ZmSALINE
r
(PANDA EN HET GEHEIMZINNIGE GLAS WATER
l
ruwe, rode handen
Wereldnieuws
Vreemde indringers driemaal
voorwaardelijk veroordeeld
„Taaidag" in Amsterdam
Drie hoogleraren betogen: tal van
leenwoorden zijn volstrekt onmisbaar
„Natuurlijk taalgevoel"
een illusie
De radio geeft Dinsdag
Commerciële televisie
in Nederland
„De Brug" en „Stuwing
Ruim 20 pet. chauffeurs,
ruim 70 pet. fietsers
ZftERMOGÈNP
^ock ió Uet zo
J
2
Comité de patronage"
opgericht
Stedelijk Museum
mam
Nederlands pleidooi voor i Dronken aan het stuur:
gelijkheid op atoomgebied
Kerkelijk Nieuws
Vrouw hij kleine brand
om het leven gekomen
Veel ouder
dan we
denken
MAANDAG 17 OCTOBER 15)55
Van een verslaggever)
VELE HONDERDEN Nederlanders hadden gehoor gegeven aan de oproep
van het Genootschap Onze Taal om op een toogdag Zaterdag in Amsterdam
gehouden gezamenlijk te getuigen van hun afkeer over het huidige taal
bederf en de epidemische vreemde-woordenziekte. Tot een categorische ver
oordeling van alle barbarismen is het echter op deze „Taaidag" niet gekomen,
want alle drie de hooggeleerde inleiders waren het er unaniem over eens, dat
vele buitenlandse termen onze woordenschat eerder verrijkt dan verwaterd
hebben en dat elke dag opnieuw doen. Hun bezwaren gaan alleen tegen het
klakkeloos overnemen van half-begrepen, slecht-vertaalde en knullig-uitgespro-
ken leenwoorden. Maar om alle germanismen, anglicismen en bastaardwoorden
overboord te gooien louter omdat zij van vreemde bodem komen, daar voelden
noch de beide Neerlandici prof. dr. G. A. van Es en prof. dr. Garmt Stuive
ling, noch ook de T.H.-hoogleraar prof. dr. W. F. J. M. Krul ook maar iets voor.
PROF. DR. KRUL, die de eerste spreker
was, herinnerde in dit verband aan een
historische taalzuiveringspoging, in 1906
ondernomen door het Koninklijk Instituut
der Wetenschappen (de huidige Akademie).
Reeds toen luidde de opdracht, „de Moeder
taal te zuiveren van de versmorende over
last der bastaardwoorden", echter met dien
verstande dat behouden moesten blijven
„alle die woorden, die duidelijkheidshalve,
rijpheidshalve, burgerrechtshalve of onmis-
baarheidshalve dienden gecontinueerd te
worden".
Volgens dezelfde norm is de Centrale
Taalcommissie in 1940 aan het werk gegaan
bij de samenstelling van de technische
woordenlijsten (in opdracht van het Ko
ninklijk Instituut van Ingenieurs), die
thans, onderverdeeld in 46 boekjes, het ge
hele gebied van de techniek beslaan en die
volgend jaar met steun van O., K. en W.
tot een verzamelwoordenboek gebundeld
zullen worden. In dat indrukwekkende
boekwerk worden voor duizenden buiten
landse vaktermen Nederlandse synoniemen
gegeven, maar voor bijna evenveel andere
is het bestaande vreemde woord, zijnde
onvervangbaar, gehandhaafd.
De Delftse hoogleraar, die uitvoerig ver
telde hoe het omvangrijke snoei werk in
deze technische taaltuin verricht geworden
is, besloot zijn inleiding met het volgende
advies: „Gebruik gerust een vreemd woord
als het fraaier staat of beter uitdrukt wat
ge bedoelt te zeggen, maar hoedt u voor
snobisme, overdrijving of ziekelijke voor
keur voor barbarismen boven gelijkwaar
dige Nederlandse woorden."
DE GRONINGSE taalkundige prof. Van
Es was het met dit betoog volkomen eens,
maar wees toch ook op de moeilijkheden bij
het beantwoorden van de vraag of een
vreemd woord al of niet toegelaten mag
worden tot onze eigen taalschat. Dikwijls
is de grens tussen behoefte en laksheid
uiterst moeilijk te bepalen en vaak ook
hebben de insluipers al officieus burger
recht verworven voor de taalkundige hen
officieel „toelatingsexamen" kanl aten doen.
Bovendien is elke levende taal dynamisch
en voortdurend onderhevig aan verande
ringen en verschuivingen, waarbij oude
vormen afsterven en nieuwe (onder andere
ADVERTENTIE
BARIELJO RISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 ATAM TEL. 717162
HEREN TWEEDJASSEN
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Niews. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en liturgische kalender. 8.00 Nieuws en weer
bericht. 8.15 Platen. 8.45 Platen. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.40 Lichtbaken, causerie. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Platen. 10.30 Chan
sons. 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Schoolradio.
11.50 Als de ziele luistert, causerie. 12.00
Angelus. 12.03 Platen. (12.3012.33 Land
en tuinbouwm ededelingen). 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws en katholiek nieuws.
13.20 Dansmuziek. 13.40 Piano en orgel. 14.00
Gevarieerd programma. 15.00 Schoolradio.
15.30 Ben je zestig?. 16.00 Voor de zieken.
16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.40
Koersen. 17.45 Regeringsuitzending: Neder
land en de Wereld: De betekenis van Noord
Amerika voor de Nederlandse emigrant.
18.00 Voor de jeugd. 18.20 Bedrijf in één be
drijf, hoorspel. 18.30 Instrumentaal Octet
(Intermezzo: Platen). 19.00 Nieuws. 19.10
Platen. 19.15 Uit het Boek der Boeken.
19.30 Platen. 20.05 Reportage Koninklijk be
zoek aan de Nederlandse Antillen. 21.15
Platen. 21.30 Prof. A. Smijers 25 jaar hoog
leraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht.
21.40 Kamerkoor. 22.20 Kamerorkest. 22.45
Avondgebed en liturgische kalender. 23.00
Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.,
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.00 Voor de vrouw. 9.10 Idem.
9.15 Platen. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Platen.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Platen. 11.30
Cello en piano. 12.00 Amusementsmuziek.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen. 12.35
Twee piano's 13.00 Nieuws. 13.15 Mededelin
gen of platen. 13.20 Metropole-orkest. 13.55
Koersen. 14.00 Platen. 14.05 Lichte muziek.
14.40 Schoolradio. 15.00 Voor de vrouw. 15.30
Viool en cello. 16.00 Platen. 16.30 Voor de
jeugd. 17.30 Platen. 18.00 Nieuws. 18.15
Piano. 18.30 In en om de Universiteit. 18.45
Platen. 18.55 Paris vous parle. 19.00 Voor de
kinderen. 19.05 Koorconcert. 19.45 Film
praatje. 20.00 Nieuws. 20.05 Nationaal pro
gramma: Koninklijk bezoek aan de Neder
landse Antillen. 21.15 Gevarieerd program
ma. 22.15 De Antwoordman. 22.30 Vierhan
dig piano. 22.55 Ik geloof dat23.00
Nieuws. 23.15 New York calling. 23.3024.00
Lichte muziek.
TELEVISIE (V.A.R.A.)
20.15 Actualiteiten en weeroverzicht. 20.45
De nacht was barmhartig, TV-spel.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.15 Platen. 12.30 Weerbericht.
12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00
Schoolradio. 16.02 Orgel. 16.30 Orkestconcert.
17.00 Nieuws. 17.10 Strijktrio. 17.45 Boek
bespreking. 18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.50
Causerie. 20.00 Interview. 20.30 Platen. 21.30
Ornroep-orkest. 22.00 Nieuws. 22.15 Moderne
muziek. 22.5523.00 Nieuws.
BBC, uitzending voor Nederland.
17.4518.15 Nieuws. Feiten van de dag.
Vraaggesprek met onze luisteraars. Boeken
en schrijvers (Op 224 en 49 m.).
barbarismen) als het ware aangetrokken
worden.
Dat permanent-dynamische is ook oor
zaak van het feit dat er altijd spanningen
zijn tussen de taalvoorschriften en de taal
werkelijkheid, conflicten die door geen
grammatica en geen woordenboek zijn te
beslechten. In diepste wezen, aldus prof.
Van Es, „worden die spanningen tussen
voorschrift en werkelijkheid bepaald door
de verschillen tussen spreek- en schrijftaal.
Velen willen aan de gesproken „natuur
lijke" taal de hegemonie toekennen, ande
ren willen de schrijftaal als hoogste norm
erkend zien, maar mijns inziens ligt de
waarheid in het midden: in de synthese
van schrijf- en spreektaal, die elkaar Wel
onderling beïnvloeden, maar elkaar nooit
volkomen kunnen dekken."
De conclusie van zyn betoog: Het zoge
naamde natuurlijke taalgevoel is een ro
mantische illusie: taalgevoel kan alleen
verkregen worden door ervaring en scho
ling in het taalgebruik en de scholing
daarin komt voor een belangrijk deel voor
rekening van het onderwijs.
PROF. DR. GARMT STUIVELING noem
de twee eisen waaraan iedere goede taal
gebruiker moet voldoen: de taal zo han
teren dat zij zijn gedachten voor anderen
zo volledig mogelijk tot hun recht doet
komen en voorts: de toonaard van zijn
taalvorm in overstemming brengen met de
toonaard van degene(n) voor wie hij
spreekt of schrijft. Tal van mensen besef
fen niet, dat de taal behalve gave ook op
gave is, de opgaaf namelijk zichzelf in het
besef van de eigen culturele verantwoorde
lijkheid steeds weer af te vragen: is er een
nóg betere vorm, een nóg duidelijker of
fijner nuancering van mijn woordkeus of
zinsbouw mogelijk bij al wat ik zeg of
schrijf? Slechts door voortdurende zelf-
critiek, eerbied voor de taal als cultureel
erfgoed, erkenning van haar wetmatige
structuur en adequate complicatie van de
eigen geest, kan de mens leren het inge
wikkelde taalinstrument virtuoos en met
toepassing van persoonlijke mogelijkheden
te hanteren, aldus prof. Stuiveling, die ten
slotte het volgende taaicredo beleed:
De zinsbouw dient zakelijk, overzichtelijk
en kort te zijn, geen onontwarbare puzzle
van hoofd-, bij- en nevenzinnen.
In een beschaafde omgangstaal moeten
bij de uitspraak de nationale elementen
verre domineren boven de gewestelijke.
„Purisme" in de geest van ingenieur
vernufteling is gevaarlijk, maar een voor
zichtige afkeer van vreemde woorden blijft
geboden.
Bombast, verkeerd gebruikte beeldspraak
e.d. vormen een erger aantasting van de
taalzuiverheid dan (goed gebruikte) vreem
de woorden.
Afweer van taalbederf is geen zaak der
intelligentsia alléén: iedere taalgebruiker
kan en moet hierbij helpen.
„DE TOESTAND van het Nederlands in
België" was het onderwerp van de vierde
spreker Dr. J. Leenen, Belgisch lid van de
Nederlands-Belgische Spellingscommissie.
Uitgangspunt van zijn betoog was dat beide
volken taalgenoten zijn, al is de verstaan
baarheid en de aanspreekbaarheid over en
weer begrensd.
Dr. Leenen zei verder dat er eigenlijk
niet van één Vlaamse taal kan worden ge
sproken. Er zijn verschillende dialecten, die
evenveel van elkaar verschillen als ze met
elkaar overeenkomen. Voor velen in België
zijn Frans of Nederlands de omgangstalen,
voor tallozen echter is het streek- of stads
dialect het communicatie-middel.
Dr. Leenen zei tenslotte dat het belang
van Nederland en België eist, dat men zich
inspant om tot eenheid in de algemene om
gangstaal te geraken. Hij sprak de ver
wachting uit, dat er een tijd zal komen,
waarin men zal kunnen spreken van een
normale wederzijdse beïnvloeding van de
beide taalgebieden.
Als vervolg op het experiment van de
stichting „Televisie '55" heeft zich, naar wij
vernemen, thans een aantal Nederlanders
verenigd tot een „Comité de patronage",
met het doel de regering en het parlement
in overweging te geven, de toepassing van
commerciële televisie op enigerlei wijze
mogelijk te maken en te willen bevorderen.
In dit „Comité de patronage" hebben reeds
zitting genomen de navolgende personen:
dr. ir. H. Bloemgarten te 's-Gravenhage,
prof. dr. J. R. M. van den Brink te Laren
(N.H.), mr. W. H. Fockema Andreae te
Rotterdam, prof. dr. ir. H. C. J. H. Gelissen
te Maastricht, S. W. A. Grollenberg te
Amsterdam, H. van Heek Hz. te Enschedé,
dr. H. M. Hirschfeld te 's-Gravenhage, prof.
dr. G. Holst te Aerdenhout, jhr. E. J. van
Holthe te Wassenaar, B. G. Kernkamp te
Groningen, O. M. E. Loupart te Eindhoven,
mr. K. P. van der Mandele te Rotterdam,
M. A. Reinalda te 's-Gravenhage, prof. dr.
F. J. Th. Rutten te Nijmegen, jhr. mr. J.
Th. M. Smits van Oyen te Nuenen bij Eind
hoven, mr. M. P. L. Steenberghe te Goirle,
prof. dr. W. H. C. Tenhaeff te Utrecht,
Jacq. Verkade te Bilthoven, mr. G. E. van
Walsum te Rotterdam, H. H. Wemmers
te Oirsbeek en mr. H. L. Woltersom te
Rotterdam.
Dit comité zal nog worden uitgebreid,
maar reeds is de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen mededeling
gedaan van de oprichting ervan en van
de doelstellingen.
Tot deze doelstellingen behoort ook het
steun geven aan de vorming van een com
binatie van te goeder naam en faam be
kend staande en kapitaalkrachtige onder
nemers. Beoogd wordt een combinatie, die
alle garanties bezit, dat zij werkelijk vol
doet aan de eisen, welke aan een conces
sionaris van commerciële televisie gesteld
mogen worden. De minister is medegedeeld,
dat een dergelijke combinatie op het punt
staat werkelijkheid te worden, alsook, dat
naar de mening van het „Comité de patro
nage" bedoelde combinatie ter zijde gestaan
dient te worden door bij uitstek deskundi
gen op het gebied van „kennisoverdracht"
in het algemeen en van het onderdeel re
clame in het bijzonder.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Ambassadeur. De Columbiaanse regering j
heeft haar gezantschap in Nederland tot
ambassade verheven en dr. Victor G. Ricardo
tot ambassadeur in Nederland benoemd.
worden gaaf en zacht met
Tot 6 November exposeren twee ver
enigingen van beeldende kunstenaars in
de nieuwe vleugel van het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam.
„De Burg" is de oudste. Tussen do
twintiger en dertiger jaren was deze ver
eniging wel van enig belang. Dat men
thans wellicht minder geïnteresseerd zal
zijn in het geëxposeerde ligt voor een be
langrijk deel in het feit, dat zekere ten-
denzen, waaronder de Nieuwe Zakelijk
heid, niet meer leven. Zolang een tendenz
nog levend is, kan men ook wel in het
werk van zwakkere meelopers beloften
willen zien. Later springen hun mindere
kwaliteiten in het oog. Eventuele beloften
zijn hier dan zeker niet ingelost. Veel mu
ziek zit er niet meer in „De Brug".
En daarmee is deze tentoonstelling dan
voor de leden van „Stuwing" een waar
schuwing. Dit is een nog slechts enkele ja
ren bestaande groepering van merendeels
harde werkers, actief ook in hun optreden
naar buiten. In hun werk spreken de ten-
denzen van vandaag. Overwegend geldt
hier het expressionnisrne. Enkele figuren
neigen hierbij tot een werken in abstrahe
rende zin. Zij lopen daarbij gevaar de
schilderkunstige uitdrukkingsmiddelen tot
doel te stellen. Bijna allen streven naar
het opvoeren van de kleur tot grote fel
heid, waarmee echter niet overal de uit
drukkingskracht groter werd.
Het duidelijk gemeenschappelijk en
thousiasme werkt misschien verkwikkend
op ons. Maar dat men zich bedenke, dat
in „De Brug" iets in deze geest bestond!
Mij persoonlijk trekt de vaart in het
werk van „Stuwing"-leden ais Van Ge-
mert, Boonstra, Sjoerd Visser, Hein Stork
en Hagenbeek meer aan dan de benepen
zakelijkheid van ,,Brug"-leden als Van den
Muysenberg en Stiphout. Een meer, wat
de kleur betreft, ingehouden geschilderd
portret van een jonge vrouw („Denise")
van Hein Stork komt me echter sterker
voor dan bruter gedane zaken van hem
en anderen. Sommige van kleur zo overda
dige doeken doen nu denken aan een stuk
jazzmuziek op acht vleugels, dat minder
troebel en rijker had geklonken op twee
van die instrumenten.
BOB BUYS
NEW YORK (Reuter) De Nederlandse
afgevaardigde mr. C. W. A. Schürmann
heeft Vrijdag in de politieke commissie der
UNO verklaard, dat de leden van het voor
gestelde internationale bureau voor het
vreedzaam gebruik van atoomenergie op
basis van gelijkheid dienen samen te wer
ken. Het verschil tussen landen, die splijt
baar materiaal en de technische middelen
voor de practische toepassing van de
atoomwetenschap tot hun beschikking heb
ben, en de landen, die dit niet hebben, is
niet fundamenteel en het is ook niet waar
schijnlijk, dat dit verschil van lange duur
zal zijn. Uranium, thorium én ander splijt
baar materiaal zouden kunnen worden ge
vonden in landen, die thans nog niet van
hun aanwezigheid in de bodem op de hoog
te zijn, aldus de Nederlandse afgevaar
digde.
Bovendien zien de geleerden al uit naar
de dag, waarop dergelijk fundamenteel
materiaal niet meer in het atoomproces
nodig is. Daarom zou een bureau, dat op
ongelijkheid tussen de landen gebaseerd
zou zijn, verouderd zijn, voordat het zelfs
met zijn werkzaamheden is begonnen. Het
bureau dient zich meer bezig te houden
met de verbreiding van kennis dan met de
verdeling van materiaal en het moet nauw
verbonden zijn met de UNO, aldus mr.
Schürmann.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Oldebroek (2e pred.pl.) B.
Eysinga te Barneveld. Bedankt voor
Besoyen C. J. v. d. Broek te Meteren-Eest.
Toegelaten tot de Evangeliebediening
J. A. P. Bongaards te Sneek, Ph. Leen-
mans te Poederoyen en E. H. Lourens te
Hummelo.
Ds. E. T. van den Born 25 jaar predikant
Woensdag 19 October is het een kwart
eeuw geleden, dat ds. E. T. van den Born,
thans predikant van de Gereformeerde
Kerk onderh. art. 31 K.O. te Amersfoort,
werd bevestigd als predikant in de Gere
formeerde Kerken in Nederland. Hij werd
op 2 Juli 1900 geboren en studeerde aan de
Theologische Hogeschool te Kampen. Op 19
October 1930 deed hij zijn intree als predi
kant van de Gereformeerde Kerk van Oud
Loosdrecht. Op 8 Juli 1934 ging hij naar
Helpman, vanwaar hij op 23 Maart 1938
naar Heemstede vertrok. Sinds 25 Januari
1942 staat ds. Van den Born te Amersfoort,
waar hij zich op 6 Juli 1945 losmaakte van
de Synodale besluiten. Sindsdien dient hij
de Gereformeerde Kerken onderh. art. 31
K.O.
De Koninklijke Nederlandse Automobiel
club meent dat door recente publicaties, de
indruk gewekt is dat ongeveer 2500 ver-
keersmisdrijven, welke in het eerste half
jaar van 1955 werden gepleegd en waarbij
de bestuurders van voertuigen onder de
invloed van alcohol verkeerden, 2500 auto
mobilisten betroffen. De KNAC zegt, dat
dit een geheel Onjuist*? voorstelling van
zaken is. Blijkens gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek werden- in
het eerste halfjaar van 1955 2301 onher
roepelijke veroordelingen uitgesproken
wegens het rijden onder zodanige invloed
van alcoholhoudende drank, dat het voer
tuig niet meer naar behoren kon worden
bestuurd. Van deze 2301 gevallen betrof
20.7 percent of 477 gevallen motorrijtuig
bestuurders. In 198 gevallen werden brom
fietsers veroordeeld; de fietsers bleken voor
70.5 percent (1622) van het aantal gevallen
aansprakelijk te zijn.
Dit komt er dus volgens de KNAC op
neer dat bijna 80 percent of 4/5 deel van de
„alcohol-verkeersmisdrijven" op rekening
van het langzame verkêer komen en dat het
dus onjuist is het te doen voorkomen alsof
alleen motorrijtuigbestuurders zich hieraan
schuldig maken. Uiteraard dient tegen
dronken chauffeurs zeer streng te worden
opgetreden, maar het zal naar de mening
van de KNAC, gezien de cijfers, noodzake
lijk zijn zeer scherpe maatregelen tegen de
dronken fietsers en bromfietsers te nemen.
ADVERTENTIE
SPIERPIJN, SPIT...
't Loert overal. De weldadige warmte
van de pijnstillende Thermogène ver
drijft de snerpende pijn.
Noodtoestand. Voor de tweede maal in
twee maanden tijds hebben staten aan
de Amerikaanse Oostkust dit weekeinde
te lijden gehad van stormen en plaatse
lijke overstromingen. Er zijn 34 perso
nen om het leven gekomen. Duizenden
mensen zijn dakloos. Op een twaalftal
plaatsen werd de noodtoestand afge
kondigd.
Stalingrad. Volgens een uit Rusland terug
gekeerde Duitser hebben slechts 17.000
van de 92.000 in Stalingrad gevangen
genomen Duitsers de eerste negen
maanden van hun gevangenschap in de
Sovjet-Unie overleefd. Tegen het einde
van de oorlog waren nog slechts vijf tot
zesduizend Duitsers van deze groep in
leven.
Noodweer. Tijdens een hevig onweer boven
Noord-Japan zijn drie vissersvaartuigen
omgeslagen, waardoor dertig opvaren
den het leven verloren. Op Hokkaido
zijn vijf personen om het leven geko
men. Èr worden 28 personen vermist.
Atoomontploffing. In Zweden en Noorwe
gen wordt een verhoging van de radio
activiteit waargenomen die volgens ge
ruchten geweten wordt aan een atoom
ontploffing in de Sovjet-Unie. Van
officiële Zweedse zijde is verklaard, dat
men de oorzaak van de verhoging van
de radio-activiteit niet heeft kunnen
ontdekken.
Overstromingen. Door de overstromingen
in Pakistan van de rivier Ravi zijn in
het district Sjechoepoera nabij Lahore
ongeveer 250 mensen verdronken. Meer
dan 15.000 mensen zijn dakloos en 300
worden vermist.
Adenauer. De gezondheidstoestand van
bondskanselier Adenauer blijft vooruit
gaan en de temperatuur blijft dalen, al
dus wordt gezegd in een bulletin van
de behandelende geneesheren. De pa
tiënt moet echter nog het bed houden.
Eisenhower. President Eisenhower is zo
ver hersteld van de hartaanval, die hem
op 24 September trof, dat de behande
lende geneesheren hebben besloten, niet
meer dagelijks een cardiogram te maken.
De patiënt heeft Zaterdag voor het eerst
sedert zijn ziekte een kwartiertje zijn
bed mogen verlaten. Hij werd door ver
plegers van en naar zijn stoel gedragen.
Stevenson. Stevenson, de democraat die in
1952 door Eisenhower verslagen is in de
Amerikaanse presidentsverkiezingen,
heeft verklaard dat hij de democratische
candidatuur zou aanvaarden als hem die
in 1956 zou worden aangeboden. Hij,
verwacht echter niet opnieuw gekozen
te worden als candidaat der democraten.
Duurder. De prijs van sigaretten zal deze
week in Groot-Brittannië met een penny
per pakje stijgen, zo melden de Lon-
dense bladen. Twintig sigaretten kosten
nu drie shilling, zeven pence (ongeveer
twee gulden).
Links. Zondag is in Zweden een referen
dum gehouden over de vraag of Zweden
links verkeer moet handhaven of op
rechts moet overgaan. Een grote meer
derheid was voor „links".
Winter. Zweden is het afgelopen weekein
de geteisterd door ijzige stormen, waar
door verkeer en verbindingen in het
gehele land grote moeilijkheden hebben
ondervonden. Tenminste drie personen
zijn om het leven gekomen en een groot
aantal personen liep verwondingen op.
Zondagavond werden via de radio nieu
we stórmwaarschüwihgen uitgezonden.
Winnaar. Sir Winston Churchill is de eer
ste winnaar geworden van de pas inge
stelde Williamsburg-prijs voor „buiten
gewone verdiensten in het bevorderen
van de grondprincipes van vrijheid en
rechtvaardigheid", aldus is te Williams
burg in de Amerikaanse staat Virginia
bekendgemaakt. De prijs bestaat uit
een bedrag van tienduizend dollar en
een symbolische bel.
Samen. Een deputatie van zestien Britse
parlementsleden, onder wie Clement
Atlee en Bevan.is op Malta aangekomen
voor een bezoek van een week. De dele
gatie zal de mogelijkheden onderzoeken
Malta op te nemen in het Britse Ge
menebest.
Bii een kleine brand In het perceel Nico-
laas Witsenkade 23 te Amsterdam is Zater
dagmiddag omstreeks vijf uur de 53-jarige
bewoonster Johanna C. Poeltuin om het
leven gekomen.
Zij probeerde een voor de centrale ver
warming bestemde kachel sterker te doen
branden en goot daartoe uit een bus petro
leum in de kachel, waardoor een kleine ex
plosie ontstond. Op het zelfde moment vatte
de kleding van de ongelukkige vlam.
23. Tevreden bekeek Pat O'Nozel het ge
heimzinnige glas water, dat zij met zoveel
moeite uit handen van de spionnen had
den gehouden. „Geen druppel hebben zij
in handens gekregen", stelde hij tevreden
vast. „Wat Pat O'Nozel bewaakt, wordt
goed bewaakt. Je moet maar goed oplet
ten, hoe ik al die dingens doe, dan word
je later misschien haast net zo'n beroemde
detective als ik. Deduceren en combineren,
daarmee vind je het antwoord op alle
vragens". „Maar waarom wilden die spion
nen ons dat glas afnemen?", vroeg Panda,
„en waarom„Begin niet altijd met
vragens!", viel Pat hem nijdig in de rede,
„dat komt later aan de beurt. Voorlopig
zijn we veilig op schip en hebben geen
last meer van spionnens. Dankzij mijn
„Handen omhoog!", klonk opeens een rau
we stem endaar verschenen de spion
nen om de hoek van een kajuit. Pat en
Panda schrokken geweldig. Bekorrah
riep Pat, „hoe komen jullie opeens op dit
schuit?" „Geen vragies", siste Chi Fon,
„geef glassie en maak haast!"
HET IS VOLSLAGEN onmogelijk vaste
regels op te stellen voor de maximum
leeftijden die door dieren kunnen worden
bereikt. Zeer in het algemeen zou men
zeggen, dat grotere dieren langer leven
dan kleine en dat - wat de zoogdieren be
treft - de vegetariërs en alleseters langer
in leven blijven dan de vleeseters. De ge
weldige rhinoceros zal dus ouder worden
dan de veel kleinere geit, maar
óók ouder dan de vleesetende
leeuw. En wanneer we de
maximum leeftijden van deze
dieren met elkaar vergelijken,
blijkt dat inderdaad te klop
pen. Maar een werkelijke re
gel kunnen we hiervan toch
niet maken, want dan zou
den we in de grootste blunders vervallen.
We maken ons sterk dat u nog nooit
een slapeloze nacht heeft gehad door uw
vermoeide hersenen af te pijnigen met
de vraag hoe oud een bloedzuiger kan
worden. Ondanks deze onachtzaamheid
van uw kant, weet dit dier het soms tot
27 jaar te brengen. En een bepaalde zee
roos blijkt wel 67 jaar oud te kunnen wor
den, terwijl de reuzenmossel het een eeuw
kan uithouden! Ook een kleine parelmos
sel kan er zich op beroemen een eeuw
of langer in leven te blijven, zoals uit een
vondst van de Duitse zoöloog Israël in 1911
is gebleken.
De meest uiteenlopende leeftijden tref
fen we natuurlijk weer in het rijk van de
insecten aan. Terwijl sommige van deze
dieren slechts enige uren of dagen leven,
weten andere het een zeer behoorlijk aan
tal jaren uit te houden. Er zijn gevallen
bekend dat mieren 10 tot 15 jaar leefden;
een bijenkoningin kan 15 tot 20 jaar in
leven blijven en een termietenkoningin
bereikt soms wel 30 jaren.
Bepaalde torren wisten deze leeftijd
zelfs nog te overschrijden en brachten het
tot 37 jaar. Wat dat betreft kunnen zich
de vreemdsoortigste en onwaarschijnlijk
ste gevallen voordoen. Zo zag Boas in 1889
uit een van de treden van de trap van de
universiteitsbibliotheek te Kopenhagen
een 3 cm. lange larve te voorschijn krui
pen: Deze larve behoorde niet tot de in
Denemarken inheemse in
sectensoorten, maar kwam
uitsluitend voor in de streek,
waaruit het hout van de
trap afkomstig was. U zult
dit heel begrijpelijk vinden.
Maar aangezien de trap in
1860 was vervaardigd, moet
het insect dus minstens
29 jaar in het hout hebben gezeten! Wie
van ons kan bogen op een jeugd van de
zelfde tijdsduur? Het komt trouwens veel
vuldig voor, dat kevers zich in het leven
de hout boren en daarin blijven zitten,
zodat uit meubels die reeds jaren in ge
bruik zijn, ineens torren te voorschijn
kruipen, behorend tot een soort die uit
sluitend voorkomt in de streek waar het
hout gegroeid is. Hieruit blijkt dat met de
ontwikkeling van de larven vaak een
lange tijd gemoeid is. Van de meikever is
bekend, dat haar larve (de engerling) 4 a
5 jaar voor haar ontwikkeling nodig heeft,
maar de larve van een krekelsoort in
Noord-Amerika heeft 17 jaar nodig! Bijna
net als wij, echter met dit verschil, dat
de volwassen kever in dit geval slechts
enige weken leeft.
En nu nog iets over het merkwaardige
verschijnsel van de schijndood.
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
