FILATELIE
j»,r
Albert de Klerk vond in Gouda
slecht gedisponeerd orgel
Zaalconcert in Haarlems orgelleest
rijk aan muzikale afwisseling
O
Verwey's tentoonstelling
AUTORADIO
De negen Muzen
Receptie besloot
orgelconcours
9
COULEUR LUMIèRE
Het Rode Kruis in 1956
Men hoopt op 600.000 leden
bij het 90-jarig bestaan
Voor goede en
duurzame trioeren
EDELHOUT
vloeren
Zó boeiend is nu PANORAMA
OPRUIMING
Dordtse hoffeesten zijn
begonnen
„AUTORAMA"
OVERTUIGENDE SYNTHESE BEREIKT
Rijkssubsidie restauratie
in het vooruitzicht
Indonesisch protest
Internationaal monument
voor Auschwitz
De stad Gouda heeft in het Holland
Festival 1957 ook een aandeel gekregen
met het concert, dat vrijdagavond in de
Sint Janskerk - met de beroemde ramen -
werd gegeven. Bijna even beroemd als deze
ramen is het orgel van de kerk. Het dateert
van het jaar 1736. Het is dus twee jaar
ouder dan het orgel van Christian Müller
in de Grote Kerk te Haarlem.
Gouda is trots op zijn orgel en terecht,
want de klank van het barok-instrument
heeft een heel aparte, nooit geëvenaarde
schoonheid. Voor het concert van vrijdag
werd het weer ingeschakeld, maar het was
daarvoor niet in goede doen. Vooral met
het rugpositief was het kwalijk gesteld. De
ontdekking daarvan tijdens de bespeling
was voor de organist Albert de Klerk een
onprettige verrassing. En niet alleen voor
deze organist, maar ook voor de paar dui
zend toehoorders, die in de Sint Janskerk
bijeen waren en voor het koor van de
Nederlandse Bachvereniging, dat zelfs door
de gebrekkige toestand van het orgel het
vijfde deel van Sweelincks „Te Deum"
moest overzingen. Bij deze herhaling hield
het orgel, door het met vaste hand ingrij
pen van de organist, zich goed. Doch het
koor, vooral de sopraanvleugel, had nog
niet de zekerheid, het ritmisch vaste zingen
teruggevonden om dit deel evenzeer te
doen slagen als de voorgaande fragmenten.
Het schone werk werd uitgevoerd met de
begeleiding van orgel en van een kwartet
van koperblazers, dat het hymnische ka
rakter van dit prachtige „Te Deum" accen
tueerde.
De indruk die het koor aan het slot van
de avond vermocht te geven met het „Glo
ria" van Antonio Vivaldi kwam op een veel
hoger plan. Dit schitterende „Gloria" werd
over het algemeen met fraaie beheerste
klank gezongen. De begeleiding door het
Omroep-Kamerorkest en orgel handhaafde
dit peil van verantwoorde uitvoering uit
stekend. De zangsolisten Nelly Groenevelt
en Aafje Heynis gaven veel vocale schoon
heid te genieten.
De derde solist op deze avond was de
zanger Dietrich Fischer Dieskan, die Bach's
cantate no. 56 „Ich will den Kreuzstab
gerne tragen" in een sfeer van een sterk
romantische bewogenheid, die voor deze
muziek uit de negentiende eeuw nog wel
aanvaard werd, maar waaraan wij thans
ontgroeid zijn, vertolkte. Uit de interpreta
tie van de cantate zou men kunnen op
maken, dat de zanger honderd jaar te laat
geboren is en niet kan meedoen met een
generatie, die meer eenvoud van zegging
verlangt en die er zich niet mee kan ver
enigen, dat het woord terwille van zijn
gevoelswaarde nog een extra persoonlijke
uitdrukking krijgt opgelegd. Deze cantate
is mij in de uitvoering van vrijdag tegen
gevallen. Van het getuigen van een onwan
kelbaar, sterkmakend geloof kon door de
weekheid van de zang weinig terecht
komen.
Dietrich Fischer Dieskan zou ook nog
drie geestelijke liederen van Bach zingen.
Hij deed dit inderdaad, maar zijn artistiek
geweten bleek ruim genoeg om hem zonder
<000000000
8
8 VERENIGDE NATIES. Op 24 oktober,
8 de Dag der Verenigde Naties, zullen
8 twee speciale postzegels worden uitge- 8
geven in de waarden 3 cents (geelbruin) 8
8 en 8 cents (groen). De zegels, die de Vei-
8
ligheidsraad eren, vertonen het V.N.-
embleem, dat licht op de globe werpt.
Het opschrift „De Veiligheidsraad om
de internationale vrede en veiligheid te
handhaven" is op de 3 cents in het
Engels en op de 8 cents in het Frans.
De zegels zijn ontworpen door Rashid-
ud Din uit Pakistan, die ook de uitgifte
1956 Dag van de ree' *en van de Mens
heeft getekend.
EGYPTE. Onder het motto „Egypte,
graf van de aanvallers" wordt 26 juli
a.s. een serie van vijf postzegels, alle
in de waarde 10 mills, in circulatie ge
bracht ter gelegenheid van de 5e ver
jaardag van de revolutie van 1952. De
zegels laten verschillende perioden van 8
de strijd van Egypte voor haar onaf- 8
hankelijkheid zien, n.l. de verdrijving
van de Hyksos in 1580 v. Chr., de Kruis-
vaarders in 1187 en 1250, de Tartaren in
1260 en de Engelsen, Fransen en Isra
ëliërs in 1956.
NOORWEGEN. Koning Haakon VII
wordt 3 augustus a.s. 85 jaar. De Noorse
posterijen geven naar aanleiding hier-
8
blikken of blozen de in het programma wel
degelijk afgedrukte tweede coupletten vol
komen onlogisch te doen weglaten. Dietrich
Fischer Dieskan is geen Bach-zanger.Daar-
voor mist hij de nodige objectiviteit, die
echter niet gelijk staat met nuchterheid.
Hij is te week in zijn tere hypergevoelige
romantiek, waarin hij blijkbaar ook de
muziek van Bach wil betrekken. Zijn op
treden is daarom maar weinig overtuigend
geweest.
Albert de Klerk heeft het orgel nog een
paar keer als zelfstandig solo-instrument
laten klinken. In de eerste plaats met het
Preludium en fuga in e van Dietrich Bux-
tehude, gezonde fantasierijke muziek van
een groot kunstenaai, met twee koraalbe
werkingen van Bach daarna. „Schmiicke
dich, o liebe Seele" klonk bijzonder innig
in de verfijnde orgelklanken. „Herr Jesu
Christ, Dich zu uns wend" moest halver
wege beëindigd worden wegens onvoldoen
de medewerking van het orgel.
Het hoogtepunt van dit wisselvallige
concert kwam met het fraaie „Gloria" van
Vivaldi", waarmee de dirigent van de Ne
derlandse Bachvereniging, dr. Anthon van
der Horst, zijn koor vaak tot uitstekende
prestaties bracht.
P. Zwaanstuijk
8 van op die dag een serie postzegels van
twee waarden uit. Het zijn de 35 ore f
(rood) en 65 ore (blauw), beide met het j
8 portret van de koning.
ADVERTENTIE
HAUTE COIFFURE
Wagenweg 29 - Haarlem
Tel. 20518
1 O JAAR JONGER
door de nieuwe
De natuurlijke kleur-
spoeling, die uw haar
tevens sterk, soepel en
glanzend maakt.
Het Nederlandse Rode Kruis had eind
vorig jaar 557.432 leden. Dit betekent een
toeneming met 42.000 sinds eind 1955. De
in 1956 begonnen ledenwerfactie, zo wordt
in het verslag over dat jaar meegedeeld, is
in 1957 voortgezet. In mei was het 580.000,
Als in de algemene vergadering te Sche-
veningen op 20 juli het negentigjarig be
staan herdacht wordt, hoopt men de 600.000
te hebben bereikt.
Het aantal hulpposten langs de wegen
vermeerderde in 1956 van 853 tot 861. Aan
5500 slachtoffers van het verkeer werd
door de hulpposten, aan ruim 2.000 door de
mobiele hulpposten (voertuigen van de
A.N.W.B.-wegenwacht) gratis hulp ver
leend. De ledensterkte van het Rode Kruis-
korps ging voor het eerst sinds de oprich
ting in 1936 achteruit.
Aan het eind van 1956 waren er 6929 he-
pers en 6067 helpsters, totaal dus 12.996,
tegen 13.350 in het vorige jaar.
In Leidsendam werd het 91-ste en tevens
laatste rampendepot ingericht.
Voor 136.834.69 aan goederen werd
naar het buitenland gezonden als hulp
verlening aan door natuurrampen getrof
fenen en vluchtelingen (de hulp aan Hon
garije niet inbegrepen). Daarvan was voor
8093.61 afkomstig van de regering, voor
55.996.75 van derden en voor 72.744.33
van het Rode Kruis zelf. Het aantal bij de
bloedtransfusiedienst ingeschreven donors
was 108.902. Eind december waren 103
plaatselijke bloedtransfusiediensten in wer
king. Er werden 49.666 flessen bloed voor
plasmabereiding afgenomen. De Moeder-
melkcentrale gaf "641 liter melk uit. Bij
de hoornvliescentra bedroeg het aantal
transplantaties 166.
Bij het Welfarewerk waren 98 krachten
in dienst van het hoofdbestuur en 1928
vrijwilligers werkzaam. De jaarlijkse in
zameling leverde 1.290.000 op, de collec
te in de bioscopen 106.300.
Afzonderlijke^nandacht wordt in het ver
slag geschonke* aan de hulp aan Honga
rije. Tot mei 1957 werd voor 3.429.169
aan levensmiddelen, verbandmiddelen en
medicijnen, kleding en beddengoed, naar
Wenen gezonden, bestemd voor Hongarije
zelf en voor de vluchtelingen in Oosten
rijk. Vijftien ton vlees in blik en tien ton
cacao werd in 1957 naar Belgrado gestuurd
ten behoeve van de in Joegoslavië verblij
vende Hongaarse vluchtelingen.
Hoofdprijzen nationale loterjj. De
trekking is gehouden van de nationale
loterij van het Koningin Wilhelminafonds.
De eerste vier prijzen zijn gevallen op de
nrs. 369149 (woonhuis), 96284 (auto), 457881
(televisietoestel) en 412154 (naaimachine).
Met een zeer gevarieerd programma
werden de muzikale manifestaties van de
Haarlemse orgeldagen vrijdagavond in het
gemeentelijk Concertgebouw besloten. Het
orgel van Cavaillé Coll, bespeeld door Piet
Kee, kreeg een royale beurt, betrokken als
het was in elk der vijf programmanum
mers. Verder werd het internationale ka
rakter van het Haarlemse orgelfestijn ge
markeerd door het optreden van prof.
Anton Heiller, als dirigent van koor en or
kest, alsmede door de uitvoering van zijn
„Te Deum".
Het concert begon met de „Missa Brevis"
voor koor, orkest en orgel van Zoltan Ko
daly. Het werk werd uitgevoerd door het
N.C.R.V.-Vocaal Ensemble, het Collegium
Musicum Amstelodamense en het Noord
hollands Philharmonisch Orkest, het ge
heel bezield door de temperamentrijke en
secure directie van Heiller, die in deze
klassiek-romantische muziek vol expan
sieve kracht een kolfje naar zijn hand
vond. Hoewel men Kodaly nog al eens m
één adem citeert met Bartök, lopen deze
twee Hongaarse toonkunstenaars qua mu
zikaal karakter hemelsbreed uit elkaar.
Kodaly kan uitbundig zijn, maar hij heeft
niet het onrustig-capricieuze van zijn
kunstbroeder. Eerder kan men zeggen dat
hij stoelt op de klassieke voorbeelden van
Palestrina n Bach, dat hij een lyricus
„pur sang" is en zich op zijn tijd een con
templatieve natuur toont. Al deze hoeda
nigheden zijn in deze Missa Brevis mani
fest en zelfs in excessieve zin aanwezig.
De briljante uitvoering van het werk, dat
aan de sopranen vrij hachelijk eisen stelt,
maakte een zeer treffende indruk.
Als tweede programmanummer hoorde
men het bekroonde werk van Clemens
Brinkmann in de door de commissie in
ternationaal Orgelconcours uitgeschreven
compositiewedstrijd, het „Marianisches
Konzert" voor sopraan en orgel, geëxal
teerde tekstverklankingen, die het van een
bezielde vocale interpretatie moeten heb
ben. De declamatorische geaardheid, zien
hier en daar uitlevend in lange meiismen,
leek mij de meest frappante eigenschap
van het werk. Het stuk werd met klem
verdedigd door de sopraan Anette de la
Bije, die zich zelfstandig wist te weren
tegen de even zelfstandige orgelpartij van
Piet Kee.
Het deed ons goed daarna de eerlijke
oathetiek van het Orgelconcert van Hen
drik Andriessen te ervaren en de groei
kracht van diens thematiek in haar schep
pend vermogen voortdurend waar te ne
men. Hierbij kon Piet Kee zich briljant
uitleven op het rijkgetinte concertorgel en
wist Anton Heiller de kleurige en interes
sante orkestpartij prachtig te laten klin
ken.
Het met de tweede compositieprijs be
kroonde werk, de „Sonata da Chiesa" voor
viool, cello en orgel van de Oostenrijker
Josef Friedrich Doppelbauer, werd met de
organist Piet Kee vertolkt door de violist
Nap de Klijn en de cellist Carel van Leeu
wen Boomkamp, die het overtuigend ver
dedigden. Het stuk bleek echter te lang
uitgesponnen om te blijven boeien. Ove
rigens bevat dit werk veel moois aan be
wogen lijnenspel van zingend contrapunt.
Het is duidelijk dat deze componist, on
danks zijn harmonisch moderne instelling,
als organist met Bach vertrouwd is en als
landgenoot van Schubert de primaire
waarde van de melodie hoog houdt. Wij
geloven echter goed te doen hem het de
vies van wijlen Maximiliaan van Oosten
rijk voor ogen te houden: „Halt Masz"!
Tenslotte werd in een bezielde vertol
king onder leiding van de componist het
Te Deum voor koor, hout- en koperblazers
ën orgel van Anton Heiller ten gehore ge
bracht. Uitgaande van het zwevend am-
brosiaanse ritme van de oertekst dezer
oude kerkelijke dankhymne bereikt Heil
ler in dit werk extatische effecten met
vaak moderne samenklanken, contraste
rende dynamiek maar vooral ononderbro-
ADVERTENTIE
ken spanning, die zich pas aan het slot
oplost in een bevrijdend majeurakkoord.
Wat hierbij aan trefzekerheid van het koor
en aan ritmische verscheidenheid in de
instrumentale sector overwonnen moest
worden en ook overwonnen werd, wekte
onze oprechte bewondering.
En dat was dan het eclatante besluit
van een even afwisselende als rijk met
veelsoortige muziek gevulde avond, met
het instrument van Cavaillé Coll als mid
delpunt.
Jos. de Klerk
ADVERTENTIE
HAARLEM
-Awiv/ X y
ZIJLSTRAAT 96
TEtrr.; 20340
II
Tekeningen van Rembrandt. Maan
dag 15 juli zal in museum „Het Rem-
brandthuis" in Amsterdam geopend wor
den de zomertentoonstelling 1957 met als
onderwerp: „Vrouw en kind bij Rem
brandt". In honderdvijfendertig tekenin
een is een beeld gegeven van de veelzij
digheid waarmee Rembrandt dit onder
werp heeft benaderd.
Lening. Het Rijksmuseum in Amster
dam heeft een aantal tekeningen van Rik
Wouters in bruikleen verstrekt aan het
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
in Antwerpen. Daar wordt tot 15 sept. een
tentoontelling gehouden genaamd „Rik Wou
ters retrospectieve". De tekeningen zijn:
Slapende vrouw op bed, Vrouw in interieur
stof snijdend voor een kostuum, Vliegende
vis. Bloeiende bomen te Bosvoorde, „Com
positie" en het Sparrenbos.
ADVERTENTIE
MAANDAG 15 JULI KOOPJES OP AL ONZE AFDELINGEN
TAPIJTEN - BEDDEN - MEUBELEN
KRUISSTRAAT 11
HAARLEM
TELEFOON 11491
De hoffeesten, die tot en met 20 juli in
Dordrecht gehouden worden ter herden
king van de op 19 juli 1572 gehouden eer
ste vrije statenvergadering, zijn vrijdag
avond begonnen met een bijeenkomst in
de Grote Kerk. De Commissaris der Ko
ningin in de provincie Zuid-Holland, mr.
J. Klaassesz, hield een rede, waarin hij
naging van welke betekenis deze eerste
vrije statenvergadering is geweest voor
ons vrij en onafhankelijk volksbestaan.
De burgemeester van Dordrecht, mr. J.
A. H. J. van der Dussen, stelde in een toe
spraak de vraag, waarom het zo lang ge
duurd heeft voor men tot een herdenking
van de eerste vrije statenvergadering
in feite de viering van de verjaardag der
natie is gekomen. Door het verlangen
naar vrijheid in de oorlog is men pas goed
de waarde van dat hoge goed gaan be
seffen. vandaar dat men na de oorlog ter
stond begonnen is de eerste vrije staten
vergadering aan de vergetelheid te ont
rukken.
ADVERTENTIE
INBOUW EN SERVICE STATION
(H. J. MAERTENS)
Krocht 4 - Haarlem - Tel. 15228
Der traditie getrouw is het Internationaal
Orgelconcours vrijdagavond na het con
cert in de Haarlemse Concertzaal besloten
met een ontvangst van deelnemers, mede
werkers en belangstellenden door Burge
meester en Wethouders van Haarlem in
de als gewoonlijk stemmig verlichte rid
derzaal van het stadhuis. De receptie be
gon veel later dan was voorzien, hetgeen
wellicht de oorzaak was van een vergele
ken bij vorige jaren geringe „ambiance",
waartoe misschien ook het ontbreken van
een muzikale surprise bijdroeg. Bovendien
wordt aan het internationale karakter van
het orgelconcours afbreuk gedaan doordat
het dit jaar vrijwel tot het germaanse
taalgebied beperkt bleef.
De burgemeester, mr. O. P. F. M. Cre-
mers, heette in zijn speechje de vertegen
woordiger van de Oostenrijkse gezant en
die van de Commissaris der Koningin in
Noordholland, jhr. F. W. A. Beelaerts van
Blokland, benevens de in Haarlem ge
groeide kring van vrienden van het orgel
spel welkom. Na een woord van dank aan
de secretaris van de concourscommissie,
de heer P. Koen, richtte hij zich, na een
ovationeel applaus door de aanwezigen ter
ere van Klaas Bolt, tot deze winnaar van
de improvisatiewedstrijd. „Het is met ge
mengde gevoelens, dat ik u gelukwens. Als
Nederlander en Haarlemmer wil ik gaarne
chauvinistisch genoeg zijn om er trots op
te wezen, dat u wederom de wisselprijs
hebt verworven. Maar aan de andere kant:
laat -nu eindelijk eens een keer een buiten
lander die eer. Overigens kunnen de Haar
lemmers zelf er niets aan doen, dat het
zo gelopen is, gezien de internationale jury
welke de trofee heeft toegekend", aldus
de burgemeester, die zich vervolgens met
een kort woord tot de overige deelnemers
wendde en daarna de prijzen uitreikte aan
de twee winnaars van de compositiewed
strijd, de heren Brinkmann en Doppel
bauer.
De heer Bolt verontschuldigde zich in
zijn dankwoord, „dat hij de wens van de
concourscommissie in de weg had ge
staan", hoewel het, naar hij zeide, heel
goed anders had kunnen lopen, gezien de
kwaliteit van de overige deelnemers. Daar
bij merkte hij op, dat de rangorde een
enigszins scheef beeld op de prestaties zou
kunnen werpen, omdat de winnaar van de
vijfde prijs, de heer Daim, het met zijn
thema fn een zwaardere toonsoort minder
goed had getroffen dan de anderen. Ove
rigens had dit de goede verstandhouding
tussen de deelnemers niet in de weg ge
staan: die was zeker nog beter geweest
dan anders. Na een humoristische opmer
king over de eigenschappen van „elek
trisch voortbewogen orgels" met hun vrije
combinatiemogelijkheden, bracht hij hulde
aan de man, die dergelijke vrije combina
ties ook op het orgel in de Grote Kerk
mogelijk had gemaakt: de registrator Henk
Lasschuit, aan wie hij namens alle deel
nemers een geschenk aanbood.
De voorzitter van de orgelconcourscom-
missie, wethouder D. J. A. Geluk, sprak
aan het slot enkele dankwoorden ondei
meer tot het bestuur van Anjerfonds en
van de Nederlandsche Christelijke Radio
vereniging. voor de door deze instellingen
getoonde financiële belangstelling.
De heer Geluk deed in zijn toespraak
nog een belangrijke mededeling over de
voorgenomen restauratie van het orgel in
de Grote Kerk. Er is namelijk goede hoop,
dat de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen binnenkort zijn goed
keuring aan het 'restauratiebesluit van de
Haarlemse raad zal hechten, waarmee dan
ook de rijkssubsidie veilig is gesteld. Daar
na kan de opdracht aan de orgelbouwer S.
Zachariassen uit Aabenraa, die het con
cours eveneens heeft bijgewoond, worden
gegeven. In de jaren 1959-1960 kan de heer
Zachariassen, die momenteel bijna dage
lijks opdrachten volgens grote drukte moet
weigeren, het werk pas ter hand nemen.
De Indonesische regering heeft bij Ne
derland een protest inaediend wegens het
opnemen van Nieuw Guinea in de Euro
pese markt. Het protest is in Den H^afi
door de zaakaelast'gde Kwpp Djie Hoe
overhandigd. overeenkeroqtig orotest
is ingediend bii de andere Europese lan
den, die bij de Euromarkt zijn aangesloten.
Dat ik in mijn artikel over Verwey,
enige tijd geleden, meende te kunnen zeg
gen, dat wij in hem één onzer vooraan
staande Nederlandse schilders bezitten,
wordt wel verantwoord door zijn tentoon
stelling die tot 12 augustus in de Vishal te
Haarlem gehouden wordt. Na het verschei
den van Jan Sluyters, die we zeker de
knapste schilder van ons land konden noe
men, is men geneigd uit te zien naar de
gene die thans op deze lof aanspraak zou
kunnen maken. Tijdens mijn bezoek aan
Verwey's expositie ontstond in mij het
vermoeden dat Verwey die schilder wel
eens kan blijken te zijn. Het begrip „knap"
is bij wat zich als beeldende kunst vandaag
wil manifesteren wat moeilijk van toepas
sing geworden. Voor wie alleen figuratie
ve kunst geldt, is het iets gemakkelijker
dit woord te hanteren. Bij werk als dat van
Kees Verwey is het in ieder geval mogelijk
van zekerheden te spreken: zekerheden bij
de schilder in het realiseren van hetgeen
hij meent te moeten zeggen en zekerheden
bij zijn publiek wat betreft de herkenning
van één en ander. Er zijn er, die een groot
respect hebben voor de zogenaamde magi
sche realisten als Koch, Hynckes en Wil
link bij voorbeeld. Hun knapheid is naar
mijn overtuiging een betrekkelijke. Hun
werken is een kwestie van geduld, respec
tabel geduld. Hun grootste kracht ligt meer
in het copiëren van gegevens in de natuur
dan het „weergeven" daarvan. Met dat
copiëren van die natuur komen zij soms
tot bepaalde fouten als een lucht, die een
plan voor de gevel van een huis staat, zo
als ik nog kort geleden mocht opmerken
naar aanleiding van het geëxposeerde
werk van één hunner.
De moeilijkheden bij picturale proble
men, die zich in een meer traditionele
schilderkunst kunnen voordoen, worden
door Verwey overtuigend overwonnen.
Niets is zo moeilijk als een gele achter
grond, heeft mij eens één der Amsterdam
se Joffers verteld. Verwey brengt een
prachtig in het breedst geschilderd portret
van zijn vrouw. Moeilijk is het openlaten
van het doek, het wit daarvan als kleur te
gebruiken. Verwey doet dat in zijn zelf
portret met scheve das. Een stilleven met
een dusdanige veelheid van voorwerpen,
dat men van interieur moet gaan spreken
is moeilijk tot een gesloten geheel te bren
gen. Verwey brengt dat hier op. En zo zou
ik nog kunnen doorgaan met enige proble
men, die zich bij het schilderen voordoen.
Ik geloof het echter piet nodig de be
schouwer van Verwey's knapheid te ver
tellen wanneer dezq staat voor het mooiste
hier geëxposeerde portret, dat van zijn
moeder of dat van de schilderes Coba Rit-
sema, onaanzienlijk van gestalte maar
bijna monumentaal door haar schilder
kunst. En van dat laatste weet Verwey te
getuigen. Hij maakt ons dat waar met
schilderkunstige middelen!
De vertekening, die uitdrukkingskracht
kan verhogen, is Verwey vertrouwd ge
worden. Met zichzelf, gezien in de spiegel,
ook wel met enkele andere koppen kan
hij experimenteren daartoe. Overtuigende
en eigenlijk onopvallende toepassingen
Portret van Coba Ritsema
vindt men in portretten van persoonlijk
heden, die hij om één of andere reden een
zeker respect toedraagt.
Verwey kan zijn impressionistische af
komst niet verloochenen. Maar hij zoekt
naar iets van monumentaler vorm. En ook
wil hij meer vertellen dan van hetgeen
alleen door het oog tot ons komt. Hij heeft
gezien hoe anderer vormgeving dit bevor
deren kan. Men ziet in een aquarel, die hij
„Compositie" noemt en twee in papier ge
vatte boeketten in bussen geplaatst voor
stelt, duidelijk dat het kubisme hem intri
geerde. In een andere aquarel probeert hij
iets met het hoekig neerzetten van kleur
vlekken. Daar hij de natuur hierbij tot
voorbeeld blijft nemen en daarop levendig
reageert, zijn het echte Verweys gebleven.
Hoe levend zijn werk ook uitvalt bij een
grote opgave, zoals hij zich bijvoorbeeld in
het doek „Bezoek in atelier" stelde, blijkt
uit de steeds variërende toets, die nergens
vermoeid en automatisch neergezet aan
doet.
Puur schildersplezier, zoals in een
„Veldboeket" getoond, staat naast een wel
bewust streven naar indringend getuigen,
zoals dat in het grote werk „De Ontheem
den" is te zien. Van de twee paardjes be
valt mij persoonlijk meer dat welke het
meest stillevenachtig is dan het grotere,
waarmee Verwey op de laatste „Contour"-
tentoonstelling uitkwam. De zin van dat
laatste werk is me niet geheel duidelijk
toch nog. Maar wel wijst zo'n doek op ver
dere mogelijkheden tot ontplooiing van de
schilder naar verschillende kanten.
Wat betreft de kleurvraagstukken was
Verwey na de oorlog analytisch ingesteld.
Ik geloof dat Haarlem op deze tentoon
stelling pas goed kan kennis maken met
de synthese, die Verwey thans ten aanzien
van de kleuren in onderscheiden vlakken
gevonden heeft.
Bob Buys
Stilleven door Kees Verwey
Het Internationale Auschwitz-Comité
heeft een prijsvraag uitgeschreven voor
een monument, dat zal verrijzen in het
voormalige concentratiekamp, waar vier
miljoen mensen de dood vonden. Alle
beeldende kunstenaars uit de gehele we
reld kunnen aan deze prijsvraag deel
nemen. De jury bestaat uit: K. Smolen en
Odette Elina als vertegenwoordigers van
het genoemde comité, benevens uit de
beeldhouwers Henry Moore en J. Arp, de
architecten Giuseppe Perugini en J. B.
Bakema en de kunstcriticus Lionello Ven-
turi.
In het aanbevelingscomité hebben onder
meer zitting genomen: de beeldhouwers
Mari Andriessen en Wessel Couzijn, de ar
chitect prof. ir. J. H. van den Broek, de
letterkundige Ed. Hoornik, de heer J. Al-
vares Vega als vertegenwoordiger van het
Nederlandse Auschwitz-comité, de rabbijn
J. Soetendorp, ds. K. H. Kroon en de direc
teur van de Federatie van de beroepsver
enigingen van kunstenaars, J. H. Kassies,
die op aanvrage het wedstrijddossier ver
strekt.
ADVERTENTIE
N.V. MIJ. „HOLSTER"- OVERVEEN
TeL K 2500 - 15597 en 19057
Centrale verwarming
Airconditioning
Aut. oliestook
