Agenda voor
Haarlem
Vijftig jaar geleden
„Theater" met zwak blijspel
Aziaten stellen hun politieke
verlangens op in Nieuw Delhi
Ik kom als een dief"
Hoofden van scholen zijn
tegen nieuwe
woordenlijst
Bronsgieter Binder
overleden
Prof. Gerbrandy
zeventig jaar
^Hoe is het ontstaan?^
J
Premier Nehroe was tegen deelneming
Reis aangeboden door
„vrienden en vijanden"
Bankier O. R. zal op
9 Mei terechtstaan
3
Vier ernstig gewonden
bij verkeersongeluk
dinsdag 12 april 1955
Kerkelijk Nieuws
„Voor het lager onderwijs
onaanvaardbaar"
Slecht in samenspel,
maar een boeiend solist
Oud-minister Weiter 75 jaar
De zoutschade op
Walcheren
Dit woord: GRIEP
Wegens zijn manipulaties met
Joods effectenbezit tijdens
de bezetting
Eén dode bij
verkeersongeval
Uit Haarlems Dagblad
van 12 April 1905
KNAP HET EENS OP!
BAKKER'BEHANG
99
Het zou niet hoffelijk zijn tegenover de wederom duidelijk haar kwaliteiten bewezen
hebbende regisseusse Elise Hoomans of tegenover een echte actrice als Hetty Beck
om te beweren, dat het Oost-Nederlandse gezelschap „Theater" ons Zaterdag in de
Haarlemse Schouwburg op een zonderling avondje dilettantentoneel heeft onthaald.
Maar ik kan toch niet anders zeggen, dan dat wij de Nederlandse première hebben
beleefd van een niemendalletje, dat vermoedelijk een uitkomst zal betekenen voor
de besturen van de vele amateurverenigingen, die op zoek zijn naar lichtverteerbaar
amusement voor hun leden. Men hoort wel eens de gerechtvaardigde klacht, dat er
eigenlijk te weinig schrijvers van de tweede rang aanwezig zijn om in de behoefte
aan ongecompliceerde, maar sterke speelstukken of gezonde kluchten, te voorzien,
doch zulks levert nog geen reden om smakeloze producten van de Parijse boulevards
te importeren. „Ik kom als een dief" van Georges de Tervagne behoort daartoe.
DINSDAG 12 APRIL
Frans Halsmuseum: Bijzondere avondopen
stelling; verlichting met kaarsen: elke avond
van 20—22/0 uur. Minerva Theater: „Potasch
en Perlemoerin textiel", Toneelgezel
schap Johan Kaart, 8.15 uur. Vleeshal: Bien-
venido, Los Companeros, 8.30 uur. Rem
brandt: „Zeven broers zoeken zeven meis
jes", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Het wonderlijke leven van Willem Parel",
alle leeft., 8 uur. Palace: „Emiel en zijn
detectieves", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Roxy:
„Een gevaarvolle opdracht", 14 jaar, 8 uur.
Lido: „Het wonderlijke leven van Willem
Parel", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Studio: „De
rode schoentjes", alle leeft., 6.45 en 9.15 uur.
„De vloot op stelten", alle leeft., 4.15 uur.
Luxor: „De gravin gaat barrevoets", 18 jaar,
6.45 en 9.15 uur.
WOENSDAG 13 APRIL
Gebouw HKB: Australië-avond, speciaal
voor aanstaande emigranten, 8 uur. Cultura:
Lezing Ned. Ver, voor sexuele hervorming,
8 uur. Minerva: Kindermatinée, Kindercir
cus Tyl Uilenspiegel, 2 uur; „Via «mala", 14
jaar, 8.15 uur. Frans Halsmuseum: Bijzon
dere avondopenstelling; verlichting met
kaarsen; elke avond van 2022.30 uur. Vlees
hal: Bienvenido, Los Companeros. 8.30 uur.
Rembrandt: „Zeven broers zoeken zeven
meisjes", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.25 uur.
Frans Hals: „Het wonderlijke leven van Wil
lem Parel", alle leeft., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Emiel en zijn detectieves", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Roxy: „Bongo de
beer", alle leeft., 2.30 uur; „F.on gevaarvolle
opdracht", 14 jaar, 8 uur. Lido: „Het won
derlijke leven van Willem Parel", alle leeft.,
2 4 15, 7 en 9.15 uur. Studio: „De rode
schoentjes", alle leeft., 2, 6.45 cn 9.15 uur.
De vloot op stelten", alle leeft., 10.30 en
415 uur. Luxor: „De gravin gaa* barre
voets", 18 jaar, 2, 6.45 en 9.15 uur.
Op de Rijksweg nabij Den Helder is
Maandagmiddag een ernstig auto-ongeluk
gebeurd, waarbij drie heren en een dame
zeer ernstig gewond zijn. Omstreeks één
uur naderde de manufacturier S. uit Juli-
anadorp de Rijksweg terwijl een perso
nenwagen. komende uit de richting Alk
maar eveneens de kruising naderde, de
heer S. verleende de van rechts komende
op de Rijksweg rijdende, auto geen voor
rang waardoor een botsing onvermijdelijk
werd. De van Alkmaar komende auto, die
de van de Schoolweg komende auto van
de heer S. trachtte te ontwijken, botste
met grote snelheid tegen een boom en
werd volkomen vernield. De vier inzitten
den werden met een ziekenauto naar het
gemeentelijke ziekenhuis in Den Helder
vervoerd.
De namen der slachtoffers zijn de 50-ja-
rige kapper D. uit Amsterdam, diens 48-
jarige echtgenote en een 30-jarige dochter
en de 30-jarige heer F. De heer D., die
tussen stuur en zitplaats is bekneld ge
raakt, werd levensgevaarlijk gewond. Men
vreest voor zijn leven. De overige drie
slachtoffers zijn, hoewel ernstig gewond,
niet in levensgevaar.
Geref Kerken
Aangenomen naar 's-Gravenmoer J. J.
Lamme Jr., cand. te Haarlem, die bedank
te voor Hemelum, St. Jacobiparochie, Ol-
deboorn en voor Oostvoorne.
Bedankt voor Ferwerd H. Moll te Mid-
wolda (Old).
Doopsgez. Broederschap
Beroepen te Edam-Monnikendam-Mid-
delie J. C. Beekhuis, prop. te Akkrum, die
dit beroep aannam.
Aangenomen naar Oude Bildtzijl M. J.
Heynes, prop^ te De Kaag.
In Leiden is de jaarvergadering gehou
den van de Landelijke Vereniging van
Hoofden van Scholen. De voorzitter de
heer D. Jansen uit Leiden, zei onder meer,
dat de nieuwe woordenlijst der Nederland
se taal voor het lager onderwijs onaan
vaardbaar is. „Zij geeft geen oplossing voor
de moeilijkheden, maar sticht slechts ver
warring. ook daar waar deze eerst niet
bestond. De inconsequentie bij het schrij
ven van de bastaardwoorden, het hinken
op twee gedachten ten aanzien van de
voornaamwoordelijke aanduiding, het ge
sol met de verbindings-n, maken dat wij
deze woordenlijst, met alle respect voor het
enorme werk dat de commissie heeft moe
ten verzetten, voor het lager onderwijs on
bruikbaar moeten verklaren".
De heer Jansen besprak voorts enige
actuele onderwijsproblemen. Hij consta
teerde dat hoewel de Lager Onderwijswet
is gewijzigd, een leidend en verantwoorde
lijk hoofdschap onaangetast is gebleven.
Over de gehuwde onderwijzeres merkte
hij op, dat het absurd is 'dat een onderwij
zeres bij haar huwelijk de ene dag wordt
ontslagen en de volgende dag op minder
gunstige voorwaarden weer wordt aange
steld. Op 16 Januari waren van de 2650
vacatures er 1033 door gehuwde vrouwen
vervuld.
Dat in het ontwerp-Kleuteronderwijswet
de huwende onderwijzeres geen ontslag
krijgt, noemde hij een gunstig perspectief.
Voorts zei hij, dat het enige doeltref
fende middel om de waardering voor het
ambt van onderwijzer te verhogen en zo
doende het tekort aan onderwijzers op
lange termijn te dekken, een betere bezol
diging is.
Nog meer klemt zijns inziens de onder
waardering van de positie van het hoofd
der school. Er zijn in eerste klas gemeen
ten hoofden, die als marge 42 per maand
netto ontvangen. Hij vroeg zich af hoe de
jonge leerkrachten met onvoldoende prak
tische vorming moeten worden geholpen
als de schoolhoofden te zwaar belast zijn
om de onervaren onderwijzers bij te staan.
„Dagelijks wordt aan honderdduizenden
kinderen tekort gedaan: 350.000 kinderen
zitten in klassen van meer dan 45 leerlin
gen. Laat men althans, aldus spreker, de
gemeentebesturen een ruimer gebruik ma
ken van het instituut van de boventallige
onderwijzers.
Over de onderwijsvernieuwing wordt
verschillend gedacht. Vernieuwing in al
gemene zin zal door niemand worden af
gewezen. Als de vernieuwing ertoe kan
bijdragen dat in de bestaande scholen een
grotere differentiatie kan worden toege
past, zal een groot aantal zwak begaafde
leerlingen, waarvoor ons land geen school
type kent, geholpen zijn en het probleem
van het zittenblijven nader tot zijn oplos
sing komen.
In de nacht van Zondag op Maandag is
in het St. Elisabeths gasthuis te Haarlem
de bekende bronsgieter A. Binder op 65-
jarige leeftijd overleden. De begafenis zal
Vrijdag 15 April op „YVesterveld" plaats
hebben. Er wordt, vooral uit kringen van
beeldhouwers, grote belangstelling ver
wacht.
Het zal altijd de grote verdienste blijven
van prof. mr. P. S. Gerbrandy, die morgen
70 jaar wordt, dat hij tijdens de oorlog aan
de Nederlandse regering in ballingschap te
Londen, na de slappe periode-De Geer, een
ruggegraat heeft gegeven.
Prof. Gerbrandy is altijd een individua
list geweest, slecht in samenspel maar als
sterke persoonlijkheid, bewonderenswaar
dig in zijn „soli". In Londen heeft hij dik
wijls een eigenmachtig beleid gevoerd en
ook vele fouten gemaakt, maar de leden
van de Parlementaire Enquêtecommissie
hebben hem in hun rapport eensgezind een
pluim op de hoed gestoken met de ver
klaring dat hij door zijn onverzettelijkheid
in een kritieke tijd van ons volksbestaan
de juiste man was om de leidende plaats
in te nemen.
Zoals hij in 1939 was toen hij minister
werd (onafhankelijk tegenover zijn partij)
en gedurende de oorlogsjaren (koppig-on-
verzettelijk en onverschillig voor spelregels
en vormen) zo is hij nog altijd. Een ty
pische, bijna dagelijkse uitdrukking van
Gerbrandy in zijn Londense jaren was:
„Daar baggeren we wel doorheen". Zo staat
hij ook nu in de Tweede Kamer, onver
schillig voor de parlementaire vormen en
tradities. Hij „baggert" dikwijls door het
debat heen. Het deert hem niet, dat hij bij
herhaling juist in de belangrijkste zaken
een ander standpunt inneemt dan de rest
van de AR-fractie, die hem er wel eens
lelijk om aankijkt, maar er geleidelijk al
aan gewend is.
Hij boeit de Kamer, als hij met een
sterk-persoonlijke, indringende betoogtrant
zijn individuele mening verkondigt. Hij
ontziet in geen enkel opzicht heilige huis
jes en als het in zijn kraam te pas komt,
hekelt hij bijvoorbeeld even ongezouten de
Amerikanen en de Engelsen als de Russen.
Om duidelijk te zijn zegt prof. Gerbrandy
met zijn iedereen bekende kraakstem de
dingen dikwijls op de man af, rond-uit en
oijna grof. Hij is geen tactische, berekende
parlementariër, maar hij meent alles niet
zo kwaad als hij zich uit. In de dagelijkse
omgang is hij een vriendelijke man, zon
der „verbeelding" en zonder gewichtig
doenerij. Maar hij is nu eenmaal prof. Ger
brandy, die weet wat hij wil en daarvoor
uitkomt. Hij veroorlooft zich in het parle
ment vaak grapjes die een kamerlid met
minder persoonlijkheid al lang on
mogelijk zouden hebben gemaakt. Maar
van prof. Gerbrandy „neemt" men het en
lacht er bovendien om, omdat die eigen
aardigheden nu eenmaal een typisch deel
zijn van zijn markante persoonlijkheid.
Hij is maar klein van stuk deze prof.
Gerbrandy, maar hij is waarschijnlijk te
„vierkant" van karakter voor deze tijd, die
vooral tact, geduld en plooibaarheid eist.
Diplomaten dragen geen baggerlaarzen, al
streven zij dikwijls hetzelfde doel na als
prof. Gerbrandy. Maar daarom hebben zij
in hun hart toch vaak een zwak plekje
voor „Pieter Sjoerd", die de dingen zo
rond-uit kan zeggen en die van nature in
vele gevallen een opposant moet zijn, al
behoort hij dan tot een regeringspartij.
Levensloop
Dit is in vogelvlucht 2ijn levensloop. Hij
werd geboren 13 April 1885 te Goënga-
mieden in het hartje van Friesland. Hij
J doorliep de Christelijke normaalschool te
Sneek en het Gereformeerd gymnasium te
Zetten en studeerde van 1904-1911 aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam waar hij
in 1911 promoveerde op een proefschrift
„het heimstattenrecht" Van 1911-1914 was
hij gevestigd als advocaat en procureur in
Leiden, van 1914-1930 in Sneek. In dat
laatste jaar werd hij benoemd tot hoog
leraar in de rechtswetenschappen aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam. Van 1920-
1930 was hij lid van Gdeputeerde Staten
van Friesland, in 1928 werd hij lid van
Radioraad, waarvan hij sedert 1937 voor
zitter is. Na zijn benoeming tot minister
van Justitie gaf hij in 1939 zijn hoogleraar
schap aan de Vrije Universiteit te Amster
dam op. Van 1940-1945 was hij minister
president.
De vereniging van Burgemeesters en Se
cretarissen op Walcheren zal een adres
richten tot Gedeputeerde Staten van Zee
land over de zoutschade aan woningen in
het voormalige geïnundeerde gebied van
het eiland. Voer de rampgebieden geldt
een regeling, volgens welke woningen, die
door het zeewater dermate zijn aangetast,
dat men beter van krotten kan spreken,
kunnen worden opgeruimd. De betrokken
gemeente krijgt dan bouwvolume voor
nieuwbouw. De bedoeling van het adres
is te bevorderen, dat deze regeling ook
voor Walcheren van toepassing wordt ver
klaard. Na de inundatie van dit eiland
heeft men immers met dezelfde moeilijk
heden te kampen gehad als nu in het
rampgebied, terwijl na tien jaar de zout
schade op Walcheren nog altijd een grote
rol speelt. De gemeentebestuurders achten
het daarom billijk, dat Walcheren dezelf
de faciliteiten verkrijgt.
Griep in het Nederlands en Grippe
in het Duits is de benaming van een
ziekte die, zoals voor de hand ligt, in
verband wordt gebracht met het Franse
werkwoord gripper: grijpen, pakken.
Inderdaad is de griep een ziekte die de
mens plotseling aangrijpt. Vroeger
sprak men van influenza, een Italiaans
woord dat eigenlijk: invloed betekent,
maar ook gebruikt wordt voor: epide
mie. Van het Franse grippe in de zin van
„catarrhe épidémique zegt een Frans
geleerde dan ook: „ainsi dit paree qu'il
grippe, saisit une foule de gens". Ethy-
mologen evenwel zijn mensen die steeds
verder zoeken en een hunner heeft de
aandacht gevestigd op Russisch chripeti
dat: hoesten, hees zijn betekent. Laten
wij het echter voorlopig maar op de
^Fransman houden.
De heer Binder bij een der door hem ge
goten beelden, het door de beeldhouwer
Kaas ontworpen verzetsmonument
voor Edam.
Naar aanleiding van dit verscheiden
schrijft ons de Haarlemse beeldhouwer
Mari Andriessen:
„Het overlijden van Binder betekent
voor de Nederlandse beeldhouwers een
zware slag. Niet alleen verliezen zij in hem
man, maar ook een waarachtig vriend.
In 1920 begon Binder een kleine brons
gieterij die hij, bijgestaan door zijn wak
kere vrouw, door taaie arbeid en door een
steeds opvoeren van de kwaliteit van zijn
werk tot een indrukwekkend bedrijf wis»
op te voeren. Om zijn uitstekende kwali
teiten als vakman, maar ook om zijn be
minnelijke goedhartige persoonlijkheid
was Binder bij de beeldhouwers zeer ge
liefd en zijn dood heeft op ons allen dan
ook een diepe indruk gemaakt. Het zal
voor zijn weduwe een troost zijn dat het
werk van haar man door haar zoon, een
schoonzoon, en door de door Binder ge
kweekte medewerkers met dezelfde toe
wijding zal worden voortgezet.
Grote werken werden door Binder tot
uitvoering gebracht en het zou te ver
voeren ze alle te vermelden. Ik noem
slechts de twee ruiterstandbeelden van
Albert Termote, te Utrecht, de beelden
van het Troelstra-monument van prof.
Esser, het Lely-monument van Andriessen.
Vlak voor zijn dood voltooide hij een
enorme groep van de Belgische beeld
houwer prof. Jespers.
Binder was een man, die steeds met
hoofd en hart bij zijn werk was en er niet
toe te bewegen was vacantie te nemen.
Na de oorlog met opdrachten overladen,
wist hij het werk toch zo te organiseren,
dat het op tijd gereed kwam, ofschoon de
beeldhouwers het hem dikwijls uiterst
moeilijk maakten, door hem te laat hun
gipsmodellen te brengen.
Het is voor ons allen een moeilijk aan
vaardbare gedachte, dat wij de vertrouwde
figuur van deze trouwhartige en vriende-
liike man niet meer in zijn werkplaats en
in de hartelijke atmosfeer van zijn gezin
-uilen aantreffen en wij zullen hem zeer
node missen".
Ter gelegenheid van de 75e verjaardag
van oud-minister Ch. J. I. M. Weiter, lid
der Tweede Kamer en voorzitter van de
Katholieke Nationale Partij, is Zaterdag
middag in hötel „Wittebrug" te 's-Graven-
hage een drukbezochte receptie gehouden.
De voorzitter van het huldigingscomité,
prof. mr. P. S. Gerbrandy, zei in een toe
spraak, dat de loopbaan van de heer Wei
ter aantoont, dat hij kon dienen. Gij hebt
grote gouverneurs-generaal meegemaakt,
zei hij, en onder hen geleerd wat u gewor
den bent: een groot bestuurder. Gij zijt ge
worden een staatsman, iemand, die door
zijn voorarbeid een brede blik op de wereld
heeft gekregen, een man, op wie de sou-
verein als het land in moeilijkheden ver
keert, een beroep kan doen. U bent geweest
een parlementariër, die een minister en als
het er op aankomt een kabinet, de schrik
op het lijf kan jagen.
De heer Gerbrandy deelde mede, dat
men als stoffelijk blijk van hulde een reis
heeft willen aanbieden. Het geld daarvoor
komt uit smalle beurzen, uit middelbare
en uit grote. Daar staat het Nederlandse
volk achter, zei spreker; ook mensen, die
u hebben willen „opeten", want ze zijn
sportief. Als huldeblijk bood prof. Ger
brandy een chequé aan met wensen voor
een goede reis. Prof. Gerbrandy betrok ook
mevrouw Welter in de hulde onder aan
bieding van een chequé.
De heer Welter zeide in ziin dankwoord,
dat hij nooit gehuldigd is, „ik heb het al
tijd kunnen ontwijken", maar mv» heeft
gezegd: nu ben je erbij. Hij bra'cht dank
aan het huldigingscomité onder voorzitter
schap van prof. Gerbrandy, aan de vice-
voorzitter prof. Lemaire en aan de secre
taris de heer Zwarts. Dat de oud-gezant
jhr. Van Nispen tot Sevenaer deel heeft
willen uitmaken van 't comité stemde hem
dankbaar. De heer Wel ter zei het verruk
kelijk te vinden, dat hij een grote reis kan
gaan maken. Dankbaar verklaarde hij er
voor te zijn, dat de reissom bij elkaar is
gekomen door kleine giften en enkele grote
en dat politieke tegenstanders er ook aan
hebben bijgedragen. Politieke tegenstellin
gen. aldus de heer Weiter, behoeven we
derzijdse waardering niet uit te sluiten.
..Het is gelukkig, dat dit in ons land zo is".
Tenslotte bracht hij dank aan de gever
van alle goede gaven, die hem een goede
gezondheid heeft geschonken en aan zijn
goede, verstandige vrouw, die hem 53 jaar
heeft terzijde gestaan.
Nieuw Delhi. (Reuter) Afgevaardigden
van zestien Arabische en Aziatische landen,
waaronder de Sovjet-Unie, die in Nieuw
Delhi on-officiële besprekingen hebben ge
voerd, hebben aangedrongen op een con
ferentie van tien belanghebbende landen
om het vraagstuk Formosa tot een op
lossing te brengen. In een resolutie, die op
de slotvergadering der conferentie is aan
genomen, wordt geëist, dat alle Ameri
kaanse troepen Formosa ontruimen, als
mede de Pescadoren en de Chinese kust-
eilanden
De afgevaardigden verlangen voorts een
internationale conferentie over het Kore
aanse vraagstuk, „volledige vrijheid" voor
de bevolking van Malakka, „de onmiddel
lijke teruggave" van Okinawa aan Japan,
de teruggave van West-Irian (Nederlands
Nieuw-Guinea) aan Indonesië en het op
geven van Goa, Daman en Dioe door Por
tugal. De Britse koloniën Hongkong, Noord"
West-Borneo en Portugees Timor werden
niet genoemd.
De afgevaardigden doen een beroep op
alle regeringen van Azië en de wereld,
de vijf beginselen van vreedzame samen
leving, vervat in de verklaring van vorig
jaar van premier Nehroe van India en de
Chinese premier Tsjoe-en-Lai, te onder
schrijven. Deze zijn: eerbiediging van ter
ritoriale onschendbaarheid en souvereini-
teit, non-aggressie, geen inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden van andere
landen, gelijkheid en wederzijdse voordelen
en vreedzame samenleving. In andere re
soluties worden internationale ontwapening
en verbod op proeven met kernwapens en
het opruimen van voorraden van deze
Wapens verlangd. Veroordeeld werdt
„rechtstreekse en zijdelingse druk op Azi
atische landen om hen tot aansluiting bij
militaire pacten te dwingen".
De afgevaardigden verwerpen alle mili
taire pacten zoals de Zuid-Oost-Aziatische-
verdragsorganisatie en het Türks-ïraakse
pact.
Veroordeeld wordt verder „de aggres-
sieve politiek van de heersende kringen
van Israel". De toestand in het midden
oosten wordt volgens de afgevaardigden
door voortdurende inmenging van buitenaf
op het kookpunt gehouden. De afgevaar
digden zeggen begaan te zijn met het lot
van de Arabische vluchtelingen en steunen
„hun recht naar Palestina terug te keren"
Tenslotte wordt betreurd, dat de UNO
„van haar oorspronkelijk doel is afge
dwaald".
Aanvankelijk was verwacht, dat er 300
afgevaardigden uit achttien landen zouden
komen, doch er kwamen 200 vertegen
woordigers van zestien landen. Leden van
de Indische congrespartij hadden zich te
ruggetrokken, nadat premier Nehroe zijn
afkeuring over hun deelneming had uit
gesproken. In een boodschap aan Tune
sische, Marokkaanse, en Algerijnse natio
nalisten werd verontwaardiging uitgespro
ken over het terreurbewind en de wreed
heden aldaar en aangedrongen op een on
middellijk einde van deze barbaarsheden.
Op 9 Mei zal voor de bijzondere straf
kamer van de rechtbank te Amsterdam de
zaak behandeld worden tegen de 54-jarige
Amsterdamse bankier O. R. Hem is ten
laste gelegd dat hij gedurende de oorlog
van Duitsland tegen Nederland als Neder
lander opzettelijk de vijand hulp heeft
verleend om de financiële positie van
Duitsland te versterken, de staat heeft be
nadeeld en het Duitse streven heeft ge
steund om Joodse Nederlanders hun bur
gerlijke rechten te ontnemen. Hij zou dit
gedaan hebben als medewerker van Bühler,
de „Beauftragte für die Niederlandische
Bank", door voor een waarde van tiental
len milüoenen guldens aan effecten, meren
deels afkomstig uit de vermogens, die op
Duits bevel door de Joodse Nederlanders
in depót waren gegeven bij de bank van
Lipmann Rosenthal te Amsterdam, in ons
land te verkopen en voor een groot deel uit
te voeren en in het buitenland van de hand
te doen.
De manipulaties van de bankier R. heb
ben hier te lande na de oorlog de effecten
registratie noodzakelijk gemaakt teneinde
de mogelijkheid te scheppen aan de vroe
gere eigenaars der effecten zoveel mogelijk
rechtsherstel te verlenen op grond van het
Londense Besluit E. 100.
Koningin Juliana is al gereed om er op de ski's op uit te trekken, maar Prinses
Margriet moet nog geholpen worden bij het onderbinden van de lange latten. Een
foto uit het Zwitsers wintersportcentrum Klosters, waar Koningin en Prinses
momenteel verblijven.
Een verkeersongeval te Bergen op Zoom,
op de Wouwestaatweg ongeveer 2 kilo
meter ten Oosten van de stad, heeft Maan
dagavond om half negen aan een voet
ganger het leven gekost. De 61-jarige heer
P. de K. stak onverwacht in het donker de
drukke rijweg over en werd gegrepen door
een kleine personenauto, bestuurd door de
heer C. van E. uit Halsteren. De man werd
op slag gedood. De bestuurder van de auto
kon niet zeggen, hoe het ongeval precies
gebeurde.
LONDEN. Te Chatham zijn 30
Engelse oorlogsschepen, slagschepen,
kruisers en torpedobooten als oud roest
verkocht. Zij brachten 138.000 pond ster
ling op. De koopers moesten zich ver
plichten. oogenblikkelijk tot slooping der
vaartuigen ter plaatse over te gaan. Om
het wegvaren te beletten waren de machi
nes van alle schepen bij voorbaat ver
nield
Het is mogelijk, dat
„Theater" hiermede
in plaatsen met een
weinig verwend pu
bliek succes boekt,
maar cultuursprei
ding zou men dat toch
niet mogen noemen.
Misschien is het erg
ste nog wel, dat de
auteur een aardige
vondst zo deerlijk
verknoeide. Het stuk
speelt zich af in het
kasteel van freule
Aline des Aubiers.
die ons op een even
onhandige als kinder
achtige wijze als spi-
ritiste wordt voorge
steld. Door bemidde
ling van een media
mieke huishoudster is
baar een verrassende
ontmoeting beloofd
met iemand, die zal
komen „als een dief
in de nacht". De in
derdaad verschijnen
de inbreker (die uit
hoofde van zijn
kunstgevoel door zijn
bendebreoders „de
antiquair" wordt ge
noemd) profiteert ge
wiekst van haar
naar later blijkt ge
veinsde bijgeloof
dat hij een nieuwe
incarnatie zou zijn
van haar sinds jaren
vermiste neef, de
verloofde van haar
knappe nichtje Cécile.
Het vervolg is zo flauw, dat het niet de
minste zin heeft de intrige na te vertellen.
De schrijver heeft blijkbaar niet kunnen
besluiten wat hij nu precies wilde voort
brengen: een farce of een comedie, een na
volging van Scribe of een parodie op een
gangsterdrama. En tenslotte wist hij niets
beters te doen dan zijn personen lekker
heel hard vieze woorden te laten roepen.
Af en toe moet men er wel een beetje om
lachen, maar meer als bevriiding uit de
malaise dan omdat er werkelijk iets leuks
aan de hand is. Men zal echter nooit kun
nen weten hoeveel er met een in dit genre
bedreven bezetting nog te redden was ge
weest, want de thans gedemonstreerde
spelprestatiés kwamen nauwelijks boven
het peil van vrolijke en voortvarende
vrijetijdsbesteding uit.
Natuurlijk was men gehandicapt door de
ziekte van Lies Franken, die zich als Cécile
moest laten vervangen door Karen-Else
Sluizer, met ongeveer twee weken ter
voorbereiding. Ethel Barrymore heeft eens
gezegd, dat om succes te kunnen hebben
een actrice over het gezicht van een Venus,
de hersens van een Minerva, de gratie van
Terpsichore, het geheugen van een Macau-
lay, het figuur van Juno en de huid van
een rhinoceros moet beschikken. Mijn ver
maarde Amerikaanse collega George Jean
Nathan, aan wie ik dit citaat ontleen, noemt
dit de grootste onzin die hij heeft gehoord,
sinds Jean Cocteau de laatste keer in het
openbaar zijn mond open deed en te
recht. Maar men mag van een Nederlandse
actrice toch ten mintse verwachten .dat zij
niet alleen duidelijk, doch ook zuiver
spreekt, althans op een zodanige wijze haar
accenten over de zinnen weet te verdelen,
dat zowel mededeling als gevoelswaarde
tot uiting komen. Met het maken van deze
ADVERTENTIE
met firn NIEUW RE"ANG
▼TYTVTVYTTTTTTVTTVTTYVTTTTVT
Gen. Cronjéstr. 135, Hrl., Tel. 11657
Randjes afsnijden 5 ct. per rol.
Karen-Else Sluizer en Frans van der
Lingen in de hoofdrollen van „Ik kom als
een dief" bij de Toneelgroep „Theater".
opmerking is de voornaamste tekortkoming
aangegeven.
Het ietwat exotische in de tekstvoor
dracht van Karen-Else Sluizer gaf aan
haar weinige, nuchtere woorden als „de
boodschapper" in „Wachten op Godot" een
mysterieus, of liever onwerkelijk effect,
dat daar zeer goed ter zake diende. Thans
echter, met de veel langere volzinnen, werd
men telkens getroffen door een onlogische
intonatie en een te harde uitgang. In een
ander opzicht heeft zij echter veel voor op
haar Nederlandse kunstzusters: zij is niet
alleen mooi, zij werkt ook heel suggestief
met een levendige mimiek, zij beweegt zich
even doelbewust als gracieus en zij weet
haar toiletten voortreffelijk te dragen. Men
zal slechts sporadisch rollen weten te vin
den, waarin men van haar typische kwali
teiten profijt kan trekken.
Hetty Beck vond evenmin een emplooi,
dat haar van nature ligt, maar zij wist aan
de verward bedrijvige, lieverig getikte tan
te Aline een flinke bekoorlijkheid te ver
lenen. Annie Langenaken voldeed op sma
kelijke wijze als de huishoudster aan de
geringere eisen en Mia Goossen maakte
het optreden van een ordinaire vamp aan
nemelijk. De mannelijke hoofdrol was toe
vertrouwd aan Frans van der Lingen, meer
een rappe charmeur dan een bedreven to
neelspeler. Wat hij aan veelzijdigheid te
kort kwam om de twee kanten van deze
gentleman-inbreker voldoende contrast te
geven, vergoedde hij met zwierigheid en
een innemende toon. John Soer maakte van
de inhalige bandiet Canari een vermake
lijke gluiper, John de Freese was de vol
komen onverwacht een ernstige noot in het
midden brengende ex-krijgsgevangene en
Sacco van der Made vertolkte met samen
geknepen lippen zo'n inspecteur van politie
als men alleen op het scherm van een bio
scoop ontmoet.
Elise Hoomans heeft in haar mise-en-
scène niets onbeproefd gelaten om er een
vlotte vertoning van te maken en men kon
dank zij de goede smaak van Johan Greter
met genoegen drie korte bedrijven lang
naar hetzelfde décor kijken.
DAVID KONING.
