c
3
De schulden van Haarlem
Een schijnwerper op maatschappelijke ellende'
Shakesp
eares
Storm"
Eisenhower's
in Frankrijk
mémoires doen
stof opwaaien
DONDERDAG 30 DECEMBER 1948
Uit het jaarverslag van „Kinderverzorging" te Haarlem
Wij hebben uit het jaarverslag van de
gemeentelijke instelling „Kinderverzorging"
te Haarlem reeds de zakelijke bijzonder
heden medegedeeld, o.a. dat in 1947 het
aantal voogdijkinderen, dat verzorgd werd,
steeg van 175 tot 210.
In het verslag worden bijzonderheden
medegedeeld over de kinderen. Wie daar
van kennis neemt komt ongetwijfeld onder
de indruk van de maatschappelijke ellende
die hier naar voren komt. Natuurlijk kun
nen wij er niet aan denken, deze 210 ro
mannetjes in telegram-stijl alle af te druk
ken; daarvoor zouden te veel kolommen
nodig zijn en bovendien zou het relaas ook
te eentonig worden, want in veel gevallen
is het een herhaling van dezelfde misère:
ongehuwde moeders, echtscheidingen en
verwaarlozing van kinderen door ouders
die niet in het minste besef hebben van
opvoeding.
Enkele markante gevallen willen wij als
„doorn"lezing daaruit halen.
Drie kinderen werden indertijd opgeno
men, omdat hun moeder overleden was en
de opvoeding in het gezin van de vader en
stiefmoeder op den duur niet bestendigd kon
worden. Vijf kinderen zijn van een echt
paar, waarvan de moeder wegens zeer on
zedelijk gedrag en de vader wegens dienst
neming in het Duitse leger uit de ouder
lijke macht ontzet werd. Het oudste dezer
kinderen wordt met haar kindje in een
mogderhuis verzorgd. Zij hoopt 'na haar
meerderjarigheid te trouwen.
Twee kinderen uit een tweede huwelijk
werden onder voogdij genomen. De vader
is ook uit de ouderlijke macht over de kin
deren uit zijn eerste huwelijk ontzet.
De twee jongens en twee meisjes, die
verleden jaar, wegens het overlijden van
de moeder en het verblijf van de vader in
het buitenland, onder voogdij werden geno
men, hoorden ook dit jaar niets van hun
vader.
Bijzonderheden worden medegedeeld
over vijf kinderen van een echtpaar, waar
van de vader zich aan frauduleuze prak
tijken schuldig maakte en de moeder in
ernstige mate achterlijk is. Een jongen is in
een opvoedingsgesticht geplaatst, een meisje
moest uit de maatschappij verwijderd wor
den en opgenomen in een meisjestehuis.
De drie andere kinderen maken het goed.
Drie meisjes en ëén jongen zijn kinderen
van het Onverstandigste en meest on-
maatschappëlijkste echtpaar waarmee „Kin
derverzorging" inaanraking kwam. Van
deze kinderen zou nog wel iets terecht
kunnen komen als de ouders niet zo
hinderlijk waren.
Onder de voogdijkinderen zijn er vier
van een debiele vrouw, die met haar
schoonvader in concubinaat leeft. Verder
zijn er zes kinderen van een weduwnaar
die hen aan hun lot heeft overgelaten.
Nog altijd zijn drie jongens, zoons van
een zeer zielige debiele moeder, zorgen
kinderen. Een der kinderen is imbeciel.
Van vier jongens die uit een. slordig ge
zin komen, geeft aldus het verslag de
moeder de meeste moeite. De heropvoeding
der kinderen wordt door de ouders zoveel
mogelijk bemoeilijkt.
Nu enige betere gevallen.
„Het drietal jongens, afkomstig uit een
verwaarloosd-milieu, groeit aardig op."
„De zes kinderen van de weduwnaar,
wiens vrouw in de loop van 1945 was over
leden, maken het, hun afkomst in aanmer
king genomen, vrij goed."
„De zoon van de weduwnaar, die na het
overlijden van zijn vrouw al zijn kinderen
had weggegeven, maakt het in het pleeg
gezin en op school goed. Vader is hertrouwd
met een zeer beschaafd vrouwtje en toont
wat meer belangstelling dan voorheen."
Van de kinderen die dit jaar onder voog
dij genomen werden, waren er vijf van een
ouderpaar dat niet de minste zorg aan hen
besteedde. Een baby van vijf maanden had
wandluizen in zijn luier. Drie kinderen zijn
van een wat achterlijke man en een op
zedelijk gebied zeer laagstaande vrouw. Ook
nog drie kinderen van een echtpaar dat
zijn kinderen zo verwaarloosde „dat het
met geen pen te beschrijven is." Van drie
kinderen van een ongehuwde moeder is
slechts één kind normaal. Verder acht kin
deren van een zeer slecht levend echtpaar.
Terwijl de ouders zich aan ongepaste ver
makelijkheden te buiten gingen, trachtten
de kinderen voedsel uit de vuilnisbakken
van de straat te halen. Tenslotte werd een
baby van een 16-jarig meisje opgenomen.
Het kind was verwekt door haar stiefvader.
Verder 4 kinderen van een weduwe die haar
eigen genoegen en pleziertjes zocht in plaats
van zich om haar kinderen te bemoeien.
„Kinderverzorging" verricht een belang
rijk sociaal werk door zich te geven aan de
opvoeding van deze kinderen, waarvan de
In de foyer van het Concertgebouw te Amster
dam werd Dinsdagavond de bekende koor-diri
gent en componist Hubert Cuupers ter ge
legenheid van zijn 75ste verjaardag gehuldigd.
Namens het gemeentebestuur van Amsterdam
overhandigt wethouder De Roos de jubilaris een
cadeau.
Ag*
voor
DONDERDAG 30 DECEMBER
Gemeentelijk Concertgebouw: Concert H.
O. V., 8 uur. Spaarne: „King Kong en de
Arabieren", 14 j., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. City:
„Achter de wolken", 14 j., 2.15, 4.30, 7.00 en
9.15 uur. Frans Hals: „Lassie komt thuis",
alle leeft., 2.30. 7.00 en 9.15 uur Rembrandt:
„Bambi", alle leeft., 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur.
Palace: „De vrijgezel en het bakvisje", alle
leeft., 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor: „The
bishop's wife", alle leeft., 2.00, 4.15 7.00 en
9.15 uur.
VRIJDAG 31 DECEMBER
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
meesten onder zulke treurige omstandig
heden het levenslicht zagen en aanvanke
lijk opgroeiden. Het is te verklaren dat in
verscheidene gevallen de heropvoeding niet
de gewenste resultaten geeft, maar daar
tegenover staat dat het toch gelukt van
vele kinderen bruikbare leden der samen
leving te maken. In het verslag wordt hul
de gebracht aan het opofferende werk van
vele pleegouders.
Voorzitter van „Kinderverzorging" is mr.
S. C. v. d. Wall, de wethouder van Sociale
Zaken, secretaris de heer D. H. Suerink,
directeur van Sociale Zaken,
Eert spel van toverij
voor Geloof en Wetenschap
Drie van de negen schepen, die in het
jaar 1609 met kolonisten op weg waren
naar Virginia, werden door een ontzet
tend noodweer overvallen en tot zinken
gebracht. De bemanningen wisten zich
echter te redden en brachten de winter
door op het bij die gelegenheid ontdekte
eiland Bermuda. Uit enkele destijds in
Londen veel opzien barende beschrijvin
gen van deze wonderlijke reis en aan een
uit het Spaans vertaald boek over zwarte
kunst haalde Shakespeare, als men het ge
zag der geleerden mag vertrouwen, de ge
gevens die hij op een zeer persoonlijke
manier verwerkte in een spel van toverij,
dat hij „Storm" noemde en waarin zijn
dichterlijke zeggingskracht, gestaald door
een kwart eeuw van vruchtbare ervaring,
monumenten van feilloze schoonheid ont
hulde.
Het is ondoenlijk om hier in te gaan op
de talrijke, dikwijls ver uiteenlopende in
terpretaties van de diepere zin dezer come-
die. Velen menen het werk als een alle
gorie te moeten opvatten. Zij beschouwen
de hoofdpersoon, met de veelzeggende
naam Prospero, als de incarnatie van de
voorzienigheid, die kwaad met goed ver
geldt en de menselijke geest uit de poelen
der duisternis tot de hoogte van het ruim
ste inzicht wil verheffen. Anderen leggen
de nadruk op het retrospectieve karakter.
Shakespeare rekende, aan het vrijwillig
einde gekomen van zijn loopbaan, voorgoed
af met zijn leven als vervaardiger van loos
bedrog. Evenals Prospero deed hij afstand
van zijn tovermacht en wierp „zo diep als
nooit een peillood zonk" zijn magische pen
in zee, om zich terug te trekken in de
bloeiende boomgaarden van Stratford aan
de Avon in de landstreek, die hij boven
alles lief had.
Maar nog eenmaal begoochelde hij de
zinnen van wie naar hem zien en horen
wilden met een bedenksel, waar vliegwex-k
en orkest bij nodig waren: een romantisch
kijkspel, waarin idyllische en komische
taferelen elkander dx-iftig afwisselen en
naar de smaak des tijds zowel zang en
maskerades in voorkwamen. Zou hij zich
bewust zijn geweest, hoeveel altijd weer
meeslepende wijsheden, aan zulke verschil
lende uitleggingen onderhevig, hij in dit
laatste onuitputtelijke kunstwerk verborg?
Paul Storm, onder wiens leiding het Rot
terdams Toneel er gisteravond voor de
verwende leden van „Geloof en Weten
schap" een meer bewegelijke dan bewogen
vooi-stelling van gaf, heeft er in zijn (wat
de voordracht van de tekst aanging bijna
machteloze) regie kennelijk en met succes
naar gestreefd om de theaterman
Shakespeare de volle maat te gunnen. Als
men afziet van het tè veel aan gekleurde
lampen, dan mag zeker gezegd worden, dat
hij van het overigens wat winkelraam-
reclameachtige décor van J. Roede een
uitstekend gebniik maakte, zoals, om het
mooiste voorbeeld te noemen, bij de ver
schijning van de najaden in het vierde be
drijf.
De poëtische uitlatingen van Prospero
het alter ego van de scheppende kunste
naar klonken uit de mond van Richard
Flink, die enkele indrukwekkende scènes
fraai beheerste, helaas al te vaak als brood
nuchter proza, waar het door begrip ge
steunde gevoel te vaag in mee sprak. Het
was heel jammer, dat de goed gezegde
regels „wij zijn van eender maaksel als
dromen zijn en ons geringe leven ligt mid
den in een slaap" onder het gekuch van
vele aanwezigen bedolven raakten.
Annie de Lange als de luchtgeest, uit
voerster der verbeeldingskracht en Joan
Remmelts als het monster, belichaming van
het dierlijke in de mens, mochten dan de
volmaaktheid verre blijven, zij kleurden
toch hun rollen met levendige betekenis.
Tussen de middelmatigen vielen Ad Noyons
en in mindere mate Adolf Rijkens op in het
begin van het tweede bedrijf. Door het
ontoereikende spel van Manon Alving ver
loor de liefdesgeschiedenis ongeveer al
haar bekoring. Louis de Bree en Eli Blom
vertegenwoordigden het verkeerde slag
kolonialen. Men beweert dat Shakespeare
bovendien in deze twee lompe en weerzin
wekkende figuren de schouwburgbezoekers
van zijn dagen hekelde. Vooral aan de eerst
genoemde was veel vrolijkheid te danken.
Kan men niet zeggen, dat deze opvoe
ring in de vertaling van Nijhoff en met
de muziek van Pijper geheel aan de ver-
Wachtingen voldeed, desniettemin was zij
zo bevredigend, dat men dankbaar en rijker
huiswaarts keerde. DAVID KONING
De 9
luizen
„De vijf generaties" De permanente
collectie van het Stedelijk Museum te Am
sterdam „De vijf generaties" is thans opnieuw
ingericht en voor het publiek opengesteld.
De collectie geeft een overzicht van 1850
tot heden. Binnenkort zullen vermoedelijk
nog enkele zalen aan deze collectie worden
toegevoegd.
Rembrandt in Fries Museum terug. Het
portret van Saskia van Uilenburgh, geschil
derd door Rembi-andt in 1633. een jaar voor
haar huwelijk met de schilder, werd nadat
het in Juli een week in het Fries Museum
tentoongesteld was, naar Bazel gezonden,
waar het deel uitmaakte van een Rembrandt-
tentoonstelling, gehouden ten bate van het
Nederlands sanatorium te. Davos. Uit de
revenuen dezer expositie konden 20.000
Zwitserse francs worden afgedragen. Thans
is het schilderij naar Leeuwarden terugge
keerd. waar het zich bevindt in de schilde
rijenzaal van het Fries Museum.
Verkwisting. Lien Deyers, de te Los
Angeles wonende Nederlandse filmster, is
van haar derde echtgenoot, Irving Rubin,
gescheiden. Irving was in woede uitgebarsten
toen Lien op de markt zes appels voor hem
had gekocht in plaats van drie, zoals hij had
gevraagd. Hij beschuldigde haar van ver
kwisting. Zij was in 1944 met Rubin gehuwd.
Congres „Film en jeugd". Op 14 en 15
Januari 1949 houdt het instituut „Film en
jeugd" in Rotterdam een tweedaags natio
naal congres onder het motto „Ontspan
ningsleven, film en rijpere jeugd".
Giraud en de Gaulle protesteren
tegen Ike's voorstelling van zaken
(Van onze correspondent, te Parijs)
Een Franse kx-ant gaf dezer dagen een
prent waarop men Eisenhower in zijn be
roemde battle-dress, omringd door stapels
zijner mémoires, voor een stafkaart ziet
staan. Tegenover hem een officier tot wie
de voormalige opperbevelhebber der ge
allieerde strijdkrachten de volgende woor
den spreekt: „Ik concentreer 500.000 delen
in Engeland, in Normandië laat ik mijn
voorrede landen, ik lanceer dan als verras
singsmanoeuvre wat rectificaties op de
Franse Zuidkust om daarna met mijn ver
zamelde geschriften een enorme wig in de
publieke opinie van Frankrijk te drijven.
Met caricaturale middelen wordt zo de
indruk goed weergegeven die in bepaalde
Franse kringen door Eisenhpwex-'s mé
moires zijn gewekt. De auteursrechten
voor de gehele wereld heeft de generaal zo
juist na een uitspraak van de Ameri
kaanse rechter voor de ronde som van
een kwart millioen gulden mogen verko
ren bate van de „Stille Armen' heeft de IIBS A te Haarlem Dinsdag in het Concertgebouw
een herhaling gegeven van „Het wederzijds huwelijksbedrog". Een der scènes uit het fraai
gemonteerde stuk.
Welke bedragen voor rente en aflossing
in 1949 vereist worden
De schulden der gemeente Haarlem zul
len, blijkens de onlangs verschenen be
groting, in 1949 65.746.484 bedragen.
Daaronder zijn ook de kapitaalslasten die
in de loop van dit jaar zullen worden aan
gegaan. Dit is, zoals bekend, op verlangen
van Gedeputeerde Staten.
Per inwoner der gemeente betekent dit
een schuld van ongeveer 410.
In 1949 zal voox' nieuwe kapitaalslasten
5.208.207 geleend worden, maar er wordt
op oude leningen 3.039.897 afgelost, zodat
de totaal-schuld over dat jaar zal stijgen
met 2.168.310.
De rentelast bedraagt in 1949 2.197.429.
Een zeer groot deel der schulden is even
wel belegd in de winstgevende bedrijven,
namelijk:
Electriciteit 4.410.606
Gas 3.551.794
Water 2.180.116
Slachthuis 302.707
Totaal dus 10.445.273,
meer dan 16 pet. van het geheel.
De begrotingen van die bedrijven wor
den belast met de rente en de aflossingen,
zodat die niet drukken op de gewone be
groting.
Onder de resterende 43.631.900 zijn nog
de volgende bedragen:
Grondbedrijf 16.746.465; Woningbedrijf
7.488.306. Natuurlijk 'staat ook tegenover
deze schulden een belangrijk bezit, al
heeft zoals men weet de onlangs ge
houden hertaxatie van bezittingen van het
grondbedrijf aangewezen dat de tegenwoor
dige waarde der gronden gedaald is. Van
daar dat gedurende twaalf jaar uit de ge
wone middelen elk jaar 206.526 in het
Grondbedrijf wordt gestort om dit ge
taxeerde tekort weg te werken. Gehoopt
wordt intussen dat de hertaxatie die weer
over vijf jaar plaats moet hebben een
gunstiger beeld zal geven.
In Onderwijs (meest schoolgebouwen)
zit een kapitaal van 5.420.636, in Open
bare Werken 7.575.420, in de Gemeente
Reiniging 787.189 en in de Geneeskundige
Dienst 212.928.
In 1949 wordt gerekend voor rente
2.197.429 en voor aflossing 3.039.897.
Zonderen wij de winstgevende bedrijven
uit dan blijven over 1.818.791 voor rente
en 2.141.159.
Verder draagt het Grondbedrijf 591.652
bij voor rente en 206.598 voor aflossing.
Het Woningbedi-ijf 244.334 voor rente en
135.471 voor aflossing.
Van het geld dat de gemeente van het
rijk uit het Werkfonds kreeg moet nog
2.081.261 afgelost worden. Daarvan moet
in 1949 8.347 afgelost worden. Rente be
hoeft niet betaald te worden.
Wij wezen er in een vorig artikel reeds
op, dat de financiële positie der gemeenten
beoordeeld kan worden naar het bedrag dat
op de gewone dienst beschikbaar is voor
nieuwe kapitaalslasten.
Opmerkelijk is, dat de begroting voor
1948 belast kon worden met 8.461.586 voor
nieuwe kapitaalslasten,waartegenover staat
slechts 5.208.207 voor 1947. Uit dit feit
blijkt wel, dat de financiën van Haarlem
nog zorgelijk zijn.
Dit springt nog sterker in het oog als wij
bedenken dat onder die 5.208.207 niet
minder dan 1.902.571"" zijn voor nieuwe
kapitaalsuitgaven voor de winstgevende
bedrijven. Bovendien is 945.650 nodig
voor het Grondbedrijf. Voor de andere
hoofdstukken bleef dus niet meer dan
2.359.986 over.
Voor het Woningbedrijf is 3.236.000 uit
getrokken voor kapitaalverstrekking, maar
die post is om administratieve redenen niet
onder de nieuwe kapitaalstaten opgenomen
daar niet vaststaat hoe de kapitaalverstrek
king geregeld zal worden.
B. en W. hebben kans gezien om de
financiële positie der gemeente wat te ver
beteren door op de oude rekeningstekorten
122.673 extra af te schrijven.
Bovendien wordt ook op andere schulden
in verhouding meer afgelost dan in 1948.
Toen was 2.341.733 voor aflossing bestemd
en nu 2.781.854.
Nieuwe Philipsfabriek geopend
in Roosendaal
Dr. A. F. Philips, president-commissaris
der N.V. Philips, heeft Woensdag in Roo
sendaal een nieuwe fabriek geopend,waarin
gasontladingslampen, autolampen en star
ters - voor de ontsteking van T.L.-buizen
gemaakt zullen worden. Ruim 400 arbeiders
zijn in dit bedrijf werkzaam. De Commis
saris der Koningin in de provincie Noord-
Brabant, prof. dr. J. E. de Quay, wees op
het belang van industrie-spreiding voop de
provincie Noord-Brabant. De opening van
de fabriek noemde de Commissaris een be
langrijke gebeurtenis voor Philips, voor
Roosendaal en voor de provincie.
pen, waaiwan hij slechts 25 procent belas
ting aan de staat hoeft af te dragen.
Na Churchill's oorlogsherinneringen be
horen Eisenhower's mémoires zeker tot. de
geschriften met de grootste documentaire
waarde, die tot dusverre over de laatste
wereldoorlog zijn verschenen. Ze missen
mogelijk de suggestie van Churchill's rijke
en beeldende taal, doch de stof, die Eisen
hower als ooggetdige behandelt, is dermate
groots en machtig dat men daardoor reeds
zijn mémoires als een spannend relaas ver
slindt.
Achtereenvolgens heeft Eisenhower het
nu aan de stok gekregen met alle Franse
figuren, die hij voor zover ze, als Darlan,
niet van het toneel verdwenen zijn in
zijn boek behandelt. Eerst was het generaal
Giraud, die de gelijkenis van een portret
bestreed waarin hij zichzelf maar onvol
doende hei-kende, en na Giraud is de Gaulle
gevolgd.
Eisenhower had er namelijk zijn ver
wondering over uitgesproken dat de Gaulle
hem, toen Parijs juist was bevrijd, om ver-
sterking van Amerikaanse troepen had
verzocht, teneinde zijn eigen autoriteit te
handhaven. „Zo'n vei-zoek", schrijft Eisen
hower, „had mij nog nooit bereikt van de
zijde van enige autoriteit over een zo juist
bevrijd gebied". Over het algemeen krijgt
men de indruk dat ook Eisenhower per
manent op gespannen voet heeft gestaan
met zijn steile Franse collega.
In een interview met een Amerikaans
pex-sbureau heeft de Gaulle deze voorstel
ling van zaken heftig bestreden. Het enige
waar ik om heb gevraagd, aldus de Gaulle,
is voedsel en uitrustingen voor de Franse
troepen geweest.
Na de genei-aal heeft de hele Gaullisti
sche pers het strijdros beklommen en in
een groot weekblad wordt zelfs de waarde
der strategie van Eisenhower door een
Frans divisiegeneraal ernstig in twijfel ge
trokken.
De juistheid van een recept wordt door
de smaak van de pudding bewezen, aldus
luidt ongeveer een Engels gezegde. Men
zou iets overeenkomstigs ten aanzien van
militaix-e theorieën op kunnen merken. En
in dat licht beschouwd behoeft Ike zich
tegenover zijn Franse collega's geenszins te
schamen
Japanse oorlogsmisdadigers
tot de strop veroordeeld
Negen vroegere Japanse officieren, onder
wie drie generaals, zijn door een Ameri
kaanse militaire rechtbank tot de strop
veroordeeld wegens moord op 33 Ameri
kaanse vliegeniers.
De vliegeniers, die door de Japanners
krijgsgevangen waren gemaakt, werden in
Augustus 1945 onthoofd, nadat enige van
hen als levende popr*en voor bajonetsoefe
ningen waren gebruikt.
Andere Japanse militairen, die aan de
moordpartij hadden deelgenomen „uit
weerwraak over het atoombombardement
van Hirosjima" werden tot gevangenisstraf
veroordeeld.
De tot de strop veroordeelde generaals
zijn luitenant-generaal Isamoe Jokojama,
generaal-majoor Kjoesakoe Foekoesjima en
generaal-majoor Sjosjin Ito. Zij wax-en alle
drie reeds vei-oordeeld voor de rol, die zij
speelden bij de vivisectie-gnxwelen in de
universiteit van Kioesjoe, waarbij de lever
van een Amerikaans vliegenier tijdens een
banket werd opgediend.
T entoonstelllmj
„Kind en
in het Stedelijk Museum
Wanneer er één zaak is waarop de Ne
derlander van oudsher trots is geweest,
dan is het zijn onderwijs. Een trots die niet
weinig is aangewakkerd door de overigens
op weinig gebaseerde bewondering van
buitenlanders, die hun ontzag niet onder
stoelen of banken steken wanneer zij zo'n
inwoner van de Lage Landen een redelijk
vlot mondje buiten-de-grens horen spreken
om hem dan misschien nog tot overmaat
van internationale ramp even de geboorte
data van een stxik of wat historische kop
stukken uit zijn mouw te horen schudden.
Het zal een Nederlandse scholier niet over
komen dat hij de stelling verkondigt dat
Joego-Slavië een provincie van Turkije is,
of soortgelijke misvattingen die bijvoor
beeld een Amerikaanse student heel rustig
een brief aan Holland (Denemarken) doen
adresseren. Met onze feiten-kennis is het
dus wel in orde.
Stapt gij echter in dat besef van wie-
doet-ons-wat binnen op de tentoonstelling
„Kind en Kunst" in het Stedelijk Museum
te Amsterdam, dan komt gij beslist tot de
oxxtnuchterende conclusie dat wij althans
op dat speciale gebied van de opvoeding
nog griezelig veel van het buitenland te
leren hebben.
Zo herinneren wij ons uit onze school
jaren dat op de tekenles een mathematisch-
juist perspectief als vrijwel alleen-zalig
makend criterium gold en hoewel deze
keurslijf-opvattingen ook hier gaan ver
dwijnen, is het een plezierige verrassing op
die tentoonstelling het werk van buiten
landse kiixderen te zien. Met name de
groepstekeningen die op het atelier van
Madame Langevin door Franse kinderen
zo tussen de negen, en de vijftien jaag zijn
gemaakt. Men vindt er een bonte fantasie,
een scherp opmerken van verlevendigende
détails en een animo in, die, omdat zij zich
ongehinderd door traditionele opvattingen
konden ontplooien in weldadige tegenstel
ling staan tot de meligheid van de vader
landse stillevens met de immer aanwezige
groene fles en de appel.
Deze tekeningen zijn dubbel interessant.
deze tentoonstelling zo belangwekkend
maken. Want in andere stands vindt men
uitgebreid materiaal over de verschillende
manieren waarop men in het buitenland
de kinderen ontvankelijk voor kunst in de
meest uitgebreide zin van het woord wil
maken. Zo zijn er heldere en vlot geschre
ven boekjes over en door kunstenaars, die
zonder af te zakken in banale populariteit
het kind geestelijk rijp willen maken voor
één van de schoonste dingen die zijn leven
kunnen verrijken. Over al deze zaken vindt
men op deze tentoonstelling teveel om op
te noemen. Het is wel jammer dat een hele
stand gewijd is aan een Belgisch jeugd
theater, dat een beetje al te commercieel
riekt.
In ieder geval menen wij dat een ieder
die op welke wijze dan ook bij opvoeding
of onderwijs betrokken is, met het hier
tentoongestelde zijn vooi'deel kan doen.
Het kan tevens een machtige stimulans
Immers, zij hebben een artistieke waarde I zijn voor hen die in ons land deze weg al
en een paedagogische. En ook die laatste hebben ingeslagen wij derxken aan de
geldt weer in tweeledige zin omdat door
het groeps-procédé de minder begaafden
zich kunnen laten inspireren door de wer
kelijk getalenteerden en omdat de kinde
ren, wanneer zij op deze manier mogen
tekenen een uitdrukkings-middel vinden
dat zowel voor hen zelf als voor degenen
die de kinderziel willen doox-gronden, van
onschatbare waarde is.
Nu zijn hst niet alleen de tekeningen die
jeugdvoorstellingen van het Scapino-bal-
let. En wij geloven zeer zeker dat het zo
zeer gelaakte, maar zo weinig effectief be
streden euvel van de beeld-romannetjes
en andere vervlakkingsverschijnselen
langs deze weg goeddeels verholpen kan
worden. Omdat het twintigste-eeuwse kind
er op deze manier iets waardevollers voor
in de plaats krijgt.
W. L. B.
K.L.M.-vliegtuig in Basra
moet terug naar Schiphol
De regering van Irak heeft aan gezag
voerder Vickerstaff van de te Basra opge
houden K.L.M.-Constellation PH-T.E.P.
doen weten, dat dit toestel naar Nederland
moet terugkeren. Het toestel zal via Cairo
naar Schiphol vliegen, waar het Vrijdag
in de loop van de dag wordt verwacht.
De PH-T.E.P. was vorige week Woens
dag van Schiphol naar Batavia vertrokken
met twintig volwassenen, zestien kinderen
en achttien babies aan boord. Deze vlucht
werd gemaakt ten behoeve van de gezins
hereniging; Vorige week Donderdag landde
het toestel in Basra. Wegens de militaire
actie in Indonesië verleenden de autoritei
ten geen toestemming de reis voox*t te zet
ten. Alle passagiers hebben sindsdien in
een hötel te Basra vertoefd.
Truman hult zich in nevelen
President Truman weigert categorisch
nadere toelichtingen te geven op zijn Maan
dag afgelegde verrassende verklaring, dat
„bepaalde Sovjet-Russische leiders zeer
verlangend zijn de geschillen tussen de
Sovjet-Unie en de Verenigde Staten te
regelen."
Verslaggevers die de president aan het
einde van zijn ochtendwandeling bij zijn
huis te Independence in de staat Missouri
aanklampten, zeiden tegen hem: „Vele gis
singen hebben na uw verklaring de ronde
gedaan. Kunt u ze uit de wereld helpen?"
Truman antwoordde glimlachend: „U zult
moeten blijven gissen."
De „Washington Post" beschrijft de ver
klaring van president Truman als „louter
illusie" en een wensdroom.
Eén correspondent te Washington gaf als
zijn mening te kennen, dat de president
„psychologische oorlogsvoering in practijk
heeft gebracht, zulks gebaseerd op de een
of andere geheime inlichting" en hij voegt
er de vraag aan toe: „Trachtte de president
twijfel te doen ontstaan in het Kremlin,
door de mening te doen post vatten, dat
zich verraders in de Russische leiding be
vinden?"
V.S. spitsen de oren
bij Tito's verklaring
Leidende functionarissen op het gebied
van de handel en de Marshall-hulp van het
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken zijn Dinsdag bijeengekomen ter be
spreking van de verklaring van Tito, dat
Joegoslavië wel eens gedwongen zou kun
nen worden grondstoffen te verkopen aai
de Westelijke mogendheden. Een woord
voerder zeide, dat de V.S. „met belangstel
ling kennis namen" van de aanval van de
Joegoslavische leider op de „schending"
door de Cominform van handelsverdragen.
Joegoslavië zou bauxiet kunnen verko
pen, antimonium en andere non-ferro me
talen. Volgens de mening van handelsdes
kundigen te Washington zouden deze grond
stoffen een gerede markt kunnen vinden in
de Marshall-landen, waardoor veel dollars
zouden kunnen worden bespaard.
Rare gasten
Er lopen rare gasten rond op de wereld,
zo van die bijzondere mensen wier raadsel
achtig portret in uw gedachten blijft, jax-en
lang. Zij zijn als schepen die uw rechte,
degelijke koers kruisen, zij duiken plotse
ling voor uw steven 'op uit het niets en
verdwijnen met een sierlijke boog in de
nevel. Maar zij trekken een witte streep
door het water van Uw verbeelding, zij
brengen wat gekabbel en beroering over de
kalme vlakte van uw bestaan.
Daar zit een verveeld en geeuwerig ge
zelschap rond een gloeiende cafékachel, de
mannen zitten elkaar aan te kijken als
koeien die naar een horizon staren. Zij pra
ten wat over dingen, waar ze slaap van
krijgen en ze drinken iets stevigs om wak
ker te blijven.
En er gebeurt niets dat de moeite waard
is om naar te kijken.
Maar dan komt er een bijzonder mens
binnen. Hij is een mens als alle anderen,
ge kunt het aan zijn neus niet zien dat hij
zo bijzonder is, maar er is iets met hem
binnengewaaid dat de starende koeien tot
mensen maakt. Zij loeren naar hem, zij
kijken verstolen wat hij doet. Zij ruiken
het dat er iets gebeuren gaat, waar zij niet
van behoeven te geeuwen.
Wat gaat er gebeuren? De man krijgt
zijn koffie, hij trekt zijn stoel bedachtzaam
en met een glimlachje een eind verderop.
Ik zat boven een aardstraal, zegt hij rustig.
Dat doet een mens geen goed, zo boven een
aax-dstraal te zitten.
Als een bliksemflits schiet de belangstel
ling van oog tot oog, rond het hele café. Hij
zat boven een aardstraal, wat is dat voor
een grapjas. Zij kijken verwonderd en vra
gend naar elkander, zij loeren onder hun
stoel of er soms iets van een aardstraal te
bespeux-en valt. En de rustige, glimlachende
man haalt uit zijn jaszak een gebogen ijzer-
draad. Ik zal u laten zien dat ik boven een
aardstraal zat, dit instrument wijst het uit,
het wijst alles uit wat ge maar wilt.
En het instrument maakt een rare bokke-
sprong in zijn dichtgeklemde handen. Ziet
ge wel, een aardstraal, en een kanjer ook.
Het is hier gevaarlijk voor de gezondheid.
Zij schuiven op hun stoel heen en weer
en gevoelen zich ongemakkelijk. Zij kun
nen er geen hoogte van krijgen, die grap
jas met zijn ijzerdraad, het is een beetje
raar en mysterieus.
Zoek er nog eens een als ge wilt, zegt de
kastelein vanachter zijn toog, dan kan ik
er een bordje met „pas op" bij zetten. Maar
er wordt niet gelachen om zijn grap, ze
zien de ijzerdraad een buiteling maken
boven de biljarttafel. Geen wonder dat die
ballen vanavond zo slecht wouen, dat twee
de grapje van de grappige kastelein valt
ook in het water. Zij horen die man met
zijn ijzerdraad zeggen dat hjj ziekten kan
aanwijzen, dat vertelt geen "enkele dokter
u wat ik u vertel, zegt hij rustig en met
een opgewekte lach. Gij, mijnheer, bijvoor
beeld. gij hebt ergens pijn, ge hebt ergens
iets dat niet in orde is.
De mijnheer die iets heeft, wat niet in
orde is, kijkt zo benauwd alsof hij in een
lekke boot zit en wil weten wat er dan toch
wel aan mankeert. Hij heeft geen pijn,
weineen, hij voelt zich zo lekker als wat,
tenminste, ik kan het geen pijn noemen, het
is meer zo een raar gevoel, maar pijn,
neen, dat moet een vergissing zijn.
Gij hebt pijn in uw maag, zegt de man
met de ijzerdraad kalm en blij. Ik zeg het
u, want ik zie het. Ge moet eens wat min
der sterke koffie drinken.
Een goed uur later voelen ze allemaal
wat, zij staan om de beurt op een stoel om
zich terdege te laten beijzei'draden. Zij zeg
gen dat het frappant is, het is ntet te ge
loven, dat ze al een tijd pijn hebben gehad
zonder dat ze het wisten. Ja, ze hebben er
wel eens aan getwijfeld, maar nu ge het
zegt, ja, het is frappant dat uw instrument
dat zo maar aanwijst. Ze zullen zich eens
wat meer in acht nemen en wat vroeger
naar bed gaan. En wat het kosten moet?
O heren, het hoeft niet veel te kosten, ik
doe dat allemaal meer uit menslievendheid,
met een kleinigheidje bij wijze van atten
tie zijn mijn onkosten al goed. Ik stel mijn
gave in dienst van de lijdenden.
Jaja, het is fi-appant, dat zo'n man er
niet rijk mee wordt, het is nogal een eigen
schap waar geld mee te verdienen zou zijn.
Wij zijn toch blij dat we nxx eens zekerheid
hebben over die pijn, ja, een mens kan niet
voorzichtig genoeg zijn. En zij gaan vol
daan met hun pijn op huis aan.
De kastelein versjouwt met een paar man
zijn biljart om de aardstraal vrij spel te
geven, hij kan niet op zijn verantwoording
nemen dat de biljarters er last van krijgen.
Er zijn van die rare gasten op de wereld,
die duiken op uit het niets en verdwijnen
er weer in, maar ge vergeet hen niet gauw.
Waar leven zij van? Waar wonen zij?
Zij leven misschien van het plezier om
de mensen eens uit hun gewone doen te
halen zij wonen misschien iedere dag
ergens anders op de kleine wereld. Zij
hoeven niet veel mee te sjouwen, een ijzer
draad en een glimlach.
En rond de gloeiende cafékachel hebben
ze weer een paar weken stof om over te
praten tot ze er slaap van krijgen.
J. L.
Mond- en klauwzeer
is sterk toegenomen
Blijkens de in de Staatscourant gepubli
ceerde staat van de gevallen van besmette
lijke veeziekten in Nederland gedurende
November wei-den 386 met mond- en
klauwzeer besmette boerderijen geteld.
Daarbij waren niet minder dan 339 nieuwe
gevallen.
In Zuidholland werden de meeste nieuwe
gevallen geconstateerd: 113, ook het totaal
aantal besmette boex-derijen in die provincie
was het grootst: 147. In Noord-Brabant
werden 74 besmette boerderijen geteld, alle
nieuwe gevallen. In Zeeland waren 47 be
smette boerderijen, waarvan 38 nieuw, in
Utrecht en Gelderland beide 29, alle nieuw,
in Noordholland 28, waarvan 25 nieuw, iri
Friesland 10, alle nieuw, in Overijssel 8,
waarvan 7 nieuw, in Drente 6, alle nieuw,-
in Limburg 5, alle nieuw en in Groningen
3, alle nieuw.
STRIJD IN INDO-CHINA.
Honderddertig soldaten van de Vietminh
(Indo-Chinese nationalisten) werden ge
dood bij een gecombineerde aanval door de
Franse strijdkrachten op guerilla-benden
in de streek van Tan An, 120 km ten Z.W.
van Saigon, zo deelt het hoofdkwartier van
de Franse strijdkrachten in het Verre Oos
ten mede.
Tweehondei'd sampans, 30 lichte jonken
en 6 jonken van 50 ton, waarin zich Viet-
minh-troepen, wapenen en uitrusting be
vonden, werden tot zinken gebracht.
