Bedrijfsberichten in ons land
over 1957 niet ongunstig
RIVELLA
(JParida en de wijze Meester
Pas op
Effecten -en
Geldmarkt
Noordewind met regen
NAAIMACHINES
voor
verkoudheid
Labiele economische situatie
Geen stimulansen uit Amerika; de beurs
reageerde vrij beheerst op Indonesische situatië
Mphenaar
Wereldnieuws
ió Aet
zo
2
Bedrijfsregeling onverbin
dend verklaard
Lang verlof bij confectie
fabriek te Almelo
Steenfabriek te Kessel
stilgelegd
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Mercantile Bank of Canada
boekte goede resultaten
Verdere versterking extra
reserves „Pagottan"
Zes pet. lening te Nijmegen
KEELTABLETTEN
GELD
MAKEN
VRIJ D G 13 DECEMBER 1917
(Van onze financiële medewerker)
ZOWEL IN NEW YORK ALS IN AMSTERDAM is het koerspeil opnieuw gedaald.
Van stormachtige bewegingen is overigens noch hier noch in New York sprake; in
tegendeel, de omvang van de fondsenhandel blijft uiterst gering, maar ook op de
verlaagde koersen ontbreken, althans op de aandelenmarkt, veelal de kopers, die
aldus hun wantrouwen ten aanzien van de naaste toekomst doen raden. In de V. S.
heeft de jongste discontoverlaging op de kapitaalmarkt wel enige ontspanning ge
bracht, maar de berichten uit het Amerikaanse bedrijfsleven wijzen nog steeds op
een verminderde activiteit in de meeste takken van industrie en bij de spoorwegen.
De decembermaand is trouwens doorgaans geen periode van grote levendigheid op
de beurzen, omdat men tegen het einde des jaars meer geneigd is oude posities af
te bouwen dan nieuwe op te bouwen. De situatie in Indonesië beïnvloedde de beurs
ongunstig. Hoewel de Nederlandse handel op dat land de laatste jaren tot 2Vs 3
percent van onze totale buitenlandse handel is ingekrompen, is dat deel gezien
de noodzaak tot exportvergroting ter compensatie van de verminderde binnenlandse
afzet een niet te veronachtzamen grootheid. De inkomsten uit Indonesië, *n bedrag
van ongeveer 1 miljard zouden, indien zij zouden wegvallen, ook een niet
gemakkelijk in te halen schade betekenen. Men kan niet zeggen dat de situatie in
Indonesië deze week erger is geworden, maar de vooruitzichten blijven ook na de
verrassende wending van gisteren vooralsnog onzeker.
Het is een gelukkige omstandigheid dat
vele handelsondernemingen, de H.V.A. de
Vereenigde Delimijen, de Amsterdam
Rubber, de Internatio, Lindeteves en an
deren reeds jarenlang bezig zjjn zich op
andere delen van de wereld te oriënteren;
de inkomsten van deze ondernemingen
waren tot dusver echter nog voor een
groot deel uit Indonesië afkomstig. De Ne-
derlandsche Handel Mij. heeft haar aan
deelhouders deze week overigens een hart
onder de riem gestoken met de mede
deling dat de positie van de instelling door
de jongste gebeurtenissen in Indonesië
niet wordt aangetast en ook van de Na
tionale Handelsbank is bekend dat zij
haar Indonesische belangen nagenoeg ge
heel afgeschreven en in 1956 geen Indo
nesische baten meer als winst heeft ge
boekt. Men mag wel aannemen dat de
koersdaling, welke de laatste tijd voor de
aandelen van deze instellingen is tot stand
gekomen, de eventuele verliezen in vol
doende mate weerspiegelt. Ook kan men
zich moeilijk voorstellen dat aandelen als
die van de Internatio en Borsumjj niet
meer dan 50, respectievelijk 30 percent
waard zijn.
Het is geen wonder dat met name de
aandelen van scheepvaartmijen, welke in
en op Indonesië varen, het hebben moe
ten ontgelden. Aandelen Kon. Paketvaart,
die in 1956 nog 218 noteerden, zijn tot 90,
aandelen Nederlandsche Scheepvaartunie,
die in 1956 nog een koers hadden van 201,
zijn tot ongeveer 100 percent gedaald,
waarna weer een herstel is ingetreden. In
tussen blijven ook de berichten uit de
scheepvaart in het algemeen nog weinig
bemoedigend, daar van een herstel op de
vrachtenmarkt nog geen sprake is. Be
richt wordt dat de Shellgroep is begonnen
met het opleggen van enige tankschepen,
nadat de British Petroleum Cy dit reeds
eerder heeft gedaan. Daarentegen heeft de
directie van Van Ommeren, die voorname
lijk bij de tankvaart is betrokken laten
ADVERTENTIE
Speciale
aanbieding
Zimmermann
PIANO
kruissnarig
als nieuw in ker
senhout, vijf jaar
garantie 995.
KRUISWEG 49 TEL. II532 HAARLEM
ALLES OP MUZIEKGEBIED/
De minister van Economische Zaken
heeft het agenten-grossiers-contract, een
bedrijfsregeling op het gebied van de han
del in licht elektrotechnisch installatie
materiaal, onverbindend verklaard.
Dit contact hield een regeling in, waar
bij het de agenten verboden was aan an
dere grossiers dan aan hen, die tot het
contract waren toegetreden, te leveren. De
grossiers was het verboden van anderen
dan de aangesloten agenten te betrekken.
Deze regeling had in de eerste plaats
tot gevolg dat de levering van fabrikan
ten aan grossiers alleen mogelijk was door
inschakeling van een agent. Het contract
ontnam hiermede de fabrikant de vrijheid
al dan niet een agent aan te stellen. Dit
laatste is echter zozeer van het individuele
ondernemersbeleid, in verband met de
door de fabrikant te voeren verkooppoli-
tiek, dat hij een dergelijke beslissing in
volle vrijheid moet kunnen nemen, zo
deelt het ministerie van Economische
Zaken mee.
Voorts belette de regeling de agenten en
dus ook de fabrikanten rechtstreeks te
leveren aan anderen dan de grossiers.
Dit wordt eveneens als een niet gemoti
veerde inperking van de vrijheid voor de
agenten en daarmede voor de fabrikanten
beschouwd. Op grond van deze overwegin
gen achtte de minister het contract in
strijd met het algemeen belang en heeft
hij het onverbindend verklaard.
Het in deze branche bestaande „scha
kelaarscontract" werd eveneens in
strijd met het algemeen belang geacht,
omdat de gevolgde methode van prijsvast
stelling tot starre en in vele gevallen te
hoge prijzen leidde. Dit contract is echter
inmiddels door de betrokkenen zelf reeds
opgeheven. Over enkele andere in deze
branche bestaande contracten zal nog na
der worden beslist.
weten dat haar resultaten over 1957 niet
bij die van 1956 zullen achterblijven en de
koersdaling van haar aandelen van 343 in
1956 tot ongeveer 200 thans meer aan het
gevoel dan aan het verstand moet worden
toegeschreven.
Afwachtende beleggers
Dat het gevoel in deze tijd op de beurs
domineert, blijkt ook wel uit de aanhou
dende koersdaling van aandelen Konink
lijke, die in de oude noteringsvorm van on
geveer 750 percent zijn gedaald, zijnde on
geveer 400 percent beneden de hoogste
stand van ongeveer 1150 percent. De ko
mende emissie, welke thans in januari
wordt verwacht, werpt hier haar schaduw
vooruit Nog sterker spreekt het gevoel
bij de aandelen Dordtsche, welke op grond
van het aandelenbezit Koninklijke 1.2
maal zo hoog mogen noteren,' dus bij een
koers van ongeveer 750 voor de Konink
lijke, op ongeveer 900 percent, terwijl de
beurskoers zelfs beneden 750 ligt. Naar
thans verluidt zal de Dordtsche bij de
emissie van de Koninklijke haar bezit zo
danig uitbreiden dat straks achter elk
aandeel Dordtsche weer een aandeel (no
minaal f 1000) Koninklijke ligt. Tal van
beleggers schijnen tegen de komende emis
sie him kruit droog te houden.
Nederlandse industrie
Wat de Nederlandse industrie betreft,
de tussentijdse mededelingen over het af
lopende jaar zijn in doorsnee zeker niet
ongunstig. In het algemeen zijn de orders
wat ingekrompen, maar terecht wordt op
gemerkt dat men de laatste jaren op dit
punt ook wel wat verwend was. Zeker is
dat in tal van bedrijven, zowel bij de fa
brieken als bij de groothandel, naar zo
klein mogelijke voorraden wordt ge
streefd, niet alleen omdat men eerder een
prijsdaling dan een prijsstijging verwacht,
maar niet het minst ook omdat men we
gens de hoge debetrente het liefst zo wei
nig mogelijk bij de bankier in het krijt
staat. Bij de banken ziet men dan ook
het bedrag der uitstaande debiteuren ver
minderen. Klachten over het stijgend kos-
tenpeil komen in de meeste bedrijfsbe
richten voor en hier ligt dan ook een van
de knelpunten voor onze economie, waar
op ook nog eens in het verslag van de
Hollandsche Bank Unie wordt gewezen.
Dat de vakbonden in ons land geen
nieuwe loonronde voorstaan en anderzijds
in de Duitse metaalindustrie een loons
verhoging plaats vindt zal uiteraard aan
de concurrentiepositie van ons land ten
goede komen.
Overigens is het onvermijdelijk dat een
periode van deflatie met een verminderde
economische bedrijvigheid en een ruimere
arbeidsmarkt gepaard gaat. Dat de re
gering bij monde van minister Suurhoff
zich heeft gehaast te verklaren dat zij,
als de werkgelegenheid verder afneemt,
voor „aanvulling" nieuwe koopkracht
zal zorgdragen, bewijst wel de labili
teit van de huidige toestand.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181 Tel. 14444
ADVERTENTIE
'//nf/chy (/{in oHf/ci.)
Verkrijgbaar bij Uw wijnhandelaar
en de horecabedrijven.
Tijdens een vergadering van de onder
nemingsraad van Bendien's Confectiefa
brieken n.v. te Almelo, is besloten een
lang kerstverlof te geven. De produktie-
afdelingen zullen gesloten zijn van 21 de
cember tot en met 4 januari.
De steenfabriek De Wijs n.v. te Kessel is
wegens afzetmoeiljjkheden tijdelijk stilge
legd. Het ongeveer 40 man tellende perso
neel is ontslagen. De fabriek heeft sinds
drie jaar in volle produktie ook gedurende
de wintermaanden gedraaid, maar door de
teruglopende bedrijvigheid in de woning
en utiliteitsbouw is de afzet gaan stag
neren.
Op het fabrieksterrein is een voorraad
van 800.000 metselstenen gevormd. Men
hoopt deze tegen het begin van de voor
jaarscampagne voor een goed deel geruimd
te hebben.
Euro-onderzoek
De interimcommissie der Europese Gemeen
schappelijke Markt, die met haar werkzaamheden
begon na de ondertekening van de verdragen van
Rome in maart van dit jaar, heeft deze beëindigd.
De commissie heeft zich beziggehouden met een
voorbereidende studie van de eventuele aanvul
ling van de gemeenschappelijke markt der zes
landen met een Europees vrij handelsgebied en
de betrekkingen tussen de gemeenschappelijke
markt en de G.A.T.T. De voorzitter, baron Snoy,
zal op 19 december over de verrichte werkzaam
heden rapport uitbrengen aan de zes ministers
van Buitenlandse Zaken.
Japanse olieconcessie
Een woordvoerder van de Japans-Arabische
oliemaatschappij, die door een groep Japanse za
kenlieden is opgericht voor het zoeken naar en
het exploiteren van olievelden in Saoedi-Arabië,
heeft bekendgemaakt, dat de Japanse zakenlie
den oorspronkelijk de regering van Saoedi-Ara
bië een winstaandeel van 50 percent hadden aan
geboden. De grote concurrentie van oliemaat
schappijen uit het westen heeft de Japanse za
kenlieden echter genoodzaakt hun aanbod te
verhogen en onder het met Saoedi-Arabië geslo
ten contract zal dit land thans een winstaandeel
van 56 percent ontvangen.
Amerikaanse vakbondswensen
Het grootste Amerikaanse vakverbond, de
A.F.L.-C.I.O., heeft op een congres te Atlantic
City (New York) zijn wensen voor 1958 geformu
leerd. Die wensen omvatten aanzienlijke loons
verhoging, een kortere werkweek, betere voor
zieningen in geval van ziekte en een betere pen
sioenregeling, uitbreiding van het stelsel van ge
garandeerde lonen etcetera. De vice-voorzitter
Walter Reuther verklaarde onder luide bijval,
dat de inflatie een gevolg is van de politiek van
het „grote kapitaal", dat „zich van een oneven
redig deel van de opbrengst van onze groeiende
economie meester maakt".
Scheepstarievenkwestie
Acht leden van de Hongkong-Japan Freight
Conference, de Peninsular and Oriental, de Bri
tish India, de Eastern and Australian, de Bank
Line, de Ellerman Line, de Ben Line, de Royal
Interocean Line (Nederland) en de Knutsen Line,
zijn van plan zich voor februari uit de conferen
tie terug te trekken, omdat sommige aangesloten
scheepvaartmaatschappijen kortingen van vijf tot
tien percent op hun vrachttarieven aanbieden
terwijl bovendien de tarieven van niet-aangeslo-
ten maatschappijen 20 percent lager zijn dan de
tarieven der conferentie.
Pryzen voor scheepsbunkers
De Esso Export Ltd heeft naar Esso Nederland
mededeelt bekendgemaakt, dat zij met ingang
van 12 december is overgegaan tot een prijsver
laging voor scheepsbunkers in de voornaamste
Europese havens, bedragende 5 shilling per long
ton voor stookolie en 10 shilling per long ton voor
diesel-gasolie.
Atoomovereenkomst
Canada en de Duitse Bondsrepubliek hebben
woensdag te Ottawa een overeenkomst gesloten
voor samenwerking op het gebied van het vreed
zaam gebruik van atoomenergie. Deze overeen
komst is voor de tijd van tien jaar aangegaan.
De positie van Frankrijk
De bestuurscommissie van de Europese Beta-
lings Unie (E.B.U.) heeft de positie van Frank
rijk bestudeerd tijdens haar voortgezette bijeen
komst op het Chateau de la Muette. Franse des
kundigen gaven inlichtingen over verschillende
vraagstukken in het bijzonder over de betalings
balans.
Russisch goud
In Londen is gisteren een Russisch schip aan
gekomen met 116 kisten baar goud, voor een to
tale waarde van ruim 70 miljoen gulden. (UP).
Het weer in West-Europa wordt be
heerst door een depressie, waarvan het
centrum zich boven Bretagne bevindt. De
depressie houdt in onze omgeving een oos
telijke stroming in stand, die lucht uit
Duitsland aanvoert, waarin de tempera
turen gematigd zijn voor de tijd van het
jaar.
De frontale storing veroorzaakte in de
nacht van donderdag op vrijdag enige
regen. Aan de oostflank van de depressie
stroomt zachte lucht uit de Middellandse
Zee naar de Alphen met als gevolg, dat
tegen de zuidelijke berghellingen over
vloedige regens voorkomen.
In Locarno werd in één etmaal 102 mm
afgetapt. De regen duurt daar onvermin
derd voort, doordat in de Golf van Genua
een nieuwe storing tot ontwikkeling komt,
die zich over de Alphen naar Duitsland
uitbreidt.
Bij de nadering van deze depressie zal
de wind naar noordelijke richtingen
draaien. De aanvoer van de lucht komt
dan van de Noordzee met plaatselijk enige
regen en mogelijk in de noordelijke pro
vincies met natte sneeuw. De gemiddelde
temperaturen blijven even boven het
vriespunt.
WEERRAPPORTEN
Zaterdag 14 december
Zon op 8.43 uur, onder 16.30 uur.
Maan op 0.20 uur, onder 12.40 uur.
Maanstanden
14 dec. 06.45 uur laatste kwartier
21 dec. 07.12 uur nieuwe maan
29 dec. 05.52 uur eerste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 14 december
Hoog water: 8.44 en 21.14 uur.
Laag water: 4.01 en 16.30 uur.
Temperaturen:
bulten- a
u
■a S
en binnenland
heden- 'h
e,
U g
morgen 7 uur.
Neerslag.5 o
S
4) M
O
laatste 24
uur. S73
•S
C.S
Helsinki
half bew. zzo
16
0,1
Stockholm
geheel bew. nno
-6
0
Oslo
licht bew. windst.
-8
0,2
Kopenhagen
sneeuw no
1
Aberdeen
licht bew. n
0
3
Londen
regen no
4
19
Amsterdam
regen ono
2
3
Brussel
mist windst.
3
5
Luxemburg
zwaar bew. ono
3
1
Parijs
onbewolkt ozo
4
10
Bordeaux
regenbui zzw
8
24
Grenoble
geheel bew. o
8
23
Nice
regen nnw
8
91
Berlijn
geheel bew. o
-1
0
Frankfort
regen windst.
1
0.1
München
zwaar bew. zzw
4
0
Zürich
regen nno
3
2
Genève
geheel bew. o
4
5
Locarno
regen windst.
2
102
Wenen
regen zzo
9
0,1
Innsbruck
zwaar bew. o
14
0
Rome
regen zzo
15
3
Ajaccio
regen zw
13
0,4
Mallorca
onbewolkt windst.
13
1
Den Helder
lichte regen ono
3
4
Ypenburg
geheel bew. o
3
4
Vlissingen
geheel bew. ono
4
5
Eelde
geheel bew. ono
1
0,6
De Bilt
geheel bew no
2
4
Twente
geheel bew. ono
1
0,4
Eindhoven
geheel bew. o
3
3
Vlv. Z.-Limb
geheel bew. o
4
4
12. Toen Joris zag, dat het kistje alleen
juwelen bevatte, wanneer iemand het
opende met een eerlijk gemoed, verscheen
er een peinzende trek op zijn gelaat. Hij
zette zich neer met een stapel dikke boe
ken en begon daar vlijtig in te lezen, ter
wijl hij nu en dan een aantekening maakte.
„Je bent wel plotseling erg geïnteresseerd
in oosterse wijsheid, Joris!", sprak Panda
wantrouwig. „Je wilt zeker leren hoe je
de juwelen te pakken krijgt zónder een
eerlijk gemoed!" De vredelievende ooster
ling was diep geschokt door Panda's woor
den. „Ach, broeder Panda! Wat zijn dat
toch steeds voor Onvriendelijke Gedach
ten!", riep hij verdrietig. „Laat de knaap
begaan, wijze meester!", sprak Joris be
rustend. „Ik. zal hem bewijzen hoe oprecht
mijn bedoelingen zijn. En tegelijk zal ik
eens onderzoeken of HIJ wel waard is om
het licht der oosterse wijsheid uit te dra
gen". Daarop overhandigde hij Panda het
papier met aantekeningen en zijn ganze-
veder. „Ik heb hier namelijk enige magi
sche handelingen neergeschreven", ver
klaarde hij, „die broeder Panda moet ver
richten. Daardoor zal de westerse wereld
geloven in de kracht van het oosterse den
ken!" „Magische handelingen?", vroeg
Panda ongerust„Moet i k die gaan ver
richten
Filiaal Nat. Handelsbank
Blijkens het verslag van The Mercan
tile Bank of Canada (Canadees filiaal van
de Nationale Handelsbank n.v. te Amster
dam) per 30 september 1957 werd een ver
dere verbetering bereikt in de verhouding
van exploitatiekosten tot de winst. De al
gemene vooruitgang stemt tot tevreden
heid. De kantoren in Montreal, Toronto
en Vancouver geven de bank op het ogen
blik ruime armslag voor haar werkzaam
heden.
In de jaarvergadering heeft de presi
dent, de heer H. E. Moquette, erop ge
wezen dat aan het eind van het vierde
boekjaar het balanstotaal van de bank 25
miljoen dollar groot is tegen verleden jaar
19 miljoen dollar. In een tijdvak van geld-
schaarste zijn de deposito's onafgebroken
gestegen. Kredieten en gelden in disconto
zijn toegenomen van 9 miljoen dollar tot
12 miljoen dollar.
Hoewel de onmiddellijke vooruitzichten
in Canada onzeker zijn, is men optimis
tisch ten aanzien van de toekomst.
De „Pagottan" handel- en landbouw-
maatschappij n.v. heeft na afboeking der
kosten en afschrijving over 1956 een saldo
winst behaald van ƒ31.630 (v.j. 3.308).
Dit wordt toegevoegd aan de extra reser
ves. Er wordt wederom geen dividend uit
gekeerd.
Tijdens het verblijf van de directie in In
donesië is aldaar de jaarvergadering ge
houden van de n.v. Perusahaan Perkebu-
nan Pagottan, waarin de jaarcijfers over
1955 zijn goedgekeurd. Het winstsaldo hier
bedroeg rp 2.649.268. Dit is aangewend
voor afschrijving o;J de verliezen van 1953
en 1954 waarna een ver liessaldo van
rp 510.000 op nieuwe rekening overgaat.
De financiële resultaten over dit jaar
zullen een relatief groot verliessaldo tonen.
In 1957 zijn 98.250 quintalon suiker verkre
gen. Hoewel de resultaten van deze cam
pagne beter waren dan over 1956 vreest de
directie, dat de financiële uitkomsten vol
strekt onvoldoende zullen blijken gezien
de sterk stijgende kostprijzen.
Vrijdag 13 december wordt de inschrij
ving opengesteld op 360.000 6 pet. obliga
ties in stukken v. 1.000 en 500 ten laste
van de instelling R.K. Begraafplaats te
Nijmegen tot de koers van 100 percent
door de Nederlandsche Credietbank n.v.,
Lentjes en Drossaerts n.v. en Arnold Gilis-
sen's Bank n.v.
De storting op de toegewezen obligaties
is op vrijdag 27 december a.s. De lening
is aflosbaar in de jaren 1963 tot en met
1992 en wel in 30 jaarlijkse termijnen elk
groot 12000. Vervroegde algehele of ge
deeltelijke aflossing is n i e t toegestaan.
Doel van de lening is de bouw van 'n aula
een parkeerterrein en de aanleg en afras
tering van de gehele begraafplaats. Het
exploitatie-overschot in 1956 heeft .6.397
bedragen.
ADVERTENTIE
Neem tijdig
^r0éfë
TAKfrtN
ïrziri.SÉfeg
Sterk desinfecterend
60 tabletten f 0.98
PHTUPS-ROXANE NEDERLAND N.V.
Tegen. Het Egyptische parlement heeft
woensdag een wetsvoorstel tot beper
king van het recht tot echtscheiding
van de mohammedanen verworpen.
Het ontwerp was ingediend door de
volksvertegenwoordiger Hoessein El
Goarani. Geen van de andere parle
mentsleden sprak zich vóór het ontwerp
uit. Het ontwerp hield in, dat de mo
hammedaanse mannen toestemming
van de rechter moeten verzoeken om
hun vrouw te verstoten.
Hondeweer. Het regent reeds anderhalf
etmaal lang zeer hevig in Noord-Ita-
lië. De Rivièra wordt door stormen ge
teisterd. In de Alpen valt overvloedig
sneeuw. De meeste passen in de Dolo
mieten zitten dicht. Een groot gedeel
te van Lombardije en Piemont is door
mist bedekt.
Verband? Een Brits comité, bestaande
uit negen vertegenwoordigers van ta
baksmaatschappijen, heeft voorlopig
verklaard, dat er „ernstige twijfel"
over bestaat, of er verband is tussen
roken en longkanker. Bij de onderzoe
kingen naar de oorzaak van longkan
ker is tot dusver de invloed van gene
tische en psychosomatische factoren
vrijwel geheel buiten beschouwing ge
bleven. Het comité heeft voor het on
derzoek al 2,6 miljoen gulden besteed.
Uitvinder. De uitvinder van de telex, Fre-
derik G. Creed, is donderdag in de
ouderdom van 86 jaar overleden.
Creed, een Canadees van afkomst, die
in het begin van deze eeuw naar Enge
land is gegaan, heeft een telegrafisch
verbindingssysteem uitgevonden,
waarbij de seinen werden overgebracht
door een geponste band. Op deze band
jes stonden de door speciale machi
nes, die sinds jaren zijn naam dragen,
geponste berichten.
Het grootste deel van de thans over
al gebruikte telextoestellen is ontstaan
uit het door Creed vervaardigde toe
stel.
Evacuatie. Volgens de Daily Mirror zijn
tien reddingsschepen op volle snelheid
op weg naar het vulkanische eiland Ma-
nam bij de noordkust van Nieuw-Gui-
nea om 4.000 inheemsen te evacueren,
die door een eruptie van de bijna 1.500
meter hoge vulkaan van dit eiland be
dreigd worden. Een asregen zou het
eiland reeds onbewoonbaar gemaakt
hebben.
Geen pijn. Rudolf Broedl in Graz raakte
met zijn linkerbeen onder zijn vracht
auto bekneld, toen deze aan de voet van
een helling kantelde. Een toegesnelde
dokter gaf hem, ondanks zijn verzeke
ring, dat hij géén pijn had een pijnstil
lende injectie. Later bleek hem, dat
het totaal verpletterde been van de
man een kunstbeen was.
Ingedrukt. De Amerikaanse marine heeft
bekendgemaakt, dat de bovenbouw van
de Amerikaanse torpedobootjager
„Manley" des nachts tijdens een zware
storm tussen de Azoren en Spanje door
de hoge zee is ingedrukt. Een man
kwam om en verschillende opvarenden
werden gewond. Van drie der gewon
den is de toestand kritiek. De oorlogs
bodem is op weg naar de zesde vloot
in de Middellandse Zee.
Ingezogen. Toen test-piloot Don Lucy don
derdag in Blackpool met een straalja
ger van de Royal Air Force, de aan
loop nam om op te stijgen, werd een
zeemeeuw de inlaat van de straalmo
tor binnengezogen. Op de controletoren
hoorde men een harde klap. Het vlieg
tuig kwam niet los van de grond,
schoot de startbaan voorbij, dook met
de wielen in zachte grond en kwam met
de neus tegen het hek van het vliegveld
tot staan.
Ondermijnd. Kort na middernacht is in
Jaen in Spanje een door langdurige re
genval ondermijnde muur van een
openluchtbioscoop bezweken, waardoor
een woonhuis, dat tegen de bioscoop
was aangebouwd, werd ingedrukt. In
dat huis woonden verschillende gezin
nen. Vier personen werden gedood en
19 gewond. Alle gewonden zijn naar zie
kenhuizen overgebracht.
Eruit. Het bestuur van de A.F.L.-C.I.O.
heeft de 160.000 leden tellende en cor
rupt bestuurde bakkersbond uitgesto
ten. Er werd ook critiek geoefend op
het werk van de commissie, die onder
leiding van senator John L. McClean-
nan een onderzoek instelt naar corrup
tie in het vakbondswezen. De corruptie
aan werkgeverszijde zou ternauwer
nood zijn onderzocht.
Snel. Een Amerikaanse jachtbommenwer
per, een tweemotorige F 101 A Voodoo,
heeft donderdag het wereldsnelheids
record voor straalvliegtuigen verbe
terd en op 1.932 km per uur gebracht.
DE OVERHEDEN waren in de middel
eeuwen bijzonder scherpzinnig in het vin
den van wegen om het geld van de bur
gers naar de schatkist over te hevelen.
Vermogensbelasting, accijnzen, hoofdelijke
omslagen, invoerrechten, omzetbelastingen,
leges, gedwongen leningen, muntontwaar-
ding, kortom, de poorters en landlieden in
die dagen werden op precies dezelfde wijze
uitgeknepen en uitgezogen als tegenwoor
dig, ook al bezigde men voor
die plagen andere namen. Het
venijn zit nu eenmaal niet in
het woord, maar in de daad
en in dit opzicht was het in
de middeleeuwen even erg als
in onze tijd.
In de middeleeuwen was de
uitgifte van zgn. rentebrieven
een zeer gebruikelijk middel voor de over
heid om aan geld te komen. Oorspronke
lijk was dit een vinding uit de 12de eeuw,
toen vrome leken hun vermogen aan de
kerk schonken onder beding van levens
lange rente. Tegenwoordig zouden we dit
een lijfrente noemen.
Dit idee viel buitengewoon in de smaak
bij de stedelijke besturen, die hierin een
middel zagen om op korte termijn veel
geld in handen te krijgen. De oorspronke
lijke ideëele overweging ging hierbij vol
komen teloor, omdat het een doodgewone
koop was geworden: aan de stad werd een
kapitaal geschonken en in ruil daarvoor
verwierf men het recht op een levenslange
rente. Dit was dus precies dezelfde opvat
ting als we bij de burgers van Milete in
het jaar 203 vóór Chr. ook reeds hebben
aangetroffen.
Uit het jaar 1228 zijn zes lijfrentebrieven
bewaard gebleven, uitgegeven door de
stad Doornik, waarin nauwkeurig is om
schreven welke rechten en verplichtingen
uit de lijfrente-overeenkomst voortvloei
den. Dit is een duidelijke aanwijzing, dat
het uitgeven van rentebrieven toen al ge
ruime tijd aan de gang was, want deze
stipte omschrijvingen kunnen uitsluitend
het gevolg zijn van de ervaringen die de
overheden uit vroegere overeenkomsten
hadden opgedaan.
De oudst bekende lijfrente-overeenkomst
uit ons land stamt uit 1380 en is afkomstig
uit de stad Aardenburg, maar
ook dit jaartal wil geens
zins zeggen, dat de uitgifte
van rentebrieven in ons land
niet veel eerder is begon
nen. De nog overgeleverde
rekeningen uit de 13de eeuw
van Vlaamse, Franse en
Duitse steden leveren het be
wijs, dat de verkoop van lijfrenten door de
steden algemeen verbreid was en er is niet
de minste reden te veronderstellen, dat ons
land hierop een uitzondering vormde.
Aangelokt door de overweging, dat men
ogenblikkelijk een som gelds in handen
kreeg, wierf de stad haar cliënten niet
alleen onder de eigen burgers, maar zond
ook agenten en acquisiteurs uit, die tegen
provisie in andere gewesten - bijvoor
beeld in Vlaanderen en Brabant - rente
brieven moesten plaatsen. In de 15de eeuw
werden burgers van Brugge, Gent, Brussel,
Mechelen, enz. geteld onder de lijfrente
trekkers van onze steden. En door de con
currentie en de steeds verleidelijker aan
biedingen van de in geldnood verkerende
steden, overschreed het rentebedrag vaak
de gebruikelijke 10 °/o en bereikte soms
20 °/o! Dat dit op een catastrofe moest uit
lopen, spreekt welhaast vanzelf.
Daarover een volgende keer
(Nadruk verboden)
H. Tétillon
