HOFNAR
Havas
Haagse Comedie brengt een
paar uur gezelligheid
BOLWERK
Agenda voor
Haarlem
GAENDE SMORGASBORD
„Hef het onderwijzersambt op uit
de sfeer van de „kale schoolmeester"
„Het is nooit te laat"
J
r~
Deserteur veroordeeld
Zeepost
Taxirit van Hamburg naar
Mandal in Noorwegen
Kleine straalmotor voor
auto's ontworpen
Invalide door rukwind
dodelijk verongelukt
RIGOLETTO
26 ct.
Super Bolknak
noot/0&100&/
Oeteldonk vraagt subsidie
voor meer cultuur bij
Carnaval
Uitkeringen onderhoud
van wegen
Gouverneur-generaal van
Soedan blijft in Londen
RHEUMATIEK...
ajermogene
Kerkelijk Nieuws
Voorzitter Onderwijzersveren iging:
Weinig animo voor
functie van schoolhoofd
DONDERDAG 2 9 DECEMBER 1955
tiet is moeilijk na te gaan, aldus schrijft
Joris Diels in het programma van de door
hem geregisseerde en nu ook in Haarlem
vertoonde voorstelling door de Haagse
Comedie van „Het is nooit te laat" van
Felicity Douglas, wanneer precies „het
malle gezin" zijn intrede heeft gedaan in
de toneelgeschiedenis. Het is niet onmoge
lijk, zo betoogt hij verder, na en passant
op de Franse vaudevilles te hebben ge
wezen, dat die wonderlijke families uit de
Russische litteratuur zijn overgenomen.
Nu doet dit er allemaal niet zo heel erg
veel toe en zeker is de aanleiding geen
theoretische discussie waard, maar het kan
toch geen kwaad er op te wijzen, dat men
hier geen geografisch probleem heeft, een
kwestie van het land van herkomst, doch
een tijdsverschijnsel. Die gezellige niemen
dalletjes over allerlei egocentrische of lich
telijk eigenaardige kostgangers werden
vrij plotseling populair na de eerste
wereldoorlog en zijn het sindsdien ge
bleven, ondanks de beperktheden van het
betrekkelijk eentonige genre en de vervan
ging van handeling door al dan niet ge
slaagde pogingen tot geestig woordenspel.
In feite heeft men te doen met een alleen
maar amusement ten doel hebbende,
wezenloze imitatie van de echte zeden-
comedie.
Bernard Shaw heeft het ware blijspel
gezien als een middel om „ouderwetse op
vattingen en verroeste moraal uit de weg
te helpen ruimen." Maar dat was in een
tijd, toen de aristocratie zich het privilege
van ondeugden kon veroorloven en de zo
genaamde goede manieren tot gevoelloze
vormen waren verstard. In onze dagen zijn
er maar heel weinig kwalen, die men kan
bestrijden door ze te ridiculiseren. En de
werkelijke belachelijke dingen zijn of
levensgevaarlijk of zo algemeen verbreid,
dat de kassa van het theater onmiddellijk
zou reageren op iedere poging er de draak
mee te steken. Vandaar de vlucht in het
onschuldige tijdverdrijf, in wat Joris Diels
noemt „de gezelligheid, behorend tot de
zelfde orde als Sinterklazen, kerstbomen,
oliebollen, lekkere kamerjassen en warme
pantoffels." In plaats van comedies met
karakter kregen we de blijspelen der futi
liteiten, de komisch verdraaide scènes uit
het huiselijk leven, waar de grote vragen
des levens buitengesloten worden, waar
men de mensen van hun beminnelijke
kanten beziet, zich verkneukelend om de
kleine ergernissen en dwaze wissewasjes
van het bestaan.
Vele van dergelijke tafrelen worden door
vrouwen geschreven. „Het is nooit te laat"
is daar een nieuw voorbeeld van. Ik heb
de opvoering tijdens een kerstmatinee in
de uitverkochte Koninklijke Schouwburg
gezien en mocht daarbij constateren hoe
het publiek af en toe kinderlijk in de han
den klapte van blijheid bij het horen van
de malle kibbelarijen over de opvoeding
van zuigelingen of schaterde om onhandige
manipulaties met een strijkplank. Soms
lacht men zijn buurman uit, soms lacht
men uit sympathie of uit herkenning van
het onschadelijk gemaakte vertrouwde
ervaringsfeit, maar in ieder geval heeft
men plezier door een paar uurtjes vlak bij
huis te blijven en toch uit te zijn. Het heeft
weinig zin de nogal onwaarschijnlijke ge
beurtenissen (van „inhoud" of een verhaal
kan men echt niet spreken) na te ver
tellen. Op weg naar huis is men het meeste
al vergeten. Maar de binnenpret werkt
nog wel even na.
Middelpunt van al het leven om niets is
Laura, een vrouw die tengevolge van de
woningnood tegelijkertijd voor echtgenote,
moeder en dochter moet spelen en daar
door nooit zichzelf kan zijn, maar die on
danks al haar drukke beslommeringen en
met nog minder rust in een hele dag dan
voetballers tijdens een competitiewedstrijd
kans ziet een roman te schrijven, die een
„best seller" wordt, benevens een toneel
stuk en het draaiboek van een film. Het is
een heerlijke rol van Ida Wasserman, die
precies dat beetje lieve zotheid aan zo'n
figuur geeft waar het luchtige soort stuk
ken om vraagt. Met veel genoegen ziet men
Fie Carelsen als de traditionele oma, die
zich nergens mee wil bemoeien en onder
tussen alle aandacht voor zich opeist, be-
ADVERTENTIE
SVENSKA RESTAURANGEN
Kennemerplein 5
Tel. 16840
k.
Oudejaarsavond om 18 uur gesloten.
Wij serveren op Nieuwjaarsdag zowel
als diners in verschillende prijsklassen
Tafelreservering gewenst.
DONDERDAG 29 DECEMBER
18 j.,
ver-
Frans Hals: „Tot het bittere einde",
7 en 9.15 uur. Luxor: „De prairie
dwijnt", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Cinema
Palace: „Jalouzie", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Het dal der koningen", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Rembrandt: „Oh, Rosalinda", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Knock on
Wood", alle leeft., 8.15 uur. Studio: „To
Paris with love", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Lido: „De duvelstoejager", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Stadsschouwburg: 20 uur, Abonn.-
voorstelling door de Haagse Comedie van
,,'t Is nooit te laat". Ged. Oude Gracht 47:
20 uur, Gem. van Christus. Spr. W. J.
Richardson. Bijbellezing.
VRIJDAG 30 DECEMBER
Luxor: „De prairie verdwijnt", alle leeft.,
2. 7 en 9.15 uur. Cinema Palace: „De konink
lijke reis", 10 en 11.30 uur en „The tall men",
14 jaar, 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. Roxy:
„Typhoon", alle leeft., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Oh, Rosalinda', 14 jaar,, 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Minerva: „There's no business
like show business", alle leeft., 2.30 en 8.15
uur. Studio: „Penny Whistle Blues" alle
leeft., 2.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Brokken
piloten", alle leeft., 2, 4,15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „De pas des doods", 14 jaar, 2.30,
7 en 9.15 uur. Concertgebouw: 20.15 uur,
Extra concert door het N. Ph. O. o. 1. v.
Willem van Otterloo, met medewerking van
Gré Brouwenstijn, sopraan.
nevens de jeugdige en charmante Maria de
Booy als het geëxalteerde meisje van
zeventien jaar, dat zich al te lichtvaardig
laat kussen. De scène, waarin zij bedroefd
toevlucht bij haar moeder zoekt, is werke
lijk heel mooi zonder de grenzen van de
comedie te buiten te gaan. Ook Bas ten
Batenburg mag worden gelukgewenst met
de voortreffelijke wijze, waarop hij zijn
eerste kans heeft aangegrepen.
Bij het mannelijke deel van de bezetting
moet Luc Lutz in het bijzonder worden
genoemd, die over een heel persoonlijke
typeringskunst beschikt. Het wat opge-
blazene van de speeltrant van Dick van
Veen kwam hem als het zelfgenoegzame
gezinshoofd goed van pas. Joris Diels nam
als de uitgever op even bescheiden als be
vredigende wijze deel aan het welslagen
van de door hem met perfect maatgevoel
in scène gezette voorstelling. Niet graag
zou ik bij deze opsomming Do van Stek
willen vergeten, die met beheerste over
drijving een wonderlijk geaffecteerd
schepsel uitbeeldde.
Het is allemaal wel vermakelijk. Maar
werkelijk hartgrondig lachen in de schouw
burg zullen wij misschien pas weer kun
nen, als wij opnieuw geleerd hebben te
leven. Dat heeft de Amerikaanse professor
Clayton Hamilton eens gezegd. Terecht,
geloof ik. DAVID KONING
De krijgsraad te velde West heeft de 27-
jarige dienstplichtig soldaat H. H. M. uit
Groningen, die in September 1949 zijn
onderdeel te Soerakarta had verlaten en
overgelopen was naar een Indonesische
terreurbende, veroordeeld tot een voor
waardelijke gevangenisstraf van een jaar
met een jaar proeftijd en ontslag uit de
militaire dienst.
H. was twee jaar na zijn overlopen ge
arresteerd door de Indonesische politie en
had vier jaar in de gevangenis doorge
bracht. Dit feit nam de krijgsraad in aan
merking bij de bepaling van de strafmaat.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd staan achter de naam van het
schip vermeld.
Argentinië: ms „Alberto Dodero". 4 Jan.,
ms „Cap Blanco" 7 Januari; Brazilië: ms
„Brasil Star" 3 Januari, ms „Cap Blanco"
7 Januari; Canada: ms „Noordam" 5 Jan.;
Chili: via New York 5 Januari; Nederland
se Antillen: ms „Dalbek" 2 Januari; Nieuw
Zeeland: via Engeland 7 Januari.
Inlichtingen betrefende de verzendings
data van postpakketten geven de postkan
toren.
ADVERTENTIE
MANDAL (United Press) Een Noorse
matroos, die Kerstmis thuis te Mandal in
Zuid-Noorwegen wilde vieren, doch in
Hamburg van boord ging, nam een taxi in
Hamburg en vervolgens vele taxi's in
Denemarken, Zweden en Noorwegen. Het
was niet goedkoop 2.000 kronen (ruim
duizend gulden) bijeen geteld maar hij
kwam op tijd voor het Kerstfeest.
PARIJS (Reuter) De Fransman Mau
rice Belladeau heeft een eenvoudige straal
motor voor auto's vervaardigd, die tien
duizend omwentelingen per minuut be
reiken kan,, aldus meldt de „Figaro." De
motor, die op benzine loopt, heeft de vorm
van een kruis. Door twee van de vier holle
buizen wordt lucht ingezogen en daarna
door de twee andere buizen na verbranding
uitgestoten. De motor koelt zichzelf en
heeft geen carburator of losse onderdelen
die door wrijving slijtage veroorzaken.
Op de provinciale weg WestzaanBui
tenhuizen is Woensdagmiddag de 26-jarige
H. Schoone uit Westzaan met zijn invalide
wagen door een hevige rukwind omver
geworpen. De heer Schoone viel op straat
er. werd aangereden door een juist pas
serende vrachtauto. Zwaar gewond werd
hij naar het Gemeentelijk Ziekenhuis te
Westzaan vervoerd, waar hij in de loop
van de avond is overleden.
ADVERTENTIE
De voorbereidingen voor het Bossche
Carnaval zijn in volle gang en men wil
steeds meer het culturele element in de
viering leggen. De Oeteldonkse Club heeft
zich tot het Bossche gemeentebestuur ge
richt met een subsidieaanvraag van f 5000.
Zij baseert zich vooral op het punt van
vreemdelingenverkeer. B. en W. van Den
Bosch echter vinden het bedrag aan de
hoge kant en willen de culturele commissie
laten nagaan of eventueel een bedrag van
f 3.000 zou kunnen worden verleend.
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben de uitkeringen over 1953 uit het
aan de provincie toegewezen aandeel in
de uitkering uit de opbrengst van de Mo
torrijtuigenbelasting over 1953, aan de
onderhoudsplichtigen van de op de provin
ciale wegenlijst voorkomende wegen en
van de daarin gelegen bruggen, behalve
het aan de provincie toekomende aandeel,
vastgesteld tot een totaal bedrag van
f 1.087.271.
Van dit bedrag ontvangt de gemeente
Beverwijk f 20.790; Bloemendaal f 72.779;
Haarlem f 100.523; Haarlemmermeer f 4.891;
Heemstede f 20.588; Zandvoort f 36.564;
Haarlemmermeerpolder f 24.913; Rijnland
f 13.644.
KHARTOEM (Reuter). De Britse
gouverneur-generaal van Soedan, Sir Knox
Helm, die zich met verlof in Groot-Brit-
tannië bevindt, zal op verzoek van de Soe-
danese regering niet meer maar Soedan te
rugkeren. Op 1 Januari zal een commissie
van vijf de functie van staatshoofd over
nemen. Inmiddels hebben de politieke par
tijen besloten om het ontwerp van de
Soedanese vlag, die blauw, wit en groen
zou worden, te veranderen in blauw (de
Nijl), geel (de woestijn) en groen (het
bebouwde gebied).
ADVERTENTIE
Uw tergende winterkwaal legt 't
af tegen de weldadige warmte
van de pijnstillende Thermogène.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Maajm-Maarsbengen (toez.)
D. Zinkstok te Hoge-Zwaluwe.
Beroepen te Besoyen J. Vinik te Zuid-
Boy er land.
Bedankt voor Schildwolda L. Spaans te
Vrouwenparoch ie.
Geref. Kerken
Tweetal te Bunde (Dl.) J. Kortmann te
Bentheim en B. H. Lankamp te Uelsen
(Graafschap Bentheim) van wie laastge-
noemde is beroepen.
Aangenomen naar Hilversum (vac. N. B.
Knoppers) J. Gournare te Grijfpskerkenaar
Berkel-Rodenrijs H. Moll te Midwolda
(Old), die bedankte voor Anjurn.
Chr. Geref. Kerken
Bedapkt voor Gouda S. Wijnsma te Broek
op Langendijk.
Tweetal te Wormerveer K. J. Velema te
Midwolda en H. U. Westerkerk te Lutten
aan de Dedemsvaart.
Aangenomen' naar Emmeloord A. Rebel voordoen, wanneer er kleuters op
Te Vaucresson, een voorstadje van Parijs, heeft de Pauselijke nuntius in Frankrijk
het Doopsel toegediend aan prins Lor enz van I-Iabsburg, zoon van prins Robert van
Habsburg en prinses Margarita van Savoya-Aosta. Peetouders waren prinses Maria
Christina van Savoya-Aosta (links) zuster van de moeder en prins Otto van Habsburg
„Men gelooft niet meer in een tekort aan
onderwijzers, omdat zich voor vacatures
in de kleinste plaatsjes soms tientallen sol
licitanten melden. Men vergeet dan echter,
dat jonge onderwijzers juist in de kleinere
plaatsen solliciteren, omdat een benoeming
aan een kleine school vrijstelling van mi
litaire dienst in uitzicht stelt. De grote ge
meenten krijgen echter bijna geen geschik
te sollicitanten. Zal het lager onderwijs,
wat zijn personeelsbezetting betreft, in re
delijke omstandigheden komen te verkeren,
dan zijn er in de komende jaren nog dui
zenden onderwijzers nodig".
Dit verklaarde de voorzitter van de Ne
derlandse Onderwijzersvereniging, de heer
Jac. Lootsma, in een rede waarmee hij te
Hilversum de tiende jaarvergadering van
de N.O.V. opende. Hij zei dat het U.L.O.,
het nijverheidsonderwijs en het middelbaar
onderwijs met soortgelijke moeilijkheden
te maken hebben.
„Hier wreekt zich de absoluut onvol
doende onderwijspolitiek van onze na-oor-
logse regeringen. Als de regering onwillig
blijft het onderwijzersambt eindelijk eens
op te heffen uit cle sfeer van de spreek
woordelijke „kale schoolmeester", dan zal
de personeelsvoorziening ook voor de toe
komst zorgen blijven baren", aldus de heer
Lootsma.
Hij zei voorts dat met het totstandkomen
van de Wet op het Kleuteronderwijs ein
delijk het gehele onderwijs van de kleuter
tot de student op de universiteit wettelijk
is geregeld. Critiek had hij op de bepa
ling, dat de kleuteronderwijzeres aan een
openbare school, op verzoek van een kerk
genootschap of vei-eniging, onder school
tijd in haar eigen klas godsdienstonder
wijs mag geven in het daarvoor bestemde
uur. Moeilijkheden kunnen zich hierbij
school
te Doesburg.
Bedankt voor Maarssen P. H. Seggelink
te Zaandam.
Geref. Kerken art. 31 K.O.
Bedankt voor Twijzen O. J. Douma, cand.
te Stadskanaal; voor Sappemeer-Veendam
G. Zomer te Vrouwenpolder-.
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Yerseke J. W. Kersten te
Genemuiden.
Beroepen te Werkendam H. v. Gilst te
Dirksland.
gaan van ouders, die principieel geen gods
dienstige vorming van hun kinderen op
deze leeftijd wensen, of wanneer de ouders
van verschillende kerkelijke richtingen
zijn.
De laatste jaren vertoonde de openbare
school een verheugende groei, zo merkte
de voorzitter op. Hij meende echter, dat
er aanleiding is tot bezorgdheid over de
verdere ontwikkeling. De voorstanders van
bijzonder onderwijs eisen voor het stich
ten van hun scholen absoluut objectieve
Een Franse banketbakker
heeft voor wereldnieuws ge
zorgd en het is een overi
gens onbelangrijke merk
waardigheid dat deze man de
zelfde naam draagt' als een der
Franse pioniers op het gebied
van de wereldnieuwsversprei-
ding, Charles Havas, de op
richter van het oudste Franse
persbureau, die reeds om
streeks 1830 het nieuws ver
menigvuldigde en leverde aan
de kranten. De Tweede We
reldoorlog heeft het persbureau
Havas doen verdwijnen, doch
zijn naam leeft voort in de
journalistieke geheugens en
velen in het vak zullen, bij het
vernemen van de snode aan
slag up de rust en de architec
tuur van de „Sacré Coeur"
door de Franse bakker Daniël
Havas, nog eens aan de pionier
der Franse nieuwsverspreiding
hebben gedacht.
Daniël Havas heeft een bom
in een Parijse kerk geplaatst
en is dus veel minder
nuchter, minder zakelijk en
ook veel gevaarlijker tewerk
gegaan dan zijn grote naam
genoot, bij zijn pogingen om
de aandacht te vestigen op
hetgeen hij voor wereldwijde
bekendmaking in aanmerking
achtte te komen. Hij was gees
telijk gestoord, aldus meldt de
opvolger van het persbureau
Havas, Agence France Presse,
en hij is overgebracht naar een
inrichting, die meer van der
gelijke mensen herbergt. Gees
telijke stoornis is een slechte
factor bij de verspreiding van
wereldnieuws en Daniël Havas
moet wel zeer in de war ge
weest zijn toen hij meende, dat
hij met een tijdbom in een
kerk de wereld zou kunnen
doen keren op het verderfe
lijke pad der atoombommen.
Want dat was, volgens zijn
latere verklaringen, zijn doel.
Hij was door de praktijken
der atoomgeleerden en waar
schijnlijk door zijn grote fan
tasie verward geraakt in een
onheilspellende gedachtencha-
os, die hem de mogelijkheid
tot redelijk denljen ontnam en
hem zijn koelbloedigheid deed
verliezen. Daniël Havas, die
zulke prachtige pasteien kon
bakken en die vele vrienden
had, is nu een arme van geest
en wordt bewaakt in een te
huis, waar de mogelijkheid tot
gevaarlijke bomexperimenten
uitgesloten mag worden ge
acht.
Andere gevaarlijke bom
experimenten gaan echter
door. Dat zijn de proefnemin
gen, die Daniël Havas in een
wellicht onbeheei'ste mensen
liefde zózeer beangstigden, dat
zijn hersenen weigerden nog
langer langs conventionele lij
nen te denken. De wereid
heeft wél de beschikking over
instituten om individuele,
geestelijk gestoorde bommen
makers te beletten, anderen te
schaden. Doch de wereld zoekt
nog steeds tevergeefs naar een
instituut, dat de allergevaar
lijkste makers van de aller
gevaarlijkste bommen zou
kunnen weerhouden van een
praktijk, die reeds tallozen ge
schaad heeft en een steeds
dodelijker dreiging wordt.
De Paus heeft een accoord
over de atoombom een ge
wetensplicht van volken en
staatslieden genoemd. Daniël
Havas heeft in zijn onmacht
als kleine bakker de wereld
met een grote klap willen
wakkerschudden. Zo tracht
ieder, naar zijn gezag en ver
mogen, zich los te worstelen
uit een dwangbuis van weten
schappelijke dictatuur, die een
verbond heeft gesloten met de
physica, de politiek en de ideo
logieën.
Het gevolg is, dat Daniël
Havas nu pas echt in een
dwangbuis gesloten is. Maai
er zullen op de wereld mil-
lioenen mensen zijn die iets
zouden willen doen om het
noodlot te keren. Zij hebben
minder fantasie en zijn minder
snel getroebleerd dan de Pa
rijse bakker met zijn primi
tieve bom. Maar toch moeten
zij zich met redelijke, nuch
tere argumenten zelfbeheer-
sipg aanpraten, omdat zij an
ders op zekere, donkere mo
menten hun plichtsgevoel als
mens niet meer zouden kunnen
breidelen en iets raars zouden
doen, iets doms; omdat zij geen
mogelijkheid zien iets anders
te beginnen, dat enig nut of
gevolg zou kunnen hebben.
Daniël Havas had een grote,
verstandiger en zakelijker
voorganger. Hij heeft mil-
lioenen verstandiger en zake
lijker volgelingen. Daarom
hoort men niets
De rust in de „Sacré Coeur"
en alle andere heilighuisjes ter
wereld wordt niet gestoord en
daar is iets voor te zeggen.
Want zo een dolzinnig geplof
als de primitieve Parijse pas
teibakker op het oog had, zou
het goede schaden en het kwa
de niet raken. Maar toch moet
deze arme Daniël met zijn be
roemde nieuwsnaam niet al te
boos worden aangezien. Want
hij heeft de aandacht geves
tigd op een droevig probleem
in de mensenziel, dat zo be
nauwend en verstikkend kan
uitgroeien en de adem kan
doen stokken. Het probleem,
dat kleine mensen in de wir
war van het wereldbestel zo
machteloos en verlamd tot
nietsdoen gedoemd zijn, ook al
rijzen de tekenen aan de he
mel die hun allen persoonlijk
aangaan. Zij zijn gedoemd tot
aanvaarden, tot het buigen dei-
hoofden, tot het lijden en ster
ven in grote menigten in een
devoot zwijgen. Hun krachten
voor het heil der mensheid
worden niet gevraagd, ook al
zijn zij verlangend en bereid
ze te geven. Zij moeten pas
teien blijven bakken en de op
brengst ervan zoveel mogelijk
op hun spaarbankboekje zet
ten, opdat zij in ouderdom
pasteien van anderen kunnen
blijven eten. En onder het
pasteien-bakken door moeten
zij niets zeggen, niets vragen,
niets eisen en niets adviseren.
Want de grote bakkers van
de politieke wereldpasteien
hebben hun medewerking niet
nodig.
In de Sacré Coeur is het
vredig en stil. Er hangt een
geur van wierook en bloemen,
van stroo en mos rondom en
in de kribbe met de stenen
beelden. Om de dikke muren
en ronde steenmoppen der vele
torens en tierlantijnen gaat
het drukke Parijse leven voort,
jaren en eeuwen. Doch daar
binnen blijft het stil, en sche
merig, en heilig.
En daar nu eens een bom
middenin.
Een klap, een stinkende
wolk van kruit en stukken me
taal dwars door de heiligheid.
Daniël Havas moet wel zijn
ootmoed en zielerust gans ver
loren hebben, om zoiets met
eigen handen in elkaar te
prutsen en binnen te brengen
in een kerk. Maar daar was
hij dan ook geestelijk gestoord
voor. De geestelijk gestoorde
ziet andere verhoudingen en
wanstaltige proporties. Hij
ruikt verschroeide lichamen in
wierook en ziet bloed in bloe
men. Hij bespeurt duivels in
heiligenbeelden en kruitdamp
in de geur van versgestoken
mospollen. En hij ziet de pad
destoel van een atoombom in
de aureolen van licht achter
de heiligenbeelden. Misschien
zelfs heeft hij atoombommen
gezien in de pasteien die hij
met eigen handen bakte. Hij
heeft het jaar zien eindigen
zonder dat zijn handen iets
anders hadden gedaan dan als
maar pasteien bakken, als
maar atoombommen mee hel
pen maken om de mensheid
uit te roeien. Zijn tot spook
gestalte gegroeid menselijk
plichtsbesef heeft hem bij de
keel gegrepen en zijn hersens
in kronkels geknoopt Toen
heeft hij de vrede van de Sa
cré Coeur misschien gezien als
een dom berusten in een mens
onterende, wereldomvattende
misdaad.
En toen heeft hij dat on
nozele bommetje met die wek
ker er in gefabriceerd. Een
bommetje om bommen te ver
nietigen. Een klap om gewetens
wakker te roepen, heiligen te
wekken uit hun roerloze
vroomheid, een kerststal op
stelten te zetten en een vrede
van lijdzaamheid te doen ver
keren in een rumoer van hu
mane actie.
Het was natuurlijk allemaal
verkeerd gedacht en verkeerd
gedaan. Maar zo kan men de
kronkels enigszins volgen,
waarlangs Daniël Havas zich
met zijn bommetje naar de
kerk heeft begeven.
Wij pasteibakkers, moeten
beseffen dat wij ons geen
geestelijke storingen kunnen
veroorloven en dat wij nuch
ter moeten blijven bij alles,
wat men ons boven het hoofd
gelieft te hangen. De grote
klappen in Siberië en Nevada
zijn geen gevolg van uit het
lood gevallen pasteibakkers of
geestelijk gestoorden. Zij zijn
officiële, wetenschappelijke en
broodnodige klappen, waar
over wij niet mogen oordelen.
Wij moeten er ons niet door
laten wakkerschudden, niet
door laten op hol jagen, niet
door laten verontrusten. Wij
moeten doen alsof in de we
reldwijde Sacré Coeur onzer
mensenmaatschappij geen ge
luid te horen is. Wij moeten in
de schemerige stilte van onze
bewierookte samenzijn op aar
de het eindigende jaar zonder
ophef laten volgen door een
nieuw. Wij moeten niet meer
aan Daniël in zijn dwangbuis
denken.
Ofschoon misschien slaapt
hij in die dwangbuis nu rus
tiger en tevredener dan wij,
omdat hij weet dat hij nu echt
helemaal niets meer kan doen.
J.L.
normen in de wet te zien vastgelegd. De
objectieve normen kent men echter voor de
openbare school niet, noch in de Lager On
derwijswet, noch in de Wet op het Kleuter
onderwijs. Men mag van de voorstanders
van openbaar onderwijs niet verlangen, dat
zij lijdelijk zullen blijven toezien als hun
school wettelijk in een steeds nadeliger po
sitie wordt gebracht, zo zei de heer Loots
ma. Tenslotte uitte hij critiek op het sala-
risbeleid van de regering ten opzichte van
de onderwijzers. „Het gaat hier om de toe
komst van het gewoon lager onderwijs, het
onderwijs voor de grote massa van onze
kinderen, het onderwijs ook dat de grond
slag moet leggen voor alle verder strekkend
onderwijs. Ik zal de dag zegenen, die ons
een regering brengt, die de ernst van dit
probleem beseft", zo besloot de heer Loots
ma.
Traag verloop der salaris-
besprekingen
Na deze openingsrede begon de verga
dering aan de behandeling van een groot
aantal voorstellen der afdelingen. Op de
eerste dag vormden voornamelijk de be
sprekingen betreffende de salarissen onder
werp van debat. Van verscheidene zijden
werd betoogd, dat deze onderhandelingen
veel te lang duren en te traag verlopen.
De voorzitter deelde mede, dat dit ook de
mening is van het hoofdbestuur. De oor
zaak schuilt voornamelijk in het feit, dat
de regeringsdelegatie, die met de Algeme
ne Nederlandse Onderwijsfederatie onder
handelt, bij dit overleg een veel te be
perkte bevoegdheid bezit en steeds weer in
Den Haag ruggespraak moet voeren, waar
bij het bepalen van het regeringsstandpunt
eveneens traag verloopt.
De vergadering nam met algemene stem
men een motie van de afdeling Amsterdam
aan, waarin bij de regering wordt aange
drongen op snellere afwikkeling. Voorts
werd een voorstel van de afdeling Haar
lem aanvaard, waarin aan de A.N.O.F.
wordt verzocht met de regering een tijdsli
miet vast te stellen binnen welke de onder
handelingen geëindigd moeten zijn.
Een voorstel van de afdeling Velsen om
de geheimhouding over deze onderhande
lingen op te heffen werd verworpen, na
dat de voorzitter had betoogd, dat het een
goed gebruik is tijdens onderhandelingen
geen openbaarheid toe te laten.
De Vereniging van Hoofden van Scholen
heeft een enquête ingesteld naar de animo
die er bestaat voor de functie van hoofd
van een lagere school. Uit deze enquête is
gebleken, dat deze animo zo gering is, dat
in bepaalde gevallen zich zelfs geen solli
citanten meldden. Als oorzaak hiervoor
zien de enquêteurs onder andere de huns
inziens zeer geringe beloning, die de hoof
den voor hun verantwoordelijk werk ont
vangen. De taak van het schoolhoofd is,
vooral op sociaal-paedagogisch gebied veel
omvangrijker geworden, terwijl de verho
ging voor het hoofdschap is gedaald tot 9,6
percent van het onderwijzerssalaris.
Als mogelijkheden om meer animo voor
de functie van hoofd van een school te
wekken ziet de Vereniging van Hoofden
van Scholen in Nederland: belangrijke ver
hoging van de hoofdenmarge, grotere en
beter geoutilleerde scholen en aanwijzing
van boventallige onderwijzers, zodat het
hoofd van de school niet het volle aantal
uren aan een bepaalde klas is gebonden.
Woensdagmorgen werd op de Amsterdamse
scheepswerf G. de Vries Lentsch jr. de
mijnenveger Hr. Ms. „Wildervank" offi
cieel overgedragen en in dienst gesteld.
Na deze plechtigheid heeft de burgemeester
van Wildervank, de heer B. P. Liese, na
mens zijn gemeente een scheepsklok aan
geboden, die de commandant van de zee
bodem, luitenant ter zee tweede klasse
C. J. Maats, in ontvangst nam.
