Groen Co
Uitgaan in Haarlem
Béla Bartók door een te
zichtbaar" orkest
OPERATIE STRYCHNINE
HORLOGES
VAN NIEL
Vijftig jaar geleden
Shakespeare Memorial Theatre
begon met een blijspel
Much ado about nothing
Prinsessen Beatrix en
Irene op E 55
De veestapel is sinds
vorig jaar verminderd
.Hoe is het ontstaan?
Meeuwen-jongen verhongeren
3
HOLLAND
FESTIVAL
„Die Ratten bekroond"
Tegenwaardegelden voor
productiviteitsverhoging
Alleen het aantal varkens
steeg met 21 percent
Kamercommissie wil
inlichtingen over mislukt
salaris-overleg
Na bromfietsproefrit
niet teruggekeerd
In- en uitvoer in Mei
N
Dit woord:
STRUISVOGEL
99
99
HOLLAND
FESTIVAL
K ort nieuws
Geschil tussen Carré
en circus Althoff
Uit Haarlems Dagblad
van 8 Juli 1905
VRIJDAG 8 JULI 1955
99
Een groot gedeelte van het Holland
Festival betekent in feite niet meer dan
een voortzetting van het normale seizoen
van het kunstzinnig uitgaansleven. Zo'n
bezoek echter als thans na de Scala uit
Milaan en het New York City Ballet
door een afdeling van het Shakespeare
Memorial Theatre uit Stratford aan enkele
grote steden in ons land gebracht wordt,
maakt zelfs voor de vermoeide criticus, die
graag alle schouwburgen eens een paar
maanden zou vergeten, deze verlenging
inderdaad tot een feest. De opvoering van
„Much ado about nothing" had ik in ieder
geval niet graag willen missen. Niet dat
ik zo bijzonder ge
steld ben op dit
blijspel, dat enige
jaren geleden nog
onder de titel „Veel
leven om niets" met
Rie Gilhuys en Ko
van Dijk, toen aan het Rotterdams Toneel
verbonden, werd opgevoerd. Ware het
niet van Shakespeare, ik betwijfel het zelfs
of iemand eigenlijk wel ooit de moeite
van de veel fantasie eisende 'enscènering
zou nemen. Er zijn veel aardiger comedies
van tijdgenoten te vinden, die althans hier
te lande nooit voor het voetlicht komen.
Van de talrijke figuren, die erin optreden,
zijn vrijwel alleen Beatrice en Benedick
de moeite waard. Deze rollen werden door
Sir John Gielgud (die ook de vakkundige,
terecht op het effect van de geestige zet
ten toegespitste regie voerde) en Peggy
Ashcroft zo brillant gespeeld, dat men zich
tenslotte toch dankbaar voor deze keuze
voelde gestemd.
Het blijspel bestaat uit twee door elkaar
gevlochten thema's en deze worden met
behulp van een ingewikkeld systeem van
influisteren en afluisteren ontwikkeld, ibrg
interessant is al dit geharrewar niet om
dat er vrijwel geen moment enig werkelijk
gevoel wordt getoond onder de oppervlakte,
die men met geen mogelijkheid voor een
lachspiegel van het leven kan aanzien. Het
is een standaardcomedie met gegeven
grootheden, waarin blijkbaar niets gemoti
veerd behoefde te worden. Waarom Don
John, de bastaardbroeder van de prins van
Aragon, de liefde van de jonge edelman
Claudio voor de onschuldige Hero, de
dochter van de gouverneur van Messina,
zo liederlijk dwarsboomt, komt men even
min te weten als het waarom van deze
plotseling opvlammende genegenheid. Bei
der wonderlijke houding in de zorgvuldig
voorbereide schandalen maakt dat men
overgens al gauw alle belangstellng voor
de lotgevallen van dit amoureuze paar ver
liest. Anders is het met de vrouwenhater
Benedick en de mannenhaatster Beatrice,
die zodanig aan elkaar gewaagd zijn, dat
zij het tenslotte maar met elkaar wagen.
In hun dialogen is Shakespeare op zijn
best: een vinnig gevecht van virtuoos ge
formuleerde stekeligheden. Enkele terecht
gevleugeld geworden woordspelingen en
verrukkelijke aforismen vergoeden het ge
mis aan wezenlijke humor.
Het leukst van alles is misschien wel
het optreden van de potsierlijke dienax-en
der gerechtigheid Dogberry en Verges, de
eerste door George Devine glimmend van
stompzinnigheid vooi'gesteld, de ander door
David O'Bi'ien knerpend van groezelige
oudei-dom gemaakt. Een opvallend goede
bijrol was die van kronkelende Borachio
door Hai'old Lang en een genoegen hel
weerzien met Powys Thomas, die men zich
hier nog goed uit de tijd van Young Vic
herinnert. Judith Stott en Richard Easton
waren als Hero en Claudio wel erg onnozel
en schaapachtig. Uitstekend daarentegen
was de prins van Aragon door Anthony
Ireland, ongetwijfeld een voortreffelijke
karakterspeler. Ook Moira Lister (als een
der veiirouwden van I-Iero) moet met waar
dering worden genoemd. Zij allen bleven
echter in de schaduw van Peggy Ashcroft,
wier talenten in deze artificiële comedie
Op het Bex-lijnse Filmfestival is de prijs
voor de beste speelfilm toegekend aan de
Duitse film „Die Ratten", een moderne
bewerking van het toneelstuk van Gerhard
Hauptmann. Deze film werd vervaardigd
onder i-egie van Robert Siodmak, met in
de hoofdrollen: Maria Schell, Curd Jürgens
en Heidemarie Hath'eyer.
„De Ratten" wordt in het najaar in de
Nedei-landse bioscopen vertoond.
Tussen de regeringen van de Verenig
de Staten en Nederland is overeenstem
ming bereikt over de besteding van gelden
uit de tegenwaarderekening ten behoeve
van de productiviteitsbevoi'dering in het
Nederlandse bedrijfsleven.
Een bedi'ag van f 165.000 is beschikbaar
gesteld voor het verbeteren van de oplei
ding van gieterij personeel.
Ten behoeve van de lederwaren- en kof
ferindustrie zal een productiviteitscen-
trum worden opgericht. Voor dit doel is
f 70.000 ter beschikking gekomen.
Tenslotte is f 75.000 bestemd voor het
Nederlandse Instituut voor Personeels-
leiding ter aanvulling van een bedrag, dat
reeds aan dit instituut is verstrekt.
Peggy Ashcroft en John Gielgud als
Beatrice en Benedick.
veel glansrijker schitterden dan in de stuk
ken van Shaw en Ibsen, waarin wij haar
hier in vorige jaren zagen, als een Bea
trice van geraffineerde felheid en voornaam
sarcasme. Gielgud echter was nog haar
meerdere in deze voorstelling: hij speelde
Benedick verfijnd en toch krachtig, met
joyeuze gebaren en zorgvuldig bestudeerde
ijdelheid.
Men zou kunnen zeggen, dat deze twee
creaties het evenwicht van de opvoering
in gevaar en de rommelige constructie van
het geheel aan het licht brachten. De ver
brokkeling werd trouwens nog vergroof-
door de décors van Mariano Andreu: open
klappende, uit de kap neerdalende of door
gordijnen van aspect veranderende zet
stukken met kleurige renaissancemotieven.
wat ovei-laden, maar snelle opeenvolging
der taferelen bevordei-end. Dat alles doet er
niet zoveel toe, want voor ons zijn alleen
nog de kijvende gelieven van belang en
die waren er ten voeten uit. Als parels
rolden de woorden van Shakespeare uit
hun monden.
DAVID KONING
ADVERTENTIE
CENTRALE VERWARMING
OLIESTOOK-INSTALLATIES
RLOEMENDAAL - TEL. 22143 - Sinds 1934
Woensdag hebben twee klassen van het
Baarns lyceum onder leiding van de rec-
trix, mejuffrouw dr. S. Ramond, een be
zoek aan de „E 55" gebracht. Ook de
prinsessen Beatrix en Irene bevonden zich
in het gezelschap.
In de loop van de middag werd in de
televisiestudio van de „E 55" de uitzen
ding van het pi-ogramma van Carla en Jan
de Cler gevolgd en daax-na gingen alle
leerlingen met de wereldgondel 60 meter
de lucht in, waardoor zij het panorama van
de rivier met de daaromheen gelegen stad
konden aanschouwen.
Beide klassen van het Baarns Lyceum
hebben vervolgens in de ruimtevaartaf
deling de tocht naar de maan meegemaakt.
Ook de luchtvaartafdeling werd bezocht.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft de voorlopige uitkomsten bekend ge
maakt van de landbouwtelling 1955.
Uit deze cijfers blijkt, dat sedert Mei
1954 de varkensstapel een aanzienlijke uit
breiding heeft ondergaan maar dat de
rundvee-, paarden-, schapen-, hoender
en eendenstapels zijn verminderd.
De rundveestapel omvat thans 2.989.300
stuks hetgeen ten opzichte van Mei 1954
een vermindering betekent met 36.300 die
ren. Deze achteruitgang is het grootst in
de provincies Utrecht (4.3 pet.), Zuid-
Holland (3.9 pet.) en Friesland (3.7 pet.).
Een uitbreiding geven de provincies N.
Brabant (4.5 pet.) Limburg (3.3 pet.) en
Zeeland 1.5 pet.) te zien.
De melkveestapel omvat thans 1.508.000
dieren tegen 1.547.500 in Mei 1954. Met
uitzondering van de provincie Noord-Bra
bant, waar een toeneming met 2.9 pet. is
opgetreden, geven de overige provincies
een vermindering te zien, welke het
grootst was in de provincies Friesland (5.2
pet.) en Zuid-Holland (5.1 pet.).
De vax'kensstapel is aanmerkelijk uitge
breid en omvat thans 2.364.000 dieren,
tegen 1.945.000 in Mei 1954. Een dergelijk
groot aantal is nog nimmer in Mei geteld.
De grootste toeneming geven de px-ovin-
cies Noord-Brabant en Limburg te zien
(respectievelijk 29.1 en 27.8 pet.).
De gestadige achteruitgang van het
aantal landbouwpaarden blijkt nog niet
tot staan te zijn gekomen. Zo omvat de
paardenstapel thans rond 220.300 dieren
tegen 241.400 in Mei 1954 (8.7 pet.). Alleen
in Zeeland was er een uitbreiding van het
aantal veulens (2.8 pet.). In de overige
provincies is een sterke vermindering te
constateren, welke het grootst was in Lim
burg (49.8 pet.) en Noordholland (29.1
pet.).
De schapenstapel blijkt ook wederom
kleiner te zijn en bedraagt thans rond
377.900 stuks tegen 407.600 in Mei 1954
(7.1 pet.).
De hoenderstapel, welke zich in de af
gelopen jaren regelmatig uitbreidde, blijkt
thans verminderd te zijn met 3.4 pet. In
Mei 1954 werden 31.446.00 hoenders ge
teld. Thans bedraagt dit aantal 30.365.000
De vaste commissie voor Binnenlandse
Zaken uit de Tweede Kamer heeft gerap
porteerd over het wetsontwerp tot ver
betering van de financiële positie van het
bui-gerlijk rijkspersoneel. De commissie is
van mening dat een nadere toelichting
over de gang van zaken en van de oorzaak,
waarom vier der in het georganiseerd over
leg vertegenwoordigde organisaties deze
voorstellen meenden te moeten afwijzen,
wel gegeven had mogen worden.
De commissie zou gaarne vernemen, of
het verschil hierover ging, dat de voor
stellen, door de vier centrales verdedigd,
naar het oordeel der regering verder gingen
dan binnen de richtlijnen voor de loon- en
salarispolitiek, en of de voorstellende or
ganisaties van een tegenovergestelde me
ning waren.
Verscheidene leden had het verwonderd,
dat er niet gezocht is naar een weg om
door een onpartijdige commissie naar dit
geschilpunt een onderzoek te doen instellen.
Het feit, dat dit onderzoek nu achter
af zal worden ingesteld, wijst er naar hun
mening op, dat in het overleg van de zijde
der regering kansen om tot overeenstem
ming te komen ongebruikt zijn gelaten.
Een motorzaak te Bergen op Zoom kreeg
dezer dagen een jongeman op bezoek, die
het voornemen te kennen gaf een brom
fiets te kopen. Hij vei-zocht de bromfiets,
waarop zijn keuze was gevallen, even te
mogen proberen. Van die proefrit keerde
hij niet terug. Later bleek, dat hij zijn
nieuw bezit bij een ander voor f 40 in on
derpand had gegeven, waarna hij spoor
loos was verdwenen. De dader werd uit
een partij foto's van bekenden van de poli
tie herkend, zodat zijn aanhouding kon
worden verzocht. Men heeft hem echter
nog niet kunnen aanhouden. De brom
fiets is in beslag genomen.
Volgens de door het Centraal Bureau
voor de Statistiek samengestelde voor
lopige gegevens bedroeg de waarde van de
invoer in Mei 1955 f 915 millioen (April
f961 millioen),'terwijl voor een waarde
van f 762 millioen (April f 766 millioen)
werd uitgevoerd.
Het dekkingspercentage bedroeg 82 tegen
80 in April.
Doordat de invoer van April op Mei 1955
met f 32 millioen meer is teruggelopen dan
de uitvoer, is het dekkingspercentage met
2 punten toegenomen, zulks in tegenstel
ling met het vorig jaar, toen het dekkings
percentage in deze maanden verminderde
van 92 tot 81, doordat de invoer toen met
f105 millioen, de uitvoer echter met slechts
f 3 millioen opliep.
Van 1953 tot 1955 blijkt het maandge-
middelde over de periode van Januari -
Mei bij de invoer aanzienlijk meer te zijn
toegenomen dan dat bil de uitvoer. Dit
komt ook duidelijk tot uitdrukking bij het
dekkingspercentage, dat in deze jaren
daalde van 93 tot 81.
Het invoersaldo bedroeg sedert het be
gin van dit jaar f 929 millioen.
De eigenlijke naam van de grootste
ons bekende vogel is: struis, een naam
die aan het Latijn is ontleend. In die
taal heet hij: avis struthio en dit is let
terlijk vertaald door: vogel struis, dat
dikwijls aanéén geschreven wex-d, even
als vogelkraan. Nog in de Camera
Obscura leest men, dat bij het pandver
beuren „Bartje Blom met den vogel
struis verstrikt werd". Het is duidelijk
dat het Franse „autruche" zowel als het
Engelse „ostrich" aan „avis struthio"
is ontleend. In het Nedexiands even
wel is men, op voorbeeld van kanarie
vogel, gaan spreken van struisvogel.
Onder struisvogelpolitiek verstaat
men de politiek, de handelwijze van
iemand, die bij gevaar zich dat ontveinst
en door het hoofd in het zand te stop
pen meent veilig te zijn. Dat struisvogels
^dit zouden doen, is een bakei-praatje. j
MUZIEK
Vrijdag 8 Juli, Concertgebouw, 20.00 uur:
Internationaal Orgelconcours, concert voor
orgel en orkest, met de organist Albert de
Klerk en het Noordh. Philharmonisch
Orkest. Dirigent Toon Verheij. Koor: Ned.
Bachvererxiging onder leiding van Dr. A.
v. d. Horst. Solisten: Heieen Verkley,
Aafje Heynis, Paul Hameleers, Lavid
Hollestelle.
Zaterdag 9 Juli, Stadhuis, 11 uur. Officiële
oepening door de burgemeester van Haar
lem mr. O. P. F. M. Cremers, van de „Zo-
mei-academie voor Ox-gel", een orgel- en
imporvisatiecui-sus welke tot 30 Juli te
Haax-lem gehouden wordt.
Zaterdag 9 Juli, Stompetoren te Spaarn-
woude, 20.15 uur: Concert onder auspiciën
van „Die Haerlemsche Musyckcamer".
Maandag 11 Juli, Concertgebouw, 20.00 uur:
99'
Het is moeilijk, zo niet onmogelijk een
uniform kenmerk voor de hedendaagse
muziek aan te geven. Het individualisme
van de moderne componisten is daarvoor
te groot geworden. Zij werken vereen
zaamd in hun relatie tot de muziek. Een
mei-kwaardig voorbeeld van dit isolement
is de componist Béla Bartók, van wie op
het Woensdag in het Kurhaus te Scheve-
ningen gegeven concert (in het Holland
Festival) het Concert van twee piano's,
slagwerk en orkest tot uitvoering kwam.
In dit concert heeft Bartók alle banden,
met de romantische en klassieke muziek
en met de muziek uit de baroktijd ver
broken. Hij gaat een volstrekt eigen weg
en geeft zijn muziek als een natuurver
schijnsel, hard als ijs en steen, liefdeloos
als het starre maanlicht, fel en stekend als
de zon boven een woestijn. Maar toch als
een verschijnsel, dat, gebonden aan myste-
IN DE WERELD van de na_
tuuxiiefhebbers, de dierenbe
schermers en speciaal de vo
gelbeschermers is het sein
„groot alarm" gegeven. Dag
bladen hebben berichten ge
publiceerd over massale ver
giftiging van de zilvermeeu
wen in bepaalde gebiedeix van
ons land, een vernietiging, dxe
door Staatsbosbeheer ge
schiedt op last van de minister
van Landbouw.
Voor deze operatie op grote
schaal heeft men uitgekozen
de broedtijd van de vogels,
want men wilde grondig werk
doen. Dus dat is de tijd, waar
in de nesten zijn bezet met
eieren, die op uitkomen staan
ox met jonge vogels xn axie
groeistadia. Verontwaardigde
lezers schryvén hun erva
ringen met vergiftigde vogels,
die zich, verlamd door de lang
zaam werkende strychnine,
naar hun nesten slepen, om
daar na lang gemaxiel te ster
ven. Ze vermelden het ge
schreeuw en gehunker van de
nest jongen, die. aan hun lot
overgelaten, langzaam moeten
verhongeren Dit zijn de feiten.
Allerwegen heeft deze kracht
dadige maatregel, die in zijn
kwade gevolgen zo duidelijk
tot het publiek spreekt, ver
ontwaardiging opgewekt en
steekt men z'n scherpe critiek
niet onder stoelen of banken,
waarbij duidelijk blijkt, dat
die critiek niet gericht is
op het doden, maar op de
wijze van doden. Er is kenne
lijk iets geraakt bij het pu
bliek.
NATUURLIJK heeft een
zaak als deze verschillende
kanten en wil men ze beoor
delen dan moet men terdege
rekening houden met de vele
factoren die bij dit vraagstuk
in het geding komen. Hoe men
de zaak echter wenst te bekij
ken, op welk standpunt men
ook wil gaan staan, nooit zal
aannemelijk kunnen worden
gemaakt, waarom de gewraak
te methode moest woi-den toe
gepast. Het is toch bekend, dat
in 't verleden betere en huma
nere middelen tot bepex-king
van de zilvermeeuwen zijn ge
bruikt. Het is onbegrijpelijk,
dat een ministerie van land
bouw aan een dergelijke be-
strijdingsactie zijn sanctie heeft
gegeven. Even onbegrijpelijk is
het, dat het toestaat, neen!
sterker, dat het aanmoedigt
het schieten van houtduiven,
ook in de broedtijd, als in de
nesten jonge dieren liggen.
Aanmoedigt met een beloning
van 75 ct. voor elk paar dui
venvleugels.
Welke jager zou zich voor
zo iets willen lenen? Welke ja
ger zou zich ook willen lenen
tot het schieten van konijnen,
eveneens in de tijd, dat de
moeren hun nesten met jongen
onder de grond hebben zitten.
Toch wordt dit op klachten
van boeren aan grootgrondbe
zitters op verschillende plaat
sen in ons land van regerings
wege dwingend vooi'geschre-
ven. Dit is cynisch, glashard.
In dit kader past de meeu
wenvergiftiging heel wel. Het
kleiixe bestek van een artikel
laat echter niet toe, dat ik alle
voor en tegen van deze zaak
uitvoerig ga bespreken. Van
de heer J. Taapken, ornitholo
gisch medewerker aan het tijd
schrift „Wiek en Sneb" met
wie ik over het meeuwen-
vraagstuk coi'respondeerde,
kreeg ik de indruk, dat er wel
meerdere pennen in beweging
zullen komen. Het is n.l. in ons
land niet zo gesteld, dat „de
gekken alles prijzen wat de
heren wijzen" en zeker niet op
een gebied, waarmee een groot
deel van de Nederlandse ge
meenschap zich zo nauw ver
bonden voelt, n.l. met de na
tuur.
Wanneer iemand op eigen
terrein een dier van zijn buux--
man mishandelt, bijvoorbeeld
door het te strikken of te lok
ken met vergif en hij doet het
op de slinkse wijze, die ken
merkend is voor dit soort
lieden, dan is er geen wet, die
hem tot de orde kan roepen.
Hij gaat vrij uit. Wanneer
echter de overheid in grote
stijl diex-en laat vergiftigen en
nog wel in het volle daglicht,
dan komen de kaarten anders
te liggen. Want die ovex-heid
zit in een glazen huisje en
doet zij iets, dat niet oirbaar
is, dan riskeert zij de critiek
van hen, die door de glazen
kunnen kijken.
Want zeer laakbaar is haar
handelwijze, die verwarring
sticht onder de goedwillende
mensen, die in de overheid al
tijd nog eeix lichtend voor
beeld zien. Zeer zeker geldt
dit voor de jongeren, die nog"
zo'n moeite hebben met het
vinden van het goede spoor.
Bovendien is het koi'en op de
molen van het slag lieden, dat
het nooit zo nauw heeft ge
nomen met de dierenbehande-
ling en dat slechts in een
zeker wankel spoor wordt ge
houden door een (zij het zeer
onvolkoxnen) wet en door de
publieke opinie. Want wat
doet men?
Men legt stukjes brood neer
bij de nesten, bi'ood met mar
garine, vermengd met het
langzaam werkend vergif.
Dit middel werkt echter als
een tweesnijdend zwaard.
Want wat is al gebleken? Ook
de kleine Britse mantel
meeuw, die tussen de zilver
meeuwen broedt, wordt ver
giftigd en we kunnen er zeker
van zijn, dat nog meer broed-
vogels, die part noch deel
hebben aan de campagne, het
loodje zullen leggen om maar
te zwijgen van de diex-en, die
weer van het giftige aas gaan
eten.
DEZE trieste historie mag
natuurlijk niet aan één per
soon wox-den geweten, maar
er rijzen toch wel heel wat
vx-agen. Is de zilvermeeuw
wel zo schadelijk? Ik bedoel,
staat dit wetenschappelijk
vast? Want wie een dergelijke
maatregel adviseert, moet toch
beschikken over materiaal,
dat op het punt van nut en
schade geen twijfel laat be
staan. Dat materiaal zal onder
andere moeten steunen op de
resultaten van maagonderzoek
zoek, gelijk indertijd ook is
geschied bij ooievaars en bij
uilen, over welke beide vogel
soorten immers ook de zon
derlingste praatjes werden
verteld. Voor zover mij be
kend is, heeft dat weten
schappelijk geleid maagonder-
zoek bij zilver-meeuwen niet
plaats gehad.
Zonder ondex-zoek geen con
clusies! Tenzij men wil afgaan
op klachten over vermeende
of wei-kelijke schade. Zijn die
klachten echter grondig onder
zocht en beschikt men op
grond daax-van over vele be-
trouwbax-e gegevens, die een
rechtvaardiging mogen zijn
voor de massamoord?
Deze vragen komen niet al
leen uit mijn pen. Er zijn vele
mensen, die over dit vraag
stuk klaax-heid vragen.
Dit staat evenwel vast: zelfs
al zou bewezen zijn, dat zil
vermeeuwen moeten worden
bestreden, dan nog had men
deskxxndig moeten handelen
volgens methoden, die be
proefd zijn op hun deugde
lijkheid en niet volgens een
wex-kplan, dat het publiek in
beroering bx-engt. Want de
Nedexiandse burger moet toch
wel zeer vex-baasd zijn. Sinds
jaar en dag wordt hem in
woox-d en geschrift „van ho-
gei'hand" voox-gehouden, dat
wreedheid tegenover zijn me
deschepselen verachtelijk is
en dat het zogenaamde rede
loze dier in zijn bijzondere
aandacht wordt aanbevolen.
Van wreedheid gesproken! En
de Nederlandse jeugd, die ge
tuige is van dit grote-mensen-
gedoe? Wat zegt die?
De jeugd zegt nog niets.
Straks misschien. Als de
grote mensen weer praten
over Dierendag.
SJOUKE VAN DER ZEE
rieuze wetten, zich openbaarde in de on-
doox-grondelijke geest van een geniaal
mens. Mogelijk, dat toekomstige genera
ties zich door Bartók's muziek opgeheven
kunnen voelen uit de beperktheid van het
aardse leven, maar of zij door de heden
daagse mens al ervaren wordt als een be
vrijdende kracht, zoals de muziek van
Bach bijvoorbeeld, blijft de vraag.
De herschepping van het concert heeft
problemen, die niet opgelost zijn met het
voldoen aan de uit
voeringstechniek.
Naar mijn gevoel
moet de klank van
het concert voor de
toehoorder losge
maakt worden van
de zichtbare productiewijze met alle daar
bij waargenomen moeite en zorg. Het ab
solute karakter van het concert met zijn
bijzondere klankwerkingen vraagt om een
„onzichtbaar" orkest.
Dit was deze keer niet het geval en men
zag de afleidende bedrijvigheid van de
bekwame slagwerksolisten Frans van der
Kraan en Wim Heesen bij de uitoefening
van hun geruchtmakende functie. En ver
der de uitstekende pianiste Géza Frid en
Luctor Pone, het Residentie-Orkest, allen
geleid door de dirigent Alexander Krann-
bals. Er was vriendelijke bijval van een
deel der toehoorders, een verdiende belo
ning voor de toe te juichen, opofferende
pioniersarbeid van de uitvoerenden.
De vertolking van Bartóks concert was
voorafgegaan door de eerste uitvoering
van de Derde Symphonie van Lex van
Delden, geschreven in Maart van dit jaar
en opgedragen aan het Holland-Festival.
Het werk heeft als ondertitel „Facetten",
waarmede volgens de programmabeschrij
ving wordt aangeduid, met welk technisch
px-océdé gewex-kt is. Veel facetten van een
zelfde thema zijn in de symphonie ver
enigd „als bij een diamant".
De uitvoering gaf de indrok, dat het
slijpen van die facetten vaak overwegend
verstandswerk is geweest, dat Van Del-
dens onmiskenbare fantasie kortwiekte.
Onder de druk van het intellect is de mu
ziek, die in aanleg veel beloofde, toch te
weinig opgebloeid. Het macabere scher
zando is wel een hoogtepunt van het werk
geworden en ook de dynamiek werd een
factor van betekenis, hetgeen in de toege
wijde uitvoei-ing door Alexander Krann-
hals voortreffelijk werd aangetoond.
De componist, op het podium geroepen,
toonde zich over de aan zijn symphonie
bestede zorg zeer voldaan. Als scherp
contrast met wat er op dit concert voor de
pauze was gebracht, kwam in de tweede
helft van de avond de vijfde symphonie „Uit
de Nieuwe Wereld" van Dvorak, roman-
tisch-bewogen muziek, maar met een
voorbeeldig evenwicht tussen zuiver-mu-
zikale gedachte en gevoelsexpressie. In
een prachtige, geladen uitvoering zorgde
de dirigent Krannhals er met juist inzicht
voor, dat dit evenwicht gehandhaafd bleef.
Het Residentie-Orkest richtte zich geheel
naar zijn intenties en speelde met fraaie
klank en met opvallende scherpte van dé
tail-tekening. Het werd een goed besluit
van een toch belangrijk concert van het
Holland Festival.
P. ZWAANSWIJK
ADVERTENTIE
Naast onze bekende topmerken
OMEGA - TISSOT - BUREN
brengen wij een grote sortering Zwitserse
Anker-horloges vanaf 40.
GROTE HOUTSTRAAT 86, HAARLEM
SPECIAALZAAK SINDS 1883
In Amsterdam zal in de zomer van 1957
een internationale tentoonstelling worden
gehouden, die een beeld zal geven van de
stand van wetenschap en industrie voor
zover deze samenhangt met de kennis van
het atoom. De kern van het tentoonstellings
complex zal worden gevormd door een spe
ciaal daarvoor te bouwen expositieruimte
van uitzonderlijke constructie en van grote
afmetingen. Dit gebouw zal in de Tuinstad
Slotermeer vex-rijzen.
Laatste leerlingenuitvoering in dit seizoen
van de Maatschappij tot bevordering van
de Toonkxmst, onder leiding van Marinus
Adam.
Maandag 11 Juli, Grote Markt, 15.30 uur:
Gedurende een uur bespeling van het
carillon van de Grote Kerk door de stads-
beiaardier Arie Peters, die ook te be
luisteren is op Dondei-dag 14 Juli, van 20
tot 21 uur en op Vrijdag 15 Juli van 11.30
tot 12.30 uur.
Dinsdag 12 Juli, Grote Kerk, 20.00 uur: De
organist J. Tonnis speelt werken van Scar-
lotti, Palafutti, Handel. J. S. Bach, Swee-
linek en Walther.
Donderdag 14 Juli, Concertgebouw, 20.00 uur:
Internationaal Orgelconcours. Impx-ovi-
satieconcert.
Donderdag 14 Juli, Grote Kerk, 20.00 uur: De
organiste Jeanne Marguillard (Besangon),
speelt werken van Du Mage, Frobex-ger,
Lübeck, Gabi-ieli, De Gx-igny en Purcell.
TONEEL EN DANS
Vrijdag 8 Juli, Openluchttheater, Bloemen-
daal, 20.00 uur: De toneelgroep „Theater"
speelt onder regie van Mieke Verstraete
„Twee Flierefluitei-s in het Paradijs" van
Gaston Martens, met Mieke Verstraete,
Anny de Lange, Kees Brosse, Johan Wal-
hain, Rob de Vries en anderen. Op Zater
dagavond, 9 Juli zal deze opvoering in
dit theater herhaald worden.
Woensdag 13 Juli, Openluchttheater, Bloe-
mendaal, 14.30 uur: Anneke Elro en haar
Sprookjesgezelschap (Het Rotterdams
Kindertoneel) voeren op „Panda en de
Gemaskerde".
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum: Nieuwe opstelling van
de regentenstukken van Frans Hals. Ex
positie van poppenhuis anno 1750 met
inventaris. Het museum is geopend op
wei-kdagen van 1017 uur, des Zondags
van 1317 uur.
Bovenzaal, architectuur tentoonstelling
„Haarlem en Omstreken." Opening Zater
dag 9 Juli, 16.30 uux'.
Huis Van Looy: Tentoonstelling van leden
van het genootschap „Kunst Zij Ons
Doel" tot Zondag 10 Juli. Geopend op
werkdagen van 10 tot 17 uur en des Zon
dags van 13 tot 17 uur, ingang Kamper
laan.
Woonhuis Van Looy: Het voormalig woon
huis van schilder-schrijver Jacobus van
Looy is geopend van 1012 en van 1417
uur.
Teyler's museum: Schilderijen uit de negen
tiende en twintigste eeuw. Tekeningen
onder meer van Rembrandt, Michel Ange-
lo, Claude Lorrain; Fossielen en mineralen,
historische natuui-kunde-instrumenten. Ge
opend op iedere werkdag behalve Maan
dag van 1117 uur en de eerste Zondag
van iedere maand van 1317 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 79: Mid
deleeuwse en latere schilderijen, sculp
turen, paramenten, kantwerk, handschrif
ten en munten. Geopend op werkdagen
van 10-17 uui\ des Zondags van 1316 uur.
Schotersingel 17a: Palestina-diorama's (Bij
belse voorstellingen). Geopend van 9.30—
12.30 en van 1417 uur.
Cruquiusmuseum, Heemstede: Historische
stoommachines en grote maquette van
Nedexiand met waterstanden en overzicht
overstromingsramp Februari 1953.
Vleeshal: „Madame" tentoonstelling van cos-
tuums. waaiers, preciosa uit de achttiende
en negentiende eeuw. Dagelijks ook
's Zondags geopend van 1017.30 uur;
bovendien op Zaterdagavond van 1922 u.
Tuinzaal Concertgebouw: Milva-Luva ten
toonstelling tot en met 9 Juli. Geopend
van 10 tot 22 uur.
Kunsthandel Leffelaar: Reproducties naar
oude en moderne meesters. Geopend van
10 tot 17 uur.
De Waag, Spaarne-Damstraat: Historisch ge
bouw-schildersmilieu. Toegankelijk elke
Zaterdagavond en iedere ochtend van 11
tot 13 uur.
De directie van Theater Carré in Amster
dam heeft beslag laten leggen op een deel
der bezittingen ter waarde van f 160.000
van het cix-cus Althoff, dat op het ogenblik
in Amstei-dam op het Scheldeplein voor
stellingen geeft.
Volgens de advocaat van de heer Althoff
zou de directeur van Carré, de heer Wun-
nink, tot deze stap zijn gekomen omdat hij
meent, op grond van een destijds tussen
hem en circus Althoff gemaakte overeen
komst schadeloos gesteld te moeten wor
den voor het optreden elders in Amster-
damdam, van dit circus. Ook werkt Alt
hoff samen met het circus Strassburger, de
vaste bespeler van Carré. De heer Wun-
nink meent recht te hebben op een deel van
de circusrecettes en heeft daartoe f 12.400
gevraagd. Een kort geding zal een eind
aan het conflict moeten maken. De voor
stellingen van het circus gaan normaal
door.
ODESSA. Het oproer op den krui
ser Potemkin is afgeloopen. Gebrek aar.
voedsel en steenkolen heeft de opstandige
bemanning genoodzaakt, naar Constanza
in Roemenië te varen, waar zij zich aan
de ovei-heid heeft overgegeven onder de
voomvaarde dat deze haar niet aan de
Russen zal uitleveren. Dit verzoek is
blijkbaar ingewilligd, daar de opvaren
den vrij aan wal zijn gegaan. Roemenië
heeft terstond den kruiser aan de Rus
sische mai'ine overgedragen.
De huiveringwekkende gebeurtenissen
te Odessa hebben een stoffelijke schade
van meer dan tien millioen Roebel ver-
oorzaakt. Het aantal personexx dat bij de
beschietingen en door de enorme branden
om het leven is gekomen, wordt op meer
dan tweehonderd geraamd.
