Minister Witte is tegenstander
van een nationaal bouwbedrijf
Agenda voor
Haarlem
Minister Suurhoff is niet te spreken
over de houding der huisartsen
Geestelijke bereidheid medeburgers
persoonlijk te helpen noodzakelijk
Onze
vrinden
EXTREMISME
TWEEDE KAMER
VA LD A
TWEEDE KAMER
Bevolking onvoldoende geneigd vrijwillig
woongelegenheid ter beschikking te stellen
DONDERDAG 15 DECEMBER 1955
Oprichting Centrum
Internationaal Recht
Pro-Britse formateur in
Jordanië aangewezen
Als men hem niet in een dwangpositie had gebracht
zou hij het accoord met de ziekenfondsen
hebben vernietigd
Minister van Thiel over de woningnood:
Door leemwals gedood
Nog 10 dagen
WkTTlMa**
Noodlanding helicopter
Sabena bij Klundert
Bejaarde man aangereden
en overleden
Zeepost
Vragen over bestemming
van cultuurgrond voor
militair oefenterrein
Wel voelt hij iets voor gemeentelijke bouwbedrijven
zodat opdracht en uitvoering in één hand zijn
Parlementaire secretaris
van Defensie in Bonn
De Franse verkiezingsstrijd is nu in
volle gang en de spanning over de uitslag
van de op 2 Januari te houden stemming
voor de nieuwe Kamers is gestegen door
het ontstaan van gewijzigde verhoudingen
in de politieke, partijen. Vooral het optre
den van Mendès-France met zijn naar
links neigende politieke concentratie is de
knuppel in het hoenderhok der Franse
partijenstructuur, die jarenlang statisch
en onveranderlijk was en daardoor was
vastgeroest in een praktijk van onwerk
zaamheid en intrige.
Er is geen enkele zekere aanwijzing dat
de uitslag Frankrijk op een betere en doel
vastere weg naar oplossing zijner talrijke
moeilijkheden zal brengen. Wel zijn er on
rustbarende tekenen van een verwording
der Franse politieke mentaliteit in zekere
lagen; teleurgestelde, primitief denkende
burgers hebben zich laten verleiden tot
een overgave van de lokroep der dema
gogie en zijn achter een bedenkelijke fi
guur, Poujade, gaan hollen om diens vage
leuzen te verwerkelijken. Zijn leuzen zijn
niet alleen vaag, doch ook gevaarlijk. Zijn
optreden heeft iets origineels gehad in
eerste aanleg waardoor de Franse zin
voor de improvisatie werd geroerd en zijn
aanhang tot een respectabele omvang steeg.
Doch thans blijkt steeds meer, dat de
denkbeelden van Poujade een extremisti
sche en in Europa helaas niet onbekende
bijsmaak hebben: hij is een uiterst-x-echtse,
om niet te zeggen fascistisch denkende
hervormer, die oude extremistische dwang
ideeën heeft afgestoft en gevernist. Inmid
dels heeft de kern van zijn medestanders
zich gekristalliseerd tot een soort, dat zijn
gebrek aan beschaving maskeert door een
brute vuist. Zij hebben het beruchte spel
van knokploegen en lijfwachten weer inge
voerd en drijven naar straatgevechten bij
gebrek aan serieuze politieke idealen.
Dit verschijnsel is de scherpe aandacht
waard. Het is een uitwas, die te voor
schijn wordt geroepen door het falen van
degenen die geroepen zijn om een volk te
leiden, en het werpt een zware schuld op
de Franse politieke praktijk van de laatste
jaren. Het Poujadisme is een noodsprong
van gedesillusioneerden, die in handen van"
fanatieke strevers vallen. Het is geen ty
pisch Frans, zelfs geen typisch Europees
verschijnsel, doch de gevolgen ervan wor
den in hun grotere of kleinere tragiek voor
de toestand van het betreffende land be
paald door de aldaar overheersende fac
toren van discipline of bandeloosheid, in
dividualisme of kuddegeest. Frankrijk van
vandaag verliest, door een betreurens
waardige onstandvastigheid van zijn poli
tieke brein, steeds meer de sterke krach
ten die zo'n uitwas zouden kunnen inper
ken en ontzenuwen. Velen hebben in dit
opzicht hun hoop op Mendès-Fi-ance ge
steld.
Zijn duidelijke streven naar radicale
hervormingen in Frankrijk geeft hem in
deze situatie een zware taak. Want het on
heil heeft reeds te lang vrij spel gehad.
In Vredespaleis Den Haag:
De Haagse Academie voor Internatio
naal Recht zal, daartoe financieel in staat
gesteld door de Rockefeller Foundation,
een centrum instellen in het Vredespaleis
voor studie en onderzoek van het interna
tionale recht en van internationale betrek
kingen.
Na beëindiging van de vereiste voorbe
reidende werkzaamheden zal dit centrum
in 1957, in aansluiting op de gebruikelijke
zomercursus, worden geopend. De studie
zal worden geleid door twee door de acade
mie aan te wijzen directeuren, een voor de
Franse en een voor de Engelse taal. Er zal
een beperkt aantal deelnemers wox-den
toegelaten, terwijl de duur van de werk
zaamheden voorlopig is gesteld op jaar
lijks twee maanden.
AMMAN (Reuter/A.F.P.) Koning
Hoessein van Jordanië heeft het ontslag
van zijn kabinet aanvaard en de voorma
lige minister van Binnenlandse Zaken en
vice-premier Hazzah Majali opdracht ge
geven tot. de vorming van een nieuw ka
binet. Majali steunt de voorstellen, die Sir
Gerald Templer, de chef van de Britse
imperiale staf aan de Jordaanse regering
heeft voorgelegd.. Volgens A.F.P. zal Jor
danië op verzoek van Groot-Brittannië tot
het pact van Bagdad toetreden en ook de
andere Britse voorstellen aanvaarden.
In Jordanië zou de noodtoestand zijn af
gekondigd. De vier ministers wier aftreden
tot een kabinetscrisis leidde zouden er op
hebben gestaan, dat het Arabisch-Israeli-
sche geschil geregeld wordt voordat Jor
danië zich bij het pact van Bagdad aan
sluit.
De Franse regering handhaaft haar re
serve ten aanzien van het verdrag van
Bagdad, zo vex-klaart men in officiële krin
gen te Parijs.
DONDERDAG 15 DECEMBER
Studio: „Een grote liefde", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. Lido: „Ik was een Amerikaanse
spionne", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„El Alamein", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„De vrouw in het venster", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Cinema Palace: „Johnny knapt het op",
18 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Op Hoop
van Zegen", 14 jaar, 8.15 uur. Roxy: „Zeven
beruchte i-uiters", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „The bridges of Toko-Ri", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Concertgebouw: 15 uur,
Afscheidsconcert door de stadsorganist
Geox-ge Robert. Brinkmann, Grote Markt:
20 uur, Volksuniversiteit. Cursus spreken in
het openbaar door K. Schuitema. Zuider
kapel: 20 uur, Ds. J. v. d. Schors. Gebouw
„Sint Bavo": 20 uur, Lezing over „Corsica"
door Henk du Mee Jr. Met lichtbeelden en
muzikale illustraties. Ged. Oude Gracht 47:
20 uur, Gem. van Christus. Bijbellezing.
VRIJDAG 16 DECEMBER
Lido: „Het purperen masker", 14 jaar, 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Tarzan en
de ivoordieven", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor: „De prairie verdwijnt", alle leeft.,
2, 7 en 9.15 uur. Cinema Palace „De ko
ninklijke reis", 10 en 11.30 uur. „Slaven van
de Nijl", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„Het teken van de gorilla", 14 jaar, 2.30, 7
en 9.30 uur. Rembrandt: „Mambo", 18 jaar,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Studio: „Ik beken", 18
jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Concertgebouw:
20.15, Vierde V-concert door het N. Ph. O.,
onder leiding van Hein Jordans. Soliste:
Janine Dacosta, piano.
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij zijn beantwoording van hetgeen in
de Tweede Kamer gezegd was over de af
deling Volksgezondheid stond minister
Suurhoff in het bijzonder stil bij het huis
artsenconflict. Hij had de getroffen over
eenkomst niet vernietigd, omdat men hem
in een dwangpositie had gebracht en re
kenschap moest geven van de gevolgen van
die vernietiging. De verhoging van het ho
norarium met 35 pet. in één keer vond de
minister toch wel bar, ook wegens het stre
ven der regering naar stabilisatie van
prijzen en lonen. Eenstemmig hadden de
vertegenwoordigers van de overheid in de
Ziekenfondsraad tegengestemd, niet in op
dracht van de minister, doch uitsluitend op
grond van hun eigen mening. Vreemd en
fnuikend voor het prestige van de zieken
fondsen noemde minister Suurhoff het, dat
ofschoon er zich tussen de eerste en de
tweede vergadering niets nieuws had voor
gedaan, de tweede keer een aantal der aan
vankelijke tegenstemmers voor had ge
stemd. De huisartsen hadden verklaard,
bij niet-inwilliging van hun verlangen,
honorering per verrichting te zullen vragen.
Dat dreigement van de huisartsen zei de
bewindsman allerminst te kunnen bewon
deren. Voorts merkte hij op wel eens de
indruk te krijgen, dat men in genoemde
kring meent, dat het beoefenen van een
vrij beroep inhoudt dat men aan betaling
kan vragen wat men wil. Iets dergelijks
achtte de minister in het bijzonder niet op
zijn plaats op het gebied van de volksge
zondheid.
Na te hebben meegedeeld, dat een ont
werp, dat registratie van ziekenhuizen wet
telijk verplicht zal stellen, de ministerraad
reeds gepasseerd is, zette hij de voordelen
van zulk een registratie uiteen, alsmede om
welke uiteenlopende redenen waakzaam
heid tegen het bouwen van te veel zieken
huizen geboden is.
Degenen, die gepleit hadden voor ingrij
pen tegen brillenverkoop door ziekenfond
sen kregen te horen, dat de minister de
wettelijke bevoegdheid hiertoe niet bezit
en dat alleen de ziekenfondsraad zo iets
kan doen.
De heer Van Lienden (P.v.d.A.) ver
klaarde hiei-na onder meer dat de opticiens
een montuur, dat bij inkoop 10 gulden kost,
verkopen voor 34 gulden. Sterke glazen
van 7.15 worden verkocht voor 19.50
Een bedrijf met een omzet van 200 brillen
per week maakte een winst van 100.000
gulden per jaar.
De heer Cornelissen (V.V.D.) maak
te de heer Van Lienden erop attent, dat
men ook de hoge kosten moet kennen, die
tegenover de winstmarge staan.
Aa het slot van zijn uiteenzettingen gaf
de minister de heer Van Dis (St. Geref.)
een berisping, aangezien deze afgevaardig
de ten aanzien van vaccinatie gesproken
had over „de inspuiters", die volgens hem
„vrij spel" zouden hebben. Met kracht wii-
de de minister tegen een dergelijke uit
drukking protesteren.
De heer V a n D i s intex-rumpeerde dat de
door hem gebezigde woorden een citaat
vormden; waarop de minister hem toevoeg
de, dat hij dit dan toch maar met merk
bare instemming had aangehaald. Minister
Suurhof hield de heer Van Dis voor, dat
zijn godsdienstige bezwaren tegen de in
enting er nooit toe mochten leiden dat hij
de mensen aanspoort tot weigering zich te
laten inenten.
Ir. Van Dis was daarna, met de fractie
van de V.V.D.de enige, die bij de stem
ming over het amendement-Van Leeuwen
(V.V.D.) dat de post van 32 millioen voor
subsidiëring van emigratie met een symbo
lische gulden wilde verminderen, opstond.
De overige Kamerleden bleven zitten en
daarmee was het door de minister onaan
vaardbaar verklaarde amendement ver
worpen. Even later ging de begroting van
Sociale Zaken, met aantekening van hei
communistische „tegen" er zonder hoofde
lijke stemming door.
Koningin Elizabeth van Engeland en de Hertog van EdinbxLrgh hebben een bezoek
gebracht aan de studentenherberg in Knightbridge te Londen. Driehonderdenvijftig
studenten uit de koloniën wonen in deze herberg, die toebehoort aan de Engelse
kroonraad. Op de foto is de Koningin in gesprek met enkele studenten uit Nigerië.
Tijdens werkzaamheden in een steen
fabriek te Tilburg is de 53-jarige J. van
Beek uit 's-Gravenmoer gehuwd en va
der van twee kinderen door een leem
wals aangereden en op slag gedood.
De minister van Maatschappelijk Werk,
mr. F. J. F. M. van Thiel, heeft vanmorgen
te Arnhem een causerie over „Huisvesting-
nood en Algemeen Volkswelzijn" gehouden,
waartoe hij was uitgenodigd door de Gel
derse Provinciale Contactcommissie. In
deze commissie zijn allerlei instanties, die
zich met de verdeling van woonruimte in
Gelderland bezig houden, vertegenwoor
digd.
De bewindsman legde er de nadruk op,
dat de Woonruimtewet 1947 voor de huis-
vestingnood geen oplossing biedt en krach
tens de considerans voorschriften vast
te stellen ter bevordering van een doel
matige verdeling van de woongelegenheid
ook niet kan bieden. Hoogstens kan zij
bijdragen tot verlichting van de nood. Ook
heeft de praktijk uitgewezen, dat er in het
algemeen bij de bevolking onvoldoende
bereidheid is vrijwillig woongelegenheid
ter beschikking te stellen. Daarom, aldus
minster Van Thiel, dient bij voortduring de
aandacht van ons volk te wox-den geves
tigd op de omvang van de nood en op de
morele kwetsingen, welke daarvan een ge
volg zijn. De Actie voor Veilig Verkeer
werd hierbij als methode als voorbeeld ge
steld. Ons volk dient de bereidheid te heb
ben de medeburgers, die dringend woon
ruimte behoeven, te helpen door ruimte,
welke kan worden afgestaan, vrijwillig ter
beschikking te stellen. De overheid is be
reid hierbij de behulpzame hand te bxeue.i.
Dit geschiedt reeds door een tegemoet
koming in de kosten, verbonden aan vrij
willige woningsplitsing. In dit verband is
te denken aan maken van een noodkeuken
en het aanbrengen van een afzonderlijk
ADVERTENTIE
dan ls het weer Kerstfeest! Natuur
lijk haalt U voor Uw feestschotels
mayonnaise in huis. Wilt U verse
mayonnaise, let dan op het achter-
etiket met datumstempel.
Wilt U lekkere mayonnaise, let dan
op het vooretiket, want de fijnste
mayonnaise komt van
toilet voor elk gezin; soms ook aan een
eigen ingang.
Indien deze regeling nog onvoldoende
mocht blijken om de nodige.stimulans tot
vrijwillige medewerking van het Neder
landse volk te verkrijgen, is de minister
bereid, zich hierop nader te bezinnen. Ieder,
die woonruimte vrijmaakt voor een ander,
kan ook een bijdrage krijgen in de ver
huiskosten.
Deze regeling maakt het met name
oudere bewoners of alleenstaande personen
en kleine gezinnen mogelijk hun voor hen
te grote woning te ruilen voor een kleinere
en zo mee te werken aan een doelmatige
woonruimteverdeling.
De oplossing van het vraagstuk, waar
voor wij ons geplaatst zien, aldus de be
windsman. ligt vooral in de geestelijke be
reidheid van het Nederlandse volk, om ter
wille van de medeburgers, wier gezins
leven wegkwijnt in krotten of op zolder
kamers of die jaren moeten wachten om
te kunnen trouwen, offers in de persoon
lijke sfeer te brengen. Het algemeen volks
welzijn is hiermee gediend. Het gaat om
een moeilijk doch brandend probleem en
ik ben ook slechts in staat, aldus de mi
nister, de richting aan te geven, waarin
naar mijn gevoel in de huidige situatie
enig soulaas yan de nood kan worden
gezocht.
Minister Van Thiel sprak tenslotte zijn
vertrouwen uit in het Nederlandse volk.
wanneer het te gelegener tijd zal worden
gevraagd te reageren op een appèl als door
hem bedoeld.
Een helicopter van de Sabena, die op de
lijn Rotterdam-Antwerpen-Brussel vliegt,
heeft een noodlanding gemaakt op een ak
ker aan de Zevenbergseweg te Klundert.
Aan boord bevond zich de piloot en slechts
één passagiex-, de 21-jarige J. de Jongh.
Hij was op weg naar Madrid om thuis het
Kerstfeest te vieren. „Het toestel trok hoog
op om over het Hollands Diep te komen,
maar verloor even later hoogte", aldus de
heer De Jongh. „De piloot waarschuwde
me dat we gingen dalen en maakte daar
op een perfecte landing op de drassige
grond". De oorzaak van de panne bleek een
motorstoring.
Woensdagmiddag omstreeks half vier
geraakte de 77-jarige wielrijder Tj. A. de
Jong aan de Bolswaarderweg te Sneek on
der een personenauto. In zorgwekkende
toestand werd het slachtoffer naar het
Sint Antoniusziekenhuis vervoerd, alwaar
hij ruim een uur later overleed.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vermeld. Brazilië' ms. „Paraguay
Star" 20 December; Canada: ms. „Wester-
dam" 22 December; Chili: via New York
22 December; Indonesië: ms. „Oranje" 21
December; Nederlandse Antillen: ms.
„Oranjestad" 20 December; Nederlands
Nieuw-Guinea: ms. „Oranje" 24 Decem
ber; Nieuw-Zeeland: via Engeland 19 De
cember; Unie van Z.-Afrika en Z.W.
Afrika, ms. „Carnavon Castle" 18 Decem
ber. Inlichtingen betreffende de verzen
dingsdata van postpakketten geven de
postkantoren.
Het lid van de Eerste Kamer, de heer
De Vos van Steenwijk, heeft de minister
van Oorlog de volgende schriftelijke vra
gen gesteld:
1. Is het waar, dat het voornemen be
staat enige terreinen cultuurgrond, aan
vankelijk ter grootte van plus-minus 100
ha, later verminderd tot een enigszins klei
nere oppervlakte, in de gemeente Anloo
aan te kopen en eventueel te onteigenen
met de bedoeling die cultuurgrond te laten
verwilderen en te gebruiken ter vergroting
van het in die gemeente gelegen oefenter
rein voor het garnizoen van Zuidlaren?
2. Indien dit waar is, is de minister dan
niet van mening, dat het in deze tijd van
gebrek aan cultuurgrond uit psychologisch
oogpunt een slechte indruk maakt, indien
men een betrekkelijk aanzienlijk gebied
cultuurgrond laat verwilderen?
3. Is het de minister bekend, dat door
een eventuele onteigening van die terrei
nen een aantal landbouwers ernstig gedu
peerd zou worden, doordat alle of een zeer
aanzienlijk gedeelte van de tot hun bedrijf
behorende gronden hun zou worden ont
nomen?
4. Is het niet mogelijk, aannemende dat
het garnizoen van Zuidlaren aan een gro
ter oefeningsterrein behoefte heeft, daar
voor te gebruiken het aan het rijk in eigen
dom toebehorende Heideveld, het Balloër-
veld, dat niet meer dan 6 km verder van
Zuidlaren is gelegen en door het garnizoen
te Assen niet intensief wordt gebruikt,
althans niet wat het Noordelijke gedeelte
betreft?
5. Is het, wanneer daartegen onoverko
melijke bedenkingen mochten bestaan, niet
mogelijk aan het bezwaar van de „wespen
taille" van het terrein te Anloo tegemoet
te komen door uitbreiding te beperken tot
enige uitbreiding aan de Oostzijde, gepaard
met een geringe verlegging naar het Oos
ten van het voorgenomen tracé van de
nieuwe rijksweg?
nrVRTRN.TTR
BIJ HOEST EN KEELPIJN
PASTILLES
ONTSMETTEND - VERZACHTEND
V.A.R.A. Woensdagavond is voor de
V.A.R.A.-mici'ofoon meegedeeld, dat het
ledental van deze omroepvereniging thans
de 375.000 heeft overschreden. Dit betekent,
dat de V.A.R.A. in enige maanden tijds haar
ledental met meer dan 25.000 zag stijgen.
(Van onze parlementaire redacteur)
Voor een twaalftal Kamerleden heeft minister Witte gisteravond in de Tweede Kamer
zijn woningbouwbeleid verdedigd. Hij noemde het „levensgevaarlijk" indien het bouw
bedrijf niet ten volle is belast, want in deze tijd van gebrek aan werkkrachten gaan
de arbeidei's dan naar andere bedrijfstakken over. Daarom wordt thans gestreefd
naar een verdeling van het aantal te bouwen woningen die gebaseerd is op de bouw
capaciteit in px-ovincie of streek. De verdeling naar het oude behoefteschema blijft
gehandhaafd, maar daarboven zullen in 1956 zoveel woningen gebouwd mogen wox--
den als waartoe de provincie of streek bij machte is. Op grond van de ervaring, die
hiermee wordt opgedaan, zal het verdelingssysteem voor 1957 worden uitgewerkt.
Overwogen wordt scherper op de prijzen
op de particuliere bouwmarkt te letten.
De minister zei voorts dat de kleine ge
meenten bij het gangbare goedkeux-ings-
beleid beslist niet in het gedrang komen.
Sprekende over de matex-iaalpositie kon
de minister meedelen, dat de steenpx-oduc-
tie sinds 1938 met 38 peet is toegenomen.
Van de tot November ruim 61000 gefinan-
Ofschoon reeds sinds onheu
gelijke tijden de beschrijvers
van het lief en leed der men
sen het beeld hebben gebruikt
van een mensheid, die zich als
een massa drenkelingen in een
Oceaan van raadsels bevindt,
voldoet deze symboliek nog
altijd aan de eisen van ver
heldering en welsprekendheid,
die men aan symboliek moet
stellen.
Zwemmers in een zee van
raadselen, wanhopig speurend
naar wat wrakhout of een vlot
waaraan men zich kan vast
klampen. Dat is een treffend
beeld, wanneer men althans
daarbij duidelijk maakt, dat
met wrakhout en vlot bedoeld
zijn de vaste overtuigingen der
waarheid, die een mens in zijn
leven kan bezitten.
Plet komt mij echter voor
dat wij van lieverlede, bij de
groei en prestaties onzer we
tenschappen, ten opzichte van
dat reddend drijfmateriaal in
de oceaan der twijfels ietwat
kieskeurig zijn geworden,
waardoor het aantal verdrin-
kingsgevallen onrustbarend
stijgt. Wij aarzelen te vaak bij
het aanvaarden van het hou
vast, omdat wij eerst terdege
willen weten waar het van
daan komt.
Wij eisen teveel bewijzen,
en verdx-inken met misprijzen
als die niet te leveren zijn.
Er zijn momenten in het le
ven, dat men in het kortston
dige licht van een bliksemfelle
zekerheid een onmiskenbare
overtuiging rijker worden kan.
Men krijgt de kans om in één
sprong over duizend dikke
boeken en hoge stapels nuch
tere redeneringen heen te vlie
gen om te belanden op de
vreemde, doch vaste bodem
van een landschap zonder
twijfels.
Wellicht zijn in de loop der
aardse eeuwen op deze wijze
de rotsvaste waax-heden ge
grondvest, die thans de pijlers
onzer maatschappelijke sa
menleving dragen. Want het
zou ondenkbaar zijn, dat an
ders zoveel grote revoluties
en evoluties een werkzaam be
gin hadden kunnen vinden om
zich als machtige trillingen
voort te planten door de ganse
wereld. Wanneer men de his
torie der beschaving overziet,
moet men met bevreemding
constateren dat de juistheid
der grote hervormingen pas
wetenschappelijk bewezen
werd nadat zij zichzelf had
den baangebroken, en nooit
van tevoren.
Een van de zorgen die de
beschaafde mens nog steeds
belast en hem confronteert
met een onoverzichtelijke
chaos van tegenstrijdige ar
gumenten, is het vraagstuk
van de houding die hij aan te
nemen heeft tegenover zijn
trouwe lotgenoot in de we
derwaardigheden van zijn be
staan, het dier.
Wij staan daarbij tegenover
een tot in de wolken reikende
toren van wetenschappelijke
redeneringen, die tot op heden
een sterke onderbouw heeft.
Het dier is - ondanks alle ver
zachting van zijn eertijds nog
gx-uwelijker lot - nog steeds
het materiaal, dat dienstbaar
wordt gemaakt aan het ma
teriële geluk der mensen. Het
wordt naar willekeur gedood,
geknecht, gekooid en gemar
teld ten pleziere en ten voor
dele van de mensheid, die met
haar bewonderenswaardige
zin voor het nuttig gebruiic
der scheppingsmaterialen tal
van prettige, doelmatige en
voordelige transacties weet te
bewerkstelligen met behulp
van het vlees, het bloed, de
huid en het naakte bestaan
van onze vrinden, de dieren.
Onze vrinden, de dieren.
Deze kleine zinsnede, onop
houdelijk met vriendelijke ge
zichten ten beste gegeven,
houdt een enigszins vreemde
betekenis in. Zij betekent na
melijk, dat de mens zijn vrin
den als zijn eigendom be
schouwt en van de vriend
schap een zeer eenzijdige op
offering eist. De dieren zijn
onze vrinden niet. Deze mis
vatting moge eens ze„er duide
lijk worden onderstreept, op
dat zij uit de wereld wordt ge
holpen. De dieren zijn onze
vrinden niet, omdat wij op de
ze vriendschap geen prijs kun
nen stellen. Zij zou immers
onze leefwijze aantasten, onze
laboratoria ontvolken, onze
bloembollen minder deviezen
doen opbrengen, onze genees
kunde schaden, onze gezond
heid benadelen, onze kleding
industrie verlammen en onze
ganse beschaving ontx-oven
van onmisbaar goed.
Neen, vooral geen vriend
schap.
Zij zou de vlijtige en zekere
handen van onze weten
schapsmensen doen trillen bij
het precieze werk der vivi
sectie, zij zou het pincet en
het ontleedmes doen aarzelen
bij de toegenegen blik van
hulpeloze aapjes. Zij zou de
vooruitgang belemmeren en
het uurwerk der maatschap
pelijke welvaartsklok doen ha
peren.
Vriendschap is in het alge
meen zeer nadelig voor de
welvaart, ook bij de mensen
onderling.
En toch - dit alles moge re
delijk en verstandig klin
ken - soms zijn er momenten
in het leven, dat men in het
kortstondige licht van een
bliksemfelle zekerheid de ar
gumenten van wetenschap en
techniek ineen ziet storten als
een bros bouwsel, en de blik
semflits weerspiegeld ziet in
het argeloze, trouwe aange
zicht van een der millioenen
gemartelde honden, in het kla
re oog van een der millioe
nen stukgekorven apen,
waarin ook dan nog enkel de
honger naar vriendschap te
lezen is.
En men krijgt van ergens
uit de ongekende verten van
een ondanks alle gruwelen
nog levende, menselijke, pa-
radijselijke adeldom de on
weerstaanbare en onbewijsba
re overtuiging, dat wij tegen
over het dier hardnekkig en
onmenselijk falen.
Wij zien dan in dat licht de
witte, scherpe gestalte van
een zuivere menselijkheid', wij
zien hoe onze beschaving zit
vastgeklonken aan de nood
zaak tot wreedheid. Hoe wij,
die onszelf zo gaarne op de
hoogste top der edele schep
pingsproducten stellen, een
maatschappelijk stelsel heb
ben opgebouwd dat ons belet,
vrinden met de dieren te zijn.
Hebben wij, drenkelingen in
die zee van x-aadsels, in deze
schepping dan zoveel vriend
schap en genegenheid ont
moet, dat wij zulk een rijke,
roerende trouw kunnen stuk-
snijden op de laborantentafel?
Zijn wij zo weelderig gebaad
in trouw en liefde, dat wij met
volle handen de aanhanke
lijkheid dezer kleine, schulde
loze schepsels kunnen ver
kwisten en misbruiken?
Kunnen wij ons veroorloven,
de natuurlijke schoonheid van
bloemen nog schoner te maken
door haar te verven met het
bloed van levende wezens?
Ach, de kortstondige licht
flits is vergaan in de oude
duisternis en de machtige to
ren der wetenschappelijke ar
gumenten rijst weer onweer
staanbaar en hecht voor ons
op. Natuurlijk. De echte waar
heden des levens zijn onbe
wijsbaar.
Wat is het, dat desondanks
geheimzinnig en geduldig
blijft knagen aan het stalen
harnas van de moderne mens
en zijn pantser van weten
schappelijk verantwoorde stel
lingen en praktijken?
Ik geloof, dat het de weer
loosheid is, die het machtigst
is op aarde. De weerloosheid,
die spreekt uit het zwijgen en
lijden van ontrechte wezens,
doch die op zeker moment al
tijd weer het onrecht over
wint.
Zo is het immers gegaan met
de kinderen, die luttele jaren
geleden nog midden in hun
vreugdevolle jeugd naar mij
nen en fabrieken werden ge
stuurd om er te verwelken?
De weerloosheid van het ge
duldig verwelkende kind
heeft de kinderwetten gescha
pen, waarop wij thans zo trots
zijn.
Weerloosheid is niet ver
standelijk, niet gewapend met
bewijzen, niet stx-ijdend of agi
terend. Maar weerloosheid is
niet te weerstaan. Er is geen
wetenschap noch politiek, geen
techniek noch eloquentie, die
de weerloosheid haar enige
argument ontnemen kan, dat
altijd onaantastbaar ergens in
de geschiedenis der bescha
ving als het hoogste recht
wordt erkend.
Het argument, dat vriend
schap het levensbeginsel der
schepping is.
Maar dat is natuurlijk te
enenmale, wetenschappelijk
gezien, volkomen onzin.
Want, ofschoon wij het we
ten, is het niet te bewijzen.
J. L.
cierde woningen waren er 33000 tot stand
gekomen door particuliere bouw. Overi
gens laat Den Haag de gemeenten de vrij
heid tussen particuliere en woningwetbouw
te kiezen.
In beginsel voelt de minister er veel voor
een belangrijk deel van de woningwetbouw
te reserveren voor middenstandswoningen.
Mr. Ten Hagen (PvdA) had oprich
ting van een nationaal bouwbedrijf aanbe
volen, dat bevorderlijk voor de producti
viteit zou kunnen zijn. De centrale over
heid moet volgens minister Witte echter
niet ondernemen wat de plaatselijke over
heid kan doen. Bovendien zou er aldus ook
een bedenkelijke machtsconcentratie kun
nen ontstaan. Voorts waait er ten onzent
geen gunstige wind voor zulk een over
heidsbedrijf. Daarbij komt nog, dat men
niet zo maar ineens zulk een groot bedrijf
uit de grond stampt. Ook krijgt men er de
mensen niet voor, onder anderen vanwege
de salariëring. „Met de overheidssalarissen
is het dus mis", interrumpeerde de heer
Gortzak (CPN).
Geen bedrijf is zozeer gebonden aan de
sfeer van het particuliere, werkelijk „uit
gekookte" aannemersbedrijf, aldus de mi
nister, die meer voelde voor gemeentelijke
bouwbedrijven, omdat dan opdrachtgever
èn uitvoerder dezelfde zijn.
Industriebouw, die vorig jaar f 180 mil
lioen bedx-oeg en dit jaar zal uitlopen tot
300 millioen, wordt automatisch goedge
keurd omdat daarin onze toekomstige
werkgelegenheid ligt. In de gunstige eco
nomische omstandigheden van thans moet
het industriële apparaat voor de toekomst
wox-den opgebouwd. In een slechte tijd kan
de overheid wel subsidie geven voor scho
lenbouw, maar zij kan niet een industrieel
apparaat opbouwen. Met minister Zijlstra
zal minister Witte overleg plegen met het
bedrijfsleven om te bereiken dat bij fa-
brieksbouw niet met constructies wordt ge
werkt die met de woningbouw concurreren.
Het bedrijfsleven wordt dus verzocht bij
fabrieksbouw geen bakstenen te gebrui
ken, waarvoor metselaars nodig zijn, doch
zoveel mogelijk te bouwen met betonele
menten en stalen constructies.
De begroting van wederopbouw en volks
huisvesting werd tenslotte zonder hoofde
lijke stemming aangenomen.
BONN (AFP) De Bondsdag-commis
sie voor de veiligheid heeft zich met zeven
tien tegen vijf stemmen uitgesproken voor
benoeming van een „parlementaire secreta
ris van defensie" door de Bondsdag. Deze
functionaris, die aan de Bondsdag verant
woording schuldig zou zijn, zou aan de mi
nister van Defensie voorstellen kunnen
doen en militairen zouden aan hem ver
zoeken kunnen richten.
De meerderheid van de Christen-demo
cratische leden in de commissie had het
voorstel verworpen, doch bij de definitie
ve stemming sloten verscheidene Christen
democraten zich bij de voorstanders van
het voorstel aan.
