IJmuider Courant | 1952 | 6 november 1952 | pagina 6

Sluis des aanstoots deed
opnieuw van zich spreken

Agenda voor
Beverwijk

Verzorgingsgebied voor tuinbouw,
wiens plaats in de IJmond verzekerd is

■Clowntje Riek

De Twee Zusters

Beverwijks raad bijeen

Interpellatie over oprnimingswerk

Veertig jaar St. Eloy
in Beverwijk

Castricum

Velsen-Noord

IJmuiden

Nederlands Volkstoneel
met nieuw stuk

Snuif en wrijf

4

Groentehandelaren zagen
„groentecorso"

Scheybeek krijgt een
fietsenstalling

„Advendo" voor de
Politie-Schietvereniging

Vlag op hoogste gebouw
aan Stratingplantsoen

Predicaat „Koninklijke"
voor N.V. Dirkzwager

^TMTNI^ EEN FlJ^ NEUS

„Het is tu'd, dr. Schweitzer"

Heemskerk bouwt agrarisch centrum

Volgend jaar al een school, later een kerk en huizen

Voor de kinderen

De branden op de Salland
en de Klipfontein

FEUILLETON

DOOR JOS

LODEWIJKS

DONDERDAG 6 NOVEMBER 1952

Het weerbarstige geniesluisje in „De
PÜP", restant van een oud en afgeleefd
verdedigingsstelsel, dat jarenlang door zijn
ligging de scheepvaart naar en dus de
industriële groei van Beverwijk heeft
tegengehouden, heeft gisteravond voor de
zoveelste keer de Beverwykse raad bezig
gehouden. Want zelfs nu het vonnis over
deze sta-in-de-weg reeds was geveld (na
dat de genie zijn strategische onschend
baarheid had opgeheven) en de oprui
mingswerkzaamheden allang waren be
gonnen, was het gisteren opnieuw het on
derwerp van een spijtig betoog in de raad.

Met een stem, waarin doffe berusting
doorklonk, gaf de heer Van Dorp
(P.v.d.A.) een voorbeschouwing op een
door hem te houden interpellatie over het
opruimingswerk. „Zo oud als ik ben", zei
dit grijzende raadslid, „zolang hebben we
al met dat sluisje getobd". Hij gaf een
chronologisch overzicht van de moeite en
de lijdzaamheid die van Beverwijk waren
gevergd om verlof te krijgen voor de op
ruiming van het sluisje, de financiële zor
gen die dit werk- opriep omdat niet vol
doende belanghebbenden in de kosten wil
den participiëren, de strubbelingen bij de
aanbesteding, die eerst onderhands ge
schiedde maar later op verlangen van de
raad openbaar werd overgedaan „enfin,
dat leek nu eindelijk allemaal voorbij en
vergeten. En nu hebben we dit weer", al
dus de heer Van Dorp.

Daarmee doelde hij op het feit dat de
werkputten voor dit karwei onlangs tot
twee keer toe vol water zijn gestroomd,
waardoor het werk aanzienlijk vertraagd
werd. In de interpellatie werd B. en W. ge
vraagd of deze tegenslag veroorzaakt was
door een aanvaring van de in het zij ka
naal geplaatste dam wand én, zo ja, of dan
de schipper die dat leverde geen schade
vergoeding diende te betalen. Verder vroeg
de heer Van Dorp of er wel voldoende
veiligheidsmaatregelen waren getroffen,
of er inderdaad drie arbeiders bijna wa
ren verdronken en of er wel geheel vol
gens het bestek was gewerkt. Met dat
laatste doelde hij op het feit, dat er in
het bestek gerekend is met een stalen
damwand en dat in afwijking daarvan een
houten damwand is geplaatst.

De wethouder van Openbare Werken,
de heer Vessies (K.V.P.) lanceerde de
vakterm „onderloosheid", waarmee hij de
vermoedelijke oorzaak aanduide van deze
pech, die de aannemer duizenden guldens
schade berokkende. Dit wil zeggen, dat er
zich op een plaats, waar de damwand was
ingeheid, stenen of puinresten moeten
hebben bevonden, die door de druk van
het water zijn losgeraakt. Er is, naar hij
zeide, geen sprake van, dat drie arbeiders
bijna zouden zijn verdronken. De gepro
jecteerde stalen damwand is inderdaad
een houten geworden omdat dit technisch
geen verschil maakte.

„Bestek is bestek"

Vier sprekers repliceerden op deze uit
eenzetting. De heer De Weyer (K.V.P.)
vroeg zich af, waartoe die wijziging van
een stalen- tot een houten damwand dien
de. „Prefereerde Openbare Werken die
opeens of kwam het de aannemer beter
uit?", wilde hij weten. Het ergste vond de
heer Romunde (P.v.d.A.), dat van het
bestek werd afgeweken. Hij achtte dit ook
de oorzaak en niet de „onderloosheid". De
damwand werd volgens hem juist daar
geforceerd, waar de meeste stuwing van
het water was, dus het houten geval hield
niet, zo luidde zijn oordeel. Hij meende,
dat een stalen wand voor de aannemer te
kostbaar was geweest en waarschuwde
Openbare Werken de hand aan het bestek
en niet boven de hoofden van de uit
voerders te houden. „Ook al was de
hand aan het bestek gehouden en de dam
wand van staal geweest", zo zei de heer
Niesten (K.V.P.)., „dan nog zou die on
derloosheid zijn voorgekomen, want een
stalen damwand kan helemaal geen brok
ken steen onder zich hebben. Daarom
vraag ik mij eerder af of er vóórdat het

Woensdagavond kwamen de leden van
de koopliedenvereniging „Handelsbelan
gen" in café de Groentenbeurs aan de
Meerstraat te Beverwijk in vergadering
bijeen.

In zijn openingswoord releveerde de
voorzitter, de heer C. Kuys, het in Sep
tember j.l. gevierde 25-jarig bestaan der
vereniging.

In Beverwijk zullen op Maandag 1 De
cember de groentehandelaren in de gele
genheid gesteld worden hun erkenningen
van de vakgroep te verlengen. De secre
taris de heer P. Kalis gaf een korte toe
lichting op enige voorstellen voor het con
gres in Haarlem.

Er werden op deze bijeenkomst een
drietal films vertoond, toegelicht door de
provinciaal inspecteur van de vakgroep
de heer C. B. Tieman; de F.R.U.G.A.-film
uit Apeldoorn liet het „groentencorso" dat
in September door de gezamenlijke groen-
tenhandelaren in Apeldoorn was georgani
seerd zien en dat voor onze contreien mis
schien ook wel wat zou zijn.

„Vruchtdragende arbeid" was de titel
van de tweede film, een rolprent van de
Tuinbouwvoorlichtingsdienst met opnamen
van de groei, bewerking en behandeling
van het fruit.

De laatste film was een Engelse film
over de fruitteelt; ook deze genoot aller
aandacht.

DONDERDAG 6 NOVEMBER

Bioscopen: Geen voorstelling.

Luxor Theater, 8 uur: „Helma en Selma"
moi Kees Manders.

VRIJDAG 7 NOVEMBER

Kennemer Theater, 7 en 9.15 uur: „Rio

Grande".

Luxor Theater, 7 en 9.15 uur: „Het zevende
kruis".

W. B. Theater, 8 uur: „De wet van het
oerwoud".

werk begon wel een grondig bodemonder
zoek is verricht".

„Hout of staal", meende de heer Van
Dorp, „een bestek is een bestek, daaraan
moet men zich houden, anders gaat het er
bovendien op lijken dat er bij deze aanbe
steding geen gelijke concurrentiekansen
waren".

In zijn antwoord in tweede instantie gaf
wethouder Vessies de heer De Weyer
toe, dat een stalen damwand inderdaad
beter tegen de druk van. het water bestand
is, maar er op verzoek van de aannemer,
die grote ervaring met houten damwan-
den heeft, in was toegestemd deze te ge
bruiken. Mocht dit hem een financieel
voordeel bezorgd hebben, dan is dat nu
weer dubbel en dwars te niet gedaan
door de grote schadepost, die deze pech
hem bezorgde. Er is een bodemonderzoek
verricht aan beide zijden van de Pijp, men
kon echter niet voorzien dat er aan het
eind van de sluis nog puin op de bodem
lag. De wethouder lichtte ten slotte toe
waarom zijns inziens de damwand geen
punt van belang was geweest bij de aan
besteding, zodat de meedingende aanne
mers zich hierop niet uit concurrentie-
oogpunt op hebben kunnen toespitsen.

De interpellatie leidde niet tot een mo
tie: de heer Van Dorp dankte voor de
inlichtingen en legde zich bij de zaak
neer nadat hij er nogmaals op aangedron
gen had, dat men zich in de toekomst aan
het bestek zal houden.

De overigens korte agenda werd snel
afgewerkt: de raad stemde toe in de voor
gestelde uitDreiding van de weekmarkt en
de bouw van een rijwielbergplaats voor
het raadhuis, waarover reeds is bericht.

Bij het in gebruik nemen van het hoofd
gebouw en de gebouwen bij de koepel op
Scheijbeek in Beverwijk is eigenlijk nooit
voorzien in de inrichting van een rijwiel
bergplaats. Men heeft zich zo goed moge
lijk beholpen met het plaatsen van rijwie
len in het sousterrain. Er zal nu een een
voudige overdekte rijwielbergplaats achter
het dienstgebouw Velserweg 6 worden aan
gelegd. Bovendien worden onoverdekte rij-
wielrekken of tegels geplaatst bij het
dienstgebouw en aan twee zijden van het
hoofdgebouw. In de praktijk zullen leden
van het gemeentebestuur, het personeel
van de secretarie en de eventuele bezoe
kers bij voorkeur laatstbedoelde gelegen
heden gebruiken. Bij ongunstig weer kan
van de overdekte bergplaats gebruik wor
den gemaakt. De rijwielen worden uit het
sousterrain geweerd, aangezien de achter
deur gesloten moet blijven en het sous
terrain voor andere doeleinden zal wor
den gebruikt. Ook met het oog op de pas
gewitte muren en het schoonhouden van
het inwendige zijn fietsen in deze ruimte
taboe, zo menen burgemeester en wethou
ders.

De kosten van bedoelde overdekte berg
plaats worden geraamd op 2400.en dit
crediet wordt bij de raad aangevraagd.

Ter viering van het veertigjarig bestaan
van de afdeling Beverwijk van de R.K.
Metaalbewerkersbond „St. Eloy", zal op
Zaterdagmiddag 8 November een receptie
worden gehouden. De volgende dag zal dit
jubileum in de drie parochiekerken wor
den herdacht en wel door een stille H. Mis
in de St. Agathakerk om 6.15 uur; een
stille H. Mis in de St. Jozefkerk te Velsen-
Noord om 11 uur en de Solemnele Hoog
mis in de Parochiekerk van O.L. Vrouwe
van Goeden Raad.

De feestavonden zullen op 12, 18 en 24
November in het K.S.A.-gebouw worden
gehouden en op deze avonden zal Herman
Tholen en zijn cabaretgezelschap optreden
in de revue „Lachvitaminen", waarnaast
ook de Wama's hun steentje aan de vro
lijkheid zullen bijdragen.

Voor de jeugd zal er op Zaterdagmiddag
15 November feest in de K.S«A. zijn.

Kleine aanvoer op de veiling

De Castricumse groenteveiling van het
midden dezer week kreeg slechts een zeer
kleine aanvoer te verwerken. Zowel de
spruiten als de andijvie liepen in prijs iets
op, getuige de notering van 25-63 cent
voor de spruiten en 18-31 cent per kilo
voor de andijvie. Grove spruiten gingen
van de kar voor 15-19 cent per kilo. Voor
de andere groente kregen de tuinders:
witte kool 314-4K, sla 2-8, bloemkool 14,
seldery 414, pieterselie 3, appelen 7-14,
boerenkool 8)4-10, grove peen 6-7.

„Deze jaarlijkse feestavond is voor mij
altijd prettig, omdat het contact tussen de
burgerij en de politie er opnieuw door
wordt verstevigd", aldus de adjudant der
rijkspolitie in Castricum de heer G. A.
Verbaan, die met enkele woorden de feest
avond van de polilie-schietvereniging
„Castricum en Omstreken" in hötel „De
Rustende Jager" opende. De zaal was giste
ren niet alleen gevuld met leden van de
vereniging en hun dames, doch tevens wa
ren er een groot aantal donateurs tegen
woordig. Men kwam onder meer bijeen
voor de uitreiking van de prijzen van de
enige tijd geleden gehouden schietwedstrij
den. Iedereen kreeg een waardevol aan
denken uit handen van adjudant Verbaan.

Het is de toneelvereniging „Advendo"
uit IJmuiddn-Oost geweest, die de politie
mensen en de donateurs met hun respec
tievelijke dames, een genotvolle avond
heeft bezorgd. Opgevoerd werd het blij
spel in drie bedrijven „In een andere we
reld" van Joh. Blaaser Sr. en Jr., een
pretentieloos gevalletje dat genoegzaam
bekend mag worden geacht.

Tot besluit van de avond gingen de be
nen van de vloer, voor welke gelegenheid
het versterkte orkest van Libert Eggers
de muziek verzorgde. Burgemeester C. F.
Smeets en de heer P. L. Duinker van het
PWN en echtgenote woonden de avond bij.

„Herwonnen Levenskracht" naar
achtste lustrum

De afdeling Castricum van Herwonnen
Levenskracht heeft het plan het hoofdbe
stuur in verband met het 40-jarig bestaan
als geschenk een groot aantal nieuwe do
nateurs aan te bieden. Dit deelde de voor
zitter van de afdeling de heer P. de Vries
Dinsdagavond aan de leden mee op de ver
gadering welke in het Jeugdhuis aan de
Overtoom is gehouden.

De bouw van de nieuwe garage aan het
Stratingplantsoen met showroom en twee
bovenwoningen vordert gestaag.

Ten teken dat de grootste hoogte is be
reikt van dit gebouw, dat boven de étage
woningen aan het Stratingplantsoen gaat
uitsteken, wapperde de driekleur aan de
kap. Het zal nu niet lang meer duren voor
dat deze moderne, met boxen uitgeruste
garage in gebruik zal worden genomen.
Dan komt de voormalige bioscoopzaal van
„De Pont" leeg, zodat ze ter beschikking
zal komen van de eigenaresse, de papier
fabriek Van Gelder Zonen.

Langedijker cabaret voor „Schulpen"

Het bestuur van de buurtvereniging
„Schulpen" is er in geslaagd voor zijn
tweede ontspanningsavond voor de leden
in dit seizoen te engageren het Langedijker
Cabaretgezelschap onder leiding van Ger
Hop.

Land en volk van Australië

Maandagavond wordt in het Hervormd
wijkhuis aan de Dijckmansstraat een
lezingavond gehouden door de vereniging
„Velsen-Noord Vooruit", het overkoepelend
orgaan van de vier Noord-Velsense buurt
verenigingen.

De heer A. Langkemper zal met verdui
delijking door lichtbeelden spreken over
„Land en volk van Australië".

De N.V. Dirkzwager's Scheepsagentuur
Maatschappij te Maassluis heeft het pre
dicaat „Koninklijke" ontvangen. Dit deelde
de burgemeester van Maassluis, mr. P. A.
Schwartz, ten kantore van de N.V. aan
directie, commissarissen en het personeel
mede.

In zijn toespraak noemde burgemeester
Schwartz het bedrijf van Dirkzwager, dat
reeds 80 jaar bestaat, een waarlijk natio
naal bedrijf van onschatbare waarde voor
het wereldscheepvaartverkeer, dat er toe
bijgedragen heeft Rotterdam te maken tot
de voornaamste haven .van Europa. Het
wordt niet ten onrechte „oog en oor van
Rotterdam" genoemd. Het beschikt over
de modernste communicatiemiddelen tus
sen de schepen op zee en de vaste wal,
werkt in nauwe samenwerking met het
rijksloodswezen en beschikt over een eigen
Noordzee-loodsdienst.

Sint Maarten viering
De speeltuinvereniging „Heuvelwijk" or
ganiseert in samenwerking met de speel
tuinverenigingen D.S.S., I.V.H. en Vrij en
Blij en met medewerking van de muziek
verenigingen IJmuider Harmonie, Wilhel-
mina en Soli deo Gloria op Dinsdag 11
November aanstaande, zoals gemeld, een
Sint Maarten-optocht.

De deelnemende kinderen uit de omge
ving van de Kennemerlaan dienen zich des
avond om half zeven met brandende lam
pions op te stellen in de Jacob van Heems
kerkstraat hoek Kennemerlaan.

Deelnemerskaarten zijn verkrijgbaar bij
de heer Blok, Van Poptaplantsoen 2rood.

Na afloop van de optocht zal aan de
deelnemende kinderen in de speeltuin van
„Heuvelwijk" een versnapering worden
aangeboden.

ADVERTENTIE

Van „luchtjes" gesproken..4 een

winkel in de buurt, de geuren uit
uw keuken en al die andere luchtjes
kunnen uw avond lelijk vergallen.
Houdt uw woning fris en verzorgd
door Air-Wiek met het wonder
baarlijke natuurproduct chlorophyl.

752

Nog geen veertien dagen na de Amster
damse première in de Stadsschouwburg
kwam het Nederlands Volkstoneel met zijn
nieuwste repertoire-aanwinst onder auspi
ciën van de Culturele Commissie van de
Hervormde Kerk te Velsen-Noord, reeds
naar het Hervormd wijkgebouw aldaar. De
zaal was vrijwel vol.

„Het is tijd, dr. Schweitzer" is van Gil
bert Cesbron, die vooral naam heeft ge
maakt door zijn roman „Heiligen gaan naar
de hel" en die dit toneelstuk schreef, om
dat de sterke persoonlijkheid van Albert
Schweitzer een diepe indruk op hem maak
te. Hij verdiepte zich in dit interessante
leven en ontdekte, dat Schweitzer in 1917

Het dorp Heemskerk, in kleine huizen vergaard rond de oude Hervormde Kerk en
het raadhuis, groeit uit de jas. Dat doet het allang, want reeds vijf jaar geleden
werden er concrete plannen in de raad gebracht, die voorzagen in een nieuw dorps
centrum met behoud van het oude ergens ten Westen van de Rijksstraatweg
Velsen-Castricum. Toen werden deze plannen door de raad afgestemd; de Katho
lieke kerkelijke overheid en de tuinders voelden er evenmin voor, om op de speci
fieke tuinbouwgrond in dat deel der gemeente een kerk, scholen en huizen te zetten,
maar de plaatselijke overheid liet zich niet ontmoedigen en zocht naar andere moge
lijkheden voor de dringende expansie. Ze zijn gevonden: binnenkort wordt een nieuw
uitbreidingsplan ter visie gelegd, waarin voorgesteld zal worden een agrarische
kern bijna een apart dorpje te bouwen.

Ten Zuiden van de Marquettelaan en
ten Oosten van de Rijksweg zal als alles
goed gaat binnenkort begonnen kunnen
worden met de bouw van een R.K. 7-
klassige lagere school.

In de spelonken

Een ULO kan op den duur wellicht vol
gen en daarna zal er een nieuwe Katho
lieke kerk nodig zijn de bestaande
kerkruimte is, evenals de schooloutillage
in Heemskerk volslagen ontoereikend
en een paar klassen van een R.K school
zijn al ondergebracht in spelonkenachtige
lokaliteiten van het gebouw der zusters
Franciscanessen. Een begraafplaats en

Pilon maakte het touw los, waarmee de hoot vastlag, pakte de riemen en begon te
roeien. En daar gingen ze het meer op.

De jongens vonden het heerlijk. Pilon trok aan de riemen; ééntweeéén.

tweeEn de hoot dobberde verder het land af, het meer op.

„Fijn, hè?", zei Bunkie tevreden.

De anderen genoten ook. Het is altijd leuk, varen. Daar houden jongens van. Ze keken
opgeruimd rond, terwijl Pilon de boot steeds maar verder trok. Bunkie leunde over
de rand en liet zijn arm in het water hangen.

„Lekker fris is dat", zei hij.

„Pas maar op, Bxinkie, dat je niet over de rand duikelt!", waarschuwde Rick.
„Of dat een snoek niet in je hand bijt!" zei Oepoetie.

„Haha", lachte Bunkie, die lust me niet!"

Er vlogen allerlei vogels over het water; ze zagen enkele eenden, die met klapperende
vleugels laag over de golfjes vlogen.

„Het is hier altijd zo stil; hier komt bijna niemand", zei Pilon. „Daarom zijn de dieren
niet zo schuw. Het is hier mooi, hè?"

Nou, dat vonden de jongens ook. Wat hun betreft, kon dat roeitochtje nog wel een
hele tijd voortduren.

Ze hadden het best naar hun zin daar in de boot.

De streekplannen voor de IJmond-
Noord houden positief rekening met de
belangen van de tuinbouwende bevol
king in ons zich industrialiserende ge
west men heeft het gisteren eens te
meer kunnen opmaken uit een artikel
over de toekomst van Kennemerland.
Een van de typische tuinbouw dorpen
benoorden het kanaal, die nu eenmaal
niet geheel vrij kunnen blijven van de
gevolgen der zich omwikkelende indus
trieën langs de IJmond en de Zaan, is
Heemskerk. Dat daar evenwel met de
gemeentelijke uitbreidingsplannen in
het grotere .raam der streekplanologie,
met overleg en van harte gerekend
wordt met de tuindersbelangen, vertelde
ons de heer H. Nielen, burgemeester
van Heemskerk.

naar schatting 50 woningen in laagbouw
zullen mettertijd dit „dorp" verder ge
stalte geven, waardoor ruimte en geeste
lijke verzorging worden geboden aan een
deel der agragrische bevolking van
Heemskerk, dat in feite buiten de bestaan
de gemeentekern een nieuwe vestigings
mogelijkheid geboden moet worden een
nieuw voorzieningsgebied dus voor de
delen van Heemskerk, die als „Noord
dorp" in Heemskerk-aan-duin bekend
staan.

Natuurlijk zal ook dit dorp, dat zo fel
is meegetrokken in de maalstroom van de
Kennemer industrialisatie, een contingent
arbeiders voor de omgevende fabrieken
moeten opnemen: men denkt hiervoor in
de kom der gemeente voorzieningen te
treffen, zodat het dorp-naast-het-dorp
zijn specifiek agrarische inslag ten volle
behoudt: een bewijs van het bestaansrecht
der tuinbouw in een gebied dat velen op
geslokt zien worden door de industriële
bedrijvigheid.

Het is nu nog een vriendelijke rimboe,
waar volgend jaar misschien al een nieuwe
school zal verrijzen met wat tuinbouw
grond, die niet tot de beste der geest
gronden gerekend mag worden.

A liVERTEN'! IF*

Uw verkoudheid van neus.
keel of borst weg met

door de Fransen uit zijn hospitaal in Afrika
werd weggevoerd en geïnterneerd, omdat
hij als geboren Elzasser tot de onderdanen
van het vijandelijke Duitsland werd ge
rekend. Cesbron besloot deze episode tot
een toneelstuk om te werken en hij con
centreerde zich daarbij op één enkele nacht,
de eerste na het uitbreken van de oorlog
in 1914, waarmee hij zich de dichterlijke
vrijheid veroorloofde Schweitzer drie jaar
te vroeg te laten arresteren.

Uiteraard heeft een auteur het recht, ten
opzichte van de historie een eigen visie te
laten gelden, maar door in dit geval de
drie jaren, waarin Schweitzer zijn mens
lievende arbeid kon blijven verrichten, vol
komen te veronachtzamen, trok hij de si
tuatie toch wel enigszins scheef. Ook het
resultaat kan moeilijk als geslaagd worden
beschouwd. Toneel is immers voornamelijk
gedramatiseerde handeling en in dit stuk
gebeurt nu letterlijk niets. Het is geheel
naar de arrestatie aan het slot toegeschre
ven, dat hoogtepunt wordt dan nog ver
ondersteld, zich achter de coulissen af te
spelen. Schweitzer werd omringd door drie
symbolisch bedoelde figuren; een katho
lieke pater, een burgerlijke autoriteit en
een militaire commandant, aangevuld met
een enigszins geïrriteerde verpleegster, die
een vleugje romantiek te verzorgen krijgt.

Voor het overige worden de drie bedrij
ven geheel met dialogen gevuld, die dik
wijls belangwekkend zijn, maar toch het
gebrek aan handeling niet kunnen compen
seren.

In de figuur van dr. Schweitzer, zoals
Gilbert Cesbron hem heeft gekarakteri
seerd, is weinig van deze veelzijdig-begaaf-
de mens terug te vinden. Zijn toneelgestalte
teert alleen maar op de naam en de roem
van het origineel en zoals hij in dit stuk
aan het publiek wordt voorgesteld is hij
niets meer of minder dan een eenvoudige
arts, die in de Afrikaanse wildernis zijn
menslievende taak met overtuiging ver
richt. En ondanks de eerbied en hoogach
ting, waarop zulke medici uiteraard aan
spraak mogen maken, wordt de figuur van
Schweitzer op deze wijze aanzienlijk te
kort gedaan.

Het Nederlands Volkstoneel is nu een
maal niet het aangewezen gezelschap, om
de zwakke plekken in een toneelstuk door
middel van een brillante bezetting vol
komen weg te spelen. Ben Groeneveld was
Ben Groeneveld en zijn dr. Schweitzer on
derscheidde zich van de oude Mikkel Bor
ger in „Het Woox-d" alleen maar door een
pruik en een snor. Hans van Meerten
slaagde er in, aan pater De Ferrier enige
bezieling mee te geven en Jack Dixon was
als commandant Lieuvin eveneens wel aan
nemelijk. Ludzer Eringa speelde de admi
nistrateur Leblanc en Emmy Lopes Dias
ontving van de schrijver weinig steun om
de rol van zuster Germaine voortdurend
boeiend te houden.

JAN VAN DAM.

Aan boord van het m.s. „Klipfontein"
van de N.V. Verenigde Nederlandse
Scheepvaartmaatschappij werd, toen het
onderweg was van Kaapstad naar Ant
werpen, op 24 Juni brand in ruim twee
geconstateerd. De lading bestond uit balen
ongewassen geperste, vette schapenwol.
De kapitein, die Woensdag door de Raad
voor de Scheepvaart werd gehoord, ver
klaarde nimmer te hebben gemerkt, dat
deze wol gevaarlijke lading was. Hij had
het ruim hermetisch doen afsluiten en
koolzuur in het ruim doen stromen.

De inspecteur-generaal voor de scheep
vaart zeide, dat hij op de handelingen van
de kapitein, zowel de organisatorische als
de rechtstreeks op de bestrijding van de
brand gerichte,.niet de minste critiek had.

Aan booi-d van het s.s. „Salland" van de
Koninklijke Hollandse Lloyd, dat van
Montevideo op weg was naar Nederland,
werd op 6 Februari brand in ruim vijf
vastgesteld. De lading bestond uit brou-
wersgraan, moutschilvers en rijstzemelen,
ingenomen te Buenos Aires, alsmede mais
en zakken lijnzaadschilvers, geladen te
Montevideo. Ter bestrijding van de op zee
ontdekte brand liet de kapitein het ruim
hermetisch afsluiten en de stoombrandlei-
ding in werking stellen. Het schip keerde
naar Montevideo terug. Daar werd het
ruim nagenoeg geheel onder water gezet.
Wat de oorzaak van de brand is geweest
heeft de kapitein niet kunnen vaststellen.

De inspecteur-generaal kon zich met
alle genomen maatregelen ter bestrijding
van de brand verenigen. Hij had lof voor
het optreden van de kapitein.

31)

Martha Jutte haatte de wereld van het
moment af, waarop haar geluk voor haar
voeten in stukken viel. Zij haatte alles en
iedereen, behalve haar zoon. Als hij dacht
dat er iets gebeuren moest welnu, waar
om zou het dan niet worden gedaan? Waar
om moest een man als die Helleboom suc
ces in het leven hebben en met een meisje
van stand trouwen, terwijl haar jongen in
de wereld moest rondscharrelen zonder
enige hoop op een goede toekomst? Laat
die Helleboom de gevangenis indraaien,
laat zijn huwelijk mislukken, wat kan mij
dat schelen? Als mijn jongen denkt dat het
hem lukken zal met geld van anderen een
nieuw bestaan te vinden, waarom zou ik
hem dan niet helpen? Laat de wereld be
drogen worden, zoals het leven mij bedro
gen heeft als mijn jongen maar gelukkig
wordt.

In deze waan van sombere afkeer en af
godische bezetenheid zag Martha Jutte de
dingen niet duidelijk en zuiver meer. Zij
zag alleen haar eigen kommervolle, armoe
dige bestaan en het moeilijke, vreugde

loze leven van haar zoon. Goed en kwaad
hadden voor haar de scherpe omlijningen
verloren zij vloeiden in haar geschokte
geest ineen tot een wazig beeld van betrek
kelijke begrippen, waaruit steeds weer het
wezen van haar enig bezit, haar zoon, op
rees om alles te overschaduwen.

Victor Jutte had de misdaad leren ken
nen in de donkere buurten van Brussel en
Marseille. Hij had zijn afschuw voor de
duisternis van de boevenbuurten na een
korte tweestrijd afgelegd als een nutteloze,
fraaie kledij en zich gehuld in het gemak
kelijke, nuttige pak van de gewetenloos
heid. Zijn scherp verstand had hij op de
misdaad geslepen. En zijn ingenieus brein
had hij geoefend op het enige vraagstuk,
dat voor hem en zijn kornuiten van belang
bleef: hoe is de straf te ontlopen?

Zo was het fantastische plan ontstaan.
De détails ervan waren stuk voor stuk in
zijn gedachten geslopen, als de hoofdstuk
ken van een roman. En tenslotte klopte
alles tot in de kleinste bijzonderheden.

Toen zijn tante, Johanna Jutte, voorgoed
het huis verliet waar zij met haar zuster
jarenlang de huishouding van de heer Tiele
had verzorgd, was dat geen toeval geweest,
dat wonderwel te pas kwam. Het was een
gevolg van de weloverwogen campagne,
die Victor gevoerd had om zijn plaats in
huis vrij te krijgen. De hooglopende ruzies
tussen de twee zusters, die aan het vertrek
van Johanna vooraf gingen, had hij wel
bewust uitgelokt door zijn brieven. En
toen zij verdwenen was, kon hij beginnen

met het eerste deel van zijn plan: de bui
tenwereld wennen aan het idee, dat een
van de twee zusters in volkomen afzonde
ring leefde in dat stille sombere huis, en
dat de andere haar liefderijk verzorgde. De
namenkwestie verwaai-loosde hij. De zus
ters hadden geen intieme kennissen. Wie
zou ooit op het idee komen dat Johanna
eigenlijk Martha heette?

Toen kwam de dag, waai-op die Helle
boom op verhuizen aandrong. Nu moest
snel gehandeld worden. Het plan was klaar
de handlangers wachtten op een sein om
hun aandeel te komen leveren. Zij waren
vertrouwde kornuiten. Hun hulp zou ruim
worden betaald, en ze zouden voor altijd
zwijgen als het graf.

Enkele dagen voor de grote datum bractit
een van hen de klok, waarin de zuurstof-
cylinder en het snij-apparaat vei-borgen
zaten, binnen. Niemand zou enige argwaan
koesteren om een klok! Victor had geen
enkel risico genomen. Hij had met een soort
van misdadig kunstenaarschap alle détails
verzorgd.

„Goed idee was dat, van die klok," zei
Tak waarderend. „Zou ik nooit op geko
men zijn. Zeg es, wie heeft je verteld dat
ze daar op de bank een nieuwe brandkast
hadden, die nog niet ingemetseld was?"

Victor Jutte zweeg en keek naar de
grond.

„Dat vissen we wel uit," zei Tak opge
ruimd. „We moeten trouwens nog heel wat
uitvissen Je medeplichtigen en zo. Komt
wel. Vertel nou maar eens verder, hoe je

die brandkast in huis gekregen hebt. Met
de takel?"

De jongeman keek verbaasd op. „Hebt u
dat al ontdekt? Ja, met de takel. Ging
makkelijk. Als je zo'n ding optrekt van
boven af uit een schuine hoek, slingert ie
meteen met een reuzezwaai de kant op die
je hebben moet. Hij plofte met één slin
ger naar de ovei-kant van het muurtje."

„Juist," zei Tak. Hij kneep zijn ogen
half dicht en ging verder: „Waar heb je dat
ding verborgen?"

„In de voorkamer. We hadden een oud
kabinet vertimmerd, zodat het er mooi
omheen paste. U hebt er nog een poos dicht
bij in de buurt gezeten."

De commissaris lachte kort. Tak voelde
de steek onder water, die hij van twee kan
ten kreeg, doch hij bleef er manmoedig
onder.

„Hadden jullie die kast in dat bestel-
autootje, toen ik achter je aanzat?"

„Was u dat? We waren op alles voorbe
reid," zei Victor in jeugdige overmoed. Zijn
ogen glinsterden plotseling, alsof het avon
tuur hem nóg boeide.

De commissai-is moest aan zijn eigen zoon
denken. Die studeerde en had alle kansen
gekregen om een behoorlijk mens te wor
den. Deze jongen had er geen enkele ge
had. Enfin niet sentimenteel worden.

Tak stond op. „Ik neem aan dat je met
die snijbrander het ding op je gemak hebt
geforceerd, terwijl wij op valse sporen af
gingen," zei hij. „Ik moet het
knap in elkaar zat. Maar nio' noeg,

jongelief. Er ontbreekt altijd een hele
kleine kleinigheid aan ieder plan, neem dat
van mij aan. De misdaad kan nooit vol
maakt zijn. Weet je waarom niet?"

Victor Jutte keek gi-immig naar de man
tegenover hem.

„Ik zal het je zeggen, jongeman," ver
volgde Tak. „Omdat het een misdaad
is. Ziezo. Ik heb niets meer te zeggen voor
lopig."

Hij knoopte zijn jas dicht en liep naar
de deur.

Commissaris Falkner hief de hand op.
„Een ogenblikje, Tak," zei hij. „Ik wilde
nog even iemand erbij halen." Hij belde
en enkele ogenblikken later trad een ma
gere vrouw van middelbare leeftijd bin
nen. Zij leek sprekend op Martha Jutte,
doch zij zag er ouder uit. Ze bleef aarze
lend midden in het vertrek staan en keek
om zich heen. Toen ontdekte ze Victor en
met een kreet van afgrijzen liep ze op hem
toe.

„Smerige schoft!" beet ze hem toe. „Heb
je je zin gekregen? Nu heb je je moeder
volledig in het ongeluk geholpen! Je kan
tevreden zijn!"

Victor werd bleek en keerde zich af.

Herkent u deze jongeman?" vroeg com
missai-is Falkner overbodig.

Johanna Jutte staarde hem aan. „Of ik
hem herken? Ik ken hem nu pas goed! Hij
is hij is de moordenaar van mijn zuster.
Ik heb het altijd gevreesd, maar nu weet
ik het: hij heeft haar in de dood gejaagd!"

(Slot volgt).