Alphenaar
LEXINGTON
r
Panda en de olie*maënaat
Schiphol vergt in de toekomst
nog f 200 a f 300 miljoen
GRAMOFOONPLATEN
MUZIEK EN
MUZIEKINSTRUMENTEN
Er komt weer wat regen
%mm/i
NAAIMACHINES
De radio geeft zaterdag
Wereldnieuws
VRIJDAG 21 DECEMBER 1956
Voor de door de K.L.M. besteldeDC-8-vliegtuigen
is een startbaan van bijna kilometer nodig
Van Gogh-collectie in
KröllerMüller terug
Boekhandelaren over de
hogere posttarieven
Hongarije eist kinderen
uit Noorwegen terug
Laatste Hongaren uit de
Julianahal vertrokken
Lexi wenst U het beste
met Kerstmis en Nieuwjaar
Spoedige beslissing over
landbouweisen gevraagd
Het prijsstabilisatiebeleid
Mr. Delprat commissaris
Stoomvaartmij Nederland
Wederom bleek in hei
afgelopen jaar,
X
OO^&C
^ccl\ ió het zo
"N
GROOTSTE
GETAL
V
J
I
In weerwil van de steeds toenemende
verkeersintensiteit en van het stijgende
aantal betalende bezoekers, heeft de ex
ploitatie van de nationale luchthaven
Schiphol in 1955 op een jaarbudget van
8,5 miljoen gulden een verlies van 2,5 mil
joen gulden opgeleverd. Bij het bepalen
van dit bedrag is met een kleine 2 miljoen
aan afschrijvingen en eenzelfde bedrag aan
rente rekening gehouden.
De directeur van Schiphol, de heer U. F.
M. Dellaert, deelde dit mede in een lezing,
die hij hield voor leden van het Neder
lands Verkeersinstituut in Den Haag.
De heer Dellaert behandelde in zijn
lezing het dezer dagen door de Amster
damse gemeenteraal goedgekeurde uitbrei
dingsplan voor Schiphol. Uitvoerig ging hij
na hoe Schiphol van een klein militair
vliegkamp in de eerste wereldoorlog, 76
hectare groot, is uitgegroeid tot een lucht
haven van wereldformaat, die thans 700
hectare beslaat. In 1920 was de maximale
capaciteit van de gehele KLM-vloot twee
passagiers per dag. In 1956 waren er top
dagen met bijna 4000 passagiers. Op de
ranglijst der grote Europese luchthavens
bezet Schiphol wat het aantal passagiers
betreft de zevende plaats, wat passagiers
en luchtvracht samen betreft de zesde. Een
goede vierde plaats wordt ingenomen voor
wat de luchtvracht alleen betreft. Er ko
men per jaar meer dan een miljoen be
talende bezoekers (afhalers en wegbrengers
van passagiers inbegrepen) door de hoofd
ingang.
De heer Dellaert meent dat dit aantal
binnen luttele jaren zal worden overtrof
fen door het aantal der passagiers, want
Schiphol is in de eerste plaats een ver-
keersinrichting. Het is tevens aan het uit
groeien tot een gedifferentieerd lucht
havencomplex naar anologie van een zee
haven en haar nevenbedrijven. Er zijn
reeds over de honderd verschillende vesti
gingen op de luchthaven, waaronder die
van de KLM en dertien buitenlandse lucht
vaartmaatschappijen, achttien luchtbe-
vrachtingsfirma's en expediteurs, over
heidsdiensten, benzinemaatschappijen, maar
ook souvenirs-, ijs- en patates-frites-
winkels, kapsalons en zelfs een modern
veehouderijbedrijf.
Na de oorlog voteerde de Amsterdamse
gemeenteraad voor wederopbouw en uit
breiding 94 miljoen gulden, waarvan 60
miljoen gulden werd terugontvangen van
het rijk. De KLM, de Rijksluchtvaart
dienst, benzinemaatschappijen en andere
instanties hebben samen ongeveer 20 mil
joen gulden aan gebouwen op Schiphol ge
ïnvesteerd. Voldoende is dit echter nog
lang niet. Een complete wereldluchthaven
kost 200 a 300 miljoen gulden. Hij verge
leek deze bedragen met de prijs van 25
miljoen gulden van een groot straal-
verkeersvliegtuig met reservemotoren en
-onderdelen en met de bestelling van 500
miljoen gulden aan nieuwe verkeersvlieg
tuigen, die de KLM op het ogenblik heeft
lopen.
Met de 100 a 200 miljoen gulden die in
de toekomst aan Schiphol ten koste moe
ten worden gelegd, zullen de startbanen
moeten worden uitgebreid en zal het zo
genaamde verkeersareaal moeten worden
vergroot. Een der startbanen, waarop de
DC-8 vliegtuigen der KLM na 1960 hun
aanloop zullen nemen met honderd passa
giers aan boord voor een non-stopvlucht
over de oceaan naar New York in minder
dan acht uren, zal 3300 meter lang dienen
te worden. Een aanloopkrediet van zes
miljoen voor de aanleg van deze baan
werd reeds verstrekt, maar zij zal een
veelvoud hiervan kosten. Tot de andere
toekomstplannen die de heer Dellaert ont
vouwde behoren twee viaducten, elk der
tig meter breed, die een rijbaan voor vlieg
tuigen over de autoweg AmsterdamDen
Haag zullen vormen. Van groot belang
wordt ook geacht dat Schiphol een onder
grondse spoorwegaansluiting krijgt, zodat
vliegtuigpassagiers op de snelste wijze per
spoor naar hun uiteindelijke bestemming
kunnen reizen.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr.181, Tel. 14444
De Van Gogh-collectie uit het Kröller-
Müller Museum, die in het Haus der Kunst
in München door ruim honderddertigdui
zend mensen werd bezocht, is weer in Ot-
terlo teruggekeerd. De tentoonstelling van
„tekeningen uit eigen collectie" blijft intact
tot 2 januari. De nu teruggekomen Van
Gogh-collectie is van Kerstmis af weer in
het museum te zien.
ADVERTENTIE
VOOR DE GROOTSTE SORTERING
„Ernstig nadelig voor handel en
verspreiding cultuurbezit"
De besturen van de Vereniging ter Be
vordering van de Belangen des Boekhan
dels, de Koninklijke Nederlandse Uitgevers
bond, de Nederlandse boekverkopersbond
en de Nederlandse Organisatie van Tijd
schriftuitgevers hebben hun ongerustheid
uitgesproken over de voorgenomen verho
ging van de posttarieven voor nieuws
bladen.
In een telegram hebben zij onder de aan
dacht van de ministers van Verkeer en
Waterstaat, van Economische Zaken en van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
gebracht, dat een verhoging der postta
rieven voor zover van toepassing op de
verzending van boekwerken, tijdschriften
en andere culturele publikaties, de eco-
mische belangen van hun leden ernstig zal
benadelen en een ongunstige invloed zal
hebben op de verspreiding van het
Nederlands cultureel bezit, zulks mede als
gevolg van de prijsverhogende werking van
een dergelijke tariefverhoging.
De besturen vestigen in het telegram
voorts de aandacht op met succes bekroon
de initiatieven van de UNESCO om de
posttarieven voor de verspreiding van het
in druk verschenen woord te verlagen. Zij
zijn van mening, dat een verhoging van
de posttarieven voor nieuwsbladen lijn
recht in strijd met het internationaal ge
waardeerd streven van de UNESCO zou
zijn.
OSLO (Un. Press) De Hongaarse re
gering heeft Noorwegen woensdag ver
zocht 130 Hongaarse vluchtelingenkinde
ren, tussen de 12 en 17 jaar, terug te zen
den, aldus deelde de Noorse regering
woensdagavond mede.
In een nota, die door de Hongaarse zaak
gelastigde in Oslo, Hackler, op het mi
nisterie werd bezorgd, werd de Noorse
autoriteiten verzocht stappen te doen voor
de terugzending dezer kinderen naar Hon
garije, „waar de ouders in wanhopige on
wetendheid verkeren omtrent de verblijf
plaats en conditie van hun kinderen."
Vluchtelingenhulp
Het aantal Hongaarse vluchtelingen, dat
door de liga van Rode Kruisverenigingen
in Oostenrijk wordt verzorgd, zal tegen het
einde van dit jaar dan 35.000 bedragen, al
dus een mededeling van het Rode Kruis. In
een communiqué werd medegedeeld dat de
liga de zorg heeft over 24 grote kampen.
Volgens het communiqué hebben de vol
gende 18 landen Hongaarse vluchtelingen
opgenomen: Groot-Brittannië 11.882, West-
Duitsland 10.570, Zwitserland 10.300, Ver
enigde Staten 8663, Frankrijk 8184, Zweden
3987, Italië 3451, België 3008, Nederland
2918, Canada 2510, Denemarken 1000,
-Attstralië 738, Ierland 525, Noorwegen 316,
Luxemburg 187, Zuid-Afrika 75, Nieuw-
Zeeland 66, Chili 20. ,-,A
KRUISWEG 49
HAARLEM
TELEFOON 11532
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gewijde mu
ziek. 7.45 Morgengebed en liturgische kalen
der. 8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen.
8.50 Voor de vrouw. 10.00 Voor de kleuters.
10.15 Platen. 10.30 Ben je zestig?. 11.00 Voor
de zieken. 11.45 Platen. 12.00 Angelus. 12.03
Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin-
gen. 12.33 Platen. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en katholiek nieuws. 13.20 Amuse-
mensmuziek. 13.50 Lichte muziek. 14.00 Voor
de jeugd. 14.20 Platen. 14.40 Boekbespreking.
14.50 Amateursprogramma. 15.10 Kroniek van
Letteren en Kunsten. 15.45 Amateurspro
gramma. 16.00 De schoonheid van het Gre
goriaans. 16.30 Voor de jeugd. 17.10 Ball-
roomorkest. 17.35 Viool, bas en piano. 17.55
Lichte muziek. 18.15 Journalistiek week
overzicht. 18.25 Platen. 18.30 Parlementair
overzicht. 18.40 Platen. 18.45 Regeringsuit
zending: Atlantisch Allerlei: Een en ander
over de 15 landen, aangesloten bij het At
lantisch Pact. 19.00 Nieuws. 19.10 Radio
Filharmonisch orkest en soliste. 20.10 Licht
baken, causerie. 20.30 Actualiteiten. 20.45
De gewone man. 20.50 Gevarieerd program
ma. 22.10 Cabaret. 22.35 Wij luiden de zondag
in. Aansluitend: Avondgebed en liturgische
kalender. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in
Esperanto. 23.22—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 De Ontbijtclub. 9.00 Voor
de vrouw. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cau
serie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Zigeuner
orkest. 10.50 Buitenlands overzicht. 11.05 De
familie Doorsnee. 11.35 Oude muziek. 12.00
Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin-
gen. 12.33 Platen. 13.00 Nieuws. 13.20 Ham
mondorgel. 13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de
jeugd. 14.35 Koorzang. 14.50 Boekbespreking.
15.05 Platen. 15.35 Van de wieg tot het graf.
15.50 Kamerorkest en solist. 16.30 Praatje
over consumentenbelangen. 16.45 Lichte mu
ziek. 17.10 Weekjournaal. 17.50 Platen. 18.00
Nieuws en commentaar. 18.20 Dansmuziek.
18.45 Platen. 19.00 Artistieke staalkaart. 19.30
Passepartout, causerie. 19.40 Het Nieuwe
Testament: een levend boek, causerie. 19.55
Deze week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Ge
varieerd programma. 22.00 Socialistisch
commentaar. 22.15 Uitgeweken Hongaarse
musici spelen voor hun gevluchte landgeno
ten. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
TELEVISIE (K.R.O., N.T.S., A.V.R.O.)
17.00 Voor de kinderen. 20.00 Journaal en
weeroverzicht. 20.15 Weekend rendez-vous.
20.50 Weekendshow.
BRUSSEL, 324 -M.
12.00 Orkest-concert. 12.30 Weerbericht.
12.35 Gesproken aperitief. 12.45 Platen. 13.00
Nieuws. 13.11 Radio-Almanak. 14.30 Radio
journaal. 15.00 Platen. 15.15 Cabaretliedjes.
15.30 en 15.45 Platen. 16.15 Orkestconcert.
16.45 Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 Dag
klapper. 17.20 Ad te levavi, liturgische zan
gen. 17.30 Gevarieerde muziek. 18.00 Kerst-
programma. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.40 Platen. 19.45 Idem. 20.00 Caba
ret. 21.00 Platen. 21.30 Amusementsmuziek.
22.00 Nieuws. 22.11 Verzoekprogramma. 22.55
Nieuws. 23.0524.00 Gevarieerde muziek.
Regering dankt medewerkers
De laatste Hongaren hebben donderdag
de jaarbeurshallen verlaten en zijn ver
trokken naar de woonoorden. Voordat de
hallen weer voor hun oorspronkelijke be
stemming worden ingericht is er een door
de regering en het hoofdbestuur van het
Rode Kruis belegde afscheidsbijeenkomst
gehouden in de Julianahal.
De minister van Maatschappelijk Werk
mej. mr. M. Klompé dankte hier namens
de regering allen, die aan het vluchtelin
genwerk hebben deelgenomen, voor de
liefdevolle wijze waarop zij hun werk heb
ben gedaan. Mej. Klompé dankte het Rode
Kruis, de Federatie Vluchtelingenhulp, de
jaarbeursleiding, het Utrechtse gemeente
bestuur en zijn sociale en andere diensten,
evenals de particuliere instanties, die met
geschenken en voedsel hebben geholpen.
Dr. A. Vrijlandt van de afdeling Utrecht
van het Rode Kruis gaf de verzekering dat
bij een onverhoopte volgende gelegenheid
zijn medewerkers weer met alle bereidwil
ligheid achter de regering zouden staan.
ADVERTENTIE
from America's Best Tobaccos
Het Landbouwschap zal zich in een
schrijven tot de regering wenden, waarin
het zegt te betreuren, „dat de S.E.R. bij
het opstellen van het advies inzake de be
stedingen uiteraard niet voldoende
rekening heeft kunnen houden met de fi
nanciële consequenties van het in het jaar
1957 te voeren loon- en prijsbeleid in de
landbouw, mede omdat de regering nog
steeds geen standpunt heeft ingenomen met
betrekking tot de voorstellen van het Land
bouwschap inzake de uitgangspunten van
de kostprijsberekening en de beloning
van de landarbeid (de landbouw is 350 mil
joen gulden tekort gekomen, welk tekort
onder meer dient te worden gecompenseerd
door verhoging van de produktenprijzen).
In verband met het belang, dat in het
algemeen aan genoemde SER-advies wordt
gehecht, dringt het Landbouwschap dan
ook nogmaals bij de regering aan op een
spoedige beslissing betreffende de onder
havige voorstellen.
Het concipiëren van deze brief had heel
wat voeten in de aarde, omdat de afvaar
diging vande Algemene Nederlandse Land-
arbeidersbond, bij monde van de heer Ti
chelaar aandrong op een zinsnede, waarin
realisering van een loonsverbetering van
slag per 1 januari aanstaande werd ge-
drie percent en twee percent vakantietoe-
vraagd.
Dit amendement werd echter verworpen.
.5 O
Boven centraal Europa bevindt zich een temperatuurverloop het komende
gebied van hoge barometerstanden, dat weinig verandering komen.
tekenen van verzwakking vertoont. Daar- WEERRAPPORTEN
entegen begint de luchtdruk boven Scan- (De temperatuur is van M
dinavië te stijgen, waardoor het zwaarte- deTaatsle
punt van een hogedrukgebied morgen 24 uur.)
waarschijnlijk boven Noorwegen komt te
liggen. Een kleine storing, waarvan het Qs°gklK>lm
middelpunt zich vrijdagochtend boven zuid- Kopenhagen
Zweden bevond, komt uit het noordoosten Aberdeen
naderbij. Het bijbehorende front, dat de Dublin
voorste begrenzing van drogere lucht bonden
i vf - f--Brussel
vormt, zal bij ons tijdelijk wat regen ver- parjjs
oorzaken. De wind draait daarbij naar de Bordeaux
noord'hoek. Omdat de aanvoer van de lucht Grenoble
van de Noordzee plaats heeft zal in het
etmaal
SS C
rt)
z'.
22 december
Zon op 8.48 uur, onder 16.33 uur.
Maan op 23.10 uur, onder 11.21 uur.
Maanstanden
24 dec.
1 jan.
11.10 uur
2.13 uur
laatste kwartier
nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrijdag 21 december
Hoog water: 6.03 en 18.20 uur.
Laag water: 1.39 en 14.06 uur.
Zaterdag 22 december
Hoog water: 6.50 en 19.12 uur.
Laag water: 2.26 en 14.52 uur.
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Mallorca
Amsterdam
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
nevel
licht bew.
motregen
onbewolkt
zwaar bew.
mist
nevel
nevel
nevel
nevel
zwaar bew. nnw
geheel bew. ono
regen no
mist zzo
nevel windst.
mist wnw
zwaar bew. windst. -5
nevel zw -0
nevel windst. -3
o
zw
zw
windst.
zo
windst.
ono
nno
ono
windst.
1
-3
3
2
7
1
5
6
5
2
6
3
2
-1
1
3
mist
regen
ono
nno
geheel bew. nno
geheel bew. o
geheel bew. ono
geheel bew. no
geheel bew. windst.
geheel bew. no
geheel bew. nno
geheel bew. nno
Vlv. Z.-Limb. geheel bew. nno
0
0
0,1
0
0
0
5
0
1
0
0
0
3
0,3
7
0
0
o,
0
0,4
0,1
0
0,1
0,1
0,1
0
0
0,1
5
De minister van Economische Zaken,
prof. J. Zijlstra, heeft met de vertegen
woordigers der werkgeversorganisaties be
sprekingen gevoerd over de uitvoering van
het prijsstabilisatiebeleid. Naar aanleiding
van berichten over ernstige meningsver
schillen tussen de Protestants-Christelijke
en de Algemene Werkgeversorganisatie
enerzijds en het Katholieke Werkgevers
verbond anderzijds over de prijsstabilisatie
verneemt het ANP van bevoegde zijde, dat
het overleg tussen de regering en de cen
trale industriële verbonden inzake het
prijsbeleid nog gaande is. Daarbij werd
verzekerd, dat er ten aanzien van beginsel
en doel van prijsstabilisatie geen enkel
verschil van mening bestaat.
Mr D. A. Delnrat is benoemd tot com
missaris van de n.v. Stoomvaartmaat
schappij Nederland. De benoeming gaat in
per 1 januari 1957. Op die datum legt de
heer Delprat zijn directeursfunctie, welke
hij bijna dertig jaar heeft vervuld, neer.
ADVERTENTIE
dat U aan onze zaak nog
sleeds hei groolsle verirouwen
schenkt Wij danken U
daarvoor en wensen U
feestdag
Wow-.
B«rtoliorUs<r»al 13-17
HAARLEM
Lezing. Radio Moskou heeft de Franse
politie ervan beschuldigd met machine
geweren te hebben geschoten op Hon
gaarse vluchtelingen, die naar hun, land
wensten terug te keren, toen ze hoorden
dat de regering Kadar een amnestie had
afgekondigd. Sommige begaven zich
door een kogelregen door het cordon en
zochten een goed heenkomen naar Zwit
serland, aldus radio Moskou.
Groepsmoord. De Australische raad van
vakverenigingen heeft de Sovjet-Unie
beschuldigd van „groepsmoord" in Hon
garije. De raad dringt er bij alle Aus
tralische vakbonden op aan kracht bij
te zetten aan de oproep waarin om gel
delijke steun voor de verdrukte Hon
gaarse arbeiders wordt gevraagd.
Uitnodiging. Premier Fagerholm van Fin
land zal op 30 januari op uitnodiging
van de Russische regering naar Moskou
gaan. In politieke kringen te Helsinki
kent men aan het bezoek weinig poli
tieke waarde of betekenis toe.
Voorsprong. West-Duitsland en Groot-
Brittannië strijden om de voorrang in
de auto-export. De Westduitse auto-uit
voer bedraagt dit jaar ongeveer 470.000
stuks en wordt alleen overtroffen door
de Britse, die dit jaar ongeveer 480.000
stuks groot is. Overigens heeft de West-
Duitse auto-uitvoer de Britse voorsprong
voor het grootste gedeelte ingehaald. Na
de bondsrepubliek zijn dit jaar de groot
ste auto-exporteurs de Verenigde Sta
ten (400.000 stuks), Frankrijk (180.000
stuks) en Italië (90.000 stuks).
Teruggezonden. Het voorstel van de Zwit
serse regering om honderd Britse cen
turion tanks en veertig Franse Mystère-
straaljagers te kopen, heeft in de natio
nale raad niet het vereiste aantal stem
men gekregen. Het extra defensiepro
gram van de regering, waarvan de tanks
en de straaljagers de hoofdschotel uit
maakten, wordt naar de raad van staten,
die het al had goedgekeurd, terugge
zonden. Het ziet er naar uit, dat er voor
lopig van de aanschaffingen niets zal
komen.
Afgelast. De 22.000 politieagenten van
Parijs hebben de grote protestdemon
stratie tegen hun pensioenregeling, die
donderdag zou worden gehouden, afge
last. De leiders van de bond hebben een
toezegging van de regering, dat de pen
sioenregeling zal worden herzien, aan
vaard.
Profeten. In Djakarta is grote onrust ont
staan door de uitspraken van „profeten"
die een nieuw geloof verkondigen, vol
gens hetwelk de wereld binnen negen
dagen zal vergaan. De profeten spoorden
hun gehoor aan van hun bezittingen af
stand te doen, indien ze tot de „ware
god" willen terugkeren. Tal van mensen
haastten zich naar huis en gaven hun
bezittingen weg. De politie heeft zeven
„predikers" aangehouden.
Burgerzin. De Franse oud-premier Robert
Schuman heeft er op aangedrongen, dat
de Raad van Europa ana de Hongaarse
vluchtelingen „het Europese burger
schap" zou geven.
Verzachting. De Britse regering heeft be
sloten de beperking van het afbetalings-
krèdiet voor de aankoop van personen
auto's, lichte bestelauto's en motorvoer
tuigen te verzachten. Voortaan zal voor
uitbetaling van twintig percent van de
koopsom vereist zijn, vergeleken met tot
dusverre vijftig percent. De maximale
afbetalingstermijn blijft twee jaar.
Persvrijheid. Een gerechtshof te Ankara
heeft Kasim Gulek, de eigenaar van het
oppositieblad Ulus, die tevens secretaris
generaal van de republikeinse volks
partij is, veroordeeld tot een jaar gevan
genisstraf, omdat hij een van zijn eigen
redevoeringen gepubliceerd had, waarin
hij critiek ieverde op de toepassing van
bepaalde wetten. Gulek kreeg ook een
geldboete en zijn blad werd voor de tijd
van een maand verboden.
Opgeheven. De negerbevolking van Mont
gomery in de Amerikaanse staat Alaba
ma heetf besloten de boycot van de auto
bussen in de stad, die op 5 december
1955 begon, te staken, aangezien het op
perste gerechtshof bevel gegeven heeft
de rassenscheiding in de autobussen op
te heffen. Duizenden negers trokken
donderdagavond door de straten van de
negerwij k religieuze liederen zingend
om hun vreugde te uiten.
Kinderen. De Neurenbergse fabrikanten
van tinnen soldaatjes beklagen zich over
de geslonken belangstelling voor hun
speelgoed. Men wijt dit aan het feit dat
de kinderen in Duitsland geen unifor
men meer zien op straatAlleen
cowboys, Indianen, en boeren doen op
geld. Men exporteert nog naar Spanje,
Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Aust-
tralië. Oostduitse tinnen soldaten giete
rij éti brengen daarentegen grote collec
ties in de handel.
3. De woeste Graaf Isen Grim had de
arme Panda ruw opzij gedrongen om als
eerste binnen te kunnen rennen bij de fir
ma Webberag en Muizenis, die een nette
allerjongste bediende vroeg. Panda bleef
geheel beteuterd op de stoep achter
maar toen hij eenmaal over de eerste
schrik heen was, troostte hij zichzelf met
de gedachte, dat de graaf tóch niet veel
kans maakte om die betrekking te krijgen.
„Dit lijkt me een heel rustige firma", dacht
hij. „De heren Webberag en Muizenis zul
len wel erg keurige personen zijn en ik kan
me niet voorstellen, dat die zó'n woeste
ling als allerjongste bediende wilde heb
ben Maar reeds enkele ogenblikken
later ontving hij een nieuwe schok; door
het open venster klonken namelijk stem
men en in één daarvan was die van Graaf
Isen Grim te herkennen, roepende: „Dat is
dus afgesproken! Ik treed hier onmiddel
lijk in dienst!" „Ja.... ja, natuurlijk....
onmiddellijkwerd er gedienstig ge
antwoord door een andere stem (en dat
was dan de stem van de directeur, de heer
Muizenis). Het was voor Panda wel heel
treurig om dit te vernemen. Hij begreep
trouwens helemaal niet, hoe de ruwe graaf
het klaarspeelde, om zich zo snel de aan
stelling tot allerjongste bediende te ver
zekeren. Dat zou hem pas duidelijk ge
worden zijn, wanneer hij een onbescheiden
blik in de directiekamer had kunnen
slaan; de directeur Muizenis was bereid
zijn bezoeker alles te beloven, zolang deze
een vlijmscherp rapier dreigend op zijn
keel gericht hield
VOLGENS schattingen bedraagt het
aantal atomen in het ons bekende heelal
3.10" stuks. Dat is dus een 3, gevolgd door
75 nullen. Hel kunnen er natuurlijk wat
meer of minder zijn, en eventueel kunnen
we rekening houden met het feit, dat het
heelal nog vele, vele malen groter is dan
onze grootste teleskopen ons doen ver
moeden (en dat zal ook wel zo zijn) maar
dat alles doet weinig terzake ten opzichte
van het „grootste getal" dat
we vandaag voor u willen op
diepen. Het is ter sprake ge
bracht door de filosoof Niet-
sche, die tijdens een voetreis
door het dal van de Engadin
in het Zwitserse kanton Grau-
bünden op het denkbeeld
kwam, dat de atomen van
de wereld in de verre toekomst weer
eens dezelfde schikking zouden moeten
vertonen als in de tegenwoordige tijd. Of
dit denkbeeld op zichzelf juist is, kan op
goede gronden bestreden worden, maar
ook dat is onbelangrijk. Het gaat ons
slechts om het vraagstuk zelf, dat bekend
staat als „de terugkeer van het gelijke" en
alleen al in wiskundig opzicht boeiend ge
noeg is om onze aandacht voor een mo-•
ment vast te houden.
We kunnen ons uiteraard onmogelijk
voorstellen, dat de voortdurende aan- en
afstoting van de atomen in het heelal uit
eindelijk weer tot eenzelfde groepering
zouden leiden als in het verre verleden
ééns is voorgekomen. Daarvoor is het heel
al en zijn ook de aantallen atomen te
groot. Maar we zouden ons het vraagstuk
over de terugkeer van het gelijke wél kun
nen indenken met 10 eenheden, inplaats
van met 3.10". Het is immers zeer goed
denkbaar, dat in vroeger tijden een aan
tal van 10 personen gezellig om de dis wasl (Nadruk verboden).
geschaard met het doel regelmatig bij el
kaar te komen, en dat één van de aanzit-
tenden het denkbeeld had geopperd, dat
de rangschikking iedere keer moest ver
anderen tot alle 10 weer op dezelfde wijze
waren gegroepeerd als de eerste keer.
Dat lijkt een hoogst eenvoudige geschie
denis, maar het gevaar van vergissen is
niet helemaal uitgesloten. Want als de 10
aanzittenden iedere avond bij elkaar ko
men en een andere rang
schikking zoeken dan te voren
werd ingenomen, zouden zij
ruim 9940 jaar nodig hebben
om alle mogelijke rangschik
kingen te gebruiken en op
precies dezelfde plaatsen te
recht te komen als de eerste
keer. Het bewijs hiervoor is
gemakkelijk te leveren, want het aantal
mogelijkheden bedraagt 1x2x3x4x5x6x7x3
x9xl0. Het produkt van deze 10 factoren is
ruim 3,6 miljoen. Deelt u dit aantal dagen
door 365, dan krijgt u het geweldig grote
aantal jaren, dat we u noemden. De 10
aanzittenden zouden dus reeds in de Steen
tijd met de verwisselingen begonnen moe
ten zijn om thans tot dezelfde schikking
te geraken.
De oplossing van dit vraagstuk geeft u
tevens de mogelijkheid te berekenen wan
neer we de terugkeer van het gelijke in
het heelal mogen verwachten. Immers, u
vermenigvuldigt alle factoren van 1 tot
3.107i met elkaar en deelt deze uitkomst
door het aantal trillingen van de atomen
per seconde. Dan heeft u het grootst denk
bare getal, dat inzicht zal moeten geven
over de terugkeer van het gelijke!
Over het gelijke gesproken, weet u dat
een merkwaardig teken is?
Daarover morgen.
H. PéTILLON