Prof. dr. H. A. Lorentz herdacht
Tsjang Kai Tsjek rekent op
steun van Amerikaanse vloot
In Haarlemmermeer iedereen paraat
rolt plakt brandt
Hij loodste de natuurkunde door
de kentering van het eeuwgetijde
Eisenhower kondigt vandaag opheffing
van Formosa's neutralisatie aan
25 vrachtwagens uit
Haarlemmermeer
Amerikaans-Chinees
militair overleg
Voethaifavorietevi
Veel schade aan eïectrisch net
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
8
Neem dus nooit zomaar „vloei", vraag om MASCOTTE
Kerkelijk Nieuws
Stormschade op Sardinië
Hulpactie voor politieke
gevangenen in Sovjet-zone
Brits vliegtuig met 39
inzittenden in zee gestort
Een album met Uw
ADVERTENTIE
Op initiatief van het gemeentebestuur
van Arnhem en met medewerking van de
Nederlandse Natuurkundige Vereniging en
het Natuurkundig Genootschap „Wessel
Knoops" is in een bijeenkomst te Arnhem
de grote Nederlandse natuurkundige prof.
dr. H. A. Lorentz herdacht. Op 18 Juli is
het honderd jaar geleden, dat prof. Lorentz
in Arnhem werd geboren. Op 4 Februari
is het een kwart eeuw geleden dat prof.
Lorentz in Haarlem stierf. Tijdens de her
denkingsbijeenkomst, die in Musis Sacrum
werd gehouden, hebben verscheidene spre
kers het woord gevoerd.
Prof. dr. A. D. Fokker noemde Lorentz
een van onze geestelijke erflaters en de
leermeester van alle grote natuurkundigen
van Europa en van overzee.
In de negentiende eeuw (1875—1900)
was hij de man van zijn studeerkamer en
van de collegezaal. In de tweede periode,
in de twintigste eeuw, ontwikkelden zich
zijn internationale betrekkingen en werk
zaamheden.
Hij trad naar buiten en zijn woord
won groot gezag. In alle landen stonden
de geleerden verbaasd over de omvattend-
heid van zijn begrip. Hij heeft de natuur
kundige theorieën van de negentiende
eeuw voltooid, en daarmede de grond ge
legd voor de ontwikkeling der nieuwe
theorieën van de twintigste eeuw. Hij heeft
de natuurkunde door de kentering van het
eeuwgetijde heengeloodst.
Zijn formules zijn de grondslag van wat
door anderen genoemd zou worden de re-
lativiteits-theorie. Het is nu, na bijkans
een halve eeuw, bekend genoeg hoe in deze
theorie de grondbegrippen van absolute
ruimte en tijd, die tot dusver dienden als
lijst voor de natuurphilosophie, herzien
moesten worden. In deze theorie gaf Lo
rentz de fakkel over aan Einstein.
Acht jaren van zijn levensavond heeft
Lorentz besteed aan het leggen van een
wetenschappelijk verantwoorde grondslag
voor de plannen ter afsluiting van de Zui
derzee. Het rapport van de staatscommis
sie gaf de oplossing van dringende vraag
stukken der praktijk, die, omdat ze verder
reikten dan enige vroegere ondervinding
had meegemaakt, het vaste richtsnoer van
Lorentz wetenschap behoefden om tot een
uitkomst gebracht te worden, die volko
men nieuw en zonder voorbeeld was, al
dus prof. Fokker.
„Wereldburger"
Prof. dr. ir. A. J. Kluyver, voorzitter
van de afdeling natuurkunde van de Ko
ninklijke Nederlandse Academie van We
tenschappen, getuigde namens de academie
van haar eerbied voor Lorentz en zijn
levenswerk. Reeds in 1881 heeft de acade
mie hem onder haar leden opgenomen. Van
1909 tot 1921 is hij voorzitter geweest. Het
was voor alles aan zijn bemoeiingen te
danken, dat de regering in Februari 1918
de wetenschappelijke adviescommissie ten
behoeve van volkswelvaart en weerbaar
heid in het leven riep, waarvan aan Lorentz
het voorzitterschap werd toevertrouwd.
Ook op internationaal terrein heeft Lo
rentz zijn krachten in het belang der we
tenschap ontplooid. Zijn bemoeiingen strek
ten zich uit tot ver buiten de grenzen van
Europa. Hij was in werkelijkheid een
wereldburger.
Vervolgëns sprak dr. J. E. baron de Vós
van Steenwijk, president-curator van
de rijksuniversiteit te Leiden en voorzitter
van de Hollandsche Maatschappij van We
tenschappen. Hij herinnerde er aan, dat
Lorentz, na zijn ambt als hoogleraar te
hebben neergelegd, te Haarlem een dubbele
functie aanvaardde als secretaris der Hol
landsche Maatschappij der Wetenschappen
en als directeur van Teyler's Laboratorium.
Deze twee instellingen hebben tot zijn dood
van zijn grote gaven kunnen profiteren.
Uitblinker in elk opzicht
Hierna was het woord aan prof. dr. J. J.
L. Duyvendak, rector-magnificus van
de rijksuniversiteit te Leiden, die Lorentz
vooral belichtte als hoogleraar. De Leidse
universiteit is trots op hem als een harer
allergrootste zonen. Hij was een uitblinker
in elk opzicht. Lorentz was één van hen,
wie het gegeven is, de wetten van de struc
tuur dezer wereld te mogen na-denken. Zo
reikte Lorentz tot het hoogste wat de mens
gegeven is te doen. Hij deed dit in alle oot
moed en bescheidenheid.
Mr. P. O. F. M. C r e m e r s, burgemees
ter van Haarlem, herinnerde er aan, dat
Lorentz binnen Haarlem een belangrijk
deel van zijn levenswerk heeft verricht.
Haarlem is dankbaar, dat het daardoor een
centrum werd van wetenschappelijke ac
tiviteit. Wellicht zijn de laatste vijftien
levensjaren, in Haarlem doorgebracht, de
meest vruchtbare tijd geweest in dit zo uit
zonderlijk begenadigde leven. Toen in
Februari 1928 dit vruchtbare leven een vol
gens menselijke berekening nog te vroeg
einde vond, rouwde de stad, zoals zij om
weinigen van haar ingezetenen gerouwd
heeft.
Als laatste spreker voerde het woord
prof. dr. H. B. G. C a s i m i r uit Eindhoven.
Hij sprak over de doorwerking van Lorentz'
denkbeelden in de hedendaagse natuur
kunde. Zijn grootste bijdrage is het toe
passen der electriciteitsleer op atomaire
electrische deeltjes, waardoor men begon
door te dringen tot een begrip van de elec
trische, magnetische en optische eigen
schappen der materie. In het kader van de
klassieke beschouwingswijze heeft hij de
theorie zo ver gebracht als mogelijk was
en zo het uitgangspunt geschapen waar alle
latere theorieën op voortbouwden.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Delft, J. J. Poldervaart te
Ede.
Bedankt voor Blarkensgraaf, M. van Die
ren te Ede.
Geref. kerken onderh. art. 31 K.O.
Beroepen te Middenmeer, H. W. Noord
man, cand. te Kampen; te Tiel-Zaltbommel,
Z. G. van Oene, cand. te Kampen.
Examens
Aan de Vrije Universiteit is geslaagd voor
het cand. examen Theologie de heer J.
Wessel te Leiden en voor het doctoraal
examen Theologie zijn geslaagd ds. P. J. N.
Smal te Pretoria en ds. R. Kooistra te
's-Gravenhage-Moerwijk (cum laude).
Nog gisteravond vertrokken van Hoofd
dorp vijfentwintig vrachtwagens met goe
deren bestemd voor de slachtoffers in de
geteisterde gebieden naar Den Haag om
vandaar gedistribueerd te worden.
Reeds in de morgendiensten van de ker
ken in Hoofddorp en Nieuw-Vennep had
den de predikanten van de kansel af een
beroep gedaan op hun gemeenteleden, om
zoveel mogelijk hulp te bieden. Toen dan
ook een spontane actie tot inzameling werd
begonnen werden zoveel goederen aange
bracht, dat de afdeling Haarlemmermeer
van het Nederlandse Rode Kruis nog de
zelfde dag het resultaat van deze inzame
ling kon afdragen aan de Intendance te
Den Haag.
Inmiddels zijn andere acties in voorbe
reiding en vanavond komen zowel te
Hoofddorp als te Halfweg de vertegenwoor
digers der plaatselijke comités met de leden
van het Rode Kruiskorps Haarlemmermeer
samen om de organisatie van de hulp ver
der te regelen.
De vergadering te Halfweg wordt gehou
den in restaurant Cornelissen.
Van de Gereformeerde kerk te Hoofd
dorp zijn de dakleien voor een deel weg
gewaaid. Ernstiger was dit op het polder
huis waar de leien aan de windzijde allen
werden weggevaagd. Juist op tijd kon men
het materieel van het Noodziekenhuis, dat
onder dit dakgedeelte lag opgestapeld red
den. De schade is aanzienlijk.
Door de abnormaal hoge waterstanden
van de Westeinderplas stond het wegge
deelte van de weg AalsmeerLeimuiden
over de gehele lengte onder water. Het
verkeer hierover ondervond dientengevolge
grote stagnatie. Hoewel de waterstand in
de Ringvaart rond de Haarlemmermeer op
sommige plaatsen ongekend hoog was, is
het nergens tot overstromingen gekomen.
De technische hoofdambtenaar van het
Hoogheemraadschap van Rijnland meldde,
dat er in het Noordelijk deel van het gebied
dat dit waterschap bestrijkt, geen ernstige
ongevallen voorkwamen. Hij had ook uit
de overige delen van Rijnland geen tijdin
gen van gevaarlijke toestanden ontvangen.
Een hevige storm heeft Zondagavond
het Italiaanse eiland Sardinië geteisterd.
In de steden Cagliari, Sassari en Nuoro
werden honderden daken door windstoten,
die een snelheid bereikten van 125 km per
uur, van de huizen gelicht.
Door het omwaaien van bomen werden
kabels van het electrische net en de tele
foon afgesneden en wegen versperd.
Vele personen werden gewond.
De algemeen secretaris van de Neder
landse Vereniging van ex-politieke gevan
genen van 1940'45, de heer K. R. van
Staal en de vice-voorzitter de heer W.
Bakker vertoeven, zoals bekend, in West-
Berlijn om de situatie waarin de politieke
gevangenen en de vluchtelingen uit de
Sovjet-zóne zich bevinden, te bestuderen.
Zij spraken met talrijke bezoekers uit de
Sovjet-zóne en familieleden van politieke
gevangenen. Het ligt in de bedoeling na
terugkeer in samenwerking met de bond
voor vrijheid en recht een hulpactie voor
de politieke gevangenen in de Sovjet-
zóne te organiseren.
De Rode Kruiscolonne Haarlemmermeer
heeft zich Zondagmorgen na de eerste
radio-oproep onmiddellijk gereed gemaakt
om uit te rukken. Alle vier de peletons
(Hoofddorp-Nieuw Vennep, Halfweg-Zwa-
nenburg, Badhoevedorp-Sloten en Vijfhui
zen) zijn gemobiliseerd. Het peleton Half
weg kreeg 's middags bevel met alle be
schikbare materieel gereed te staan om bij
eerste oproep naar Zandvoort te vertrekken
in verband met de precaire toestand der
duinen.
Hoewel in Rijnland zelf de toestand ner
gens precair werd, is er van Zaterdag af
op de dijk tussen Kudelstaart en Leimui
den gewaakt. De burgemeester van Lei
muiden bevond zich op de bedreigde dijk,
waar het water wel overheen slaat, maar
waar men geen direct gevaar vreest, tenzij
het water uit de Ringvaart en de Westein
derplas nog hoger stijgt. Men stond daar
gereed om de dijk bij eerste gevaar te ver
stevigen.
(Van onze correspondent te Washington)
Het is te verwachten dat Eisenhower
vandaag zal bekend maken, dat de zevende
vloot partij zal gaan kiezen tussen Tsjang
Kai Tsjek en Mao Tsje Toeng en dat zij dus
aanvallen van China-Formosa tegen het
vasteland van communistisch China zal
gaan toelaten.
Dit is dan de eerste manifestatie van een
meer actieve Amerikaanse politiek. De
periode van de passen op de plaats schijnt
voorbij. Eisenhowers bekendmaking zal een
stap betekenen in de richting van de
vijand, waarbij hem een halt zal worden
toegeroepen. Het zal daarna nog maar een
kwestie van tijd zijn, dat de Amerikaanse
vloot Tsjangs aanvallen niet alleen gaat
toelaten, doch ook steunen.
In Europa en in Zuid-Oost-Azië zullen
tegen de nieuwe gedragslijn bezwaren
rijzen. De Amerikaanse regering is zich
daar uiteraard van bewust. Niettemin
heeft zij, althans voorlopig, besloten een
politiek van beperkte pressie op het Azia
tische front uit te oefenen. Zij meent daar
bij niet te moeten wachten op een consoli
datie van de bondgenootschappen in Zuid-
Oost-Azië, evenmin als op een zekere
technische en economische ontwikkeling
dier gebieden. Daaraan wordt wel doorge
werkt, doch zulks valt onder de „politiek
op lange termijn".
Eisenhower en de zijnen wensen nu te
proberen in een betrekkelijk korte termijn
de communistische tegenstander in Korea
en in Indochina niet alleen te doen wijken,
doch ook te doen buigen. Ons inziens kun
nen echter alleen grote optimisten ver
wachten, dat zulks alleen bereikt zou kun
nen worden door de nieuwe orders voor
de zevende vloot.
Binnen afzienbare tijd waarschijnlijk
binnen een jaar kan men in deze hoek
van de wereld nieuwe acties tegemoet zien.
De Amerikaanse regering voorziet be
zwaren van het buitenland, doch zij kan
verzekerd zijn van de steun der publieke
opinie in de Verenigde Staten.
Ook reeds hulp?
Volgens kringen in de hoofdstad van
Formosa zal president Eisenhower de
Amerikaanse zevende vloot opdracht geven,
te blijven patrouilleren in Straat Formosa
teneinde de Chinese nationalisten te helpen
bij de verdediging van het eiland.
De Amerikaanse gezant te Taipeh, Ran
king, heeft onmiddellijk nadat de berich
ten over Eisenhowers verwachte maat
regelen waren ontvangen, contact opge
nomen met de Chinese nationalistische
minister van Buitenlandse Zaken, George
Jeh.
Van Chinese nationalistische zijde ver
luidt, dat de regering van generaal Tsjang
Kai Sjek van plan is „schaduwregeringen"
op te richten voor drie provincies op het
vasteland van China, namelijk voor Joen-
nan, Foekien en Tsjekiang. Deze provincies
zijn gekozen omdat nationalistische gueril-
lastrijdkrachten deze reeds voor een deel
in haar macht hebben, zo wordt verklaard.
De bevelhebber van de Chinees-natio
nalistische vloot, vice-admiraal C. C. Ma,
zal deze week naar Washington gaan voor
besprekingen met leidende Amerikaanse
vlootautoriteiten, aldus is Zondagavond of
ficieel te Washington vernomen.
Een Brits lijnvliegtuig met 39 personeii
aan boord is, naar aangenomen wordt, ap
650 km. ten Oosten van Gander (New
Foundland) in de Noordelijke Atlantische
Oceaan gestort, aldus heeft de Canadese
luchtmacht medegedeeld.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
ADVERTENTIE
C Recla- Studios
met afbeeldingen van 56 eerste klasse
elftallen, gratis bij inlevering van 24 omslagen
van de Mars- of Nuf s- Ch ocolad e vóór
30 April a.s. bij de N.V. Mars-Chocolade
fabrieken, Sloterkade 10-11, Amsterdam (V).
Tot nadere aankondiging geeft TJui winkelier U voor 6 M's of 6 N's
van de MARSof A'UTS-Chocolade gratis I stuk Mars-Chocolade.
Hoewel omringd door water heeft Haarlemmermeer van de stormen tijdens het afge
lopen weekeinde weinig last gehad. In Hoofddorp en omgeving, langs de Sloterweg en
de Hoofdvaart werden op verschillende plaatsen electriciteitspalen uit de grond ge
rukt en beschadigden vallende bomen het bovengrondse net. Dit was ook het geval in
de polders bij Halfweg en Osdorp. De gehele nacht is personeel van het P.E.N. bezig
geweest om de aangerichte schade te herstellen, wat hun ook is gelukt. De schade aan
daken en schuttingen is vooral in de vlakke Haarlemmermeer aanzienlijk. Om tien
voor drie in de nacht van Zaterdag op Zondag viel gedurende een half uur in Hoofd
dorp en omgeving het licht uit.
Zo sloegen in één nacht de elementen toe
Aan de Zalmhaven te Rotterdam werden
enkele schepen midden in de nacht op straat gezet! Ook aan
de Haringvliet ziet men taferelen als het hierboven afgebeel
de. Midden boven: Met behulp van ducks worden bewoners
van door de vloed bedreigde huizen gered door genie en
pontonniers. Een foto uit het zwaargetroffen Raamsdonckveer
Een bombardement had geen grotere schade
en ellende aan mens en materiaal kunnen aanbrengen dan
de watersnood. De dijken van het Eiland van Dordrecht
moesten het zwaar ontgelden. Maar ook aan de andere kant
van de Merwede heeft het opgezwiepte water verschrikkelijk
huisgehouden, zoals deze bij Papendrecht gemaakte foto
illustreert.
L,mKs: Elders in dit nummer vmat men een uitvoerige be
schrijving van de schade, die springvloed en orkaan in Zand
voort teweeg hebben gebracht. Dat de elementen ook in
andere badplaatsen danig hebben huisgehouden, moge onder
meer blijken uit deze foto van het vernielde restaurant
Brittenburg aan de boulevard te Katwijk, herschapen in een
verwrongen gevel voor een puinhoop.
Rechts: De ongekend hoge zee heeft talrijke schepen in
hevige moeilijkheden gebracht. Zondagmorgen vroeg werd
ie kotter Ouddrop 13 bij Noordwijk op het strand gewor
ven. Tien kilometer verder in de richting van Zandvoort
ligt de Duitse tankboot Julius Rütgers" op het droge.
