Een vloot ligt varensree Haringkoorts als voorbode van de haringrace Alle landen om de Noordzee kennen hun Visserij-Inspectie 1 „Uit het placaet van 1689" Weinig bekende vredestaak van de Koninklijke Marine „Haringportret" Zendtijdregeling voor nieuwe teelt Politie-kruiser „Luymes" naar IJmuiden Oud en nieuw Sport en nadeel Optimisme en pessimisme Scheveningen in haast T onia IJmuiden DONDERDAG 20 MEI 1954 WAAR DE HARING GEVANGEN WORDT DE NAMEN VAN DE MAAN DEN GEVEN PLAATS EN TUD VAN DE VANGSTEN AAN I I VISGRONDEN 3h«»Und •■I V Orhnpy l-IULI-AUOUSTUSl [Brilt annië I JANUARI-FE MIUAAI1 fFrankrijkI MET DE HELFT VAN DE VLEET - en de volle vleet telt ruim honderd netten-netjes opgetast in het ruim kiest Dinsdag Neêrlands haringvloot de Breêveertien- koers Noord-Noord-West, om tussen Denemarken en Schotland de Schotse blazen over boord te zetten in dc avond van Woensdag. „De Here voorziet het" heeft het dan geklonken bij de reepkluis op de voorplecht van al die ruim honderdtwintig loggers uit Vlaêring, Scheveningen en IJ muiden. „De Here voorziet het". er is nauwelijks een woord van grooter wijding en kracht te vinden in de visserij van dit land, die vol gebruiken en tradities schuilt. Donderdag heel vroeg wordt het „haaaalèèèè" geroepen in de vooronders, waar een hazenslaapje de manschap heeft bevangen. En dan knerst de ankerspil op de Vlaardingse stoomfietsen, zo als de loggers ginds heten en hieuwt de winch van de Scheveningers en Katwijkers de kilometers net naar bin nen. Glanzend, puur zilver zijn die eerste haringen, maar ze komen niet meteen. Dat heeft de natuur zo bestierd vast om de loggerjongens een poosje in spanning tc te laten. Ze zitten haast nooit in de eerste netten, maar later pas, als de eerste meters van het bruine, druipende want over de rollen naar binnen zijn getrokken en de mannen het uit gaan kloppen: dan springt dat eerst vette zeebanket omhoog uit het want en klitst in de last. Dan pas is de haringkoorts aan het wijken. Helemaal geweken is ze pas Vrijdagochtend, als de eerste Nieuwe aan de wal komt met de winnaar van de race - een Katwijker, een Scheveninger, een visserman uit Vlaaring? In de kuiperij jaagt de houten hamer de hoepels rond de duigen. En de verhalen van vroeger komen los, vroeger toen de vloot zoveel eerder uitging dan nu. De walschipper herinnert zich dat nog wel en Kees Storm kan er ook van meepraten: dan lagen de schepen vaak al de 28e April achter de vleet en dan was het vaak met een raak ook: vijftien tot twintig last ha ring was heel gewoon. Als ze van de Vi- kingbank kwamen waren het „stokken", die niet meer dan een tientje per kantje opbrachten meer naar het Westen was de vette haring te vinden. „Kijk es", zegt Kees, „kijk es. die hele sport van de haringjacht is machtig mooi, maar ze heeft één nadeel: er wordt wel eens te veel naar 't kwantum gekeken. Hoe veelheid is in die eerste nacht alles. Als ze maar gevangen hebben, kunnen ze huistoe, wat ze gevangen hebben is van minder belang. Die allereerste brengt altijd hon derd gulden oq. Altijd. En nog wel veel meer ook, als het toevallig kwaliteit is. Radio Holland heeft in samenwerking met de redersverenigingen in Scheveningen, Kat wijk en IJmuiden voor de nieuwe haring teelt een zendregeling ingesteld. De hoofd zaak dezer regeling, die voor een vlot ver loop van het radio-telefonisch verkeer op zee van groot belang is, zijn de volgende: Gesprekken worden normaal afgewikkeld De walschipper is niet erg optimistisch over de vangst, maar dat zal wel aan hem liggen, zegt hij. Hij bekijkt het net als de sla: die schrale tijd heeft geen en kel levend wezen goed gedaan en de ha ring zal er dus ook wel' wat aan over heb ben gehouden. Dat voelt hij zo. Velen aan de kant moeten hem gelijk geven. Dat kan evenwel ook wel veroorzaakt worden door de mislukkingen van de drie Vlaardingse loggers, die tot vlak voor de nieuwe teelt een vangetje op de Vikingbank bij elkaar hebben proberen te schrapen en daar al leen maar in geslaagd zijn ten koste van enorme netten verliezen: dertigduizend gulden op één schip tijdens één reisje. In Scheveningen is het nog even jagen geweest, deze laatste dagen. Er waren een paar late afsnijers en hier en daar liep het wat tegen met het want en de tuigage. Er knapte eens een staag. En er rolde eens een pot witte verf tegen het dek, die voor de keeën bedoeld was. Maar Zaterdag middag ligt Scheveningens vloot te pronk, net zo glimmend als die van Vlaardingen en Katwijk. Ze zijn het hier niet met die van Vlaar- 0000000000CXXXXX30000C«XOCO30CXXD000(XOC*3aXXXXX!000000000CXXXD00CXXXXXX)0000000CXXXXXXXXXXXX)COXl00CO00000CI0C»00000O p „De Neringhe van de Vissertje, wesende ene van de principaelste mijnen ende welvaren onze gemene landen en ingesetenen. Daerbij vele duysent g x huisgesinnen hem generen en onderhouden, oock vele ende verscheyde 3 8 handwerken, neringhen, vertieringen en zonderlinge de navigatie ende traficq, zo binnen als buyten 's lands werden geconserveert C000CCC0C0CCCOCC0CCC00CCXXXX*5CXX)CKX100C30000000CXXO50CXX10CXXI00CO0CO0000CXXl000000C00CXXX>000000D000000C0000C*Xl«»e00 Het zeil is op de logger nog niet geheel uitgedund: de bazaan is een belangrijk stuk van de tuigages, de zwakke krachten hebben veelal ook het grootzeil van node tijdens de uitstoom. door Scheveningen-radio op: 1764 kps. (170 m.); het scheepsstation werkt dan op 2030 kps. (148 m.). Voor onderlinge gesprekken worden de haringschepen (drijfnetvisserij) in twee groe pen als volgt ingedeeld: a. Haringschepen IJmuiden en Schevenin gen werken onderling op 2316 kps. (129.5 m.); b. Haringschepen Katwijk en Vlaardingen werken onderling op 2406 kps. (124.5 m.). De sleepnetVisserij-schepen (trawlers) worden voor onderlinge gesprekken even eens in twee groepen verdeeld en wel: a. Trawlschepen boven 80 ton bruto wer ken onderling op 2331 kps. (128.5 m.). b. Trawlschepen beneden 80 ton bruto werken onderling op 2201 kps. De noodfrequentie is 2182 kps (137.5 m.). By aanvraag van gesprekken aan Sche veningen-radio is het verplicht de scheeps- Haringsch. IJM en SCH Haringsch. KW en VL Trawlers boven 80 ton Trawlers beneden 80 ton Die haringkoorts heeft in deze voorbereidende dagen de rode streep al met enige gra den overschreden, dat mag gezegd worden. Het is niet direct te merken in de vier vissteden van onze kust, daarvoor zijn ze bevolkt met een te nuchter en te stoer slag mensen, maar het is wel te horen aan de gesprekken, die onveranderlijk op de nieuwe teelt terecht komen. Ga mee, naar de magazijnen van de Doggermaatschappij in Vlaardingen, ge huisvest in dat dreigende „bankgebouw" aan de Koningin Wilhelminahaven. Daar zal walschipper Wapenaar u zuinig voor rekenen, wat er alzo komt kijken voor het toerusten van de vloot van zijn vloot van vijf Doggerschepen dan. Maar voor die vijf de haven uit zijn, in de kille vroegte van Dinsdagmorgert, zijn er heel wat grote werken verzet. Arie, de schilder heeft de slingerlatten in de ach teruit rood geverfd. thuishaven naar IJmuiden zijn gekomen om te wachten op de Dinsdagochtend, is deze week weer vele malen te horen ge weest rondom de Vissershaven. Het jaar lijkse uitstapje van de familie van alle opvarenden van de logger, dat samen gaat met het overbrengen van deze alleen met de drijfnetten vissende schepen, ligt met haar geringe avontuurtjes weer achter de rug. Avonturen bij smalle doorvaarten van bruggen en ondiepten in de kanalen, waar de logger soms stootte of kwam vast te zitten. Nu liggen er dan al heel wat fris geverfd in IJmuidens haven. Al die schepen met het merk KW en als enige IJmuidense loggers de IJM 75 „Gorredijk" en de IJM 283 „Martenshoek" van de rederij v.h. J. C. Pronk zullen er Zaterdag met de vlag gen van top klaar liggen. In totaal zijn het er zevenendertig. Voorts worden irr IJmuiden klaar gemaakt de met de vleet vissende loggers van de N.V. Visserij Maatschappij Corn. Vrolijk, die met het merk SCH varen en IJmuiden als thuis haven hebben. De „Onderneming TI" SCH 140 en de „Bonefaas" SCH 95 zullen met een ploeg uit Scheveningen ter haring gaan en in de tweede ploeg, die een week later vertrekt, komt de Willy" SCH 7 naar de haringgronden. De „Cornelia Ma ria" SCH 135 en de „Onderneming 2" zul len blijven trawlen en ook de trawler „Onderneming 3" zal zeer binnenkort uit IJmuiden zee kiezen om voor de eerste keer in de Noord te gaan trekken. Veel drukte heeft IJmuiden nooit on dervonden van het klaar maken van de loggervloot. Wel wordt elk jaar het aan tal loggers groter, dat even voor Vlagge tjesdag overschakelt van de trawl- op de vleetvisserij en die schepen stomen voor die operatie meestal niet speciaal naar Katwijk. Trouwens, er zijn schepen bij, die de kanalen niet zouden doorkomenDe bemanningen van vele loggers trekken nu nog elke dag met de bus naar Katwijk om 's avonds bij moeder te zijn. In de volgen de zomermaanden zal het heel wat minder druk in Katwijk zijn dan op de winter dagen. De Katwijkse vloot werd vorig jaar in de zomer bemand door 908 mannen, in de winter tijdens de trawlvisserij waren dat er 561. Dinsdag zal ook Katwijk weer achter harm** ann rayon. 8 Het is goed te weten, dat er drie soor- ten haring bestaan: maatjesharing, verse i-j haring en steurharing. De maatjesharing, gekaakt en niet te zwaar gezouten, wordt ook wel de „Hol landse Nieuwe" genoemd, waar het in het begin van de teelt en de haring- jagerij om zal gaan. Door het kaken worden de aan bederf onderhevige or ganen uit de vis verwijderd. De malse 5 maatjes worden in het voorjaar en de - zomer veelal zo uit de vuist gegeten. - Verse haring wordt verder in het sei- zoen, dus in zomer en najaar ongezouten 8 en niet gekaakt aangevoerd en is ge- 3 schikt om te worden gebakken, gekookt of gestoofd. Van Augustus ongeveer af komt de verse volle haring: haring met 8 hom of kuit. Steurharing wordt onge- 3 kaakt gezouten. Hiervan wordt de spek- i of zalmbokking gemaakt. Deze bokking 3 smaakt tamelijk zout, maar is veel lan- ger houdbaar dan gestoomde bokking. 3 De kenmerken van de haring: de kleur van de rug is blauwgroen, de buik en x de zijden zijn zilverachtig. De schubben zijn groot en laten gemakkelijk los. En g om het portret volledig te maken 3 de haring bezit een vooruitstekende on- derkaak. 3 digd. Vooral Noorwegen heeft altijd enige korvetten in de vaart, hoofdzakelijk in de noordelijke wateren, terwijl ook sommige Noorse opnemingsvaartuigen toezicht hou den. De Visserij Inspectie op de Noordzee is een historisch gegroeide, weinig bekende, maar voor de visserijen belangrijke vredes taak van de Koninklijke Marine, die veler lei gebied bestrijkt. De Politie-Kruiser is een hogelijk gewaardeerde hulp en bij stand, is politie, ziekenhuis, reparatie inrichting en vertegenwoordiging, alles te gelijk. Dat is een probleem, want rode slinger- latten zijn nog nooit eerder vertoond en dat gaat dus niet oververven die slinger- latten. Waar zijn de takelblokken? Daar zijn de takelblokken. De Schotse blazen hangen DÉ RELATIE TUSSEN DE KONINKLIJKE MARINE en de visserij is al heel oud. Bewapende vissersschepen behoren ongetwijfeld tot de eerste voor lopers van de schepen Van oorlog van thans. En de zeevisserij is in de lage landen bij de zee haast even oud als de geschiedenis van haar bewoners. Was zeevisserij in al haar vormen in vroeger tijden een uitzonderlijk rauw bedrijf, waarbij de schepen dus kanonnen meevoerden en zeegevechten, kaperij en roof gebruikelijk waren, onder de regeringen van Karei V en Philips II wordt door de geschiedschrijving regelmatig melding gemaakt van de bescherming van schepen van de vissersvloten door de oorlogsschepen. In 1882 kwam de ondanks haar leemten en gebreken zeer belangrijke Noordzee-conventie tot stand, zowel ten aanzien van haar bemoeienis met de visserijen op de Noordzee als uit een oogpunt van internationaal zeerecht. Want hier werden aan oorlogs schepen van de „Hoge Contracterende Partijen" bepaalde bevoegdheden toe gekend ten aanzien van de vissersschepen van andere nationaliteiten in extra territoriaal gebied, zoals rechten tot het inzien van de scheepspapieren, de mogelijkheden tot het opmaken van in het land van herkomst van de visser rechtsgeldige processen verbaal, tot het inspecteren van die schepen bij ver denking op overtredingen. nog niet allemaal. Dat hoort. Schotse bla zen, de wii-zeildoekeh drijvers, waaronder het nettengordijn straks in zee komt te hangen, horen ruim voor de tijd tegen de zoldering van het magazijn te hangen als een vreemd soort vruchten tegen het dak van de broeikas van een reus. Op het laatste moment moet er nog meer geschilderd worden: de brug is nog niet zoals hij hoort en bij het voorroer zit een stukkie bladder. Wat zeg ik, een stukkie bladder? Het lijkent poddorie wel een versperringsballon. Afkrabben! Over verven! Er drijft een ijl wit wolkje over het dek van één der schepen en het amechtige geluid van de stoomspil gaat gelijk op met het wolkje, dat er uit puft. De reep, de sterke „roe", waaraan het „gordijn" van de netten straks komt te hangen, wordt in het ruim opgerold. En op de boetzolder zingen de meides van Tonia, drie maal in de rondte hopsasa. Ze hebben er met z'n allen al 1600 net ten doorgejast ofwel voor een waarde van, laat es kijken, driehonderdtwintigduizend guldenDat is dan alleen een deel van de netten, nodig voor de schepen van de Maatschappij Doggersbank te Vlaardingen. lijke Marine de representatieve taak, die zeker wel in vertrouwde handen is. In tegenstelling tot voor de oorlog, toen de Koninlijke Marine met twee vaste po- litiekruisers voer, heeft zij thans geen spe ciale schepen daarvoor in de vaart. De taak wordt thans van seizoen tot seizoen aan een van Hr. Ms. schepen opgedragen, met uiteraard telkens een andere commandant. De laatste jaren hebben onder andere dienst gedaan Hr. Ms. „Abraham van der Hulst", „Queen Wilhelmina", „Johan Mau- rits van Nassau", „Ceram", „Batjan", „Luy mes" en „Jan van Brakel". Dit jaar zal weer Hr. Ms „Luymes" op de haringgron den verschijnen. Commandant is de kapi tein-luitenant ter zee J. Smith. Fishery-protection De andere landen rondom de Noordzee hebben alle op hun wijze dit vraagstuk aangepakt. Het Verenigd Koninklijk heeft zijn „Fishery Protection", die ver uitgaat buiten het oorspronkelijke gebied van de Noordzee tot bij IJsland, in de Barendtszee en bij New Foundland. De na de oorlog ge bruikte schepen voor de visserij-inspectie zijn gewoonlijk van een flottilje mijnen vegers van de Engelse reservevloot en dan van de Algerine-klasse. Deze Engelse sche pen namen naast hun werk van politie- kruiser van tijd tot tijd ook deel aan oefe ningen en verlenen op beperkte schaal wel medische en soms technische assistentie. „Fischerei-Schutz" In Duitsland is de „Fischerei Schutz" vrijwel uitgegroeid tot een hulpbedrijf van de visserij. Een tweetal schepen, na de oor log bij afwezigheid van een Duitse Marine ondergeschikt aan het Ministerie voor Vis serij, zijn regelmatig in bedrijf op de Noordzee en bij IJsland. Zij verlenen voortreffelijk geoutilleerd als ze zijn op ruime schaal medische en technische hulp, geven visserij-technische adviezen en zijn tevens varende metereologische stations. Naast een chirurg met een goed uitgerust hospitaal hebben zij een machinewerk plaats aan boord en tellen zij onder de be manning een visserijbioloog en een meteo roloog. Ook andere landen De Franse marine gebruikt enige korvet ten in de Noordzee en bij IJsland. De Bel gen hebben een korvet in de vaart, Dene marken enige korvetten, die opereren in de Noordzee, bij de Far Oer en bij IJsland. Noorwegen en Zweden hebben in 1882 de Noordzee Conventie niet getekend in verband met hun afwijkende visie op de territoriale wateren. Wel hebben zij de be palingen van de Conventie altijd geëerbie- Een haringbuis uit de 19e eeuw. Moderne motorlogger. dingen eens wat de vangst betreft. Dat is gelukkig nog nooit-anders geweest. De meeste vangst zit om de 57e breed tegraad, zegt Scheveningen wereldwijs. De Van der Toor-schepen gaan dit keer al vroeg verder de Noord in om exportharing, want meneer Kiewiet de Jonge gaat naar Moskou om voor de haringvissers een mooi contract af te sluiten op Rusland en dan kun je ze maar vast onder de planken hebben. Scheveningen levert als altijd weer het leeuwendeel van de vloot: b'a schepen voor de eerste groep tegen 19 uit Vlaardingen en 37 uit Katwijk. Het blikken geplof van de Katwijkse loggers, die opgeknapt en wel uit hun naam te laten volgen door het visserij nummer Scheveningen-radio luistert permanent uit op de nood- en oproepfrequentie van 2182 kps. (137.5 m.). De zend-frequenties waarop visserijsche pen kunnen uitzenden is als volgt: groep tussen schip nood- onderling groepen n. Schev.- frequen- in dezelfde onderling radio tie 2316 (2406) 2030 2182 2406 (2316) 2030 2182 2331 (2406) 2030 2182 2201 (2331) 2030 2182 Op basis Van deze Noordzee-conventie ontwikkelde zich de huidige Visserij In spectie, „Fishery-Protection", „Garde Pê che" of „Fischerei Schutz". In het karakter van deze vredestaak wordt meer de na druk gelegd op de „bescherming" in ruime zin dan "in het woord „Inspectie". Het accent van het werk van de politie- kruiser ligt nog altijd bij de „politie"-taak. Daar zijn de nog altijd voorkomende moei lijkheden tussen de Nederlandse vissers onderling, maar ook internationaal. De vis sers schieten de vleten soms te dicht bij elkaar, waardoor die door wind en stroom in elkaar drijven. Soms worden vleten ka pot gevaren of trawlers slepen het snur- revaadtuig van kotters of de vleten van loggers stuk. Dan zijn er de gevolgen als wedstrijden op zee, wanneer een Neder landse logger, zoals vorig jaar, zijn over- vleet kapt om een Engelse trawler te gaan en zijn woede te uiten in scheldwoorden en dreigende gebaren en soms in het gooien met stukken steenkool. Soms wordt er weer gevist in Engels territoriaal gebied, zijn er schadevaringen en aanvaringen, waarbij de politiekruiser te hulp wordt geroepen. Dan is er weer een Deen contra Nederlanders omdat een trawler of kotter met zijn tuig een net heeft vernield. Dat alles vraagt dan van de com mandant van de politiekruiser processen verbaal en constateringen. Daarnaast is er de politiecontrole op de werkvoorschriften, registratiekenmerken, de voorschriften, gegeven in de schepenwet, het buitenaanvaringsreglement en het ge bruik van de radioinstallaties. Medische hulp wordt ook vaak door de politiekruiser verleend, want sedert 1882 heeft de Koninklijke Marine al een arts aan boord van deze schepen geplaatst. Op de derde plaats komt dan zeker de tech nische bijstand in noodgevallen; in de laatste jaren vooral nog al eens bij on bruikbaar geworden zend- en ontvang- installaties. Tenslotte is er bij de Konink-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1954 | | pagina 9