SER-advies over wettelijke
regeling der vakantie
Speciaal UNO-debat verwacht
over de Hongaarse kwestie
Atoombomaanval herdacht
Hirosjima en elders
m
0p de
Van dag tot
dag j
Hongaarse regering vraagt schrijvers
hun stakingsactie te motiveren
De mode ziet vooruitnaar de zvinter
Zij acht werken in de vakantie
bij anderen een sociaal
ongewenst verschijnsel
^Praatótccl
<"Hoe is het ontstaan?^
3
Heringa Wuthrich
BLIKSEMAFLEIDERS
Anti-semitisme in Rusland
is niet verdwenen
Piloot eti priester-slachtoffer verschillen
van mening over eventueel gebruik
Kerkelijk Nieuws
Rode Pimpernel van Triëst
tijdens een missie gedood
Joegoslavische soldaat
schoot hem neer
Griekse regeringsdelegatie
deze maand naar Egypte
Duitse illegalen in Polen
gearresteerd
Dit woord: JOVIAAL
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1957
Het kan moeilijk als een geheim worden
beschouwd dat diverse geheime diensten"
in voortdurende actie zijn om landen van
andere nationaliteit, vijandige zowel als
bevriende, zoveel mogelijk geheimen te
ontfutselen. Spionage en contraspionage
zijn verschijnselen die zich weliswaar zel
den in het openbaar plegen te manifeste
ren, maar desondanks tot de officieuze
„huisvlijt der mogendheden" kunnen wor
den gerekend.
De hoge kosten en grote risico's van dit
verborgen bedrijf maken het tot een kost
baar onderdeel der politiek, waaruit men
de gevolgtrekking zou menen te mogen
maken dat het streven gericht is op een
zo efficiënt mogelijke exploitatie dezer
kostbare diensten; des te meer verwonde
ring wekt daarom een mededeling van een
Amerikaans Congreslid, dat massa's gedo
cumenteerde gegevens uit Russische bron
die door Moskou zijn vrijgegeven en op
basis van uitwisseling aan de Amerikaanse
regering zijn verstrekt onvertaald en
ongelezen liggen opgestapeld in de rege
ringsarchieven te Washington.
Misschien is men in Amerikaanse re
geringskringen uitgegaan van de stelling,
dat vrijwillig beschikbaar gestelde gege
vens niets interessants kunnen bevatten,
doch dat lijkt een gevaarlijk vooroordeel.
Natuurlijk zullen de Russen hun technische
en wetenschappelijke topgeheimen niet
naar Washington zenden, doch voor een
algemene indruk van de ontwikkeling der
Russische wetenschap en van de Russische
techniek moeten die oninteressante gege-
wens toch onmisbaar zijn. Oninteressant
betekent trouwens in dit verband natuur
lijk slechts: niet van belang voor de mili
taire machtsverhoudingen. Doch er zijn
nog andere factoren van waarde voor de
betrekkingen tussen Oost en West dan de
louter politiek-militaire. Vooral met be
trekking tot een land als Rusland, waar
industrie en techniek zo volkomen onder
geschikt zijn gemaakt aan de staatsidee,
moet de zo volledig mogelijke kennis van
alle onderdelen der maatschappelijke be
drijvigheid van belang zijn om een goed
denkbeeld van politieke en militaire ont
wikkelingen en strevingen te krijgen.
De veronachtzaming van deze documen
ten komt wellicht voort uit een ongemoti
veerde minachting voor de prestaties der
Russische geleerden en technici, een min
achting die de Amerikanen reeds meer
malen voor onaangename verrassingen
heeft gesteld rtien denkè 'sl'echts 'aan de
atoomenergie.
Wanneer men echter naast veiligheids
overwegingen en het streven naar het be
houden van een militair-technische voor
sprong een ernstig verlangen koesterde tot
een zo uitgebreid mogelijke kennis van het
Russische volk en zijn prestaties, zouden
de documenten in Washington zorgvuldig
zijn nageplozen. De achteloosheid, die door
het Congreslid is gesignaleerd, lijkt echter
veel meer een bevestiging van de veron
derstelling, dat dit verlangen niet bestaat
en dat niet alleen het communistische
staatsapparaat, maar het gehele Russische
volk uitsluitend als een mogelijke tegen
stander in een mogelijke oorlog wordt ge
zien, met veronachtzaming van de kans
dat bet tot een partner zou kunnen wor
den gemaakt.
ADVERTENTIE
Haarlem
NEW YORK (AFP) De secretaris
generaal van de UNO, Dag Hammars-
kjoeld, peilt op het ogenblik de meningen
van de landen-leden van de UNO over de
kwestie Hongarije. Hij wil onderzoeken of
de meerderheid een speciaal debat over
Hongarije wil houden voor de nieuwe zit
tingsperiode van de UNO-Assemblee, die
op 17 september aanvangt. De Ameri
kaanse delegatie heeft, gesteund door de
landen, die er voorstander van waren dat
er een enquêtecommissie voor Hongarije
in het leven werd geroepen in juni voor
gesteld dit speciale debat van 10 tot
17 september te houden. Dulles heeft op
zijn wekelijkse persconferentie verklaard
dat het Amerikaanse standpunt op dit
punt ongewijzigd is gebleven.
(Reuter) In UNO-kringen verwacht
men, dat in de komende dagen een besluit
vallen zal. De westelijke delegaties zouden
reeds een resolutie uitwerken die op de
bijzondere vergadering ingediend zou
moeten worden.
De Scandinavische landen, Italië,
Frankrijk, Canada en Ceylon zouden wei
nig voor een speciale vergadering voelen.
(AFP) De Amerikaanse Senaat heeft
dinsdag eenstemmig een resolutie aange
nomen, waarin de UNO wordt uitge
nodigd te streven naar bevrijding van de
Oosteuropese landen. De Amerikaanse
UNO-delegatie wordt verzocht het ver
slag van de speciale UNO-commissie over
Hongarije te steunen.
Dreigende chaos
PARIJS (AFP) De Hongaarse re
gering heeft de Hongaarse schrijvers die
nog steeds staken opgeroepen hun klach
ten kenbaar te maken en hun voorwaar
den voor beëindiging van hun staking uit
een te zetten, „opdat er een einde kan
komen aan de chaos die de ontwikkeling
van het culturele leven in Hongarije be
dreigt".
In het jongste nummer van het week
blad „Leven en Letterkunde", dat in Boe
dapest verschijnt, schrijft Georges Bo-
loni als woordvoerder van de regering,
dat het voornaamste obstakel voor hervat
ting van de culturele activiteit gelegen is
in het feit dat bepaalde schrijvers „nog
steeds geen rekening willen houden met
de werkelijkheid". Hij spreekt de hoop
uit, dat „een openlijke discussie" in het
LONDEN (UP) Een verhulde vorm
van anti-semitisme wordt in het Russisch
bestuursapparaat in praktijk gebracht,
waardoor voor joden de dreiging is ont
staan te verdwijnen als afzonderlijke
groep in de Sovjet-Unie. Deze conclusie
wordt getrokken in een analyse, opgesteld
door het „Congress for Cultural Freedom",
een Britse organisatie die materiaal pu
bliceert over het Culturele leven in de
Sovjet-Unie, op basis van inlichtingen uit
Russische bronnen.
In deze analyse wordt geconstateerd dat
in de Sovjet-Unie een bewuste politiek ge
voerd wordt om de joden te weren uit be
langrijke posities in het politieke en eco
nomische leven.
„Omringd door een vijandige bevolking,
gedwarsboomd in hun sociaal en econo
misch leven, en beperkt in hun religieuze
en culturele activiteit, moeten de joden in
de Sovjet-Unie vrezen als een afzonder
lijke groep te verdwijnen", zo heet het in
de analyse.
In de analyse wordt beweerd dat zich
sedert de dood van Stalin opnieuw zekere
onrustverwekkende symptomen hebben
voorgedaan. De conclusie wordt getrokken
dat Kroesjtsjev de joodse minderheid ken
nelijk als een potentieel deloyaal element
beschouwt.
De enkele feiten die op de kredit-zijde
van de officiële Sovjet-houding jegens de
joden geschreven kunnen worden, wegen
niet op tegen de negatieve punten, zo wordt
in de analyse gezegd.
Bij de overheidsinstellingen is het per
centage joden thans minimaal en uit de
diplomatieke dienst lijken zij volledig ver
dwenen te zijn.
De positie der joden in de Sovjet-Unie
lijkt onverbrekelijk verbonden te zijn aan
de Sovjet-politiek jegens Israel. Moeilijk
heden met Israel betekenen ook moeilijk
heden voor de joden in Rusland.
weekblad de schrijvers, onder leiding
van de communistische partij, zal vereni
gen „voor een wedergeboorte van de let
terkunde en de welvaart van het land".
Antwoord aan P.E.N.
Boloni, die de nieuwe voorzitter van de
Hongaarse PEN-club is, heeft in een tele
gram aan de secretaris-generaal van de
internationale PEN-club verklaard, dat de
Hongaarse schrijvers Tibor Dery, Istvan
Bibo en Laszlo Kardos gevangen zitten.
Hun gezondheid is goed en er is geen re
den voor ongerustheid over hun lot, aldus
dit telegram, dat een antwoord is op een
verzoek van de secretaris-generaal, David
Carver, om bijzonderheden over de drie
schrijvers. Het telegram is de eerste offi
ciële mededeling dat ook Istvan Bibo, die
minister in de laatste regering van Imre
Nagy is geweest, en de historicus Laszlo
Kardos gearresteerd zijn.
Antwoord aan l.V.V.V.
LONDEN (Reuter) Drie Hongaren,
beschuldigd van samenzwering tegen het
regime, zijn op voorstel van de openbare
aanklager, hangende het onderzoek, voor
lopig op vrije voeten gesteld, aldus heeft
het Hongaarse persbureau MTI gemeld.
Het zijn Albert Lachy, Joszef Burgemeis
ter en Attilah Olah, tegen wier gevangen
neming het Internationale Verbond van
Vrije Vakverenigingen onlangs heeft ge
protesteerd. Reuter meldt nader dat al
leen Olah in vrijheid is gesteld. De open
bare aanklager heeft een nieuw onderzoek
van de zaak gelast.
Dinsdagmiddag zijn de bekende voor
drachtkunstenares Georgette Hage-
doorn en haar begeleider Pierre Ver-
donck per vliegtuig naar Djakarta
vertrokken van waaruit zij een tournee
voor de Bond van Kunstkringen zullen
maken. Half december hopen zij in
Nederland terug te zijn. Rechts op de
foto ziet men de heer T. J. Pajak, die
als assistent de reis meemaakt.
HIROSJIMA (Reuter) In Hirosjima
is dinsdag het feit herdacht, dat twaalf
jaar geleden de eerste atoombom boven
deze stad tot ontploffing werd gebracht.
Op een plechtigheid in het Nakanosjima-
park, die door twintigduizend mensen
werd bijgewoond, werden eerst de na
men voorgelezen van de 185 mensen, die
het afgelopen jaar alsnog aan de gevol
gen van de aanval in 1945 het leven heb
ben gelaten. Bij het monument ter na
gedachtenis van de zestigduizend slacht
offers van de bom werden onder meer
bloemen gelegd door prins en prinses
Mikasa, als vertegenwoordigers van de
keizerlijke familie. Onder voorzitterschap
van de Zweed Andrea Andreen kwamen
later vijfduizend Japanners en honderd
buitenlanders bijeen om te getuigen van
hun streven tegen kernwapens.
NEW YORK (Reuter) De Ameri
kaanse piloot, die de atoombom boven
Hirosjima heeft losgelaten, en een Duitse
rooms-katholieke pater, die de ontplof
fing van de bom ondanks verwondingen
heeft overleefd, hebben dinsdag op een
persconferentie van de universiteit van
Fordham in de Verenigde Staten een ver
schillend oordeel gegeven over een even
tueel gebruik van kernwapens in de toe
komst.
De piloot, de 39-jarige majoor Robert
Lewis, bleek van oordeel te zijn dat der
gelijke wapens nooit moeten worden ge
bruikt behalve in laatste instantie en dan
nog op militaire doelen.
De pater-Jezuiet, Hubert Schiffer, zei:
„Omdat bekend is, dat de Sovjets mis
dadigers zijn, en wij hebben daar veel
bewijzen van, zou ik als eerste de bom
willen werpen, als er een oorlog uit
breekt". Lewis en Schiffer kennen elkaar
sinds 1950.
Overtreding
LAS VEGAS (Reuter) Elf betogers
tegen kernproeven zijn dinsdag gearres
teerd toen zij probeerden het proefterrein
in Nevada via de hoofdingang binnen te
komen. De betogers zijn aangesloten bij
pacifistische organisaties. Aan het hoofd
van de eerste groep stond de 48-jarige
oud-baptistenpredikant Lawrence Scott.
Van alle elf betogers werden foto's en
vingerafdrukken genomen. Intussen baden
ongeveer twintig betogers, die zich buiten
de ingang bevonden
(AFP) De elf betogers tien man
nen en een vrouw zijn later tot een
boete van vijfhonderd dollar en zes maan
den voorwaardelijke gevangenisstraf ver
oordeeld.
„Ik voel dat ik geen kwaad heb gedaan",
zei Scott, „ik werd geleid door de geest
van God en ik moet God meer gehoor
zamen dan de mensen". De demonstranten
gaven te kennen, dat zij zich vandaag op
nieuw in gebed zullen verenigen aan de
poort.
Spijt
WASHINGTON (UP) Amerikaanse
afgevaardigden van de internationale
vrouwenliga voor vrede en vrijheid heb
ben dinsdag een bezoek gebracht aan de
Japanse ambassade te Washington om uit-
Voor de komende winter heeft de Parijse modekoning Jean Desses dit korte
astrakan vest ontworpen, waarbij een bonten muts wordt gedragen.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Kethel: J. E. L. Brum-
melkamp te Westervoort; naar Opende
(Gron.) (toez.): B. C. Juckema, luchtmacht
predikant te Volkel; naar Middelharnis: J.
Wieman te Oudewater. Beroepen te Heems
kerk (toez.)M. C. Wendte te Dedemsvaart.
Benoemd tot vicaris te Leeuwarden: mej.
M. C. de Wilde, vicaris te Utrecht. Bedankt
voor de benoeming tot hulpprediker te
Beekbergen: A. K. de Groot, laatstelijk zen
dingspredikant te Djakarta.
Geref. Kerken
Beroepen te Houwerzijl: W. H. M. Rein-
ders, kand. te Apeldoorn; te Wilsum (Graaf
schap Bentheim, Duitsland): K. G. Idema
te Oud-Beijerland; te Broek onder Akker-
woude: G. J. Heersink, kand. te Aalten.
Bedankt voor Emmen: mr. dr. J. Ozinga te
Lunteren.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te Vlissingen: N. Brandsma te
Sneek en J. M. Visser te Dokkum.
drukking te geven aan haar spijt over het
bombardement van Hirosjima 12 jaar ge
leden.
MOSKOU (UP) Zeventigduizend men
sen, onder wie veel buitenlandse deel
nemers aan het jeugdfestival, hebben
dinsdag deelgenomen aan een demonstra
tie voor stopzetting van de proeven met
kernwapens. Uit luidsprekers weerklon
ken redevoeringen en n iziek en verder
werd een film vertoond over Hirosjima.
Ernst
NEW YORK (UP) Volgens het Ame
rikaanse weekblad „Newsweek" heeft het
laatste onderzoek van de commissie voor
atoomenergie uitgewezen, dat de gevolgen
van de proeven met waterstofbommen, die
in 1954 op de Marshall-eilanden werden
gehouden, ernstiger! zijn dan in vorige
rapporten werd aangenomen. Volgens het
blad wordt in het verslag over dit onder
zoek, dat in de herfst gepubliceerd zal
worden, melding gemaakt van het feit,
dat de groei van tweederde van de kin
deren die wonen in het gebied waar uit
straling plaats vond, belemmerd is.
TRIEST (UP) De „rode pimpernel"
van Triëst is dood. Carmelo Jurissewitsj is
zondagavond door een salvo uit de ma
chinepistool van een Joegoslavische grens
wacht gevallen aan de grens van de „B-
zone" van Triëst. Als zo vaak begeleidde
Jurissewitsj vluchtelingen over de grens.
Het was een gezin uit Cittanova (Novi-
grad), dat zijn toevlucht wilde zoeken op
Italiaans gebied.
De dood van deze romantische figuur uit
het grensgebied is bevestigd door de Joe
goslavische autoriteiten, die verklaarden
dat Jurrisewitsj degeen was die het vuur
gevecht opende.
Carmelo was niet de enige uit de familie
der Jurissewitsj, die aan mensensmokkela
rij deed. In de nacht van 18 november 1949
viel zijn broer Emilio op een buitenweg in
de toenmalige geallieerde zone van Triëst
door moordenaarshand. Later werden twee
gewezen soldaten van het Joegoslavische
volksleger als de daders veroordeeld. Car
melo zelf ontsnapte tijdens het proces te
gen drie moordenaars ternauwernood aan
een moordaanslag. Ook nadien bleef Car
melo zijn gevaarlijk „beroep" uitoefenen
er. loodste honderden landgenoten naar de
vrijheid.
(Reuter) De broers waren geboren in
Istrië, dat na dc oorlog aan Joegoslavië
werd overgedragen. In 1949 verhuisden zij
naar Triëst. Sinds het einde van de oorlog
zijn tenminste veertigduizend mensen uit
dit gebied naar Italië gekomen.
CHIETI (UP) Een groep van zestien
Joegoslaven, onder wie zes vrouwen, is
zondagavond in een motorboot in Chieti
(Italië) gearriveerd, waar zij om politiek
asyl vroeg. De Joegoslaven waren in de
nacht van 2 op 3 augustus uit Spalato
(Split) vertrokken.
BELGRADO (UP). De Joegoslavische
onderministers voor Binnenlandse Zaken
Pekitsj en Pejovitsj hebben te Belgrado
een bespreking gehad met functionarissen
van het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken, over de Hongaarse
vluchtelingen die nog in Joegoslavië ver
blijven.
ADVERTENTIE
augustus.
(behalve zondag 25 aug.)
'savonds 9 tot 10.30 uur.
Prijzen 1.50 t/m f 6-
Inlichlingen bij alle V.V.V.-kantorerr
Kaartverkoop van 1 aug. af.
nstoci
De minister van Justitie en de staats
secretaris van Sociale Zaken hebben 12
september 1955 de Sociaal-Economische
Raad verzocht een advies te verstrekken
over een ontwerp tot wettelijke regeling
van de vakantie met behoud van loon. Op
28 juni heeft de S.E.R. dit advies uitge
bracht, dat voorbereid was door een spe
ciale ondercommissie van de sociale com'
missie, welke onder voorzitterschap stond
van prof. A. van Oven.
Daar de aanspraak op vakantie is gebon
den aan het bestaan van een arbeidsover
eenkomst, is geen afzonderlijke vakantie-
wet ontworpen, doch wordt voorgesteld de
wettelijke bepalingen - vastgelegd in een
twaalftal artikelen - in te voegen in het
Burgerlijk Wetboek en wel na artikel
1638aa.
Het ontwerp bevat enkele minimum be
palingen, in die zin, dat voor arbeiders,
ouder dan 18 jaar, de vakantie per jaar ten
minste 2 weken dient te bedragen en voor
jongere arbeiders, voor zover technisch
mogelijk, tenminste 3 weken. Van deze
vakantieduur - die dus een privaatrechte
lijk karakter draagt - dient die voor de
eerstgenoemden tenminste één week aan
eengesloten te zijn en die voor de jongeren
tenminste tweemaal één week of eenmaal
twee weken.
In geval van een onvolledige dienstbe
trekking wordt de vakantie naar even
redigheid berekend. Tijdens de vakantie -
zo zegt het S.E.R.-advies - blijft de aan
spraak op loon behouden, behalve in die
bedrijven, waar een stelsel van vakantie
bonnen geldt.
Een en ander zal burgerrechtelijk ge
regeld dienen te worden slechts enkele
S.E.R.-leden verhieven hiertegen hun stem
en wel door uitbreiding te geven aan de
regeling van de verplichtingen, welke in
gevolge het B.W. uit de arbeidsovereen
komst voortvloeien.
In het ontwerp is verder bepaald, dat in
sommige gevallen bij Koninklijk Besluit
voor jeugdige arbeiders een kortere vakan
tieduur dan 18 werkdagen kan worden
vastgesteld. De S.E.R. is hierbij van oor
deel, dat de mogelijkheid aanwezig moet
blijven bij c.a.o. of verordening van een
publiekrechtelijk lichaam een kortere va
kantieduur voor jeugdigen vast te stellen,
met inachtneming van een minimum van
15 dagen.
Al is in het ontwerp geen bepaling in
zake een vakantiebijslag opgenomen, de
meerderheid van de S.E.R. acht het ver
strekken van zulk een bijslag belangrijk.
Volgens haar mening behoort dit facet van
de arbeidsvoorwaarden niet uit het geor
ganiseerde overleg te worden geëlimineerd,
mede met het oog op een zo groot mogelijke
eigen verantwoordelijkheid van het georga
niseerde bedrijfsleven, temeer daar het be
hoort tot de sfeer van het loon.
Een deel van de S.E.R. stelt hiertegen
over, dat een regeling van de vakantie - als
onderdeel der arbeidsvoorwaarden - over
gelaten kan worden aan het georganiseerd
overleg in de onderscheiden bedrijfstakken.
Op deze wijze is het ook mogelijk met de
aard en de bijzonderheden van de bedrijfs
takken rekening te houden, hetgeen met
een collectieve wettelijke regeling, waarin
dwingende bepalingen voorkomen, niet mo
gelijk is. Gelet op de van verschillende
zijden geuite wens, de vakantieregeling bij
de wet te regelen, meent dit deel van de
S.E.R., dat zulk een regeling toch niet on
aanvaardbaar moet worden geacht, mits zij
zich aansluit bij hetgeen in het bedrijfs
leven op het gebied van de vakantievoor
zieningen in het algemeen gebruikelijk is.
Enkele leden van de S.E.R. hebben echter
overwegende bezwaren tegen een regeling
bij de wet van vakantierechten, daar naar
hun mening een wettelijk consolideren
niets anders dan uitholling van de verant
woordelijkheid van het georganiseerde be
drijfsleven betekent om de arbeidsvoor
waarden zelf te regelen. Daarnaast hebben
deze S.E.R.-leden grote bezwaren tegen een
regeling van de vakantie door dwingend
recht.
De S.E.R. acht het een sociaal ongewenst
verschijnsel, dat sommige werknemers
tijdens hun vakantie arbeid bij derden ver
richten. Een civielrechtelijke maatregel,
welke dit euvel op bevredigende wijze zou
kunnen ondervangen, wordt evenwel niet
als een reële mogelijkheid gezien. De S.E.R.
beveelt dan ook aan de regeling van deze
materie over te laten aan het georgani
seerde bedrijfsleven.
Enkele S.E.R.-leden achten evenwel -
hoewel zij overigens de waarde van een
zinvolle vakantie erkennen - met betrek
king tot deze materie een grote voorzichtig
heid geboden, gelet op de vrijheid van de
mens om naar eigen inzicht over zijn vrije
tijd te beschikken.
CAIRO (AFP) De correspondent van
„Belga" in Egypte meldt dat een Griekse
regeringsdelegatie, onder leiding van pre
mier Karamanlis en minister van Buiten
landse Zaken Averoff, zaterdag over een
week voor een officieel bezoek van vier j
dagen in Cairo zal aankomen.
Doet het niet
Wij hebben, bedacht als wij altijd zijn
op de medisch-hygiënische toestand van de
lezer, onlangs waargenomen hoe enkelen
uwer door daden van ondoordachte over
moed de volksgezondheid in de waagschaal
stelden. Wij hebben gezien hoe deze lie
den, misleid door een emotie van warmte,
kledingstukken afwierpen. Hoe zij warme,
wollen slip-, pull- en andere onontbeerlijke
overtjes terzijde legden en daar, vrijwel
naakt, kan men rustig zeggen, door de
straten gingen.
Gij, weldenkende lezer vraagt ontsteld:
„Hoe gaat zoiets dan wel toe?" Wij zullen
het u zeggen: des morgens reeds schijnt
de zonne. Vogel en krekel zingen hun lied.
Goed, houdt u dat even vast. Er is, ogen
schijnlijk, een verwarrende aanwijzing
van zomerwarmte in de lucht. Men zingt
aan de wastafel. Men gorgelt als een beest.
Men denkt: „Het is zomer! Joechei!"
Dat is reeds verkeerd: let u daar eens
op. Dat is reeds verkeerd. Dat is de begin
fase van een eigenaardige psychose, neu
rose zeg maar, die men omschrijven kan
met de volksuitdrukking: keputsowarm.
Zo begint het. 's Morgens al Keputsowarm.
Men spant de borst voor het open(!) ven
ster. Men snuift de ochtend in. Zo onge
veer als Gorter in Mei. En dan ineens denkt
men (op die wijze besluipt de aandoening,
de idiosyncratische impuls, de mens): „Wat
zal ik nou verder met dit vieze, warme
wollen vest doen?" Een verschrikkelijke,
een noodlottige gedachte. Die zich echter
niet meer laat verdringen. Die opzwelt in
het gemoed als de ballon van mevrouw.
Boesman. Men staat daar, lezer en ook
lezeres, samen desnoods, argeloos en ver
doold en de geest is vertroebeld. Men staat
daar (samen dus) mèt dat wollen vest, dat
jumpertje, dat sweatertje, dat twinsetje,
dat orlonnetje, dat jersietje, dat borstrok
je, dat pak thermische watten, dat kami-
sooltje en dingetje in de hand, en vogel
en krekel zingen dus.
Maar pas op! Terwijl men daar staat,
doorspelen geheime krachten en machten
u. Zij doen u aarzelen: „Zal ik? Zal ik
niet?" Zomerse impulsen, stuwingen, drif
ten-zelfs hebben u in hun felle greep. Dan
besluit men tot zijn domme daad: men
werpt het bewuste kledingstuk achter de
kast. Achter het naaitafeltje. Achter de
kommode. Op de alleronderste schap van
de kast waar de schaatsschoenen staan en
de haltertjes. Wij huiveren hier. Men snelt
de deur uit, Joecheisasa, al weer. Jodel-
dedie, jodeldeda.
Maar nu dit, deze vraag: hoe reageert
het weerloze, zwakke lichaam op de on
verhoedse aanval? Reeds trekken de huid
orgaantjes en hoornlaaglapellen zich be
ducht samen. Reeds vormen de poriën en
asemkanaaltjes kleine valkuiltjes en reeds,
lezer èn lezeres, loert het gevaar op u en
uw dondertje. En als de wind een beetje
mee zit, ligt gij de volgende uchtend öf
dood öf doodziek in uw bed. In ieder geval
als een wrak in spe.
Naakt en wel zijt gij een candidaat voor
professor Mulder's eigen griep. Voor de
zogenaamde Chinese kroep. Voor de Mon
goolse fluu. Daarom: als het opnieuw warm
lijkt te worden,, treh,niets.uit! Dames:
houdt alles aan; denk aan de hoornlaag
lapellen,- nietwaar. Aan de poriën en
dingen. Wij zien u liever in een degelijk
wollen pakje dan roekeloos met blote
schoudertjes, met doorzichtige tenuutjes
met shortachtige frivoliteitjes. Veel liever.
En heren: transpireer liever eens in uw
waan-van-warmte dan met opgerolde
mouwenf!) de dag tegemoet te snellen. Ldót
krekel en vogel en professor Mulder zin
gen aan uw raam. Blijf beraden! Doe niets
uit! Niet het wollen vest. Niet de jumper.
Wij hebben u gewaarschuwd. Dat gij later
geen verwijten tot ons richt, aan de brie
venbus kleppert of anderszins. Want in
onze wollen vesten zullen wij u dan, ver
drietig maar ook misprijzend, aanzien uit
het gesloten venster. Doe het niet!
Duif
WARSCHAU (Reuter). De Poolse vei
ligheidsdienst heeft leden van een Duitse
illegale organisatie in Opper-Silezië gear
resteerd, aldus meldt het Poolse pers
bureau PAP. In het gebied van Katowice
in het zuiden van Polen zijn bij leden van
de organisatie vuurwapens gevonden. Ver
der zijn een groot aantal vlugschriften in
de Duitse taal in beslag genomen, die klaar
lagen om te worden verspreid.
MAYEN (UP) Een 25-jarige officier
van het Poolse leger is, verborgen in een
lading hout, naar West-Duits] and gevlucht
en heeft daar politiek asiel gevraagd. De
reis uit Pommeren duurde een week. Col
lega's hadden hem geholpen zich te ver
bergen in de vrachtwagen. Hij zei bevreesd
te zijn geweest wegens spionage te worden
gearresteerd. Verscheidene belangrijke
papieren die hij onder zijn berusting had
waren namelijk verdwenen.
WARSCHAU (Reuter) Eenenveertig le
den van de Poolse communistische partij,
die van zwarte handel zijn beschuldigd,
zijn geroyeerd, zo meldt het partijblad
Trybuna Ludu.
De uitspraak van joviaal met een
Franse j wijst al op de afkomst. De
Fransen namen het over uit het Ita
liaans gioviale, dat letterlijk het La
tijnse jovialis is. Nu is Jovis de tweede
naamval van Jupiter en joviaal be
tekent dus eigenlijk: onder invloed van
Jupiter. Het is een term uit de astro
logie, die immers de aard en het karak
ter der mensen verklaart uit de planeet
onder welke zij geboren zijn. De planeet
Jupiler nu symboliseert geluk en
vreugde. Vandaar dat men joviaal be
zigde in de zin van: opgeruimd, gulhar
tig, vrolijk, blijgeestig. Het woord dat
het begrip het beste weergeeft is: rond,
bij ons vooral gebruikt als eigenschap
van varensgezellen. Men spreekt van
een ronde zeeman.
