Parijs rekent op lange en
moeizame formatie
Federale troepen blijven
in Little Rock
Portier van rijksdienst leverde
blanco documenten
N.PH.O.-SEIZOEN GEOPEND
MET EEN GALACONCERT
Mildred Dilling
in Haarlem
„De garanties van gouverneur
Faubus zijn onvoldoende
Robert Casadesus solist
Intimiteit
Socialistische bonden steunen stakingen
na de val van het compromis-kabinet
„lady of the harps"
Stichting-Spaak voor vrede,
vrijheid en democratie
Hartstimulator
EISENHOWER HERROEPT ZIJN BESLUIT
Cycloon trof Okinawa
Schietstoel redde piloot van
neerstortende straaljager
Diefstal van bijna 12 mille
uit postkantoortje snel
opgehelderd
Miltvuurbesmetting in het
Ouwehands dierenpark
Koning Haakon in de
Eerste Kamer herdacht
Vorstelijk Paar uit Oslo
in ons land teruggekeerd
Is autorijles onderwijs
in de zin der Grondwet?
FEESTELIJKE- GEBEUR TENIS
WOENSDAG 2 OKTOBER 195 7
(Van onze correspondent in Parijs)
Terwijl gisteren de drie Kamers van het
Franse parlement in alle gemoedsrust
haar presidenten in hun waardigheid be
vestigden, is president Coty, eveneens
volgens de traditionele ritus, begonnen een
uitweg te zoeken uit de 23ste regerings
crisis sedert de oorlog. René Coty heeft de
hoogwaardigheidsbekleders der vierde
republiek en de kopstukken der partijen
ontboden en over één punt waren alle
heren het bij het verlaten van het élysée,
waar zij door de journalisten werden op
gewacht, ten minste eens: dat deze crisis
niet gemakkelijk en niet spoedig opgelost
kan worden.
Ieder ziet wel in, dat het geen zin heeft
moeizaam een kabinet in elkaar te tim
meren, zolang de politieke bodem uit drijf
zand bestaat. Eerst moeten derhalve tus
sen de partijen de voornaamste obstakels
worden weggeruimd, die Bourgès-Mau-
noury tot aftreden hebben gedwongen en
daarbij ligt het Algerijnse vraagstuk op
de voorgrond. Er wordt gesproken van een
nieuwe rondetafelconferentie, maar de
ervaringen met het vorige experiment
maken de grootste optimisten sceptisch.
Vermoedelijk zal het staatshoofd de be
kende weg bewandelen door eerst een in
formateur te verzoeken de partijtegenstel
lingen te verzachten. In de wandelgangen
van het Palais Bourbon werd de naam
van de oud-premier René Pleven het veel-
vuldigst genoemd. Ook bij de vorige crisis,
vier maanden geleden, heeft Pleven de
functie van wegbereider vervuld. Na hem
zouden verschillende politieke leiders als
Soustelle, Morice, Robert Schuman of
Pflimlin een kans kunnen wagen, waar
na de tijd rijp zou zijn om een serieus
kandidaat in het veld te brengen.
Tot dusverre zijn het de jonge links
radicaal Francois Mitterrand en de socia
list Guy Mollet, wie voor deze laatste fase
de beste kansen worden toegekend. Wan
neer het doek voor het laatste bedrijf zal
worden opgehaald, is bij benadering echter
niet te voorspellen.
Chaos
(Reuter/AFP) De staking van de groen
te- en fruittelers heeft zich uitgebreid tot
Zuid-Frankrijk, waar de aanvoer naar de
dorpen verminderd is. Ook in het noorden
en oosten van Frankrijk hebben verschei
dene belangrijke steden te lijden onder de
gevolgen van de staking. De telers staken
omdat de regering een prijsstop heeft af
gekondigd voor hun produkten. De Parijse
slagers zijn dinsdagmiddag in staking ge
gaan vanwege de maatregelen tot prijs-
beheersing en uit protest tegen de vervol
ging van zestien slagers die zich hiervan
niets aantrokken.
(UP) Er worden voor het week-einde
nog meer stakingen verwacht op het „in
dustrie-front". De drie grote bonden heb
ben een oproep daartoe gericht aan alle
1.300.000 metaalarbeiders, die vrijdag hun
werk zouden moeten neerleggen en er
dreigt ook een staking van het spoorweg
personeel.
Dè val van het ministerie-Bourgès-Mau-
noury heeft de vrije hand gegeven aan de
socialistische vakbonden, die de twee
laatste regeringen gesteund hebben. De
stakingen voor hogere prijzen voor de
landbouwprodukten en voor hogere fa-
briekslonen vormen een tweevoudige aan
val tegen de pogingen van de aftredende
regering, de inflatie tegen te houden.
Sommige politieke kringen vrezen dat eèn
nieuwe daling van de franc het komende
kabinet misschien zal dwingen de franc
nog verder te devalueren.
Chantage
(Reuter) De vroegere gouverneur-gene
raal van Algerije en ex-gaullist Soustelle
heeft in het links-onafhankelijke dagblad
„Combat" een felle aanval gedaan op de
Amerikaanse politiek inzake Tunesië.
Soustelle schreef: „Het pan-Arabisme
pleegt weer chantage en Washington haast
zich weer er aan toe te geven. Bourguiba
wil wapens, chanteert het Westen op een
welbeproefde manier en krijgt dadelijk
genoegdoening van Amerika, evenals Nas
ser en evenals Jordanië. Zo is het van nu
af aan officieel dat, terwijl de vrije wereld
enerzijds de Russische wapenleveranties
ten strengste veroordeelt, anderzijds de
Fransen die door Italiaanse kogels gedood
worden tevreden moeten zijn, met de zegen
van Dulles, gelijk de Israëliërs die door
Amerikaanse kogels worden gedood".
WASHINGTON (Reuter) Het Reuter-
bericht van gisteren, waarin werd gezegd
dat Frankrijk nog geen stappen in
Washington had gedaan over de levering
van wapens aan Tunesië, was onjuist, zo
zo meldt Reuter thans. De woordvoerder
van het State Department zei slechts, dat
het hem niet bekend was of Frankrijk
Amerika had verzocht geen wapens aan
Tunesië te leveren.
PARIJS (UP) Frankrijk heeft de V.S.
officieel gevraagd geen wanens aan Tu
nesië te leveren, voordat Frankrijk een
nieuwe poging zal hebben gedaan, zijn ge
schillen met Tunesië te beslechten.
ALGIERS (UP) De Franse minderheid
in Algerije verborg haar vreugde over de
val van de regering niet. De veteranen-
organisatie verklaarde vandaag dat „de
val van een kabinet oneindig minder ern
stig is dan het verlies van Algerije". Vol
gens deze organisatie zal de politieke crisis
vergezeld gaan van een „gezonde morele
crisis, die een nationale her-opleving
teweeg zal brengen". De federatie van bur
gemeesters in het departement Algiers
onderschreef deze verklaring.
(Reuter) Franse troepen hebben in
West-Algerije dinsdag 39 opstandelingen
gedood. In een gevecht ten zuid-oosten
van Tlemcen zijn 26 rebellen gesneuveld.
Jacques Soustelle.
BRUSSEL, (Belga) Vrijdag zal in het
Volkshuis te Brussel in bijzijn van de Bel
gische secretaris-generaal van de NAVO
Spaak, een Stichting P. H. Spaak worden
opgericht. De stichting zal om de twee jaar
een prijs van 20.000 franks toekennen aan
de persoon die zich door zijn houding, zijn
actie en zijn geschriften zal hebben onder
scheiden ten bate van de vrede, de demo
cratie en de vrijheid.
WASHINGTON (UP) Het Ameri
kaanse ministerie van Handel heeft be
kendgemaakt dat het medisch laborato
rium van de Amerikaanse luchtmacht een
eenvoudig, compact, veilig en betrouw
baar elektronisch werktuig heeft ont
wikkeld om het menselijk hart weer op
gang te brengen of te stimuleren.
SPAANSE DICHTER ANDRIANO
DEL VALLE OVERLEDEN
De Spaanse dichter Andriano del Valle
is dinsdag na een langdurige ziekte in zijn
woning te Madrid overleden. Hij werd
tweeënzestig jaar. Del Valle .afkomstig uit
Sevilla, behoorde tot de meest vooraan
staande Spaanse dichter.
WASHINGTON (UP en Reuter) Kort nadat Eisenhower gisteravond de
verklaring uitgegeven had, dat de federale troepen uit Little Rock teruggetrok
ken zouden worden, is de president der V. S. plotseling op dit besluit terug
gekomen. Hij motiveerde deze omzwaai met de verklaring, dat gouverneur
Faubus van Arkansas niet voldoende krachtige verzekeringen wenste te geven,
dat hij alles in het werk zal stellen om verdere tegenwerking van de gerechte
lijke bevelen tot rassenvermenging op de scholen te voorkomen. Voor de blanke
obstructie in Little Rock, die al door de straten demonstreerde met spandoeken
als „God zij dank, zij (de federale troepen) gaan weg!", kwam de herroeping van
Eisenhowers bevel als een donderslag uit heldere hemel. De wild-juichende en
schreeuwende blanke massa demonstranten veranderde in een morrende, ver
warde menigte, zodra het nieuws bekend werd, dat de „federalen" zouden
blijven. Hoe gouverneur Faubus op deze „nieuwe slag in zijn gezicht" gereageerd
heeft, is nog niet bekend, maar men vreest, dat deze nieuwe ontwikkeling de
rust in Little Rock allerminst ten goede zal komen.
In de noordelijke staten is men echter in grote meerderheid van oordeel, dat
president Eisenhowers besluit om de federale troepen in Little Rock te laten, een
verstandige en krachtige beslissing is, die het aanzien van de V. S. in het buiten
land zeer ten goede zal komen.
Donderdagavond kan onder auspiciën
van de Volksuniversiteit in het Frans Hals
museum in Haarlem een bijzonder concert
worden beluisterd. Mildred Dilling, die in
de Verenigde Staten grote bekendheid ge
niet als harpiste zij wordt daar de
„Lady of the harps" genoemd geeft er
dan een recital. De Amerikaanse ambassa
deur in Nederland, de heer Philip Young,
zal hierbij aanwezig zijn.
Mildred Dilling maakt op het ogenblik
een Europese tournee onder auspiciën van
de United States Information Service. Als
onderdeel daarvan geeft zij vier uitvoerin
gen in Nederland, waarvan de tweede in
Haarlem. In de Verenigde Staten geeft zij
per seizoen ongeveer zeventig concerten.
In alle staten, alsmede in Canada, Mexico,
Cuba, het Caraïbische gebied, midden- en
zuid-Amerika is zij opgetreden. Zeven keer
is haar de eer te beurt gevallen te mogen
optreden in het Witte Huis, de ambts
woning der Amerikaanse presidenten in
Washington. Zij werd geboren in de staat
Indiana, waar zij ook begonnen is met mu
ziekstudies. Deze heeft zij later voorgezet
in Europa onder leiding van de bekende
Franse harpiste Henriette Renié. Haar pro
gramma in Nederland omvat onder andere
het Concert voor harp in B van Handel
(in de bewerking voor harpsolo van Marcel
Grandjany) en een korte verhandeling over
de geschiedenis van de harp.
Volgens welingelichte kringen te
Washington werd Eisenhower gistermid
dag benaderd door vier gouverneurs van
zuidelijke staten, die als bemiddelaars in
het conflict-Little Rock naar de federale
hoofdstad gekomen waren en daar drieën
half uur met de president confereerden.
Zij legden hem een ontwerp-compromis
van gouverneur Faubus van Arkansas voor,
waarin deze beloofde, zich niet langer tegen
de bevelen van het Opperste Gerechtshof
inzake de rassenvermenging te zullen ver
zetten. Eisenhower nam daar genoegen mee
en verklaarde vervolgens, dat hij er thans
in toestemde, de regeringstroepen uit
Little Rock terug te trekken, „zodra dit
enigszins mogelijk is."
Toen later de definitieve tekst van Fau
bus' verklaring aan de president werd
voorgelegd, bleken er twee woorden aan
de oorspronkelijke tekst toegevoegd te
zijn, die Eisenhower aanleiding gaven, zijn
belofte omtrent de terugtrekking der fede
rale troepen te herroepen. Eisenhower zei,
dat hij nu niet langer overtuigd was dat
Faubus oprecht van plan is, zich bij de
bevelen van het Opperste Gerechtshof neer
te leggen en dat ook diens garanties om
trent de handhaving van orde en rust in
Little Rock onvoldoende waren.
De twee woorden die Eisenhower van
gedachten deden veranderen, waren „door
mij". In Faubus' definitieve tekst stond:
„Ik verklaar bij deze dat ik na de terug
trekking van de federale troepen opnieuw
in samenwerking met de plaatselijke over
heid de volle verantwoordelijkheid op me
zal nemen voor de handhaving van recht
en orde en dat de bevelen van de federale
hoven niet door mij tegengewerkt zullen
worden". Deze twee vetgedrukte woorden
kwamen niet in Faubus' ontwerp-verkla-
ring voor, zoals die aanvankelijk aan de
president voorgelegd werd.
Gouverneur Hodges van Noord-Carolina,
een van de vier die met Eisenhower over
leg pleegden, verklaarde, dat Faubus de
woorden „door mij" later had toegevoegd.
Faubus had verder verklaard zich „zoals
immer het geval is geweest", verantwoor
delijk te stellen voor het handhaven van
orde en rust in Little Rock.
Demonstratie in Washington
Een aantal voorstanders van de rassen
scheiding heeft dinsdag voor het Witte
Huis in Washington gedemonstreerd. De
demonstranten droegen borden mede,
waarop te lezen stond: „Houdt onze scholen
blank", „Amerika wordt opgeofferd aan
de roden" en „Trek de troepen uit Little
Rock terug". (UP)
Negerkinderen mishandeld
Ook in Matoaka (West-Virginia) zijn
demonstraties gehouden tegen het toelaten
van zes negerkinderen tot de middelbare
school aldaar. De zes kinderen werden
door blanken geslagen en getrapt. De po
litie moest eraan te pas komen om de
negerscholieren in het schoolgebouw te
brengen. 150 blanke scholieren renden hier
op naar buiten.
Bomaanslag
In Colp in de Amerikaanse staat Illinois
is een bom ontploft in het café van een
neger, die tevens voorzitter is van het
schoolbestuur van Colp, dat tot opheffing
van de rassenscheiding op de scholen is
overgegaan. Er vielen geen slachtoffers.
TOKIO (Reuter) Het Japanse eiland
Okinawa is de vorige week door een
zware wervelstorm getroffen, die volgens
nog onvolledige berichten aan 58 mensen
het leven heeft gekost. 82 mensen worden
nog vermist. Japanse vissers die in de
buurt van Okinawa vissen, melden, dat
bij elke trek één of twee lijken worden
opgehaald, vermoedelijk afkomstig van
vissers van Okinawa, die verrast werden
toen de cycloon hun eiland naderde.
Vrijwel alle verbindingen op Okinawa
zijn verbroken. Amerikaanse militairen
zijn nog bezig de puinhopen op te ruimen.
Vliegtuigen van de Amerikaanse lucht
macht zoeken het zeegebied rondom het
eiland af naar vermiste vissersschepen.
Amerikaanse functionarissen in Tokio
hebben niet willen bekendmaken of er
veel schade aan de militaire installaties
op Okinawa is aangericht.
Men verkeert nog in het onzekere over
het lot van de bevolking van Tamara, een
eiland bij Okinawa dat eveneens door de
wervelstorm is getroffen.
Twee kilometer ten noorden van Mill is
dinsdagmiddag om kwart over twee een
straaljager van het type F 84 F, Thunder-
streak neergestort. De bestuurder, de 23-
jarige sergeant-vlieger J.. B. Wesseling,
merkte op ongeveer 1200 meter hoogte
dat de motor haperde. Hij verliet met de
schietstoel het toestel en bereikte onge
deerd de grond. Het vliegtuig kwam neer
bij een wegkruising, maar veroorzaakte
geen schade van betekenis.
Dinsdagmiddag is in het postagentschap
aan de Anjelierstraat te Eindhoven dief
stal gepleegd. Op dat moment was het
agentschap voor het publiek gesloten, maar
aangezien het gevestigd is in een winkel,
kon er een man binnenkomen, die een pak
je sigaretten kocht. Nadat de man vertrok
ken was, ontdekte de houder van het post
agentschap, dat uit een geldkistje een be
drag van 11.900 was verdwenen. Hij
alarmeerde de politie. De bezoeker was
aan de winkelier bekend als een inwoner
van Rijswijk (Z.-H.). De politie aldaar werd
gewaarschuwd en arresteerde de man toen
deze later op de middag arriveerde. Hij
was nog in het bezit van het geld.
Twee tijgers reeds aan ziekte
bezweken
De roofdieren in het dierenpark te Rhe-
nen, vooral tijgers, wolven en leeuwen, zijn
in ernstig gevaar. Een uit de vleeskeurings
kring Tiel afkomstige koe, die was afge
keurd voor menselijke consumptie, is er de
oorzaak van. Maandag stierf een moeder
tijger en dinsdag lag de vadertijger dood in
zijn nachtverblijf. De drie jonge tijgertjes,
die drie maanden oud zijn, zijn nog in le
ven, maar ook zij aten van de koe, die
naar is komen vast te staan besmet was
met miltvuur.
De directeur, de heer Ouwehand, heeft
een dierenarts uit Heelsum naar het dieren
park ontboden, die gisteren de hele dag be
zig is geweest om de leeuwen en de wolven
in te spuiten; geen eenvoudig werk, want
beest voor beest moet daarvoor in een spe
ciale kist worden gelokt. Een reinigings
dienst is op grote schaal aan het ontsmet
ten gegaan en drie oppassers zijn ingespo
ten met penicilline, omdat miltvuur ook
voor de mensen zeer gevaarlijk is. De oud
ste leeuw van de kolonie, Maxie vertoont
ook de ziekteverschijnselen. De dierenarts
heeft verklaard, dat alle dieren van het
vlees hebben gegeten en dat het niet denk
beeldig is, dat ze alle aan het miltvuur
zullen omkomen. Dit zou een schadepost
zijn van anderhalve ton.
Een 29-jarige ex-portier van de Rijks
dienst voor het Wegverkeer in Den Haag
heeft zich voor de Haagse rechtbank te
verantwoorden gehad voor het plegen van
fraude op grote schaal. Hem was ten laste
gelegd diefstal van blanco kentekenbe
wijzen voor auto's, diefstal van blanco
rijbewijzen, het vervalsen van talloze blan
co- en bestaande kentekenbewijzen en het
aannemen van vele duizenden guldens aan
steekpenningen van autohandelaren, voor
wie de valse kentekenbewijzen bestemd
waren.
De verdachte bezorgde aan een 38-jarige
Haagse vertegenwoordiger van een firma
in vrachtauto's ongeveer 45 vervalste ken
tekenbewijzen, waarop hij het laadver
mogen van de betrokken auto's een paar
ton te hoog had ingevuld. Aan een 33-
jarige Amsterdamse autoverhuurder ver
kocht de portier enige dozijnen blanco
kentekenbewijzen, die onder meer gebruikt
worden om uit Duitsland gesmokkelde
auto's verkoopbaar te maken.
Per kentekenbewijs kreeg de portier een
beloning van 150 tot 200.
In zijn requisitoir zei de officier van
Justitie, dat dit soort corruptiezaken vele
zeer ernstige kanten hebben. Allereerst
wordt door corruptie de eerlijkheid en be
trouwbaarheid van de overheidsdiensten
aangerand. Verder heeft de corruptie ern
stige gevolgen voor het bonafide zaken
leven: er ontstaan oneerlijke concurrenten.
Voorts wordt door het te hoog stellen van
het laadvermogen van vrachtauto's de vei
ligheid van het wegverkeer in ernstig ge
vaar gebracht. Tevens werd de smokkel
handel in auto's bevorderd, waardoor zeer
grote bedragen aan de schatkist werden
onttrokken.
„Corrupte ambtenaren", zo zei de offi
cier, „blijken altijd labiele figuren te zijn.
In ons land kan men onder normale amb
tenaren geen corruptie verwachten of aan
treffen. Deze verdachte is zulk een labiele
figuur: eerzuchtig en baatzuchtig, een on
gelukkige combinatie van eigenschappen.
Door zijn grote slimheid draaide hij de
Rijksdienst voor het Wegverkeer een rad
voor ogen. Hier is geen sprake geweest
van een tekort aan toezicht of organisatie,
aldus de officier, die tenslotte tegen de
ex-portier een gevangenisstraf van een
jaar en zes maanden eiste.
De verdedigster, mej. mr. L. D. F. C.
Bienen, betoogde dat er zo'n personeels-
schaarste bij de dienst was, dat men in
vakantietijd wel eens schoolkinderen moest
laten aanrukken om het werk door te
laten gaan. Het publiek oefende steeds
dwang op de verdachte uit. Men had steeds
haast en zo kwam de verdachte ertoe zelf
handelingen te verrichten om de mensen
vlug aan kentekenbewijzen te helpen. Dit
werd oogluikend toegelaten. Zo kwam de
verdachte op de verkeerde weg. De ver
dedigster vroeg tenslotte clementie.
De officier van Justitie eiste ook tegen
ieder van de twee voornaamste profiteurs,
de Haagse vertegenwoordiger en de Am
sterdamse autoverhuurder, een gevangenis
straf van anderhalf jaar.
Verder stond nog terecht een 35-jarige
In de gisteren gehouden vergadering van
de Eerste Kamer heeft de voorzitter, mr.
J. A. Jonkman, koning Haakon van Noor
wegen herdacht. Hij schetste de uitzonder
lijke rol, welke de Noorse koning heeft
vervuld en de grote plaats welke hij in de
harten' van het Noorse volk innam.
De minister van Justitie, prof. Samkal-
den, sloot zich namens de regering bij de
woorden van deelneming en herdenking
aan.
Zonder hoofdelijke stemming werd hier
na het wetsontwerp tot wijziging van de
artikelen 349, tweede lid en 250 van het
Wetboek van Strafrecht goedgekeurd.
Door deze wijziging wordt bepaald, dat
de rechtbank bevoegd is om over een sub
sidiair naast een misdrijf ten laste gelegde
overtreding te oordelen, zonder dat de ver
dachte het recht heeft zich op de onbe
voegdheid van de rechtbank te beroepen.
Het is vaste jurisprudentie, dat in geval
van een primaire en subsidiaire tenlaste
legging ook hoger beroep open staat, indien
de rechtbank het primair ten laste gelegde
misdrijf niet en de subsidiair ten laste ge
legde overtreding wel bewezen heeft ver
klaard. Tenslotte werd het wetsontwerp
tot wijziging van de wet op de Sociale Ver
zekeringsbank en de Raden van Arbeid,
welke wet ten aanzien van de verenigbaar
heid van functies is aangepast aan de Be-
roepswet, zonder beraadslaging of stem
ming goedgekeurd.
Amsterdamse monteur, een zwager van de
autoverhuurder, aan wie heling van ken
tekenbewijzen was ten laste gelegd. Tegen
hem eiste de officier een gevangenisstraf
van zes maanden.
Voorts hadden de Amsterdamse autover
huurder en een 34-jarige Amsterdamse
typograaf zich te verantwoorden wegens
het verhandelen van gesmokkelde auto's.
Tegen de typograaf eiste de officier ander
half jaar gevangenisstraf en tegen de Am
sterdamse autoverhuurder nog eens twee
jaar.
De zwager van de autoverhuurder hoor
de wegens het verhandelen van gesmok
kelde auto's acht maanden tegen zich eisen.
Op 15 oktober zal de rechtbank in alle
zaken uitspraak doen.
Omstreeks kwart voor acht dinsdag
avond zijn Koningin Juliana en Prins
Bernhard, vergezeld van Prins Felix
van Luxemburg, per vliegtuig uit
Oslo op Soesterberg aangekomen, aldus
deelt de Rijksvoorlichtingsdienst mede.
Het gezelschap vertrok naar het paleis
Soestdijk., Vandaag heeft prins Felix de
reis naar Luxemburg voortgezet.
De Hoge Raad heeft gisteren een princi
piële zaak behandeld, waarin het gaat om
de vraag, of autorijles onderwijs is in de
zin van artikel 208 van de Grondwet.
De Federatie van de Nederlandse Or
ganisaties voor het Personenvervoer
(F.N.O.P.) is van mening, dat de huidige
toestand wat het geven van autorijlessen
betreft niet kan worden gehandhaafd.
De federatie is van mening, dat deze
situatie dringend verbeterd moet worden.
De minister van Verkeer en Waterstaat is
niet ongenegen in te grijpen. Hij heeft
echter nog geen wettelijke maatregelen
voorgesteld omdat deze mogelijk in strijd
zouden zijn met de bepaling van artikel
208 der Grondwet, dat vrijheid van on
derwijs waarborgt. Enige deskundigen op
het gebied van het staatsrecht hebben de
minister geadviseerd de Hoge Raad te doen
beslissen of een dergelijke regeling al dan
niet grondwettelijk zou zijn.
De mogelijkheid daartoe stond open om
dat in Gouda een verordening bestaat, die
een vergunning eist voor het geven van
autorijlessen. De geldigheid van deze ge
meenteverordening kan aan de Grondwet
worden getoetst. Dit deed dan ook de
kantonrechter te Gouda, die kreeg te oor
delen over een tenlastelegging tegen de
voorzitter der vereniging, die in overleg
met de minister een procesverbaal had
uitgelokt.
De kantonrechter meende, dat deze ver
dachte moest worden veroordeeld omdat
het eisen van een vergunning bij een ge
meenteverordening niet in strijd is met
artikel 208 der Grondwet. Van dit ver
oordelend vonnis ging de voorzitter in
cassatie. Zijn raadsman, mr. S. van Oven,
betoogde op historische gronden, dat het
geven van autorijlessen niet onderwijs is
als bedoeld in artikel 208 der Grondwet,
evenmin als bijvoorbeeld fiets- of bridge-
lessen.
De advocaat-generaal zal op 15 oktober
conclusie nemen.
Nooit te voren is een wintercampagne
van het Noordhollands Philharmonisch Or
kest voorheen Haarlemse Orkestvereni
ging zo briljant, ingezet als dit kegr. Dit
„briljant", wil niet zeggen „beter" ,of
„waardevoller". Bedoeld is: bijzonder mee
slepend en rijk aan effect. Daartoe werk
ten mee de extra grote bezetting van het
orkest ter vertolking van drie werken van
Ravel en verder een feestelijk programma-
nummertje „The trumpet voluntary" van
Jeremiah Clarke, dat van eenvouding cla-
vecimbelwerkje door Sir Henry Wood ge
transformeerd werd tot een daverend ef
fectstuk, in staat om al wie Nurks of
Droogstoppel heet te doen meesmuilen. Op
de jeugdige, impulsieve directie van de
nieuwe dirigent Henri Arends werd door
de musici vlot gereageerd. Tenslotte was
er de suggestie van het fenomenale piano
spel van Robert Casadesus, de incarnatie
van de volmaakt evenwichtige interpreet,
die alle uiterlijkheid ontberen kan en niet
temin het hoogst denkbare bereikt en de
toehoorder in de ban van zijn wonderlijk
herscheppend vermogen gevangen houdt.
Henri Arends, die ter verwelkoming
een krans aan zijn lessenaar vond, begon
zijn taak voor het Haarlemse publiek met
een opgewekt Wilhelmus, gevolgd door het
bravourstukje van Clarke-Wood, waarin
de solo-trompettiste Nelly Boerée op hoge
d-trompet glansrijk wedijverde met de
uitgebreide „batterij" slagwerk om het sei
zoen feestelijk in te luiden. De Suite in
C van Bach voor strijk-orkest en dne bla
zers klonk in het forte-spel wel wat ge
forceerd, dus even over de grens van wat
de strijkersbezetting aan werkelijke klank
schoonheid vermag te geven, maar er wa
ren ook fraaiklinkende momenten, die ons
een gracieuse Bach te horen gaven Daarna
begon het feest der artistiek zuivere ver
houdingen met de vertolking van Mozarts
„Kroningsconcert" voor piano en orkest.
De beheerste bezieling van Robert Casa
desus deelde zich op frappante wijze mee
aan dirigent en orkest en zo klonk in een
volmaakt evenwicht deze heerlijke mu
ziek in haar zonnige klaarheid, haar stille
weemoed en haar pétillante opgewektheid.
Later op de avond heeft Casadesus knap
gesecondeerd door Arends en het rijk be
zette orkest, het fameuze Concert voor de
linkerhand van Ravel gespeeld. Men kon
bij de schitterende verklanking van dit
terecht geduchte werk ervaren wst een
gelukkig toeval het geweest is, dat een
„gewezen vijand" uit de eerste wereld
oorlog aan de „ex-soldaat" Ravel dit werk
bestelde. De ongemene problemen, die het
aan de Franse componist stelde, hebben
het tezamen met de geestelijke achter
grond van het geval, een spanning en een
allure gegeven, die het tot een zeer ori
gineel meesterwerk maakten. We mogen
aannemen, dat Casadesus ons dit „chef
d'oeuvre" in uiterste volkomenheid heeft
laten horen.
Verder toonde Henri Arends, evenals
maandag op het extra-concert voor ge
nodigden zijn directie-vaardigheid met de
interpretatie van „Alborada del Gracioso"
en van de „Rapsodie Espagnole" van de
zelfde componist. Vijftig jaar zijn verlopen
sinds het ontstaan van dit laatste werk
en hoe fris en raak tekenend van impres
sie is het gebleven. Uiteraard moet het
voor velen vreemd in de oren geklonken
hebben toen Colonne het ten doop hield.
Maar er waren ook van meet-af bewon
deraars. Het tweede deel de „Malagu-
ena" werd zelfs op die eerste uitvoe
ring gebisseerd. En toen daarbij protesten
rezen van een gedeelte van het publiek op
de dure plaatsen, werd van het schellinkje
met donderende stem geroepen: „Nog een
keer over voor die daar beneden, die het
nog niet begrepen hebben!" En nu zijn we
een halve eeuw verder en blijven derge
lijke spontane reacties uit. Ravel heeft de
muzikale wereld niet weinig verrijkt met
de geheime kracht van zijn geniale per
soonlijkheid.
Al met al was deze openingsavond van
het seizoen vol verblijdende tekenen. Ik
geloof dat we dirigent Arends na de
prestaties van deze beslissende mani
festatie op de essentiële punten volcp kre
diet kunnen geven.
Jos. de Klerk
Terwijl in vele Haarlemse woningen op
geborstelde galakostuums klaar hingen om
aangetrokken te worden, stond Robert Ca
sadesus gistermiddag met zijn handen op
zijn rug voor een etalageruit bjj de Grote
Markt, alsof hij een Haarlemmer was. Hij
is nu verdwenen en staat, terwijl men dit
leest, misschien voor een etalageruit er
gens in Amsterdam, als een Amsterdam
mer: een sigaret in een mondhoek, een
kleine grijze hoed op zijn hoofd en de tijd
voor zichzelf in een omgeving waar hij
zich kennelijk op zijn gemak kan voelen.
Niemand herkent hem. Het is de vraag
hoeveel mensen hem zo zouden willen
herkennen. Hij wordt bewonderd, zijn
naam noemt men met respect, maar de
gedachte aan een man in een regenjas
voor een etalageruit is in het beeld, dat
men daarbij voor zich ziet, weinig ver
trouwd of onmogelijk. In dat beeld bestaat
een zwarte glimmende vleugel en een con
certpodium op de achtergrond.
Het gezicht van Casadesus drukt muzi
kaliteit uit, of noblesse, of ingetogenheid.
En hij is donker gekleed, geen knoop waar
die niet hoort. Dit beeld bestaat en het is
waar. Maar Casadesus in een regenjas en
een hoedje op en de handen gewoon op de
rug, inplaats van boven het toetsenbord,
bestaat ook. Hoewel het ook waar is, moet
men bij dat beeld toch niet denken aan
degenen die gisteren tussen zeven en acht
voor de spiegel stonden te worstelen met 't
galakostuum en wat gedeprimeerd de
huisdeur achter zich dicht deden, omdat
zij een handvol strikjes en knopen hadden
overgehouden.
Als we goed hebben geluisterd en hem
goed hebben geobserveerd bestaat er voor
Casadesus geen verschil tussen een gala
concert, een orkestrepetitie en alleen stu
deren in een vreemde zaal, waar aan het
andere eind een werkster jstaat te stof
zuigen. Bij elk van deze gelegenheden
geeft hij evenveel, dat wil zeggen: alles.
Maar uiterlijk zijn er onderling zeker ver
schillen. Tijdens een galaconcert is hij in
derdaad ingetogen, heel af en toe kan men
een fractie van een reflex zien op zijn ge
zicht. Men zou gisteravond hoogst ver
baasd zijn geweest, als hij bij het spelen
plotseling was gaan meezingen. Bij de or
kestrepetitie gebeurde dat wel. Het was
een prachtige illustratie van zijn intimiteit
met de muziek. Dat werd echter nog veel
duidelijker zichtbaar en nog veel persoon
lijker ook, toen hij gistermiddag in de
grote concertzaal alleen zat te studeren.
Zijn regenjas had hij op de tweede rij over
een stoelleuning gegooid en zijn hoed lag
er scheef boven op. Hij zat net zo achter
de vleugel als men hem heeft kunnen zien
zitten bij het galaconcert, maar zijn ge
zicht was nu vol reflexen. Zijn spel was
een gesprek met zichzelf over subtiele za
ken. Men voetl daarbij de neiging rechtop
te gaan zitten, maar voor wie? Casadesus
ziet niets en het gebaar is wat gek in zo'n
grote lege zaal. Het blijft dus bij een nei
ging, maar dit apart is een belevenis, die
men bij een galaconcert mist, want daarbij
zit men al rechtop als de muziek nog moet
beginnen.
Johan Voskuil
