GOLDEN FICTION Vijftig jaar geleden Onder ons gezegd... ALWEG-monorail is geschikt voor steden en woestijnen Wereldraad van Kerken wenst stopzetten van kernproeven Van dag tot dag Drie voordelen: minder gevaar, minder lawaai en minder slijtage NAAIMACHINES Proefnemingen zijn niet te verenigen met het menselijk geweten Silver Stoepke <~Pracitótoel V. Duitse liberalen schrijven open brief aan Dulles Critiek op Amerikaanse voorkeur voor Adenauer Pablo Casals gehuwd Overstromingen kostten op Java 61 mensen het leven „Jan van Brakel" afgevoerd van sterkte Kon. Marine Na 1945 Amerikaanse marine legt 60 oorlogsbodems op Wereldraad van Kerken zal raden in rassengesehillen VERLOVING? Constant Verlovingsringen Op Ac Washington Iaat Russische gegevens ongebruikt liggen Congreslid protesteert tegen achteloosheid Uit Haarlems Dagblad van 6 augustus 1907 iy De Telegraaf heeft een zeer belangwek kend bericht opgedolven in Parijs, waar het nieuws blijkbaar al evenzeer aan komkommerschaarste lijdt als overal el ders. Het blad deelt namelijk mede, dat het Parijse publiek een duidelijke voor keur aan de dag legt voor een grammo foonplaat in de muziekautomaten, waar op het brullen van race-auto's en het schreeuwen van de menigte bij de auto wedstrijden van Le Mans zijn vastgelegd. Het is moeilijk na te gaan v' tot dit „Parijse publiek" moeten w i ge rekend, doch wel kan men met geringe kans op een vergissing vaststellen, dat de verwoede liefhebbers van deze plaat door de dunne bodem der civilisatie zijn terug gezakt naar de diepte van de barbaarse verwildering, van waaruit de mensheid eeuwen her met zoveel moeite is opge klommen. En toch wanneer men denkt aan de oertijd, aan de onbeschaafde mens in zijn dierenhuid en met zijn pijl en boog, dan krijgt men de gewaarwording zelfs die wildeman van vroeger onrecht aan te doen, door hem te vergelijken met degene, die in het jaar 1957 enige francs in de gleuf van een automaat steekt om vijf minuten te genieten van louter kabaal. Want het is een andere verwildering, waaraan de mens van heden ten prooi valt: een verwildering ondanks talloze kansen om zijn leven te veredelen en zijn geest te verrijken een bijna opzettelijke verwerping van alle waarlijke rijkdom, die het bestaan hem zou kunnen schenken via alle moderne hulpmiddelen der cultu rele ontwikkeling. Hij lijkt op een baldadige losbol, in drinkgelagen en bacchanalen een erfenis verkwistend, die door zijn voorvaderen met wijsheid en zuinigheid cent voor cent werd bijeengegaard. Dat is ernstiger dan een onbeschaafd mens in een ongeciviliseerde wereld te zijn. Lawaai lawaai. Losse, snerpende klanken, in letterlijke zin oorverdovend, komen voor enige francs uit de automa tiek. Wie ze genieten kan, geniet ze als een verdovingsmiddel als een narcoti cum van goedkope soort, volop te krijgen en openlijk te gebruiken. Dat laatste is eigenlijk de kwestie die het hele geval de moeite van het commentariëren waard maakt. Want het lawaai van de moderne wildemannen doordringt het gehele open bare leven, wordt opgedrongen aan de genen die er een afschuw van hebben, pleegt onversneden agressie tegen de ge moedsrust en de beschaving van anderen. Dat is het grote bezwaar, Wie niet buiten een narcoticum kan omdat hij zijn geestelijke evenwicht verloren heeft neme het in het verborgene. Het is zijn zaak. Maar het narcoticum van het moderne lawaai wordt genoten ten koste van de genen, die totnutoe erin geslaagd zijn hun innerlijke rust tot uitgangspunt van hun levenshouding te handhaven. Dat is on recht en terreur. Willen alle lawaaimakers dat eens over denken? De Westduitse liberale partij heeft ons allen een lesje geleerd door, in een open brief aan de Amerikaanse minister Dul les, haar beklag te doen over Bondskan selier Adenauer. Zij heeft ons daarmee namelijk eens heel duidelijk aan het ver stand gebracht, dat wij allen Neder landers, Belgen, Fransen, enz. eigenlijk verschrikkelijke provincialen zijn, die nog vasthouden aan de volkomen verouderde methode, onze verkiezingscampagnes bin nen onze eigen landsgrenzen te houden. Wij hadden er lang aan moeten denken, dat landsgrenzen in de twintigste eeuw, in de eeuw der integratie, in de eeuw der straalvliegtuigen, dingen zijn die geen re den van bestaan meer hebben en niet meer dienen mee te tellen. De Westduitse liberale partij heeft - on getwijfeld volkomen terecht - heel veel op Adenauer en diens enigszins Bismarcki- aanse opvattingen van het kanselier schap aan te merken. Maar bij de West duitse kiezers schijnt zij met die aanmer kingen aan dovemans deur te kloppen. En dus richt zij zich met haar klachten tot Dulles, blijkbaar in de hoop dat deze haar kan helpen, de verkiezingen te win nen. Het zou heerlijk zijn als dit lukte, wapt dit zou alle toekomstige verkie zingscampagnes in Europa in een wijder, een meer cosmopolitisch kader plaatsen. Wij Nederlanders zouden eindelijk de kans krijgen, in Washington over minis ter Drees te gaan klagen, in Rome over minister Luns en in Fontainebleau over minister Staf. De binnenlandse politiek zou een echt gezellige internationale zaak worden, een soort intercontinentale in tegratie van de vuile was. Of zouden sommige volken daarvoor misschien tóch nog iets te veel nationale trots bezitten? (Van onze correspondent in Bonn) De vrije democratische partij, die enkele jaren geleden uit Adenauer's regerings coalitie is getreden, heeft in een open brief aan de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Dulles de vraag ge steld, waarom de Verenigde Staten en de Amerikaanse pers de Westduitse bonds kanselier onbeperkt ondersteunen en waarom Dulles' departement niet wil toe geven, dat West-Duitsland ook onder een regering van de huidige oppositie een be trouwbare bondgenoot zou kunnen zijn. Het is volkomen onwaar, zo wordt be weerd, dat Adenauer het monopolie voor een gematigde en pro-westelijke politiek bezit. Een coalitie van partijen, die thans in de oppositie zijn, zou de verhoudingen niet fundamenteel veranderen. Wanneer de Verenigde Staten werkelijk de poli tieke stabiliteit van West-Duitsland op prijs stellen, dan moeten zij overwegen, of het ondersteunen van een één-mans regering dit doel wel dient. Adenauer wil, dat zijn partij het land beheerst en hij wil zijn partij zelf beheersen. „De minis teries zijn Adenauer's particuliere clubs geworden en het parlement zijn particu liere secretaris", aldus deze brief. In buitenlandse diplomatieke kringen in Bonn is men over het algemeen van mening, dat het onjuist van de liberalen is zich te wenden tot de minister van Buitenlandse Zaken van een vreemde staat, die sedert jaren de beschermer van de bondsrepubliek is, om hem op binnen landse politieke onenigheden te wijzen, die in ieder land kunnen voorkomen. Men heeft nog minder het recht hem op een verkapte wijze de les te lezen, omdat hij de regeringschef van dit land de hand boven het hoofd houdt, zo wordt gezegd. SAN JUAN (UP) De ruim tachtig jarige wereldberoemde cellist Pablo Casals is zaterdag te Porto Rico in het huwelijk getreden met zijn eenentwintig jarige leerling Martita Montanez. Als ge tuigen fungeerden prof. dr. Alfredo Ma- tilla Jimeno en dr. José Passalacqua, de hartspecialist die Casals tijdens zijn ziekte in april behandelde. ADVERTENTIE Een gulden genieting voor 90 cent (Van onze. correspondent in Bonn) ADVERTENTIE Alle merken, dus ruime keuze ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444 Trams en elektri sche treinen behoe ven niet meer over dubbele rails op de begane grond, door tunnels en over via ducten te rijden. Ze Hunn.éïl even goed en. wellicht beter over een enkele rail door de lucht zweven, zo als men dat in de buurt van Keulen kan zien gebeuren. De Zweedse indus trieel dr. Axel Wen- ner-Gren heeft daar onlangs een demon stratie gegeven met zijn „ALWEG"-baan, die thans, uit het modelstadium van een paar jaar gele den, op ware groot te is gebracht. ALWEG is geen germanisme, dat be tekent dat de mono rail op alle wegen zou kunnen rijden, maar het woord is samengesteld uit de beginletters van de namen van de onder nemende Zweed. Sinds 1951 werkt hij met enkele Duitse ingenieurs aan de vervolmaking van het nieuwe vervoer middel. Het geld dat hij met deze vinding hoopt te verdienen, wil hij beschikbaar stellen voor weten schappelijke doelein den. De rail is samen gesteld uit balken van gewapend beton, een meter veertig hoog en twintig centimeter breed. Van binnen zijn ze hol dat vermindert het gewicht. Elk stuk rail is vijftien meter lang. Men heeft vijf uur nodig om zo'n eind te maken. De wagons hangen aan weerskanten over de balk heen. Men hoeft niet bang te zijn, dat zij er ge makkelijk af kunnen schieten. Horizon taal liggende wielen met rubberbanden drukken tegen de balken aan, waardoor er veel minder slijtage is dan bij meta len wielen van gewone trams en treinen, die met een zware last met een vervaar lijke snelheid over de rails denderen. De ALWEG-trein maakt ook veel minder lawaai en glijdt haast geruisloos. De balken worden door pijlers ge schraagd die van staal of van gewapend beton kunnen zijn. Ze nemen beneden op de grond niet veel plaats in, hetgeen met het oog op het steeds toenemende verkeer in de grote steden zeer belangrijk is. In tal van grote steden overweegt men of men het drukke centrum niet voor auto mobielen moet verbieden. Het wordt er steeds moeilijker parkeergelegenheden voor de vele wagens te vinden. Men zou ze dus in de buitenwijken moeten laten staan. Een ALWEG-verbinding zou een oplos sing voor veel problemen kunnen zijn. De aanleg kan goedkoper zijn dan die van andere lijnen, zeker goedkoper dan die van een ondergrondse en over viaducten lopen de lijnen. Het stoppen bij kruispunten valt weg en bovendien is het gevaar voor ver keersopstoppingen en botsingen met an dere wagen opgeheven. Het nieuwe vervoermiddel kan ook uit- I stekende diensten in eenwoestijn be- Als een ruiter te paard omklemt de onderkant van het ALWEG-treinstel met de wielen de monorail van boven af en aan weerszijden. Deze foto werd gemaakt tijdens de eerste demonstratie op de proefbaan Keulen-Bühlingen. wijzen, want rails worden niet onder stui vend zand bedolven. De zeer comfortabel ingerichte wagons bieden plaats aan hon derd personen. De proef-trein, die Wen- ner-Gren op een ovaal traject bij Keulen laat lopen, rijdt met een maximum snel heid van tachtig kilometer per uur. De Zweedse magnaat heeft twintig tot dertig miljoen mark in de ALWEG-onder- neming gestoken. Sedert enige tijd zijn on derhandelingen met Brazilië aan de gang om in Sao Paulo een verkeersnet van hon derd kilometer lengte aan te leggen. DJAKARTA (Reuter). Volgens amb tenaren van de provinciale gezondheids dienst van West-Java zouden de overstro mingen in deze provincie aan 61 mensen het leven hebben gekost. De meesten hier van stierven aan ziekten, die zich na de overstromingen voordeden. Volgens deze zegslieden zou meer dan de helft van de zestigduizend vluchtelingen lijden aan ma laria, influenza of dysenterie. In Oost-Java werden 127 dessa's door de overstromingen getroffen. De regering heeft hulpkrachten beschikbaar gesteld om de vele duizenden slachtoffers bij te staan bij het ontruimen van hun woningen. Met ingang van 1 augustus 1957 is Hr. Ms. „Jan van Brakel (F 816) afgevoerd van de sterkte der Koninklijke Marine. Het schip werd in 1935 gebouwd bij de Koninklijke Maatschappij „De Schelde" te Vlissingen en het daarop volgende jaar in dienst gesteld als visserij-poli tie- kruiser. Het week op 14 mei 1940 uit van Den Helder naar Engeland en verrichtte in de Britse wateren escortediensten. In april 1942 vertrok Hr. Ms. „Jan van Bra kel" naar Curasao, waar het schip tot eind 1944 in de Caraïbische Zee en de Westindische wateren onafgebroken en in tensief patrouilleerde. Daarna keerde de „Jan van Brakel" naar Engeland terug, waar het tot moe derschip voor het 203de flottielje mijnen vegers werd ingericht. Het vertrok als zo danig op 10 oktober 1945 vanuit Nederland naar Indonesië en deed aldaar ook dienst als opnemingsvaartuig. Na in 1951 naar Nederland te zijn teruggekeerd, werd Hr. Ms. „Jan van Brakel' in april 1953 weer als politiekruiser in dienst gesteld. Het schip vertrok in juni 1955 naar Nederlands Nieuw Guinea. WASHINGTON (Reuter) De Ameri kaanse marine heeft bekendgemaakt, dat zij in de komende vijf maanden zestig schepen, waaronder het slagschip „Iowa" (45.000 ton), uit de actieve dienst zal nemen. Dit besluit is genomen, omdat de uitgaven voor de vloot in het huidige be lastingjaar moeten worden beperkt. Een aantal oudere oorlogsschepen, dat voor december uit de vaart zal worden geno men, wordt vervangen door nieuwere sche pen. Behalve het slagschip „Iowa" behoren tot deze zestig schepen acht torpedoboot- jagers, zestien begeleidingstorpedoboot- jagers, twee onderzeeboten, eenentwintig tmjnenfvegersiizevdA atffeoiportschepen h eti vijf landingsschepen. A3s"de!~„rówa''' uit dé'"vaart zaL zijn gé- nomen, beschikt de Amerikaanse marine nog over één slagschip in actieve dienst, de eveneens 45.000 ton metende „Wisconsin". (UP) Onder de moderne schepen nieuw gebouwd dan wel gemoderniseerd die in de komende twaalf maanden in gebruik genomen zullen worden, zijn ge wone en door kernenergie aangedreven onderzeeboten, torpedojagers en het vlieg- dekschip „Ranger" (60.000 ton), van de Forrestal klasse, dat zaterdag in dienst ge nomen zal worden. NEW HAVEN, Connecticut (UP) Het centrale comité van de Wereldraad van Kerken heeft zich uitgesproken voor stop zetting der proeven met kernwapens, „ten minste gedurende een korte proefperiode". Stopzettting der proeven zou de eerste stap van ontwapening in fasen kunnen zijn. Kernwapens zijn onherroepelijk aan het denkbeeld van de totale oorlog ver bonden, hetgeen „niet is te verenigen met het menselijk geweten", aldus deze uit spraak. De resolutie was ingediend door dr- Ang licaanse bisschop van Chichester (Enge land), dr. George K. A. Bell. De commis sie voor internationale zaken had voordien een in minder krachtige bewoordingen op gestelde resolutie ingediend. Twee leden van het centrale comité, Charles Westphal uit Parijs en dr. George Florowsky van de Harvard Divinity School in de Ver enigde Staten onthielden zich van stem ming. In de resolutie wordt de vraag gesteld of een land het recht heeft proeven met kernwapens te nemen, zolang de geleerden het niet eens zijn over de gevolgen. Geen regering heeft het recht de „volle verant woordelijkheid" voor de proeven te nemen, indien de gevolgen van de proeven wel licht in de gehele wereld merkbaar zijn, aldus de resolutie. Voorts werd een resolutie aangenomen waarin de kerken wordt verzocht hun re geringen op de hoogte te stellen van de resolutie betreffende de proeven met kernwapens. Voor zover bekend is de Sovjet-Unie het enige land dat over kern wapens beschikt en geen gedelegeer de in de Wereldraad heeft. (Reuter) Het centrale comité nam ook een resolutie aan, waarin rassenscheiding wordt veroordeeld als „in strijd met het evangelie" en onverenigbaar met de christelijke leer. Hir os jima-her denking LAS VEGAS (UP) Een Amerikaanse groepering die tegen het gebruik van ge weld is gekant wil vandaag uit protest de verboden kernproefterreinen te Las Vegas betreden. De Amerikaanse com missie voor atoomenergie heeft de bewa king laten versterken. De leider van de groep, Lawrence Scott, zegt dat zijn aan hangers bereidt zijn „hun vrijheid en des- noods hun leven op te offeren" om de slachtoffers van Hirosjima te gedenken. Lawrence Scott en zijn volgelingen zullen hun actie beginnen met een gebed voor het hoofdgebouw van de commissie voor atoomenergie te Las Vegas. KSTO (UP) De faculteit van de Rit- soemeikan universiteit in Ksto, Japan, heeft maandag, aan de vooravond van de twaalfde herdenking van de atoombom aanval op Hirosjima aangedrongen op on middellijke stopzetting van kernproeven. In een verklaring, uitgegeven door presi dent Hirosji Soekawa en de 160 leden van de faculteit, wordt medegedeeld, dat een protest tegen kernproeven gezonden zal worden naar de Verenigde Staten, do Sov jet-Unie en Groot-Brittannië. NEW HAVEN, CONNECTICUT (UP) Het centrale comité van de Wereldraad van Kerken heeft een plan opgesteld om de kerken die te kampen hebben met ras senvraagstukken te helpen. De voorzitter van het centrale comité, de Amerikaan Liston Pope, zei dat de wereldraad tot dus ver geen praktische stappen heeft geno men na de verklaring, waarin de kerken worden opgeroepen tot desegregatie over te gaan. Dr. F. Geidenhuijs, de gedelegeer de van de Nederlandsch Hervormde Kerk in Zuid-Afrika, was het hiermee eens. Er zal een speciaal bureau worden inge steld onder leiding van een adviseur, die voor een periode van drie jaar zal worden benoemd. Hij zal de kerken van advies die nen, internationale ervaringen uitwisselen en verder alles doen, wat de rassengesehil len in de kerken kan oplossen. ADVERTENTIE CONSTANT geluk geven onze heeft het voor u. de zaak met de grootste keuze. Muskaat In mijn goede grootvaders tijd hing alles lang niet zo samen als tegenwoordig en wanneer toen de sultan van Zanzibar vervelendigheden had met oproerlingen, dan bemerkte mijn grootvader daar niets van. Bovendien hadden ze toen de petero lie nog niet écht uitgevonden, wel een beetje voor de lamp, maar paarden en boten liepen op haver en stoom, en ze vlo gen nog niet in die dagen. Tegenwoordig wordt er veel te veel olie in de melk ge brokkeld. Vandaar dat u en ik nu ineens met rillen en beven tegen die verre sultan zitten aan te kijken en dat Muskaat, dat wij drie maanden geleden nog slechts met druiven in verband brachten, nu aan bom men en granaten doet denken. Tegenwoordig zit ook iedereen overal achter In mijn lieve grootvaders tijd was Mus kaat Muskaat en de sultan de sultan; dat waren simpele, overzichtelijke gegevens. Maar nu zien wij achter de rokken van de sultan de vriendelijke gezichtjes van de heren Saoed en Nasser en als wij nog eris kijken de heren Kroesjtsjev of Dulles. In eens roept iedereen Aramcoen geen mens kijkt verbaasd waneer er beweerd wordt, dat keurige heren, die doodonschul dig in New York zitten te lunchen, iets uitstaande zouden hebben met die vreemde schietpartijen in de buurt van de Perzische Golf. Die heren ontkennen dat luidkeels en wie zou het in zijn hoofd halen, hen niet op hun goeiige gezicht te geloven? Maar in eerste instantie vonden wij het niet eens zó gek klinken. Onze generatie is aardig gewend geraakt aan de vreemdste instan ties die met elkaar in verband worden ge bracht en waar opa helemaal van opge keken zou hebben, daar knipperen wij onze oogleden niet eens meer van. Ik heb het allemaal best begrepen; als Mac Muskaat helpt wordt Saoed kwaad op Ike als Ike Mac helpt als Mac Muskaat helpt en als Saoed kwaad wordt op Ike wordt de olieboer óók kwaad op Ike omdat de olieboer vriendjes is met Saoed, van daar dat Ike kwaad wordt op Mac als Mac kwaad wordt op de mensen die kwaad zijn geworden op Muskaat, en dat brengt ge weldig vertier in de kanselarijen van Washington tot New York. Je zou er zelfs in Lonneker of Steenwijk een bom door op het hoofd kunnen krijgen. Daar heeft opa nooit mee te maken ge had. Maar u bent natuurlijk reuze-conserva tief als u zegt: „Geef mij de tijd van opa maar". Foei, ik had u voor progressiever aan gezien. Elias WASHINGTON (UP) Een massa Rus sische gegevens van wetenschappelijke en technische aard ligt onder het stof op da de planken van de Amerikaanse regerings archieven, onvertaald en zo goed als on bereikbaar voor de Amerikaanse weten schap en industrie. Dit is verklaard door het Congreslid Moss, die ook zei dat een parlementaire commissie waarvan hij lid is, van plan is een diepgaand onderzoek in te stellen. Moss onthulde dat hij in een brief aan de minister van Handel Sinclair Weeks heeft geprotesteerd tegen het kennelijk gebrek aan belangstelling van het departement van Weeks voor de gegevens. Moss zei dat de Verenigde Staten op grond van een pro gram van uitwisseling jaarlijks ongeveer twintigduizend Russische documenten ont vangen. De meeste van deze documenten, waaronder de jongste Russische bevindin gen op het gebied van natuurkunde en wis kunde. zijn onvertaald gebleven en de ge middelde geleerde en zakenman is zich zelfs niet hun bestaan bewust. Hier tegen over staat dat Rusland al vier jaar bezig is met 's werelds grootste program voor wetenschappelijke vertaling. Moskou ver werkt met 1800 vertalers en 13.000 geleer den gegevens die van die Verenigde Staten en andere landen verkregen worden. De Nederlandsche schutterij is thans als instelling verdwenen. Met meerdere of mindere plechtigheden hebben in verschillende steden de krijgsmakkers van de autoriteiten en van elkander afscheid genomen en hun vaandels ter beschikking gesteld. De schutterij is thans verdwenen en niemand treurt om haar verscheiden. Zij was een verouderde instelling ge worden, niet meer passend in dezen modernen tijd. In tijden van onrust werden maar zelden de schutters op geroepen, want de politie had dan liever de steun van militairen. Een krijgsmacht was zij evenmin. Er werd niet ernstig geoefend en de officieren werden benoemd wegens hunne maat schappelijke positie, niet om hunne krijgskundige bekwaamheden. Het schuttteren werd als een pretje be schouwd. Er is echter een andere tijd geweest. Kort nadat de schutterijen in hare laatste vorm waren gereorganiseerd, brak de Belgische opstand uit en snel den de „zonen des lands" naar de gren zen om „het erf der vaderen" te verde digen. Uit dien tijd dateren de opge schroefd geestdriftige verzen van tal van Nederlandse dichters, die het wel goed meenden, maar het ongelukkig zeiden. Wij lachen er tegenwoordig om als wij lezen hoe Tollens de uit België terugkeerende schutters verwelkomde: „Triomf, het pleit is uitgewezen! De slang kwijnt aan den leeuwenbeet! De zegevlag is opgehesen! gedaverd heeft de zegekreet! Het Vaderland strekt d'armen open. 't Mag veilig op zijn zonen hopen 't Wacht juichend in zijn schoot hen weer. Gelauwerd met onsterflijke eer!"

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1957 | | pagina 5