EiiIJieizer Zeiderzeeïumseem
toont glorie van verloren visserij
theedoeken
NEERLAND
DE SAME!
1ERDERS
Bunno op zoek naar Luilekkerland
Russen bliezen vrolijke noot
in het vissersbestaan
Old Clothes New
Boeier als
huwelijksboot
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1956
4
Marktplein
DRY CLEANING ONLY
„Hercules" begint
nieuw seizoen goed
Uitbreiding accomodatie
SVIJ-toernooi op bij velden
„Schoonenberg"
Kinheim verloor van CSV
(2-0)
Agenda voor Beverwijk
CVER VOLGVERHAAL
1 door Friedrich Bruegel
Agenda voor Haarlem
HET IS EEN MENS niet euvel te duiden, dat hij terug
komt in Enkhuizen, het stadje aan de Zuiderzee, die daar
in de oksel van de groene dijkarm nog zee is en niet lijkt te
willen geloven aan inpolderingen en ander nieuwmodisch
gedoe met baggermolens en zinkstukken. Enkhuizen is in
dat opzicht als Parijs: wie zich eenmaal heeft verliefd, is
verloren voor nog vele malen rendez-vous.
Daarmee houdt de vergelijking dan ook heel duidelijk op,
want de gezapige rust rond de Dromedaris is bepaald niet
gelijk de stilte van het Place Victor Hugo en de steentjes
van het havenhoofd hebben weinig gemeen met die langs
de Seine.
Maar de schaarse zomerzon van dit jaar is nergens
mooier in dit Noordholland, dan op de geveltjes langs
Het Peperhuis is allang geen koopmans
residentie meer, maar ge kunt u gemakke
lijk voorstellen, dat daar in de Gouden
Eeuw welgedane en welgestelde lieden
zich tehuis voelden onder de eiken balken
der lage zolderingen. Het oog, dat het
Zuiderzeemuseum op deze schone panden
liet vallen, toen zijn groeiende verzameling
in 1950 om een onderdak verlegen was,
is dan ook scherp te noemen.
WANT NERGENS anders in Enkhuizen,
dat voorwaar niet arm is aan fraaie ge
vels, had dit museum zich zo voortreffelijk
kunnen installeren als juist aan de Wier-
dijk, in het Peoerhuis de oude zeekant
vlakbij en de herinneringen aan verlorer
eeuwen nog tastbaar besloten binnen de
eeuwenoude muren.
Er is een stenen haringbuis te vinden
in de fries van de trapgevel, die het mu
seum aan de ene kant siert.
En daarmee is een stuk van de oude his
torie dezer binnenzee al aan de bezoeker
opgedrongen: haring en ansjovis, buizen
onder vol zeil tot aan de einder, waar
Staveren moet liggenHet is geen
wonder, dat die visserij zich telkens weer
manifesteert tijdens de rondgang door het
gebouw. De visserij is eens een allerbe-f
langrijkste bron van inkomsten voor de
Enkhuizers geweest, die toen nog geen
Ontwikkelingsplannen van node hadden
om hun toekomst verzekerd te zien.
NIET ALLEEN de kleine visserij heeft, de
stad gestalte helpen geven, ook de grotere
vaart naar de woelige verten van Noord
zee en Atlantische Oceaan bewaart haar
reliquieën hier: een stokanker i een wal
visvaarder op de museum-b;nnenplaats
kan daarvan getuigen, zoals een kanon op
een „rolpaard" ernaast doet weten, dat er
wel eens gevochten is ook op de Zuiderzee.
DE ZEEVAART laat u niet los bij een
bezoek aan het museum.
Want in de taveerne, die er sfeervol is
ingericht op de gelijkvloerse verdieping,
hangen verscheidene oude masten tussen
de aalkubben en het andere visserijwant.
dat hier al vertelt van de grote verschei
denheid van schepen, waarmee op de vroe
gere Zuiderzee werd geoogst.
Gaand want en staand want onder grote
vitrines geven het beeld van de vroegere
technieken, zoals die zegen, die aan de ene
kant aan de zeedijk werd vastgemaakt en
waarvan het andere einde meegenomen
werd het water op, om daarna terug te
komen en een stuk water af te sluiten in
de hoop, dat zich een school vissen had la
ten verrassen.
Of het „kamerwant" voor-de-haring
Enkhuizen's waterkant, die ge eigenlijk van „zee" uit moet
bekijken, spelevarend op een tjalk of een boeier het
huizenfront van deze oude Hanzestad bleef de eeuwen door
een schilderij gelijk in zachtgeel en bruin met het rose van
de daken daarboven, dat dan weer terug te zien is in het
dooreenlopende spiegelbeeld onderaan de dijk.
Daar tussen is ook het dak te vinden van het Peperhuis.
Daar waar in de muur gegrift staat „De cost gaet voor de
baet uyt". Een spreuk, die Pieter van Beeresteyn er in 1625
in liet aanbrengen, omdat hij het waarschijnlijk een waardig
filosofietje vond in de tijd, dat de schepen van de Oost-
indische compagnie naar verre gewesten zeilden en ook
wel eens niét met specerijen terugkwamen langs
Kaap de Goede Hoop.
De pakhuizen van de VOC, waarin het „Zuiderzeemuseum" zijn sfeervol
onderkomen zocht.
ADVERTENTIE
Om u het leven te veraangenamen,
speciale aanbieding in
in diverse frisse kleuren:
le. ZWARE HALFLINNEN
THEEDOEK
normale waarde 1.55, nu 1.20
2e. SNELDROGENDE KATOENEN
THEEDOEK
normale waarde 1.20, nu 0.95
Tel. 5332
een ingewikkeld nettensamenstelsel, com
pleet met een „keuken" en kamers
vanghokken dus, waarin de haring terecht
kwam. Haast wreed zijn de „elgers", spie
sen, waarmee de vissers vroeger de aal
te pakken namen en die ook wel als een
egge achter de schepen werden meegetrok
ken om met een bos kronkelende aal tus
sen de slagtanden van dit gereedschap
weer boven te komen.
Als in de winter de zee dichtvroor,
ging de spieringslede het ijs op om spie
ring of hot te „kloppen". Tussen twee in
het ijs gehakte bijten werd een net ge
spannen en door „kloppen" poogden de
vissers hun buit er dan in te jagen.
Klaas Bording uit Dubbeldam heeft dam
in 1894 met een oudste zoon het leven
aan verloren, toen zij op een ijsschots
afdreven en na veertien dagen uitgeput
werden teruggevonden
HET MOOIST zijn hier de diorama's
platte vitrines, waarop en waaronder de
visserij in miniatuur is nagebootst op het
glazen vlak van een kalme zee en men de
netten op de zanderige bodem in actie kan
zien. Daar is een Lemster schouw met de
garnalenkor'bezig en een roeiboot met een
kruisnet, een Staverse jol haalt er de net
ten in op „De Kreupel", want dat was
vroeger, ongeveer op de lijn Hoorn-Urk-
Gaasterland het geijkte terrein voor de
staandnetvissers. De kuilvissers hielden
zich op in de „kom", zijnde de rest van
het viswater.
Ge kunt uren kijken in deze diorama's en
er veel van leren. Een dwarskuil zou voor
velen een scheldwoord voor een tegenstre
vende huisbaas kunnen zijn, maar hier is
het een kleine trawl gebonden achter een
Lemster aak.
Of een kwakkuil? Een net dat achter een
voor de wind varende Volendammer kwak
wordt gesleept waarbij het net bevestigd
werd aan twee over het schip gekruiste
bomen die aan weerskanten in het water
steken. Of de wonderkuiltussen twee
schepen in.
WANDEL MAAR DOOR, ge zult nog
meer te zien krijgen in dit sfeervolle mu
seum in het Peperhuis. Daar ligt ook een
„wyldsjitter" uit Friesland, waarmee de
jagers achter de ganzen aantrokken: een
platboomd scheepje, goed voor de onder
gelopen Friese landen, dat op de plecht een
omvangrijk vuurroer vertoont, waarmee
in één klap een half pond hagel naar de
hemel te schieten was en waarmee dan ook
wel eens een gans werd geraakt. Soms
zelfs twintig tot dertig uit een overkomen
de vlucht. De roeier moest wél goed
kunnen manoeuvreren, want als dat zware
schietding eenmaal afging, stoof het boot
je een aanzienlijk eind achteruit.
DE SCHEEPSMODELLEN geven dit
museum zo langzamerhand een onmisken
bare vermaardheid. Een onder volle be
wapening varend schip van de Oostindi-
sche Compagnie, een haringbuis in vol or
naat en wat er meer rondvoer op en om
de Zuiderzee in haar glorietijden.
Maar voor wie van échte schepen houdt
is in de Oosterhaven, aan de achterkant
van het gebouwencomplex een vlootje
neergelegd om van te watertanden: daar
ligt een schokker van Urk en een garnalen-
ADVERTENT1E
KONINGSPLEIN 10
TELEFOON »88f
bom van Katwijk, een Vollenhovense
schuit uit Elburg, die daar een „bons"
heette en een mooie blazer van Tessel, die
de Waddenzee en de Noordzee wist te
weerstaan, een Wieringer aak en een
Herfstjol uit Staveren, een Bolletje uit
Vollenhove en een pracht van een Hoog
aars uit de Zeeuwse wateren. Daarnaast
een hengst voor de oestervisserij en zelfs
een Harlinger fuikenboot.
ZO GE TIJD HEBT, moet ge de ple-
zierscheepjes niet overslaan, want waar
is een evenbeeld van de boeier „Hilda"
nog zo gauw te vinden? Het is de oud
ste van Nederland en het schip iverd in
1843 gebouwd door de grootvader van
de beroemde Jourese boeienbouwer Eel-
tje Holtrop, die er een markante roer
leeuw op liet uitsteken en op de tien
meter lengte van dit edele schip veel
snijwerk liet aanbrengen.
Er naast ligt een andere boeier: de
„Sperwer", die nog eens een jong paar op
de huwelijksreis door heel Europa heeft
gedragen: de Engelse schrijver Minshall en
diens vrouw. Het schip heette toen „Haw-
ke". Er ligt ook een bekende hardzeiler
te pronk een middenzwaardjacht met
een zeiloppervlak van liefst honderd vier
kante meter, dat „Wilhelmina" heet en
een overgang vormde van de platbodems
naar de scherpere jachten. Dan is er het
toerschip „Bato", een boterschip van origi
ne, dat later echter op de Zuiderzee en de
Friese meren vele passagiers heeft ver
voerd. Er zijn tjotters en zelfs een Zaanse
gondel te vinden, ijsvletten en een sier-
ijstjotter en zo werd dit stukje Enkhuizens
binnenwater een openluchtmuseum van
COOCOOCC<XXNXXXOCXXXXX>3COOOCOOCOCOCCCOCOC ODOOOOCOOOOOCOC
xooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooocoooooooo
schepen, wier namen en typen al lang ver
geten zijn, maar die een blijvend compli
ment vormen voor de aandacht, waarmee
vroegere generaties bouwden.
Want aluminium en staal mogen sterke
materialen zijn, het hout bewijst hier zijn
karakter en noblesse.
Zoals verloren eeuwen in het hele Zui
derzeemuseum hun waarde hebben neer
gelegd als een stemmige opdracht aan
deze rumoerige tijden. Het is goed, dat er
zulke plaatsen zijn als het Zuiderzeemu
seum, om even terug te vluchten naar de
verloren gezapigheid van gestorven gene
raties.
J. F.
Eindelijk, na allerlei moeilijkheden op de zware weg, kwam Bunno bij een kruis
punt, waar vier wegen bij elkaar kwamen. Dit moest dan de viersprong zijn, waar
over reus Grimoldanus het had gehad.
En jawelBunno keek verheugd naar de paal, die bij het kruispunt was geplant;
want op die paal stond een houten vogel!
„Hier is het!", zuchtte Bunno opgelucht. „Nu moet ik hier dus wachten!"
Hij ging zitten op een grote steen, die naast de paal lag, en keek afwachtend rond.
Als over enige weken de voetbalcompe
titie gaat beginnen heeft de afdeling voet
bal van de Christelijke Sportvereniging
„Hercules" in Beverwijk de beschikking
over een nieuw modern kleedlokaal op
haar sportveld aan de Zeestraat.
Dit kon de voorzitter de, heer C. de Geus
op de vrijdagavond gehouden jaarvergade
ring mededelen. De leden besteden hun
vrije tijd aan de verzorging van het speel
veld, zodat men de beschikking krijgt over
een mooi sportpark.
Men gaat met twee senioren- en drie
jeugdelftallen deelnemen aan de zaterdag
middagcompetitie van de afdeling Haarlem
van de KNVB.
In het bestuur werden gekozen de heren
A. Cuperus, B. van Doorn, M. Verbeek Jr.,
G. Termaten en G. Koffeman. Op deze
vergadering werd tevens de elftalcommis
sie gekozen.
Het jaarlijkse SVIJ-toernooi zal dit jaar
wederom plaats vinden op de bijvelden
van het Sportp; Schoonenberg (ingang
Driehuizerkerkweg). Voor dit jaar hebben
ingeschreven de verenigingen WD, DSB
en Spaarnevogels. De wedstijden beginnen
om 10 30 uur. Er zal een halve competitie
worden gespeeld.
Het elftal van SVIJ, dat enkele nieuwe
spelers zal opstellen, wordt na de wed
strijd tegen WIJ, die vanmiddag zou wor
den gespeeld, samengesteld.
Dat de Russen niet alleen
maar aanvaringen veroor
zaken op de visgronden,
hebben zij deze week ge
noegzaam bewezen. Want
zij tracteerden de beman
ning van de trawler „Me-
dan" IJM 57 in volle zee op
de visgronden van het
Farndeep aan de westkust
van Engeland op een prach
tig concert van Russische
liederen en muziek. Een
concert, waarvan de opva
renden van de „Medan"
hebben genoten.
De mannen van de „Me
dan" IJM 57 waren bezig
met het scheephalen van
het net, toen zij plotseling
met gemengde gevoelens
een Russische trawler met
grote snelheid zagen nade
ren. De bemanning van de
Medan" IJM 57 was im-
ners het vreemde gedrag
van de Russen, die met hun
trawler de „Herman" IJM 2
aanvoeren en daarop snel
hun weg vervolgden, niet
vergeten.
Het Russische vaartuig
kwam vlakbij de „Medan"
IJM 57 en meerde bijna
langszij het Nederlandse
schip. Vijandelijkheden ble
ven echter achterwege.
Want de Russen, die volgens
de opvarenden van de „Me
dan" IJM 57 prima waren
utgerust en prachtige Noor
se truien droegen, begon
nen enthousiast hun Hol
landse collega's te begroe
ten. Daarna bepaalden zij
zich bij het kijken naar het
binnenhalen van het net
door de Hollanders. Een
paar minuten later begon
het concert.
Een grote luidspreker aan
dek van de Rus kwam luid
keels op toeren. En weldra
klonken nu eens weemoe
dige en dan weer onstui
mige Russische liederen
over de Noordzee. De Hol
landers vonden het prach
tig. Of dit een onderdeel
was van een vriendschaps
offensief van de Russen
tegen de vissers, vertelt de
Geschiedenis niet.
W ijkertorentoernooi
In de vaak wegens blessures van spelers
onderbroken en daarom minder prettige
wedstrijd, die Kinheim donderdagavond
in Castricum tegen CSV speelde voor het
Wijkertorentoernooi is de uitslag een 2-0
overwinning voor de thuisclub geworden.
Dit had niet zo hoeven te zijn, want reeds
na enkele minuten miste Kinheim een
strafschop wegens hands. Hierdoor aange
moedigd en met beter spelontwikkeling
opereerde de CSV-aanval verdienstelijk.
Na vijf minuten had Kossen succes (1-0).
De Velsense ploeg speelde teveel op de
man inplaats van de bal, doch dit verhin
derde het actieve opdringen van CSV niet,
dat na een kwartier een mooie kans miste.
Nadat een CSV'er wegens spijkers in
zijn schoenen een Kinheimer had verwond
en de Castricummer terug kwam, vervie
len beide ploegen in hard spel. De CSV-
doelman, die na een zweefduik wat onge
lukkig terecht kwam, moest zich laten ver
vangen. Na deze interrupties was Kinheim
weer wat sterker en kreeg de invaller-
doelman veel werk. Maar hij versaagde
niet. Zelfs een uitval van de thuisclub was
bijna noodlottig toen de bal tegen de Kin-
heimpaal werd geschoten.
Zonder rusten werd de strijd hervat,
hetgeen het spel en het uithoudingsvermo
gen sterk beïnvloedde. De Kinhefm-verde-
diging hield tegen CSV-aanvallen flink
stand, doch Kinheim kreeg onverwacht de
kans aan de andere kant toen bij een uit
val een speler hands maakte. Ook nu werd
de strafschop gemist Dit was voor de
thuisclub de kans, nu Kinheim de gelijk
maker miste, om nog eens extra haar best
te doen en zowaar had Stolk tien minuten
voor het einde succes na een Kinheimer
en de doelman te hebben omspeeld (2-0).
De betere ploeg had gewonnen.
ADVERTENTIE
ZATERDAG 25 AUGUSTUS
Kennemer Theater, 19 en 21.15 uur: „Da
vid Crockett".
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur: „Wien
bleibt Wien".
W.B. Theater, 20 uur: „De overval op de
Woudexpresse".
Openbare Leeszaal, geopend van 10-12
en 15-17 uur. Jeugdleeszaal, Zeestraat 26,
geopend van 14.30-16.30 uur.
R.K. Leeszaal, uitleenbibliotheek ge
opend van 10-13 en 15-17 uur; lees- en
studieclub van 10-13 en 15-17.30 uur.
Wijk aan Zee, filiaal R.K. Leeszaal, St.
Odulfstraat 12, geopend dagelijks van
10-11 en 17-18 uur.
ZONDAG 26 AUGUSTUS
Kennemer Theater, 14.30 uur: „De ge
heime tunnel"; 16.30, 19 en 21.15 uur:
„David Crockett".
Luxor Theater, 14.30 uur: „De over
loper"; 16.30, 19 en 21.15 uur: „Wien
bleibt Wien".
W.B. Theater, 14.30 uur: „De dans om
de galg"; 16.30 en 20 uur: „De ge-
t aIcpi' rjip1"
MAANDAG 27 AUGUSTUS
Kennemer Theater, 19 en 21.15 uur: „On
sterfelijke muziek".
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur. „Wien
bleibt Wien".
W.B. Theater, 20 uur: „De overloper".
Openbare Leeszaal, geopend van 15-17
en 19-20 uur; Jeugdleeszaal, Zeestraat 26,
geopend van 19-20 uur.
R.K. Leeszaal, uitleenbibliotheek geopend
van 15-18 uur; lees- en studiezaal van
15-18 en 19-21 uur.
Q Hij had gelukkig geen wapen meer bij zich, maar
wel een distributiekaart, zodat hij, zonder zich een
moment te bedenken, naar binnen ging en een maaltijd
bestelde. Na de eerste happen was zijn honger echter
reeds geheel en al verdwenen. Hij at echter door, omdat
hij er geen notie van had wanneer hij weer zou kunnen
eten en uitrusten.
Het café Siavia was nog steeds in trek, men kwam er
graag. Het was er op dit uur van de dag zelfs vrij druk.
Men lachte, praatte en fluisterde.
Zie ik er soms vreemd uit? vroeg Jan zich af. Waarom
zit die dikke man me anders zo aan te staren? Hij zei
zelfs iets: Natuurlijk, mijnheer, neemt u gerust de Ge-
illustreerde.
Jan nam het blad en deed alsof hij er in ging lezen.
Toen ik in het leger zat, peinsde Jan, was ik heel anders,
ik was tégen al dat militaire gedoe. Maar dat blééf niet
zo. Mijn bataljon was gelegerd in de Georg von Pod'ie-
brady-kazerne. Ik ging toen om met Milka. Niet dat het
nu een diepe liefde was. Maar ze was een aardig meisje.
Vaak heb ik haar meegenomen naar Siavia. Maar we
vonden het beiden toch prettiger de avonden op haar
fiat door te brengen, dan in een café. Het duurde van
februari tot mei '38 en iedere keer, dat we samen uit
gingen, vroeg ze me angstig: Jan, denk je, dat er oor
log komt? Ik vraag me af wat er van haar geworden is.
In die maanden veranderde ik en toen ik tot luitenant
bevorderd werd, vond ik het bepaald niet prettig, dat
ik mijn geweer voor een revolver moest inruilen. In die
dagen meende ik, dat revolvers speelgoed waren en geen
wapen voor volwassen mannen. Maar nu weet ik wel
beter.
Zo bleef hij enige tijd piekeren over verschillende
gebeurtenissen uit zijn militaire leven, die hij vergeleek
met episodes uit het illegale leven, dat hij thans leidde.
Als hij niet toevallig gediend had in het fatale jaar van
Mün-chen, ais zijn eerste operationele plicht als onder
officier niet geweest was het overgeven van een bepaalde
sector van de frontlinie aan de vijand, zonder slag of
stoot, zou hij de dingen dan thans anders gezien hebben?
Toen hij weer opkeek, was de dikke man druk in ge
sprek met iemand die naast hem zat.
Jan bestelde tenslotte nog een kop koffie, échte koffie,
tegen de officieel toegelaten buitensporig hoge prijs.
HOOFDSTUK Vn
Franta Vymetal was van één ding héél zeker: hij was
een lafaard, die het ongeluk had steeds in zaken ver
wikkeld te zijn, welke moed vereisten. Dit was zijn hele
leven nu al zo geweest en Franta, die vijfenvijftig was,
vond zich al een heel oud man. Vóór de oorlog van de
keizer was hij een anti-Oostenrijkse agitator geweest,
terwijl hij in de oorlog met het Praagse Huis Regiment
aan het oostfront had gestreden. Dit regiment, zoals zo
vele Tsjechische eenheden, was tenslotte overgelopen,
zodat Franta al spoedig daarna in het Tsjechische legioen
aan geallieerde zijde vocht. Later, toen een afdeling van
het legioen gevormd werd om aan het westelijk front in
gezet te worden, meldde Franta zich hiervoor aan. Hij
werd toen overgeplaatst naar Frankrijk. Midden oktober
1918 werd hij krijgsgevangen gemaakt en naar Oostenrijk
overgebracht. In die dagen was het nog gebruikelijk niet
één, twee, drie een mens van zijn leven te beroven en
Franta's leven werd dan ook gespaard als gevolg van de
formaliteiten, de nasporingen en onderzoekingen, en de
legale procedure van een krijgsraad. Maar hij had, bij
wijze van spreken, de strop al rond zijn nek gevoeld.
Lastig vond hij het later om weer te wennen aan het ge
wone leven en het kostte hem heel wat moeite een be
trekking te vinden. Hij was het liefst houtvester gewor
den, maar hij was hiervoor te oud. Tenslotte kwam hij
op een bank terecht.
Franta had geen krijgshaftige eigenschappen. Hij was
van middelmatige lengte en slank. Zag men hem van
enige afstand, dan gaf hij de indruk een nog jonge man
te zijn. Niemand gaf hem vijfenvijftig, zelfs niet als men
vlak bij hem stond. Tijdens de eerste republiek was hij
getrouwd en had twee dochters gekregen.
Toen de Duitsers Tsjechoslowakije binnenvielen, vond
hij zijn „roeping". Hij bood bescherming en onderdak aan
mensen, die gezocht werden door de Duitsers.
Mijn gasten, zoals hij hen noemde, sliepen steeds best,
maar ik sliep nauwelijks, omdat ik steeds bang was. Ik
beefde altijd van angst als ik iemand te logeren had. Ik
ben zo mager omdat ik zo weinig slaap kreeg gedurende
die jaren!
De Duitsers kregen tenslotte natuurlijk de lucht van
Franta's werk, zodat hij in Dachau belandde.
Van de dag af dat hij terugkwam was hij in de op
positie. Er was veel te veel politie en zij bemoeiden zich
met alles en nog wat. En tegen de tijd, dat de politie
onder het nieuwe regiem oppermachtig was geworden,
was hij al tot de organisatie toegetreden en deed hij het
werk, dat hij ook tijdens de Duitse overheersing had ge
daan. Hij distribueerde nieuwsblaadjes en zorgde voor
contacten. Hij leek geboren voor dit werk. Hij was zelfs
zó onopvallend, zó wars van een uiterlijke samenzwe
ringsmentaliteit, dat een vriend hem eens „de onzicht
bare Franta" had genoemd. Hij kon komen en gaan zon
der opgemerkt te worden en hij behoefde geen moeite te
doen om onopgemerkt te blijven: want hij was van nature
zo: hoe luidruchtiger zijn omgeving was, hoe kalmer hij
zelf werd.
In één opzicht hield hij zich niet aan de regels van de
organisatie. Zijn dochters wisten steeds van tevoren wat
voor werk hij voor de organisatie ter hand had genomen,
zodat zij in geval van nood zouden kunnen voleinden wat
hij begonnen was. Zijn beide dochters waren getrouwd,
maar zij woonden in hetzelfde flatgebouw als hij, zodat
er een nauw contact tusen hen bestond, waarbij de kans,
dat zijn dochters ontdekt zouden worden, vrij gering was.
Hierdoor was het mogelijk geweest Jan te waarschuwen.
Klokslag zes uur waren heren op Franta's flat gekomen
en hadden hem gezegd dat hij onder arrest stond, zonder
hem te vertellen waar hij van verdacht werd. Franta had
gevraagd om het bevel tot inhechtenisneming te mogen
zien. Alleen maar voor de goede orde, heren, en om
mij er van te overtuigen dat u niet een grapje met mij
uithaalt. Hij sprak erg rustig en kalm.
We heben geen bevel tot inhechtenisneming nodig.
Dat zullen we straks wel opmaken, wierpen ze tegen.
Dat is nu juist wat de wet verbiedt, heren. Frainta
was blijven aandringen en hij glimlachte daarbij alsof
hij hen 'n mop vertelde. De meest agressieve van de twee
politiemannen maakte een wegvagende beweging met de
hand en zei grommend: Pak uw pyama en tanden
borstel en let verder goed op uw woorden.
Franta haalde zijn portefeuille te voorschijn en liet de
inhoud zien. Wilt u er goede nota van nemen, dat ik
180 kronen bij me heb?
Waarom laat u ons dat geld zien? Het kan ons niets
schelen, wat u bij zich heeft.
Franta glimlachte beleefd.
Een voorzorgsmaatregel omdat van alles kan gebeu
ren. Ik heriner me uit de tijd van het protectoraat, dat
twee heren Sobotka, de aannemer van legerbouwwerken,
kwamen opzoeken. Zij hadden óók geen bevel tot
inhechtenisneming bij zich en zij hadden hem niet hun
legitimatiebewijs laten zien. Toch namen ze hem mee
naar het politiebureau. Toen ze op straat waren, zei
Sobotka dat het voor iedereen pijnlijk zou zijn om hem
onder arrest te zien en dat hij graag een taxi wilde be
talen. Daarop vroegen de politiemannen of hij genoeg
geld bij zich had. Hij liet toen een dikke portefeuille zien.
De politiemannen voelden toen ook veel voor een taxi.
Toen Sobotka wilde betalen, was zijn portefeuille echter
verdwenen, doch één der politiemannen betaalde de
chauffeur. Vreemd genoeg met geld uit een portefeuille,
die precies op die van Sobotka leek. Sobotka ging het
politiebureau binnen en daar bleek al heel gauw dat alles
op een misverstand berustte, maar hij kreeg zijn porte
feuille niet terug. Tot op de dag van vandaag weet
Sobotka nog niet of die twee mannen nu echte politie
mannen waren of niet.
Allemaal onzin, zei één der mannen, maar omdat
hij met belangstelling had geluisterd, voelde hij zioh ge
drongen te zeggen: Dat gebeurde onder de Duitsers,
maar tegenwoordig komt zoiets niet meer voor!
Natuurlijk niet, zei Franta, we hebben tegenwoordig
zelfs geen politie meer, alleen leden van de nationale
veiligheidsdienst.
Als alles, wat u gezegd had, niet zulk een nonsens
was, zou ik denken dat u ons voor het lapje wilde houden.
Maar omdat ik zie, dat u groen van angst ben, zal ik
maar doen alsof ik niets gehoord heb.
(Wordt vervolgd).
I
ZATERDAG 25 AUGUSTUS
Minerva: „Korporaal Wanhoop", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle leeft.,
7 en 9.1 uur. Luxor: „Twintigduizend mij
len onder zee", 15 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: „De parel van de Stille Zuidzee", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Roxy: „De charge van
de wilde brigade", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Vrouwenbungalow", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. Studio: „Picnic", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Lido: „Heb je 'm door?", alle leeft.,
7 en 9.1'5 uur. „Vergeef mij", 18 jaar, 23.30
uur. Frans Halsmuseum: 8.30—10.30 uur, Bij
zondere avondopenstelling met kaarslicht en
oude muziek.
ZONDAG 26 SEPTEMBER
Minerva: „Korporaal Wanhoop", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: 11 uur,
„Het grote avontuur", alle leeft., „Sissi', alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Twintig
duizend mijlen onder zee", 14 jaar, 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Frans Hals: „De parel van de
Stille Zuidzee", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Roxy: „De charge van de wilde brigade", 14
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: 10.30 uur,
lm weissen Röss'l, alle leeft., „Vrouwen -
bungalow". 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Studie: 10.30 uur, Vakantieprogramma.
„Picnic", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur, 11
uur: „Rose-Marie", alle leeft., Lido: „Heb
je jm door?", alle lc ;ft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Zuiderkapel: 10, 5 en 8 uur: Dienst o. 1. v.
J. Klein Haneveld, 8 uur: Jeugdsamenkomst.
Concertgebouw: 8 uur, Bont programma m.
m. v. onder meer Tobi Rix en Cees de
Lange.
MAANDAG 27 AUGUSTUS
Minerva: „Korporaal Wanhoop", alle leeft.,
2.30 uur. „Ich tanze mit dir in den Himmel
hinein" 8.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle
leeft., 2, 4.15. 7 en 9.15 U"r T.nxor: ..Twintig
duizend mijlen onder zee". 14 iaar, 2, 7 en
9.15 uur Frans Hals: „De pare van de Stille
Zuidzee", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur Roxy:
„Helden zonder glorie", 14 jaar, 2.30, 7 en
915 uur. Palace: „Vrouwenbungalow", 18
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Studio: 10.30 uur,
Vakantieprogramma „Picnic", alle leeft.,
2.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Heb je 'm door?",'
alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Openlucht
theater, Bloemendaal: 8 uur, Hoofdstad
operette met „Hör' mein Lied Violetta".
Begijnhofkapel: 3 uur, Interkerkelijke sa
menkomst. Zangdienst van 7.30 uur af.
