ALKMAAR ZIET VEEL VERHEUGENDS EN WEINIG DAT VERONTRUST Jaarlijkse besparing van 15 tot 20 miljoen gulden Met tunnel bij Amsterdam zou het Noorderkwartier volledig gebaat zijn KUNST EN TUNNEL Voorzitter van K. v. K., Ch. E. Visser: MET DE IJMUIDER COURANT DOOR DE TUNNELS V erkeersprobleem Bevolkingsoverschot T ussenkamer Burgemeester Wytema: „vele winstpunten". „Er is vèel wat mij verheugt, weinig wat verontrust". In deze woorden ligt de conclusie van het bovenstaande. Dat er niettemin verontrustende gevolgen van de Velser tunnel zijn aan te wijzen, wil hij allerminst ontkennen: elke nieuwe opstu wing van welke kant dan ook brengt zijn gevaren mee. Gevaarlijker echter is voor hem op dit moment he't verkeer. Want Alkmaar loopt vast, zodra de storm van auto's de tunnel uitkomt en zich Noordwaarts gaat bewegen. Alkmaar heeft al tijden geleden voorbereidingen getrof fen voor een omlegging van de doorver bindingen rond de stad, rekenend op de nieuwe Rijksweg 6, die even bezuiden de stad op een rotonde zou uitkomen en dan kon aftappen naar de grote ader voor Een strak viaduct de on derdoorgang voor het tunnel- verkeer naar het zuiden, de passage voor het plaatselijke verkeer bij Beekestein in de rijksweg 6, die later nog enige malen bovengrondse passages krijgt. Van dit via duct liggen de betonnen steunbalken los op de pijlers. Niettemin liggen ze stevig Friesland of de verbinding langs het Noordhollandskanaal. Sinds echter de drei ging vein de bestedingsbeperking is toege nomen, is het laatste stuk nieuwe weg tus sen Uitgeest en Alkmaar zo duidelijk in de knel gekomen, dat Alkmaar zich afvraagt, of er wel óóit een nieuwe weg ten Oosten van de Kennemerstraatweg komt. Waarmee de Kennemerstraatweg door Limmen en Heiloo dan gedoemd zou wor den de totale drukte van het interlokale verkeer op te vangen, terwijl zij nu al het plaatselijke vervoer niet aankan. En ter wijl Alkmaar met zijn mooie voorbereidin gen in de vorm van enige nieuwe bruggen zit: de stad was klaar en kon de stroom mooi opvangen, maar nu paaltje bij puntje komt gaat het allemaal wellicht niet door. Kijk dat is een probleem, ernstiger dan de infiltratie der industrie. Zoals ook een probleem is het steeds zwaarder belaste budget van een stad, die uit hoofde van haar verzorgende functie veel voor cultuur en onderwijs doet, maar daar financieel geen gat meer in ziet. Een stad dus, die wellicht een schouwburg en een concert zaal zal moeten missen, die het Nijver heidsonderwijs tekort moet doen en over een museum niet hoeft te piekeren om dezelfde redenen als waarom de recht streeks verbinding via Uitgeest met de Velser tunnel niet door kan gaan VOOR HET OVERIGE: burgemees ter Wytema is blij met de Velsertunnel. Blij, maar niet voldaan. Want tenslotte zetelt Alkmaar in die groene, vruchtbare kop van de provincie op twee stoelpoten. De ene staat in Kennemerland en wijst naar Haarlem,, de ander rust op de Zaanstreek en wijst naar Amsterdam. De Veisertunnel heeft de Kennemer „poot" alleen maar steviger gemaakt, maar zo lang de Hemtunnel er niet is.... zo lang staat Alkmaar met de andere, Am sterdamse poot in het water en nog lang niet er overheen. Nee, aan de voet van Alkmaars kaas waag zal het maandag niet veel veranderd zijn en over een jaar zal er wellicht nog geen opzienbarende wijziging hebben plaatsgegrepen. Maar .dat Alkmaar voort aan volledig meeloopt in de mars der Noordhollandse steden en grote baat heeft bij de Velsende „doorbraak"., zal mettertijd bewezen worden. Tot heil van zowel Alk maar zelf als van de rest van Noordholland. Waar eerst lokomotiefjes werkten, verscheen later een heir van stuivende vrachtauto's om het zand af en aan te kruien. Honderdduizenden kilometers is er door deze zware knapen afgelegd, vaak onder de zwaarste omstandig heden - klimmend tot op de toppen van het „gebergte", dat in de beginjaren rond de open put ontstond, dalend tot in de steile diepten van het tunnelingewand. AAN DE VOET van Alkmaars Kaaswaag zal zaterdag niet plotseling alles ver anderd zijn als gevolg van de tunnel, die twintig kilometer zuidelijk werd geopend. Het zal er wellicht een weinig drukker worden, maar dat kan evengoed aan dit heerlijk stukje stedeschoon liggen als aan een verbeterde verbinding, met wat wel eens met misplaatste trots en onmisbaar dédain „het beschaafde Zuiderkwartier" wordt genoemd. Toch gaat er iets veranderen in Alkmaar, rond Alkmaar in dat hele stuk Noordholland, dat ondanks zuidelijke pedanterie als een zelfbewuste „kop" op de provincie heeft gestaan, dat tot de Franse tijd een eigen college van gedepu teerde raden van West-Friesland heeft gekend en zich historisch afgesneden voelde van de lager gelegen landen rond IJ en Spaarne. Vandaar, dat de tunnel van Velsen een zaak van historisch belang voor Alkmaar en ommelanden mag worden genoemd. Voor wie het een wat overladen term lijkt, mogen wij verwijzen naar burgemeester H. J. Wytema, Alkmaars burgervader, die deze woorden gebruikte„een histo rische zaak". En burgemeester Wytema van Alkmaar kan bepaald niet tot de over spannen-romantici genoemd worden, die, gezeten in een onderontwikkeld gebied, met juichkreten de cultuur zich zien toestormen daarvoor heeft dit gedeelte van de provincie te veel zelfbewustzijn, te veel eigen cultuur teveel „streekeigen". En een te speciale functie. OF: Alkmaar kan een tussenkamer zijn. Een soort „gewenningsoord", waar de boerenzoon van het vlakke land rondom zich voorbereidt op een onontkoombaar lot, dat hem en velen zijner genoten zal tref fen: de overgang naar de fabriek. Niet van de dorsvloer naar de Breedband, maar van de dorsvloer via de houtbewerking of de kleine machinefabriek naar de Hoogovens een overgang, die een prettiger klimaat voor de industrialisatie zal maken dan dat, wat men wel eens ziet als de psychische schok van een mens, die gisteren agrariër was en morgen op het gietbordes der Staal fabriek moet staan. En dan is het nog de vraag, of de Westfries niet halverwege zal blijven steken in de tussenkamer. IN EN ROND ALKMAAR is overigens een groot bevolkingsoverschot aan te tref fen, reden om aan te nemen, dat zich in de j toekomst een steeds sterkere zuigkracht „Er zal een rem wegvallen op de ont wikkeling van dit gebied. Natuurlijk. Maar het is onjuist alleen naar deze omgeving te kijken. De opening van de Velsertunnel is een zaak van meer dan regionaal en provinciaal belang, zij is een zaak van landelijke betekenis", zo zei ons de heer Ch. E. Visser, voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Haar lem en Omstreken. „Denkt u bijvoorbeeld eens aan het vervoer van allerlei produk- ten uit Friesland en Groningen naar het westen des lands. Ik verzeker u, dat het een héle stroom is. En nu heb ik één voor beeld genoemd, maar laten we voorop stellen, dat het gehele economische leven in ons land bij deze nieuwe oeververbin ding gebaat zal zijn". Overtuigd van het enorme belang heeft de Kamer herhaaldelijk van haar belang stelling voor een nieuwe oververbinding bij Velsen blijk gegeven: reeds in 1927 begon zij te wijzen op de stagnatie, die zich bij het pontenverkeer voordeed. Zij heeft na de oorlog aangedrongen op ver snelling van het bouwproces en toen de toestand, hangende de bouw van de tun nel, onhoudbaar werd, heeft de Kamer herhaaldelijk aangedrongen op verbete ring van de situatie. De bouw van de weg over de sluizen bij IJmuiden bracht de ge lukkige oplossing. „Nu die overgang er is, die in ieder geval voor het lokale verkeer in een behoefte voorziet, zou het wel zon de en jammer zijn, indien deze om welke reden dan ook zou moeten verdwijnen", aldus de heer Visser. „Het is overigens bij deze gelegenheid niet de bedoeling extra aandacht te gaan vragen voor het werk der Kamer", aldus onze zegsman, „temeer waar wij juist zo zeer vervuld zijn van bewondering voor de ontwerpers en de uitvoerders van dit tunnelplan. Het is stellig het beste gewor den, dat heden ten dage bereikbaar is". De heer Visser ging bij het onderhoud iets dieper in op de besparing van arbeids uren, welke thans bereikt zal kunnen wor den. Het tunnelcomplex mag dan 135 mil joen gulden kosten, het geld is nuttig besteed. „En dan hebben we ook nog niet ge sproken over de te verwachten ontplooiing van het verkeer", aldus de heer Visser. „De capaciteit van de verkeerstunnel is ongeveer zestigduizend auto's per dag. Hoe zou dat verkeer anders verwerkt moeten worden?" De voorziter van de Kamer van Koop handel achtte het wat overdreven om te spreken van een isolement van Noordhol land boven het Noordzeekanaal zolang de tunnel er nog niet was. Maar wel kan men stellen, dat er voor dit landsgedeelte mogelijkheden tot grotere bloei worden geopend, die tot dusver niet hebben be staan. „We zijn er nog niet", zo besloot hij, „ten aanzien van de noord-zuidverbinding over het Noordzeekanaal zullen nog belangrijke desiderata vervuld moeten worden. Maar met de voltooiing van de Velsertunnel is een grote stap in deze richting gedaan". „Rekent u bij het huidige verkeer van zo'n twaalf a vijftienduizend auto's per dag maar eens uit hoeveel arbeidsuren er bespaard worden nu men niet meer op de pont hoeft te wachten. Of denkt u eens aan de besparing van benzine, olie en arbeidsuren nu de omweg van ongeveer tien kilometer over de sluizen van IJmui den niet meer nodig is. Voeg daarbij de besparing op de afschrijving op auto's door de verkorting van het af te leggen traject. Ik kwam daarbij alleen al op een besparing van tussen de vijftien en de twintigmiljoen gulden per jaar", aldus de heer Visser. VERGEET NIET, dat dit West-Friesland, waarvan Alkmaar zich de hoofdstad voelt en zich de functie van een verzorgend cen trum heeft verworven, al eeuwen lang benoorden de waterbarricaden heeft gele gen. Dat is waarlijk niet begonnen met de doorgraving van Hollaifd op zijn Smalst, want daarvoor al lag er een lange tong van water in de vorm van het IJ door de Kennemerlanden. Is het daarom wellicht, dat er reeds sinds de middeleeuwen sprake is van een eigen volkskarakter der West friezen? Dat er een dialect zetelt, dat wel haast onuitroeibaar blijft en dat de tradi ties in dit oude geweest nog lang geen op gepoetste folkore zijn geworden? ER ZAL DAARIN niet veel verande ren, gelooft burgemeester Wytema - hij kent er zijn streek en pappenheimers voldoende voor. Er zullen ook geen grote nieuwe industrieën naar Alkmaar komen, al is op dit punt niets geheel zeker in een industrialiserend Westen en de randstad Holland zal haar huizen- vlekken niet direct over het kanaal op stuwen nu de mens er zo gemakkelijk onderdoor kanNee, voor Alkmaar ziet deze eerste burger een taak wegge legd, die direct uit de nieuwe oeverver binding voortvloeit en die er door gesti muleerd zal worden. Alkmaar zal name lijk, zo ziet hij het op goede gronden, een reservoir worden, waarin de ter in dustrie neigende agrarische bevolking de overgang van land naar stad zal vin den. van het industrialiserende Westen zal voordoen, maar ook reden om te vrezen, dat een al te plotselinge overgang schade zal kunnen toebrengen aan de oude ver worvenheden van streek en stad. Burge meester Wytema heeft deze problemen van de mens meermalen in zich om laten gaan en ziet deze problematiek in de eerste plaats als een sociaal vraagstuk -- daarna pas als een huisvestingsprobleem. Daar om ligt het hem zo geheel deze functie van Alkmaar, de functie van een stad die boe ren ontvangt en hen langzaam laat gewen nen aan het stedelijk en industrieel kli maat, te helpen opbouwen langs de lijnen der geleidelijkheid. NATUURLIIK IS DEZE OPVATTING een bepaalde eenzijdigheid niet te ontzeg gen, maar dat ziet hij zelf ook: er zullen nog meer dan voorheen kleine bedrijven uit het volgroeiende Westen naar West- Friesland vluchten zoals er de laatste jaren al enige industrieën uit Amsterdam weg trokken, omdat zij daar in ademnood kwa men. Sterkef echter dan deze industriali serende tendenz zal zich de bemiddelende functie gaan ontplooien. Hetgeen voor Alk maar in wezen niets vreemds is, want reeds zes eeuwen lang was de stad mid delaarster tussen de kooplieden een handelscentrum bij uitstek. Hij concludeerde dat dus reeds bij de huidige frequentie van het verkeer de bouw van de tunnel economisch verant woord geacht kan worden. Bijvoorbeeld het ongemak dat aan zakenlieden berok kend werd doordat zij óf te laat op de plaats van bestemming kwamen, óf te vroeg, wegens de noodzakelijke speling, waarbij men met het opstellen van zijn tijdschema te rekenen had. Nederlands eerste en enige spoorwegtunnel in aanbouw: een foto uit 1956, toen lange rijen bielsen de ijzeren staven voorafgingen Jan Makkes tekende deze impressies: de ingang van de spoorwegtunnel... Hieronder is saamgebracht een greep uit de bij nader inzien vrij uitge breide serie kunstzinnige uitingen, die zelfs zoiets prozaïsch als een ver keerstunnel heeft losgemaakt. Wij putten daartoe uit de contemporaine litte ratuur en uit de beeldende kunst. Allereerst P. C. Boutens, de Nederlandse bard, die in het najaar van 1941 zong: Hier schiep zich Rotterdam 't gekruiste veer Van bovenstroomsch en onderstroomsch verkeer: 't Bloed dat zijn uitweg naar de wereld vond Boort waar het nijpt slagaadren door den grond. En dan de „Drie tunnelgedichten" van Jan Prins eveneens geïnspireerd >p de Rotterdamse traverse: Toen zich in haar bedrijf de stad belemmerd vond, Heeft zij een weg gebouwd en onder slijk bedolven. Nu vindt zij even goed zichzelve door den grond Als heel de wereld door de golven. Ik leid, in moeite en leed gesticht, Door aarde en nacht van licht naar licht. Een lichtbaan, die den nacht doorschrijdt, Een pad door stilte en eenzaamheid, Lever ik levens schatten uit: Van Zuid aan Noord, van Noord aan Zuid. .en de luchtfabriek, die zich aan de kanaaloevers verheft.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1957 | | pagina 41