat men mensen met bijzondere
kwaliteiten ontmoet die in hun leven schro-
meliik gehandicapt zijn doordat zij niet het
onderwijs hebben gehad waarop hun aan
leg hun recht gaf. Ik zie dat ook niet alleen
als een eis van maatschappeliike organi
satie, maar tevens en vooral als een per
soonlijk recht, dat gewaarborgd behoorde
te zijn.
Ontstellend zijn de cijfers betreffende
het hoger onderwijs, die prof. Bakker aan
een uiteenzetting van prof. Révèsz ont
leent. Er blijkt uit dat van een studenten
generatie ongeveer dertig procent (voor de
economische wetenschappen is hei 42
universiteiten en hogescholen verlaat zon
der enig examen te hebben afgelegd. Van
de studenten-eerior^tie 1930'31 hadden na
zeven jaar de volgende percentages het
doctoraal examen nof niet af.ffe'effd" rechts
geleerdheid 35 wis- en natuurkunde
75 letteren en wijsbegeerte 76 econo
mische wetenschappen 82 veeartsenij
kunde 34 Technische Hogeschool 66
Landbouw-hogeschool 41 Handelshoge
school te Rotterdam 74%. Handelshoge
school te Tilburg 57 Men moet hierbij
wel rekening houden met verschillende stu
die-duur voor verschillende vakken. Maar
uit de cijfers blijkt ook. dat in de economi
sche wetenscbanpen maar 34 dus iets
meer dan een derde, het tot een doctoraal
examen brengen.
Het beeld dat hier verkregen is voorset,
hoger onderwijs is dus zeker ongunstiger
dan dat voor M.O. en V.H.O. Weer brengt
prof. Bakker er de herkomst uit drie ver
schillende milieux bij te pas en hij komt
tot de gevolgtrekking dat de verhouding
van het aantal studerenden bij het hoger
onderwiis 38-15-1 is. dus nog veel abnor-
maler. Zodnl bij zeker gelijk heeft als h>i
zegt dat de plaats, waar iemands wieg heeft
gestaan, nog veel te veel invloed op ziin
maatschappelijke bestemming heeft en dat
grote maatschappeliike verspilling daar
van het gevolg is. Hij pleit voor scherpe
selectie (gelijk Plato die meer dan 2000 jaar
geleden al aanbeval) onafhankelijk van de
kapitaalkracht van ouders en verzorgers,
voor voortgezet onderwiis op laffer niveau
voor degenen, die daarvoor wèl geschikt
blijken, voor „zeving" ook gedurende de
sehoolloonbnan en voor toenassing van een
zelfde stelsel bü he1- boffer onderwijs. Maar
hoe zijn de opvattingen van de ouders?
Daarover valt meer te zeggen en die vraag
raakt m.i. een van de grootste moeilijk
heden. R, P.
De Veiligheidsraad stelt tijdslimiet:
Uitblijven van Nederlandse opheldering
stemt meerderheid van de raad kregel
Twee resoluties, die de ontevredenheid van de meerderheid der Veilighcidsraadsleden
over de reacties van Nederland ten aanzien der tot nu toe genomen besluiten mani
festeerden. we-den gisteren aangenomen. De eerste resolutie, van Chinese makelij,
roept de Nederlandse regering op de gevangen genomen republikeinse president en
andere regeringspersonen, gearresteerd na 18 December, onmiddellijk vrij te laten en
24 uur na het aannemen der resolutie de Veiligheidsraad hierover te berichten. Enge
land, Frankrijk en België onthielden zich bij de stemming over deze resolutie, alle
andere leden stemden voor. De tweede resolutie, een Colombiaanse, vraagt rapport
van de consulaire vertegenwoordigers te Batavia over de toestand in de republiek tot
leidraad van de Veiligheidsraad. Bovendien moet dit rapport verslag bevatten over
de uitvoering van het door de raad uitgebrachte beroep tot staking van het vuren.
Rusland en de Oekraïne onthielden zich bij de stemming, alle andere leden stemden
voor.
Nadat Dinsdagmiddag om half vijf de
Palestijnse kwestie door de Veiligheidsraad
was verschoven naar hedenmiddag vier
uur, kwam de Indonesische aangelegenheid
ter sprake. De Nederlandse vertegenwoor
diger, dr. Van Royen, kreeg onmiddellijk
van de voorzitter het verzoek een verkla
ring af te leggen. Wanneer de leden van de
raad verwacht hadden, dat die verklaring
uitsluitsel zou geven over de Nederlandse
houding tegenover de oproep tot staking
der vijandelijkheden en vrijlating der
republikeinse leiders, werden zij terdege
teleurgesteld. Dr. Van Royen kon slechts
beloven dat hij Woensdag opheldering zou
geven. Op de daarna door de Syrische af
gevaardigde Faris el Khouri gestelde eis tot
onmiddellijke inlichtingen over de vraag
in hoeverre uitvoering is gegeven aan het
verzoek tot vrijlating der gevangenen, kon
dr. Van Royen slechts antwoorden, dat de
president van de republiek en zijn naaste
medewerkers nog steeds in surveillance
zijn, doch dat dit niet betekende dat zij nog
in gevangenschap verkeren.
De vertegenwoordiger van de republiek
Palar protesteerde hiertegen en gaf te
kennen dat hij van mening was, dat Neder
land geen enkel plan had tot vrijlating der
republikeinse autoriteiten. Hij verzocht de
raad onmiddellijk stappen te doen tot vrij
lating van de president en de ministers.
De Chinese gedelegeerde Tsjang diende
daarop zijn resolutie in, waarop de Engelse
vertegenwoordiger pleitte voor een kort
uitstel met het oog op de door dr. Van
Royen aangekondigde verklaring. De Rus
Malilc noemde de toestand ondragelijk en
drong eveneens aan op onmiddellijke actie
van de raad in het belang van de republi
keinse gevangenen. De Amerikaanse gede
legeerde dr. Jessup verklaarde zich accoord
met de Chinese zienswijze en kondigde aan
vóór de resolutie te zullen stemmen. Hij
was van mening dat elk uitstel moest wor
den voorkomen.
Dr. Van Royen gaf als zijn mening te
kennen dat de Chinese resolutie praema-
tuur is, aangezien zij de verklaring inhoudt
dat Nederland niet aan de Veiligheids
raadsresolutie oorspronkelijk voldaan heeft.
Hij vroeg uitstel met het oog op de ver
klaring die hij Woensdag hoopte af te
leggen.
De vertegenwoordiger van India wees
erop dat de raad nog slechts twee dagen
heeft voor de behandeling van deze kwestie
en drong aan op aanneming der Chinese
resolutie.
Druk op Nederland?
De debatten van Dinsdag gaven blijk van
een toenemende kortzichtigheid van de
grote meerderheid der Veiligheidsraads
leden.
De door China geformuleerde eis tot
onmiddellijke vrijlating van de gevangen
genomen voornaamste republikeinse leiders
kon zelfs de op hoger niveau liggende
Amerikaans-Sovjetrussische tegenstellin
gen overwinnen. Voor het eerst tijdens het
Indonesische debat stemden Amerikanen
en Sovjets voor dezelfde resolutie.
Buiten Frankrijk en België, voor wie het
vraagstuk der competentie blijft overheer
sen, onthield alleen de Britse vertegen
woordiger zijn stem aan dit voorstel op
grond van het feit, dat hij geen instructies
van zijn regering had ontvangen. Van
Nederland is thans geëist, dat het binnen
24 uren, dus eventueel nog tijdens de zit
ting van Woensdagmiddag, zal berichten
dat Soekarno c.s. zijn vrijgelaten.
De tweede resolutie, die Dinsdag werd
aangenomen met slechts twee stemmen
tegen, wenst de oude consulaire commissie
weer ten tonele te voeren. De consuls van
de vijf in de raad vertegenwoordigende
landen zouden een rapport moeten schrij
ven, dat de raad bij de komende waar
dering van de gebeurtenissesn tot leidraad
zou moeten dienen.
De toon waarin heden deze beide onder
werpen behandeld werden, was voor Ne
derland alles behalve vleiend. Hij varieerde
van de gebruikelijke Sovjetrussische be
schuldiging van „koloniale verdrukking"
tot dé Syrische aantijging van gebruik van
concentratiekampen. Er wordt dan ook aan
Nederlandse zijde generlei optimisme ge
koesterd ten aanzien van de woorden, die
in de raad gewisseld zullen worden wan
neer de Nederlandse verklaring door de
delegaties onbevredigend geacht zou wor
den. In het bijzonder in de kwestie van de
vrijlating der gevangenen is het moeilijk
te verwachten, dat de raad tot enige mati
ging van zijn standpunt geneigd zou zijn.
Wanneer het antwoord onbevredigend is
dan moet zeer wel rekening gehouden wor
den met voorstellen tot uitoefenen van
druk op Nederland.
Zal Hatta straks actieve rol spelen?
Onze Londense correspondent seint:
Uit gewoonlijk zeer goed ingelichte en
betrouwbare bron vernam ik. dat dr. Van
Royen vandaag in de Veiligheidsraad zal
meedelen, dat de Nederlandse regering de
Chinese resolutie als voorbarig beschouwt.
De republikeinse leiders zijn gevangen
genomen, omdat men maatregelen van
communistische zijde tegen hen verwacht.
Er zouden namelijk communisten zijn, die
plannen hebben voor een aanslag op Hatta.
De Nederlandse regering verwacht, dat
Hatta een actief aandeel zal hebben in de
verkiezingen voor een federale regering
van Indonesië, welke verkiezingen zullen
worden gehouden, zodra de rust is terug
gekeerd.
Nokrasji Pasja werd in
departement vermoord
Dader trachtte tevergeefs
zelfmoord te plegen
Nokrasji Pasja, de Egyptische premier,
werd gisteren doodgeschoten toen hij een
lift in het departement van Binnenlandse
Zaken in Cairo betrad. De moordenaar, de
student Adb-el Meguid Hassan, die de
uniform van politie-luitenant droeg, pro
beerde direct na de moord zelfmoord te
plegen. Dit gelukte niet en hij kon worden
gearresteerd. Nokrasji Pasja laat een vrouw
en drie kinderen achter. Hij is de derde
Egyptische premier die in functie vermoord
is. Nokrasji Pasja volgde premier Ahmed
Maher Pasja op, nadat deze in het parle
ment was vermoord op 5 Februari 1945,
toen hij de oorlog aan de Asmogendheden
wilde verklaren.
Nokrasji Pasja steunde de Arabische po
litiek in Palestina en stemde in met het
door de Veiligheidsraad spoedig na het uit
breken van de gevechten voorgestelde be
stand. Hij was geheelonthouder, rookte niet
en leefde zeer teruggetrokken.
Commentaar uit Israël luidde: „Er zijn
blijkbaar mensen in Egypte die hun pre
mier nog minder apprecieerden dan wij.'
Ibrahim Abdoel Hadi Pasja heeft op
dracht gekregen een nieuwe regering te
vormen en heeft inmiddels aan die opdracht
voldaan. Alle leden van het vorige kabinet
op één na, hebben zitting in het nieuwe.
STRAALAANDRIJVING VOOR
OORLOGSSCHEPEN.
De commissie voor de atoomenergie
heeft medegedeeld, dat met de maat
schappij „Westinghouse Electric" een con
tract is ondertekend voor het bouwen van
een straalmotor, die zal worden beproefd
als stuwkracht voor oorlogsschepen. Het
werk zal over enkele maanden beginnen.
Het woord is aan
Maeterlinck:
Door zich altijd coor anderen te
verbergen kan men tenslotte zichzelf
niet meer terugvinden.
Ontwerp voor Ruhr-overeenkomst
In de zes hoofdsteden der landen die
deelnamen aan de Ruhr-conferentie te
Londen is gisteravond een communiqué
gepubliceerd, waarin een ontwerp was op
genomen van een Ruhr-overeenkomst,
waarmede de afgevaardigden ter conferen
tie zich accoord hebben verklaard. Dit ont
werp moet thans door de zes regeringen
worden gekeurd. Het ontwerp bevat be
palingen die duidelijke concessies aan het
Franse standpunt betekenen en stelt in het
algemeen een controle over de Ruhr-in
dustrieën voor, die veel verder gaat dan
oorspronkelijk in de bedoeling der grote
mogendheden heeft gelegen.
Het ontwerp geeft een procedure van
Bezoek aan Djokja
T.N.I.-overste wilde brievenbesteller worden
Telegrafisch uit Batavia)
Onze correspondent te Batavia heeft
Dinsdag een bezoek aan Djokja gebracht.
Hij seint ons dat de legerleiding voor de
bezettingstroepen van de republikeinse
hoofdstad bijkans uitsluitend oorlogsvrij
willigers heeft aangewezen, die kunnen
bogen op dertig maanden Indische erva
ring. Zij weten hoe ze met de Indonesiërs
om moeten gaan en hun voorbeeldig
drag heeft de bevolking al heel gauw tot
rust gebracht ondanks een jarenlange
angstpropaganda van de republikeinen.
De eenvoudige man heeft al lang be
grepen dat de huidige bezetters niet ver
eenzelvigd mogen worden met de mon
sters uit de propaganda-verhalen. In plaats
van te moorden en te terroriseren brengen
die bezetters immers allerlei zaken, welke
zij nodig hebben als textiel, rijst en mais
Dit is Zijne Koninklijke Hoogheid Charles Philip Arthur Geo- r can Edinburgh; hij woont in
een paleis en hij is veruit de populairste baby ter wereld, maai voorlopig trekt hij zich van al
die gewichtigheden nog weinig aan. Belangrijker is, in zijn prille bestaantje, dat hij-een moeder
heeft die zich over zijn wieg buigt, zijn kussentje recht schikt en hem met allerlei tedere zorgen
omringt.
Gevonden documenten zouden wijzen op
poging tot restauratie van T' burg-régime
De Hongaarse regering heeft in een
speciaal communiqué kardinaal Minds-
zenty, de Rooms-Katholieke primaat van
Hongarije die Maandag werd gearresteerd,
beschuldigd van samenzwering met roya
listen en „zekere buitenlandse mogend
heden" om een restauratie van de Habs-
burgers te bewerken. Tevens wordt hij be
schuldigd van spionnage. In het communi
qué wordt voorts melding gemaakt van de
arrestatie van enige Hongaarse katholie
ken. waaronder Prins Paul Eszterhazy,
twee functionarissen van de Katholieke
actie en enige priesters.
De kardinaal en Otto von Habsburg, de
pretendent van de Oostenrijkse troon, zou
den het eens geworden zijn over een Cen
traal Europees koninkrijk dat na een
„derde wereldoorlog" onder bescherming
van de V.S. gesticht zou worden. Bij een
huiszoeking in het paleis van de kardinaal
zouden onder de vloer documenten gevon
den zijn en door de kardinaal geschreven
brieven, waarin werd aangedrongen op in
terventie door zekere Westelijke mogend
heden alsmede de antwoorden van de
ministers vau dia landen. Ook zoudfen ar
rapporten over Russische troepenbewegin
gen e.d. gevonden zijn.
Tijdens een bezoek aan Amerika in Juni
1947 zou de kardinaal met Otto von Habs
burg geconfereerd hebben over de royalis
tische samenzwering, die door hem zelf
zou zijn opgezet. De kardinaal zou dit tij
dens zijn verhoor bekend hebben. Ook zou
hij hierover rapport hebben uitgebracht
aan kardinaal Spellman, de aartsbisschop
van New York.
De kardinaal zou in Hongarije contact
hebber opgenomen met de gewezen direc
teur-generaal van de Hongaarse Katho
lieke dagbladen-combinatie, Baranyai, die
hem voorstellen zou hebben gedaan betref
fende de vorming van een nieuwe Hon
gaarse regering en tevens geopperd zou
hebben dat de kardinaal na een bezetting
van Hongarije door de Westelijke mogend
heden voorlopige regeringsbevoegdheid zou
overnemen.
De kardinaal zou voorts betrekkingen tot
stand hebben gebracht met de gezant van
een grote buitenlandse mogendheid in Boe
dapest en er zouden instructies ea rappor
ten sijn uitgewisseld.
Tenslotte wordt nog verklaard dat de
kardinaal 50.000 dollar op de Hongaarse
zwarte markt zou hebben verkocht Het
grootste gedeelte van dit geld zou aan Prins
Eszterhazy ter hand zijn gesteld.
Reacties.
Een woordvoerder van de Amerikaanse
regering heeft de beschuldigingen een po
ging om de reputatie van de primaat te
bezoedelen genoemd. De vroegere gezant
van Hongarije in de V.S., Maszak, zei, dat
de beschuldigingen gelijken op een menge
ling van feiten en louter onzin, omgewerkt
om er een samenzwering uit te distilleren.
Kardinaal Spellman heeft de hem betref
fende verklaringen als vals bestempeld.
Ferenc Nagy, oud-premier van Hongarije,
noemde de beschuldigingen belachelijk
omdat de kardinaal onder zo'n strenge
controle stond, dat hij al deze dingen nooit
zou hebben kunnen doen.
De „Osservatore Romano" schrijft: „De
kerk, behoedster en beschermster van het
geestëlijk patrimonium, zal dit onder geen
enkel gevaar, geen enkele bedreiging en
geen enkel offer verloochenen". Het blad
bestempelde de beschuldigingen als leugens
AFP meldt uit Boedapest dat het geen
twijfel lijdt of met het gezantschap van
een grote buitenlandse mogendheid wordt
de Amerikaanse ambassade bedoeld. Hon
gaarse regeringskringen zijn er van over
tuigd dat nu de kardinaal is uitgeschakeld
en zij verstrekken die zonder er woeker
winsten voor te vragen.
Het psychologisch effect van dit alles op
de bevolking is voor de Nederlandse zaak
inderdaad verrassend gunstig.
Wandelend door Djokja krijgt men niet
de indruk dat de bevolking ondervoed is
of in lompen gekleed. Het staat echter wel
vast dat er geen voedselvoorraden van be
tekenis meer aanwezig zijn. De winkels
zijn dan ook vrijwel leeg, waren dat ove
rigens al voordat de Nederlanders kwamen.
De bevolking van Djokja is in drie
maanden tijds, zo vertelde men ons, van
achthonderd duizend tot vierhonderd dui
zend gekrompen door een gedwongen mas
sale uittocht van de minvermogenden. Men
zal ze wellicht in de dorpen, in de bossen
en in de bergen terug vinden in vrijwel
hopeloze toestand.
Wie er achter bleven, waren hoofdza-
keliik de welgestelden, die altijd nog wel
kans hadden gezien zich te kleden en aan
wat éten te komen.
Voor 400.000 mensen waren er nog 110
zakken rijst als laatste voorraad.
Wié dat alles hoort en ziet krijgt sterk
de indruk, dat Hatta volkomen een wan-
hoopspolitiek heeft gevoerd, wetende dat
de politieke chaos onvermijdelijk zou
volgen.
In de laatste tijd betrok Djokja levens
middelen uit de omlisgende streek. Wegens
de geringe koopwaarde van de republi
keinse roepia leverde de dessabevolking
echter ongaarne haar producten af en werd
rijst nog slechts verkregen door de TNI er
te sturen en voorraden te laten vor
deren.
De voedseltoestand in Djokja is nu
critiek en het republikeinse Rode Kruis
heeft zich daarom onmiddellijk bereid ver
klaard om het Nederlandse Rode Kruis te
helnen bij de bestrijding van die moeilijk
heden Ook een lid van Soekarno's kabinet,
namelijk de minister van sociale zaken, is
tot samenwerking bereid gevonden. Een
gewezen TNI-overste meldde zich Dinsdag
voor een baantje' als brievenbesteller. De
hoofden van de verschillende republikeinse
diensten blijven tot dusverre neutraal. Zij
gedragen zich echter vriendelijk tegenover
de federale ambtenaren. Hun houding is
nu nog afwachtend, maar hoe beter de
stemming wordt, niet het minst door het
brengen van voedsel en het handhaven van
absolute rust en veiligheid, hoe eerder men
ook van die zijde toeschietelijkheid zal
tonen.
Geleidelijk neemt het leven in Djokja
weer zijn normale loop. De pasar was Dins-
tijdens ons bezoek, voor het eerst weer
geopend. In de stad zelf is alles rustig. In
de omgeving zwerven echter nog uitge
weken benden, die de voedseltransnorten
van de bevolking pogen tegen te houden.
Zij zullen het steeds moeilijker krijgen, nu
de zuiveringsacties tegen hen zijn begonnen
De voornaamste bevoorrading van
Djokja geschiedt inmiddels door convooien
van Batavia uit. De stad en de wegen bie
den een beeld van verwaarlozing, maar
dank zij de snelle militaire actie is het bijna
nergens tot sabotage-daden gekomen.
Wel waren vele vernielingen sedert Juni
voorbereid. Op het spoorwegemplacement
werden 16 bommen gevonden, in alle hui
zen tegenover het emplacement was een
brandstapel aangebracht De orders voor
de vernieling zijn echter Uitgebleven.
De bevolking is blij, dat het zo gelopen
is, omdat zij zeer goed beseft, dat zij van
al die vernielingen de dupe zou zijn ge
worden. Het treinverkeer staat nog bijna
geheel stil bij gebrek aan smeerolie en ook
de stadsvervoermiddelen ontbreken groten
deels.
De sultan van Djokjakarta is ziek. Hij
houdt verblijf in de Kraton. Minister Nat-
sir ligt ziek in het hospitaal. Soekarno,
Hatta en enige anderen zijn, zoals bekend,
naar onbekende bestemming vervoerd.
Smokkelaars bleven met
pantserauto steken
Smokkelaars uit België, die bij Zundert
met een pantserauto over de grens kwa
men, reden daar tegen een door de grens
bewaking opgerichte wegversperring. De
controle, productieregeling en verdeling
der producten aan die voorziet in een ge
leidelijke overgang van de bevoegdheden
der bezetters tot de op te richten veilig
heidscommissie en de internationale Ruhr-
contrölecommissie. Deze twee organen
zullen voor onbepaalde tijd in werking tre
den; de controlecommissie komt na beëin
diging der bezetting in functie, de veilig
heidscommissie reeds spoedig. Deze laatste
moet in het algemeen een Duitse herbe
wapening voorkomen. De controlecommis
sie krijgt als voornaamste taak de verde
ling over Duitse consumptie en export,
van kolen, cokes en staal uit het Ruhr-
gebied, opdat voor de landen, welke in het
belang van het gemeenschappelijk econo
misch welzijn samenwerken, de producten
in voldoende mate beschikbaar komen,
terwijl tegelijkertijd rekening wordt ge
houden met de essentiële behoeften van
Duitsland. Deze verdeling moet uiteraard
in overeenstemming zijn met de bestaande
internationale overeenkomsten.
Zodra een Duitse regering is ingesteld,
zal deze de gelegenheid hebben om tot
deze overeenkomst toe te treden; intussen
zullen de bezettingsautoriteiten het stem
recht van Duitsland uitoefenen. Zodra een
Duitse regering de volle verplichtingen
van haar lidmaatschap heeft aanvaard zal
zij het volledige stemrecht genieten be
halve in veiligheids- en beheersaangele-
genheden.
Het contröle-örgaan kan, in geval zijn
besluiten en voorschriften door de Duitse
regering niet behoorlijk worden in acht
genomen, deze laatste in gebreke stellen en
aanbevelingen doen omtrent de in te stel
len actie.
de verhouding tussen kerk en regering j smokkelaars lieten de auto in de steek en
beter zal worden. De autoriteiten zijn van kozen het hazenpad. De douanebeambten
plan om eerstdaags copieën van de betrok- vonden honderd Belgische vloerkleden in
ken documenten openbaar te maken. I de wagen.
Nog een foto van het Engelse prinsje. Prinses
Elizabeth bewondert met een glimlach van
moedertrots haar eerstgeborene.
Soerakarfa vernield,
Madioen gespaard
Aneta meldt: Soerakarta is na de acties
een stad zonder grote gebouwen, zonder
electriciteit, waterleiding en telefoonver
bindingen. De Nederlandse troepen kwa
men wel snel, doch toch nog juist enkele
uren te laat. De republikeinse troepen wa
ren tevoren weggetrokken, doch hadden de
stad overgelaten in handen van vernie
lingstroepen, die hun werk wel grondig
hebben gedaan. Thans zijn ploegen experts
en technici in de stad aangekomen en is
men met man en macht bezig om de scha
de te herstellen.
Van officiële zijde wordt gemeld, dat
thans duidelijk is gebleken, dat Madioen
voor vernietiging gespaard is gebleven,
doordat de Nederlandse troepen de stad
vroeger bereikten dan de republikeinen
verwachtten. Een Nederlandse colonne
achterhaalde 20 k.m. voor de stad een re
publikeinse vernielingsploeg. De bevolking
was aangezegd de stad te verlaten en de
zelfde avond zou de stad geheel vernield
worden. Op vele plaatsen lagen vliegtuig
bommen van 500 k.g. Een wachtmeester
van een pantser jeep-colonne wist in de
electrische centrale de brandende lonten
te doven. Toen het station reeds door Ne
derlandse troepen was bezet, werd de
volgende telefonische order van republi
keinse zijde onderschept: „Het tijdstip van
vernieling is aangebroken". Op het sta
tionsemplacement bevinden zich 21 grote
en 13 kleine locomotieven en 80 wagons,
die intact zijn. In enkele wagons was een
complete drukkerij,, afkomstig uit Malang,
opgeslagen. In kampen in de omgeving
zijn 47 Indo-Europese mannen, vrouwen
en kinderen bevrijd, van wie velen onder
voed waren.
LATER WEER TOENEMENDE UT ND
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond:
Wisselende bewolking met voorname
lijk in de kustgebieden enkele ver
spreide buien. Aanvankelijk nog wat
afnemende, maar later vooral langs de
kust weer toenemende wind tussen
West. en Zuid-West. Vannacht hier en
daar in het binnenland lichte nacht
vorst. Overdag weinig verandering van
temperatuur.
30 December:
Zon op
Maan op
8.48 uur. onder 16.37 uur
9.33 uur. onder 16.18 uur
(Nieuwe maan;
