Duizenden ontvluchten
elke week de Oostzone
V.S. ernstig ongerust over
toenemend drankmisbruik
Elf miljoen inwoners
Kroningsattributen te koop
DE BEURS
West Duitsland kan de invasie
haast niet meer verwerken
van gisteren
Gemiddeld koopt elke Amerikaan
jaarlijks voor 250.- sterke drank
DE VRIJHEID LOKT
Ook „betrouwbare" volks-
politie deserteert
Kort nieuws
Belgische Kamer ontvolkt
door congres in Rome
Weldra volgt vakantie
totnovember
Geen schadeloosstelling
voor werken in Duitsland
Schikking met de politie
bij kleine overtredingen
„Van Gothiek tot Empire"
VIJF MILJOEN ALCOHOLISTEN
Koersfluctuaties op de Amsterdamse beurs
van 1 tot en met 5 juli
Vs
23%
Vit
Vl6
Chimpansee-oppasser was
in de aap gelogeerd
Z, a u o o J U LI 1957
li
BONN (UP) Meer dan honderdduizend
Oostduitsers zijn in de eerste helft van dit
jaar naar het westen gevlucht, zo blijkt uit
door de Westduitse regering gepubliceerde
cijfers. Het aantal Oostduitsers dat sedert
1946 het communistisch gezag de rug heeft
toegekeerd, is daarmee gestegen tot ruim
drie miljoen. De meesten hebben werk en
een huis gevonden en zijn opgenomen in de
op hoge toeren draaiende Westduitse econo
mie. Toch verblijven nog bijna 400.000
vluchtelingen in de ruim 3.000 kampen in
West-Duitsland en in het geïsoleerde West-
Berlijn. Daarvan zijn er enkele tienduizen
den niet in het arbeidsproces op te nemen
als gevolg van ouderdom, ziekte of invali
diteit.
Volgens de wekelijkse cijfers varieert het
aantal vluchtelingen van 3.700 tot 5.000,
doch nooit droogt de stroom ook maar een
ogenblik op. Een opmerkelijk feit is, dat
elke week ruim vijftig percent bestaat uit
mensen beneden de 25 jaar. Ongeveer zes
tig percent van hen zijn arbeiders. Velen
zijn gevlucht om aan de militaire dienst te
ontsnappen, anderen worden aangetrokken
door het gerucht dat goedbetaalde baantjes
voor het opscheppen liggen in West-Duits-
land.
Sedert 1952 zijn ook ruim vijftienduizend
leden van de „Volkspolitie" naar het Wes
ten gedeserteerd - bij elkaar meer dan een
complete divisie. Bij dezen is het percentage
officieren, van wie verondersteld werd dat
zij goede communisten waren, zeer hoog.
De meeste vluchtelingen steken over via
de grens tussen Oost- en West-Berlijn. Ve
len worden teruggestuurd of gearresteerd
door de communistische politie, speciaal
wanneer zij zware koffers, overjassen of
grote pakken bij zich hebben. De commu
nisten hebben de grens edhter nooit geheel
kunnen sluiten en tot de duizenden wier
vlucht slaagt, behoren vele complete gezin
nen. Een vlucht over de grens tussen Oost
en West-Duitsland is een veel moeilijker
AMSTERDAM
Aangezien Wallstreet donderdag ge
sloten is gebleven moest het Damrak het
vrijdag stellen zonder de Amerikaanse
koersen. De beurs moest dus geheel op
eigen kompas varen en dus was het be
grijpelijk dat men voorzichtig te werk
ging. Er kwam bij dat wegens het week
einde de orders al dun gezaaid waren zo
dat' de markt over de gehele linie uiter
mate rustig gestemd was. Niettemin kon
den de koersen zich uitstekend handhaven
en was vrijwel nergens enige reactie te
bespeuren. Met name voor internationale
fondsen bleef het optimisme gehandhaafd,
althans, alle leidende soorten waren aan
de vaste kant zonder opmerkelijke stij
gingen.
Er scheen enige vraag van Engelse zijde
in de markt te zijn gekomen waardoor
Kon. Olie, Unilever, Philips iets boven het
vorige niveau uitkwamen en A.K.U. zich
uitstekend handhaafde. Alleen K.L.M. kon
moeilijk meekomen.
In de scheepvaart was de affaire ge
ring maar was de stemming goed prijs
houdend. Bijzonder nieuws ontbrak echter,
dit werkte in-activiteit in de hand. Cul
tures handhaafden zich uitstekend in een
overigens zeer rustige markt. Amsterdam
Rubber was vast op 77. H.V.A. kwam op
123 en Verenigde Deli op 94. Claims Billi-
ton werden geadviseerd op f 130. Staats
fondsen stil en prijshoudend. Prolongatie
3Vt percent. (ANP).
NEW YORK
In een herhaling van de sterke avans
die voorafging aan de beurssluiting wegens
Onafhankelijkheidsdag stegen de koersen
vrijdag tot nieuwe jaarhoogtepunten met
individuele stijgingen van vier dollar of
meer en een toeneming van de totale aan-
delenwaarde met ongeveer een miljard
dollar.
Metaal- en staal-, chemische en farma
ceutische, geselecteerde olie-, glaswaarden
en een reeks individuele fondsen maakten
scherpe stijgingen tijdens een vrij nauwe
markt, die de afwezigheid weerspiegelde
van de velen, die een lang weekeinde aan
de vrije dag gekoppeld hadden.
De omzet bedroeg 2.240.000 aandelen te
gen 2.720.000 op woensdag.
Het industriegemiddelde kwam van
513.25 op 516.89, het hoogste sinds 16
augustus 1956 en niet ver van het hoogste
niveau 521.05, dat op 6 april 1956 werd
bereikt; het spoorweggemiddelde kwam
van 147.47 op 148.36 en dat voor openbare
nutsbedrijven van 70.95 op 71.39. (UP)
opgaaf. Sommigen hebben een vergunning
van de communistische politie om familie
leden in het Westen te bezoeken, maar ke
ren van dat bezoek niet terug.
Strenge selectie
De Westduitse autoriteiten hebben nog
strengere bepalingen gesteld voor het ver
lenen van politiek asyl. De vluchtelingen
moeten voor speciale commissies aantonen
dat hun leven of persoonlijke vrijheid ge
vaar zou hebben gelopen, als zij niet ge
vlucht waren. Vluchtelingen die dat niet
kunnen aantonen worden teruggestuurd,
doch duizenden zijn daarna illegaal in
West-Berlijn gebleven.
De vluchtelingen worden in grote tran
sito-kampen ondergebracht gedurende de
tijd dat hun antecedenten worden onder
zocht. Vervolgens worden zij die naar West-
Berlijn gevlucht zijn op kosten van de re
gering per vliegtuig naar West-Duitsland
gebracht. Daar worden zij weer tijdelijk on
dergebracht in transitokampen te Giessen
en Uelzen.
Zorgen voor Bonn
Doch zelfs voor het welvarende West-
Duitsland is de voortdurende toeloop van
vluchtelingen een grote zorg. Sedert de
tweede wereldoorlog moesten in totaal im
mers al elf miljoen réfugié's uit de Sovjet
zone, uit de verloren gegane gebieden ten
Oosten van de Oder-Neisselijn en uit Sude-
tenland geabsorbeerd worden. Zij vormen
ongeveer zeventig percent van de gehele
bevolking.
De Bondsrepubliek bouwt woningen met
een tempo van 550.000 per jaar. Doch zelfs
deze grote bouwactiviteit is niet voldoende
om alle vluchtelingen woningen te ver
sohaffen.
Nederlandse rattenvanger. De beken
de Nederlandse rattenvanger J. Olischla-
ger uit Maastricht heeft tijdens een zeven
daagse verdelgingsactie op de gemeente
lijke vuilnisbelt van Moulins, departement
Allier, Frankrijk, ongeveer 60.000 ratten
gedood. Ook deze ratten bleken erg verzot
te zijn op een door de heer Olischlager
samengesteld verdelgingsmiddel, welke
snoeppartij zij met de dood moesten be
kopen.
Naar Canada. Met het K.L.M.-toestel
„Edam" zijn vrijdag 45 vrouwen en man
nen, leden van de Noord-Brabantse Chris
telijke Boerenbond, naar Canada vertrok
ken voor een bezoek aan hun kinderen,
die geruime tijd geleden naar dat land zijn
geëmigreerd. Het oudste lid van het ge
zelschap is 82 jaar, het jongste 62. Meer
dan de helft van deze boerinnen en boeren
zijn nog nooit van hun leven uit Noord-
Brabant weg geweest. Velen van hen had
den nimmer de zee gezien.
Karper van acht kilo. De sportvisser
J. Dresens te Maastricht heeft dezer dagen
een karper van acht kilo en 2on# aan
de haak geslagen 's avonds te half negen
in de Maas achter de stuw bij de Belgische
grens. De heer Dresens viste met een
werphengel met werprol en een snoer van
0.24 m.m. Het duurde 10 minuten voor
de knaap op het droge lag.
Prins Bernhard in Parijs. Prins Bern-
hard is van de luchthaven Rotterdam met
de Dakota van de Rijksluchtvaartdienst
naar Parijs vertrokken. De prins bestuurde
zelf het toestel. Hij was per auto gekomen
even nadat het vliegtuig, komende uit
Soesterberg, was neergestreken. De Prins,
die wordt vergezeld door zijn particulier
secretaris dr. F. A. de Graaff, zal in Parijs
een vergadering leiden van het „Stearing
Commitee" van de Bilderberg-conferentie.
Hij wordt in de loop van de volgende week
in ons land terugverwacht.
„Het atoom". Op de internationale
tentoonstelling Het Atoom is de 25.000ste
bezoeker verwelkomd. De heer H. E.
Schaank, veehandelaar uit Groningen, ont
ving een boek „Het atoom" van Leonard
de Vries. Voor mevrouw Schaank waren
er bloemen. De heer en mevrouw Schaank
zijn de ouders van de actrice Teddy
Schaank en de schoonouders van de be
kende toneelspeler Ko van Dijk.
LONDEN (UP) Twin
tig vergulde leeuwen en
twintig vergulde een
hoorns staan op een rom
melige gebombardeerde
plek in Mayfair, te koop
voor een stuiver per
stuk.... Vier jaar geleden
bewaakten zij de ingang
van het Buckingham Pa
lace, toen koningin Eliza
beth daar in schitterende
pracht uitreed om ge
kroond te worden. Na de
kroning werden ze van
hun plaats gehaald en te
koop aangeboden op een
veiling van het Britse mi
nisterie voor Openbare
Werken.
De 35-jarige Susan
Garth, eigenaresse van een
Londens restaurant en
handelaarster in antiek,
die een zwak had voor
heraldische symbolen bood
tien gulden voor 24 leeu
wen en 24 eenhoorns", zon
der ze gezien te hebben.
Toen mejuffrouw Garth
haar nieuwe bezittingen
bekeken had, was het haar
duidelijk, dat dit niets was
voor haar restaurant, als
daar ook nog bezoekers in
moesten. Een vrachtrijder
bracht de koninklijke die
ren voor 500 gulden naar
mejuffrouw Garth's flat in
Kensington. De beesten
konden er net in. De eige
naresse verhuisde naar
een hotel, zich afvragend
wat zij met haar koninklijk
bezit moest aanvangen.
Op de vuilnisbelt ging
niet, dus plaatste zij een
advertentie.
Er kwamen aanbie
dingen genoeg, goede aan
biedingen zelfs, vooral uit
Amerika. Maar het pro
bleem was het vervoer,
vooral als dat over de
oceaan zou moeten ge
schieden.
Tenslotte begon mejuf
frouw Garth terug te ver
langen naar de genoegens
van een eigen haardstee.
De veertig resterende die
ren werden voor drie
honderd gulden over
gebracht naar een gebom
bardeerde plek in Mayfair,
naast het restaurant van
hun eigenaresse, die on
dertussen al een tiendui
zend gulden had betaald
voor haar bezit.
Ongeveer een maand
staan de leeuwen en een
hoorns nu in regen en
wind. Zelfs in deze rom
melige omgeving hebben
ze iets koninklijks behou
den. De Fransman René
Roussin, oud chefkok van
koning George VI, die nu
de scepter zwaait in de
keuken van miss Garth,
komt er elke dag aan voor
bij en haalt dan met
een gallisch-republikeinse
glimlach zijn schouders op.
Na veel innerlijke strijd
heeft miss Garth het be
sluit genomen de dieren
prijs te geven om begra
ven te worden als oud vuil.
Het doet haar leed, maar
zij kan niet anders. Moch
ten er echter nog kopers
komen, zij zullen met open
armen ontvangen worden.
Van onze correspondent in Brussel)
In België spreekt men er schande van
dat 140 leden van de Belgische Tweede
Kamer te Rome een Europees congres heb
ben bijgewoond. Het Europees congres
heeft de reis, het verblijf en het vervoer
van de Kamerleden en van hun echtgeno
ten betaald en zelf al het nodige geld van
de Italiaanse regering gekregen. Het wordt
echter onaanvaardbaar geacht, dat in volle
parlementaire zitting zo maar 140 Kamer
leden (van de 212 leden) het schip van de
natie in de steek laten om in het zonnige
Italië te congresseren.
Waarschijnlijk vergadert het Belgisch
parlement nog slechts enkele weken, om
daarna tot de tweede dinsdag van novem
ber met vakantie te gaan. Waarom die
lange vakantie? Die tweede dinsdag van
november is een regel van de Belgische
Grondwet. De Belgische burgervaderen van
1830 waren wellicht de meest democrati
sche van hun tijd en ook met zichzelf
hadden zij het bijzonder goed voor. In de
Kamer zetelden toen slechts enkele tiental
len vertegenwoordigers des volks en hun
enige taak bestond in het goedkeuren van
de regeringsbegroting. De beide partijen
van die tijd bestonden uit notabelen, want
men kon slechts verkozen worden, wanneer
men een bepaald bedrag aan belastingen
betaalde. Zo is het te verklaren, dat zij
ieder jaar hun parlementaire bezigheden
liefst hervatten, nadat de jacht al een hele
tijd bezig was. Men kon zo maar begin
september niet beginnen te vergaderen of
in oktober, wanneer de mooiste jachtpar
tijen worden georganiseerd! Vandaar dat
de katholieke en liberale vertegenwoordi
gers het er roerend over eens waren om
pas na de tweede dinsdag van november
het dagelijks reizen naar de hoofdstad te
beginnen. En daar profiteren de parle
mentsleden nu nog van.
Als er zeer ernstige discussies zijn, zoals
het eerstkomend debat over de Europese
Gemeenschappelijke Markt, ziet men de
banken zeer geleidelijk leeglopen. Men
vindt de leden dan terug in het restaurant
of in het café van het parlement, waar
over alles en nog wat wordt gediscussieerd.
Het debat over Europa wordt dan een
exclusief gesprek tussen een paar leden
specialisten. Nu de zon in de zalen van het
parlement tot grotere consumptie van
koele dranken aanzet, is de vakantiestem
ming begonnen, en ieder verlangt vurig
naar het (tijdelijk) eind van de wetgevende
arbeid.
De staatssecretaris van Sociale Zaken
heeft in een nota aan de Tweede Kamer
medegedeeld, dat er zijns inziens geen vol
doende aanleiding aanwezig is om Neder
landers, die een aanvrage om uitkering
terzake van Duitse rentenverzekering we
gens het werken in Duitsland in oorlogs
tijd na 31 december 1951 hebben ingediend,
schadeloosstelling te geven voor een mees
tal gering geleden nadeel. Er kan zelfs in
d? .mqeste gevallep, geen sprake zijn van
nadeel, aldus de staatssecretaris, want de
Sociale Verzekeringsbank is zeer soepel
in het accepteren van zogenaamde Duitse
tijdvakken, waardoor deze ruimer en met
minder bewijsmateriaal (dat bovendien
vaak geheel ontbreekt) tot hun recht kun
nen komen dan bij waardering door de
Duitse verzekeringsorganen zou ge
schieden.
De minister van Justitie, prof. Samkal-
den, heeft geantwoord op in het Voorlopig
Verslag der Tweede Kamer geuite be
zwaren tegen het treffen van een schik
king met de politie bij overtredingen. Als
praktische bezwaren waren genoemd dat
het voor zulk een politie-transactie ver
eiste sociale klimaat in Nederland ont
breekt, dat deze transactie weer schrijf
werk op straat met zich brengt en dat
vrijwel geen controle mogelijk zal zijn op
de werkzaamheden der transigerende po
litiemannen.
De minister verklaart, dat eerst een
proef wordt genomen in een grote stad, in
enkele middelgrote steden en in enkele ge
bieden ten plattelande. Over de aan te
wijzen proefgebieden zal overleg worden
gepleegd met het plaatselijjc bestuur en de
plaatselijke politieautoriteiten, alsmede met
het Openbaar Ministerie. De mogelijkheid
tot transactie zal in de experimentele fase
beperkt worden gehouden. De minister
denkt daarbij aan sommige veel voor
komende, gemakkelijk op te sporen en uit
bewijsoogpunt geen moeilijkheden op-
Zomertentoonstelling in het
Amsterdams Rijksmuseum
De zomertentoonstelling in het Rijks
museum in Amsterdam (7 juli tot 13 ok
tober) is gewijd aan de Franse kunst
nijverheid onder de titel „Van Gotiek tot
Empire". Het Rijksmuseum heeft deze ex
positie, waarmee de directie uitvoering
heeft kunnen geven aan een reeds enige
jaren daartoe bestaand plan, georganiseerd
in samenwerking met het Musée des Arts
Décoratifs in Parijs als uitvloeisel van een
Nederlands-Frans cultureel akkoord. De
tentoonstelling staat onder het bescherm
heerschap van de Franse ambassadeur in
ons land, baron E. Petit de Beauverger en
de Nederlandse ambassadeur in Parijs, mr.
C. G. W. H. baron van Boetzelaer van Oos
terhout. Uit de verzameling van het Pa-
rijse museum is een keuze gedaan van
ongeveer tweehonderdvijftig voorwerpen
van Franse kunstnijverheid van de late
middeleeuwen tot de tijd na het keizerrijk.
Vele der geëxposeerde kunstwerken zijn
voor de eerste keer aan het buitenland in
bruikleen afgestaan. In het Prentenkabinet
van het Rijksmuseum wordt tijdens de
zomertentoonstelling een keuze getoond
uit het bezit aan zeventiende-eeuwse teke
ningen en grafiek.
Laagste Hoogste
koers koers
Alg. Kunstzijde Unie 1951/2 199%
Van Berkel's Patent 208% 208%
Van Gelder Zonen 191% 1941/2
Kon. Ned. Hoogovens306 312%
Ned. Kabelfabriek 285 2891/2
Philips 292% 303%
Unilever 469 482%
Wilton-Fijenoord 248 2491/2
Kon. Petroleum 219,50 228,60
Holland-Amerika Lijn 179% 183%
Kon. Ned Stoomboot Mij148)4 152%
Ned Scheepvaart 'Jnie 161 167
Van Ommeren 264 269
Amsterdam Rubber 74% 77
H.V.A122% 125%
Ver. Deli Maatschappijen91 94%
3%°/o Staffellening 1947 86% 87Vi«
3°/o Invest, cert. Nederland8915/i« 907/„
3% Nederland 196264 89"/i«
Omzetten (nominaal):
Vorige week (def.)Aandelen f 9.391.098,—
Deze week (voorl.) Aandelen 8.455.101,
vrijdag 5 juli 1957
Laatste Koersverschil
tijdvak t.o.v. 28 juni
196%
208%
193%
312
287%
303%
479%
249
228,40
181%
151
1%
3%
10
23%
9%
3
8,50
264
76%
123%
94%
8627/32
90VS2
8913/ie
3
7
5
VS2
7V 32
Obligaties 8.523.143,-
Obligaties f 11.763.372,-
NEW YORK (UP) Naast hartkwalen,
kanker en geestesziekten is drankmisbruik
een van de grote gezondheidsproblemen
der V.S. geworden.
Vjjf miljoen Amerikanen bijna de
helft van de Nederlandse bevolking
zijn alcoholisten, gewoontedrinkers, die het
niet zonder drank kunnen stellen. Hun
aantal wordt ieder jaar 100.000 hoger.
Van 1930 was 1 op de 25 alcoholisten een
vrouw. Thans is die verhouding 1 5. Dit
is het grote gevaar: als een Amerikaan
drinkt (en meer dan 50 percent van alle
volwassenen doet dat) is de kans 1 15 dat
hjj uiteindelijk een dronkaard zal worden.
Pas nu realiseert men zich in de V.S. dat
de drank een van de ernstigste medische
en sociale problemen vormt, temeer daar
van elke tien alcoholisten negen „stille
drinkers" zijn.
De Amerikanen spenderen ruim 40 mil
jard gulden ongeveer 250 gulden per
hoofd der bevolking aan alcohol. Dit is
een even groot bedrag als zij aan opvoe
ding besteden. Het verbruik van gedistil
leerd is in de afgelopen vijf jaar met ruim
een vijfde toegenomen, van bier met tien
percent. Het verbruik van wijn werd 2,5
maal zo groot.
Ieder jaar gaan 432 miljoen gulden ver
loren aan loon en salaris door dronken
schap. Rekening houdende met de hogere
cijfers van misdaad en ongelukken als ge
volg van de drank, de kosten van toezicht
op de naleving der wet en de medische uit
gaven, menen de autoriteiten dat een ver
lies van een miljard dollar dichter bij de
waarheid is.
De werkelijke schade is echter niet te
meten, daar niemand in cijfers kan uit
drukken wat een gebroken huwelijk of
carrière, of van een leven dat een nacht
merrie wordt van „katers", depressies,
gebroken beloften en niet te stuiten ver
langens naar drank, aan leed veroorzaakt.
De federale autoriteiten en die der afzon
derlijke staten besteden naar schatting
700 miljoen dollar aan de wetenschappe
lijke bestudering van de dronkenschap
slechts 1/5 van het bedrag dat ieder jaar
uitgegeven wordt voor de mond- en
klauwzeervorsing.
Meer geld wordt besteed aan pogingen,
dronkenschap bij individuele burgers te
cureren en vele successen zijn al gemeld
door doktoren die experimenteren met
„rustgevende" anti-drankkuren.
Een grote vooruitgang was de aanvaar
ding van dronkenschap door de medische
autoriteiten als een ziekte. Drieduizend
ziekenhuizen accepteren thans dronkaards
als patiënten. Tien jaar geleden bedroeg
dit aantal nog slechts honderd zieken
huizen.
Pas in november van het vorig jaSr werd
dronkenschap door de American Medical
Association erkend als een ziekte, die te
behandelen valt.
Dokters hebben bewezen dat een dronk
aard genezen kan worden en dat hij een
normaal, gelukkig en nuttig leven kan lei
den zondre drank, als hij alcohol geheel
afzweert. Indien de patiënt vastbesloten is,
samen te werken, kan de dokter hem een
bijzonder middel geven, antabuse ge
naamd.
Dit is een machtig wapen tegen het slip
pertje van „maar één borrel". Degeen die
den zonder drank, als hij alcohol geheel
buse, wordt onmiddellijk hevig onpasselijk
en blijft dat verscheidene uren.
XXD<X)OOOOCXX>OOOCOOOOOOOOOOCOOOOCOOOOaDOOOOOOOCOCOOOOOOCO(:
Toen een oppasser vrijdag in Ouwe-
hand's Dierenpark bezig was het hok
van een van de twee chimpansees
schoon te vegen vóór de bezoekers in
het park zouden arriveren, verleende
de aap - zoals steeds - enige assistentie
door met een dweil over de grond te\
vegen en daarbij een houding aan te j
nemen of hij zijn leven lang niet anders
heeft gedaan.
Op een gegeven ogenblik echter greep
het beest bliksemsnel in de jaszak van
de oppasser en ritste daaruit de sleutel I
te voorschijn, die de oppasser toegang
tot het hok had verleend en die hem
later weer in staat moest stellen de kooi
te verlaten. Een paar tellen later hing I
het dier met de glinsterende sleutel in'
de nok van zijn verblijf en bekeek het
vreemde voorwerp met volle aandacht
Daarna gooide hij de sleutel de kooi uit, j
dus ook buiten het bereik van de op
passer. Deze heeft ruim een uur moeten
wachten voor hij verlost kon worden
door een collega, die het vreemd begon
te vinden dat er zoveel tijd nodig was
voor het schoonmaken van een hok.
»oooooooocxxx>oooooooooooocooaxxxxxxxoooooooocxxjoooooo<x
Te warm voor Haagse visjes. De
warmte van de laatste dagen heeft een
slachtng aangericht onder de vissen in eni
ge grachten in Den Haag. Duizenden vis
jes die de strijd tegen de hitte hebben
moeten opgeven, drijven aan de oppervlak
te van het groengrauwe water van de
grachten.
leverende verkeersovertredingen, en aan
eenvoudige overtredingen van plaatselijke
politieverordeningen.
De opsporingsambtenaar behoeft slechts
een eenvoudige „kennisgeving van oproe
ping" op straat op te maken, hetgeen geen
schrijfwerk van betekenis vereist.
Wat betreft het gemaakte bezwaar, dat
vrijwel geen controle mogelijk zal zijn op
de werkzaamheid van de opsporingsambte
naren, zegt de minister, dat met een sy
steem, waarbij slechts gekozen kan worden
uit een klein aantal gefixeerde transactie
bedragen, voldoende verzekerd is, dat in
tern bij de opsporingsdiensten een deugde
lijke controle kan worden uitgeoefend.
In geval van tegenspraak van de ver
dachte hoe ongefundeerd deze ook moge
schijnen zullen de stukken in handen
van het Openbaar Ministerie worden ge
steld.
In Ec. Statistische Berichten is een interessant overzicht gegeven van de groei der
bevolking in Nederland. In de loop van de maand mei, omstreeks de 10de van deze
maand, passeerde het inwonertal van ons land de elf miljoen. In het mei-nummer van
het „Maandschrift" van het Centraal Bureau voor de Statistiek wordt naar aanleiding
daarvan een overzicht gegeven van de groei der bevolking sinds het einde van d^
vorige eeuw. Het onderstaande is hieraan ontleend.
Van het tijdstip af, waarop een bevolking van 10 miljoen werd bereikt (in oktober
1949) is een periode van V/z jaar verstreken. In dat tijdvak is dus van een bevolkings
accres van gemiddeld 140.000 per jaar sprake geweest, hetgeen neerkomt op een
gemiddelde jaarlijkse procentuele toeneming van 1.33 pet. ten opzichte van de 10
miljoen in oktober 1949.
In onderstaand overzicht zijn overeenkomstige verhoudingscijfers opgenomen voor
de andere tijdvakken sinds het einde van de vorige eeuw, waarbinnen achtereen
volgens een toeneming met 1 miljoen plaatsvond.
aantal
inwoners
De groei van de Nederlandse bevolking, 18971957
Sinds het bereiken van het vorige miljoen
gemiddelde
tijdstip
duur
totale
toeneming
jaarlijkse
toeneming
in pet.
in pet.
5.000.000
november
1897
6.000.000
september
1911
13 jaar 10 mnd.
20,0
1,44
7.000.000
mei
1922
10 jaar 7 mnd.
16,7
1,57
8.000.000
september
1931
9 jaar 3 mnd.
14,3
1,55
9.000.000
december
1941
10 jaar 2 mnd.
12,5
1,23
10.000.000
oktober
1949
7 jaar 10 mnd.
11,1
1,41
11.000.000
mei
1957
7 jaar 6 mnd.
10,0
1,33
Uiteraard betekent ieder volgend miljoen een procentueel geringere toeneming: het
accres van 5 tot 6 miljoen in het eerste decennium van deze eeuw betekende een
verandering van 20 pet., terwijl het thans toegevoegde elfde miljoen, ten opzichte van
de bevolking van 10 miljoen in 1949, een vermeerdering vormt van slechts 10 pet. In
principe zou elk volgend miljoen dan ook in een korter tijdsbestek kunnen worden
gerealiseerd. Uit de tabel blijkt, dat deze tendentie wel bestaat, doch terstond is te
zien, dat de duur van de achtereenvolgende perioden niet met dezelfde regelmaat
afneemt als de procentuele toeneming. Dit wijst erop, dat de groeikracht van de
bevolking in de opeenvolgende perioden niet gelijk is geweest. Dit komt dan ook tot
uitdrukking in de cijfers van de laatste kolom, welke de gemiddelde jaarlijkse pro
centuele toeneming in elk tijdvak weergeven.
De oorzaken van de onderlinge afwijkingen tussen deze verhoudingscijfers zijn
zonder verdere differentiatie niet aan te geven. Het tempo van de groei wordt immers
door verschillende factoren bepaald, n.l. door de omvang van geboorte en sterfte en
van het migratie-overschot. Daarom is in onderstaande tabel een overzicht gegeven
van de mate, waarin deze factoren in elk der opeenvolgende perioden tot het nieuwe
miljoen inwoners hebben bijgedragen.
Geboorte, sterfte en migratie, 18971957 a)
nov. 1897 okt. 1911 juni 1922 okt. 1931 jan. 1942 nov. 1949
sept. 1911 mei 1922 sept. 1931 dec. 1941 okt. 1949 mei 1957
Beginbevolking 5.000.000 6.000.000 7.000.000 8.000.000 9.000.000 10.000.000
Levendgeboren 33,8 29,5 26,0 22,1 25,9 23,0
Ovèrledën 17,2 14,4 10,7 9,6 10,3 8,0
Geboorte-overschot 16,6 15,1 15,3 12,5 15,6 15,0
Migratie-overschot 2,2 0,6 0,2 0,2 1,5 1,7
Totale toeneming 14,4 15,7 15,5 12,3 14,1 13,3
a) Gemiddeld per jaar per 1000 inwoners aan het begin van de periode.
Het blijkt, dat het verschil in de gemiddelde jaarlijkse procentuele toeneming niet
aan één enkele der genoemde factoren is toe te schrijven. Zo is de lagere toename in
de periode 19311941 voornamelijk het gevolg geweest van de lage geboorten in deze
periode. De grotere toename in de periode 19411949 vloeit voort uit de hogere ge
boorten gedurende en de zeer hoge geboorte na de laatste wereldoorlog en ondanks
het feit, dat gedurende de oorlog de sterfte hoger was dan voordien en ook de
bevolking daarnaast nog verminderde door de massale wegvoering van Nederlanders
die nimmer terugkeerden. Tenslotte is de wat lagere toeneming in de laatste periode
evenmin gevolg van één enkele factor. De stimulering der emigratie heeft, ondanks
de omvangrijke repatriëring uit Indonesië, tot een wat groter emigratie-overschot
geleid. Daarnaast liep de geboorte weer terug, welke daling echter grotendeels is
opgevangen door een bijzonder gunstig verloop van de sterfte.
Hoewel dus het effect van geboorte, sterfte en migratie voor de bevolkingsgroei in
elke periode ten opzichte van de vorige van verschillende omvang en soms van tegen
gestelde betekenis is geweest, valt toch een algemene lijn te onderkennen. Allereerst
blijkt, dat de toeneming der bevolking in het hier beschouwde tijdvak in overwegende
mate het gevolg is geweest van het geboorte-overschot. Voorts valt het op, dat dit
geboorte-overschot, ondanks de meer dan verdubbelde omvang der bevolking sinds
1900, nog op ongeveer hetzelfde niveau is gelegen als in de eerste decennia van deze
eeuw, hetgeen mogelijk is geweest, omdat de daling van de geboortecijfers gepaard
ging met een bijna even grote teruggang van de sterftecijfers.
Met de bevolkingstoename is ook de bevolkingsdichtheid van Nederland belangrijk
groter geworden. De oppervlakte (land) vermeerderde sinds 1897 van 31.680 tot
32.450 km2, hetgeen, relatief gezien, maar van weinig betekenis is. Hieronder volgt
een aantal cijfers, waarin de steeds beperkter ruimte per inwoner duidelijk tot uit
drukking komt.
Bevolkingsdichtheid van Nederland, 18971957
Aantal Oppervlakte Gemiddelde
aantal inwoners (land) onderlinge
inwoners tijdstip per km' per inwoner afstand
land in m.2 per inwoner
5.000.000 november 1897 158 6.490 87 m
6.000.000 september 1911 189 5.408 79 m
7.000.000 mei 1922 221 4.636 73 m
8.000.000 september 1931 253 4.056 68 m
9.000.000 december 1941 284 3.605 65 m
10.000.000 oktober 1949 308 3.245 61 m
11.000.000 mei 1957 339 2.950 58 m
Uiteraard rijst de vraag in hoeverre het tempo van de bevolkingsgroei afwijkt van
dat in het buitenland. Daarom zijn in de hiernavolgende tabel enkele cijfers vermeld,
welke een indruk geven van de demografische ontwikkeling in een aantal andere
Europese landen gedurende de periode, waarin in ons land de bevolking toenam van
10 tot 11 miljoen. Aangezien op dit ogenblik nog slechts voor een enkel land gegevens
over 1956 ter beschikking staan, moest de vergelijking beperkt blijven tot de periode
1950 1955. Men mag evenwel aannemen, dat hiermede toch een voldoende benadering
is verkregen van de verhoudirng tussen ons land en de overige opgenomen landen in
de gehele periode november 1949mei 1957. De landen zijn gegroepeerd naar de
hoogte van de geboortecijfers, in welk opzicht Nederland bovenaan staat. Daartegen
over is het Nederlandse sterftecijfer lager dan dat in alle andere vermelde landen.
Landen Geboorte- Bevolkings-
Geboorte a) Sterfte a) overschot a) groei b)
Nederland 22,9 7,8 15,1 7 8
Frankrijk 19,7 12,9 6,8 40
Noorwegen 19,3 8,8 10,5 5,9
Italië 18,6 10,0 8,6 35
Denemarken 18,2 9,2 9,0 50
Zwitserland 17,9 10,5 7 4 g'\
België 16,9 12,4 4^5 30
West-Duitsland 16,4 11,0 5,4 82
Verenigd Koninkrijk15,9 ll's 41 i's
Zweden 15,7 9i9 5'8 4'3
Oostenrijk 15,1 12,3 2,8 0^6
a) Gemiddeld per jaar in de periode 1950-1955 per 1000 inwoners op 1 januari 1950.
b) In de periode 19501955 in pet. van de bevolking op 1 januari 1950
De combinatie van de hoge geboorte en de lage sterfte geeft voor ons land een
geboorte-overschot met relatief nog belangrijk grotere marges ten opzichte van de
andere landen dan voor geboorte of sterfte afzonderlijk tot uitdrukking komen Aan
gezien in het algemeen gesproken de omvang van het geboorte-overschot beslissend is
voor de grootte van de bevolkingsgroei, behoeft het niet te verwonderen, dat Neder-
land ook in dat opzicht in de voorste ljnie komt. In de hier beschouwde periode bliikt
de toeneming in West-Duitsland nog hoger te zijn geweest dan in Nederland' hierbij
omvangrijke opneming van vluchtelingen in eerstgenoemd land, oa uit
Oost-Duitsland, te worden gedacht. Ook Zwitserland boekte in deze periode een
groot immigratie-overschot, waardoor ondanks een belangrijk lager geboorte-over
schot dan in Nederland, de totale groei niet veel bij die in ons land achterbleef.
