Oók al aan sigaar (jPanda en de wijze Meester Bewondering van leek en vakman voor „Lente in december" Gevolgen van anti-Nederlandse actie moeten aanvaard worden Vrij koud weer Djuanda „van hart tot hart": Wereldnieuws och ió het zo r MAANDAG 23 DECEMBER 1957 2 „Bloemlust"-expositie in Lisse Crematie van Jan Damen Vrouw verwondde vroegere vriend dodelijk met mes Examens Arrest in de moordzaak te Heer Jongeman redde slapend kind uit brandend huis Duitse atoomcentrales Benelux-berekening van landbouwkostprijzen Hoge Autoriteit leent ten behoeve van woningbouw Hulpacties Heringa Wuthrich VENSTER RUITEN EIGENLIJK IS DE kersttentoonstelling van bloeiende bloemen van de Stichting „Bloemlust", die vanmiddag in de H.B.G.-hallen in Lisse is geopend, een wonder baarlijk iets, omdat het houden van een dergelijke tentoonstelling van hyacinten, tulpen, narcissen, crocussen, muscari's, irissen, poinsettla's, hippeastrum amaryllis en fresia's vooral in december lang niet zo eenvoudig is als het lijkt. Het zeer warme voorjaar heeft de bloemaanleg echter zo beïnvloed, dat er nu een weelde van bloemen staat in een rechtlijnig arrangement, waarin ook vijvers zijn aange legd. De heer W. Brumman ,de arrangeur, heeft met wat coniferen poinsettla's en witte duiven een kerstsfeer trachten te wekken. Er Is verwondering voor deze expositie bij leek en deskundige. Zeg de vakman, dat er „Lustige Witwes" staan en hij zal verbaasd opkijken. Want dit zeer gewilde prachtig rood glanzende tulpje met mooie, witte rand is een luie broeier. Intussen heeft men echter temperaturen ontdekt, waarbij het vroeg tot activiteit wordt ge bracht. Ook staan er „Most Miles" een rode tulp en „Mirjoran", een rode tulp met geelachtige rand. Eigenlijk zou dat in de cember helemaal niet mogelijk moeten zijn, maar het Laboratorium voor Bloem- bollenonderzoek kan veel. Zelfs slaagt het erin een parkiettulp „Red Decor" te tonen. Ook blauwe druifjes zijn er, die men algemeen als versiering accepteert. Maar men weet pas enkele jaren, hoe de bloei van deze bloemetjes kan worden bereikt. Evenals dat het geval is met de crocussen en de irissen. De hyacinten staan prachtig dit jaar: niet te lang, volle tros, weinig blad en goed op kleur. Wilde zwanen Er staan verrukkelijke narcissen van het cyclamineustype. Ergens achterin staat een pan, die lijkt op een vlucht wilde zwanen, de trompetten rekken zich als halzen ver vooruit en de dekblaadjes staan als stuwende vleugels naar achteren ge bogen. En daar allé bloemen van narcissen altijd netjes naar een kant worden ge draaid is het een prachtige eensgezinde vlucht. Verder ziet men alle vormen en kleuren, die er maar in de narcissen te vinden zijn. Dan nog iets over de poinsettia's, de kerst sterren. Er lijken prachtig rode bloembla den aan te zitten, maar dat is slechts schijn, want het zijn gewone bladeren, die een ander kleurtje hebben aangenomen. De bloemen zijn onooglijke dotjes temid den van deze rode bladen. De inzending amaryllissen is weer impo nerend als altijd. Op het ogenblik maakt dit ras een gehele ontwikkeling door, waarvan hier een staaltje is te zien. Be halve de witte en oranje-bruinig-rode va riëteiten staan er nu prachtige witte met rood en zelfs lilarose gekleurde! Dat laat ste is dan wel erg nieuw en geeft hoop, dat er nog meer kleuren te verwachten zijn. Staat naast de abrikooskleurige tulp Apricot Beauty de Imperator dan moet men bedenken, dat de eerste zo maar eens Het stoffelijk overschot van de afgelo pen vrijdag overleden violist Jan Damen zal dinsdag na aankomst van de trem var) 12.04 uur naar het crematorium Driehuis- Westerveld worden overgebracht. De stoet zal omstreeks kwart over elf bij de hoofd ingang van het Concertgebouw stoppen, waarbij namens het Concertgebouw-Or kest, waarvan Damen concertmeester was, en de Nederlandse Orkeststichting tot be heer van het Concertgebouw-orkest een aantal bloemstukken op de baar wordt ge legd. In het ziekenhuis Bergweg Is zondag over leden de 42-jarige stoffeerder J. W. de R. uit Rotterdam die door de 38-jarige vrouw A. van K. met een mes werd gestoken. Ge ruime tfjd hadden de vrouw en de man om gang met elkaar gehad, maar steeds had deze verhouding tot allerlei twisten aan leiding gegeven. De relatie was tenslotte dan ook verbroken. Omdat de man zijn vroegere vriendin re gelmatig zou hebben lastig gevallen, liep deze de laatste tijd met een mes in haar tasje. Toen het tweetal elkaar op het Stations plein dicht in de buurt van de daar opge stelde Zweedse kerstboom ontmoette, leid de dit weer tot onenigheid. Zij stak hem met het mes, waardoor de stoffeerder in de hartstreek werd geraakt. De verwon ding was van zo ernstige aard, dat hij is overleden. De vrouw is aangehouden en naar het hoofdbureau van politie overge bracht. Amsterdam. Gemeente Universiteit. Doctoraal examen rechten mej. G. J. Overwater, mej. M. C. Bonder en de heren R. de Lauwere en R. v. d. Vijver, allen te Amsterdam. Doctoraalexamen economie: P. L. Munnecom, Amsterdam. Amsterdam. Geslaagd voor het accountantsdi ploma van het Nederlands Instituut van Accoun tants de heren C. P. A. Bakker en F. Lindeman, beiden te Haarlem. in een partij van de tweede verscheen. Het was een spontane verloping en dat doet nog beter het wonder van de natuur, die in Lisse tentoongesteld wordt, be grijpen. Het gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft arrest gewezen in de zaken tegen twee inwoners uit Maastricht wegens moord op de garagehouder M. H. J. M. te Heer en tegen twee inwoners uit Heer wegens het opzettelijk uitlokken van moord. De arbeiders J. van G. en M. S. uit Maas tricht werden ieder veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf en terbeschikkingstel ling van de regering. De rechtbank had de mannen veroordeeld tot vijftien jaar ge vangenisstraf. Het hof heeft de vrouw van de garage houder, K. M.G., veroordeeld tot een ge vangenisstraf van twaalf jaar en voor waardelijke terbeschikkingstelling van de regering. De rechtbank had haar tot vijf tien jaar veroordeeld. De knecht van de garagehouder, H. J. N. uit Maastricht werd wegens opzettelijke uitlokking van moord en medepleging ver oordeeld tot tien jaar gevangenisstraf en terbeschikkingstelling van de regering. Het vonnis van de rechtbank was twaalf jaar gevangenisstraf en ter beschikkingstelling van de regering. De 18-jarige Henny van den Broek heeft een vijfjarig kind uit een brandend huis gered. In het perceel Merelstraat 1 te Hil versum brak tegen acht uur brand uit, doordat een stoel, waarover men kleren te drogen had gehangen, te dicht bij de haard stond en vlam vatte. Vader en moeder Houthuijzen, die dit huis bewonen, waren niet thuis omdat zij kranten rondbrachten, maar het vijfjarig zoontje Wim lag boven nog te slapen. Vrij snel ontwikkelde het vuur zich in de huiskamer. Buren consta teerden de brand en alarmeerden de po litie en brandweer. Henny van den Broek, die aan de over zijde in deze straat woont, dacht plotseling aan het kind. Via de luifel boven de voor deur en door het stukslaan van een ruit wist hij het huis binnen te dringen en het jongetje, dat nog lag te slapen, in veilig heid te brengen. Inmiddels was de brand weer gearriveerd, die de vlammen met de nevelspuit bestreed, waardoor het vuur beperkt kon worden tot de huiskamer, die geheel uitbrandde. Vier grote elektriciteitsmaatschappijen in West-Duitsland hebben een gemeen schappelijke maatschappij opgericht voor het ontwerpen van een atoomcentrale met een capaciteit van 100 megawatt. Derge lijke groepen voor het bouwen van atoom centrales zijn ook in Zuid-Duitsland ge vormd. (Reuter) Succes van minister Mansholt (Van onze correspondent in Brussel) Minister Mansholt, de scheidende Neder landse minister van Landbouw, die te Brussel een goede kans lijkt te maken als president van de Europese Commissie, heeft donderdag gedurende een vergade ring van het ministerieel Benelux-comité, een succes behaald en een nederlaag ge leden. Het succes is dat de Belgische dele gatie de conclusie aanvaardde van een rapport van deskundigen over de bereke ning van landbouwkostprijzen volgens ge meenschappelijke Benelux-normen. In Bel gië zal hiervoor een dienst moeten worden opgericht; in Nederland worden dergelijke berekeningen sedert vele jaren door het Landbouw Economische Instituut te Sche- veningen verzorgd. De tegenslag is, dat de Belgen niet konden ingaan op het verzoek van de Nederlandse delegatie om drie landbouwprodukten volkomen te liberali seren tussen de beide landen, dus zonder het vaststellen van minimum-prijzen, na melijk kersen, waar de Belgische tuinbouw thans nog een bijzondere sterke markt positie voor heeft, aardappelen, waar het gevaar van een overrompeling van de Belgische markt door Nederlandse aard appelen misschien niet geheel denkbeeldig is, en bloemkool, waar beide landen een sterke positie hebben. De liberalisering van die drie produkten is opnieuw naar commissies van deskundigen verwezen. Intussen loopt een arbitrage over de tomaten. De Belgische grens wordt gere geld gesloten voor de invoer van Neder landse tomaten. In die controverse speelt thans een nieuw element: Nederland kan de Belgische tomatenprijs betwisten en van oordeel zijn, dat de minimum-prijs voor tomaten te hoog werd gesteld. Dit is thans het geval. Een college van twee arbiters: prof. Polak voor Nederland en prof. Hespel voor België onderzoeken het geval. Beide landen zullen de uitspraak van de arbi ters voor bindend moeten aanvaarden. Wanneer echter door een Belgische dienst voor kostprijzen een meer juiste bereke ning van de kostprijzen voor de land bouwprodukten zal kunnen worden uitge voerd, zal de discussie in de toekomst tussen de Belgische en Nederlandse ex perts op een meer wetenschappelijke basis kunnen plaats vinden. Men hoopt dat uit deze kostprijsberekeningen volgens gemeenschappelijke normen een Benelux Landbouw Instituut zal groeien, een insti tuut dat ook in de Euromarkt grote dien sten aan de Belgische en de Nederlandse landbouw zou kunnen bewijzen. De Hoge Autoriteit heeft een lening overeenkomst afgesloten met het Etablis sement d'Assurance contre la Vieillesse et l'Invalidité te Luxemburg, op grond waarvan laatstgenoemde instelling aan de Hoge Autoriteit een lening verstrekt van 100 miljoen Luxemburgse frank. De Hoge Autoriteit zal hieraan uit haar eigen middelen een nader te bepalen be drag toevoegen, dat zij tegen een lage rentevoet ter beschikking zal stellen. Het totale aldus verkregen bedrag zal in principe worden bestemd voor de finan ciering van arbeiderswoningen in Bel gië en Luxemburg. ADVERTENTIE DJAKARTA (ANP) De Indonesische minister-president Djuanda heeft zater dagavond in een radiotoespraak „van hart tot hart" tot het Indonesische volk gezegd, dat de regering zich volkomen bewust is van de gevolgen, die de krachtige anti- Nederlandse maatregelen van Indonesië voor het land zelf hebben. De regering realiseert zich, naar hjj zei- de, volkomen, dat de binnenlandse toestand als gevolg van regionale kwesties en an dere hangende problemen, niet heel erg gunstig is voor het dragen van de gevolgen, die uit de nieuwe koers zouden kunnen voortvloeien. „Aan de andere kant", zo zei hij, „is de regering van oordeel, dat uitstel van het inslaan van de nieuwe koers alleen maar van grote invloed zou zijn op de stemming in het binnenland en de betrek kingen van Indonesië met de internationale wereld zou verzwakken", aldus Djuanda. Premier Djuanda zei het niet normaal te vinden, dat in een groot geschil tussen twee landen, zoals het huidige tussen Indo nesië en Nederland, economische, finan ciële en andere betrekkingen blijven be staan. „Dit is een tegenstrijdigheid, die niet alleen materieel ongunstig is voor ons volk, maar die ook een reden voor Westelijke landen, waaronder ook Nederland, kan zijn het recht van Indonesië op West-Irian lichtvaardig te beoordelen," zei hij. De regering is ervan overtuigd, aldus Djuanda, dat de nieuwe koers de enige ma nier is om een oplossing van de problemen te bespoedigen. Daar de regering vreest, dat er zich ten gevolge van het ontwrichte verkeer tussen de eilanden door het vast leggen van de K.P.M. nieuwe afscheidingen in afgelegen gebieden zullen voordoen, acht zij herstel van de interinsulaire verbindin gen als een zaak van zeer groot belang. Minister-president Djuanda drong er op aan de regering gelegenheid en tijd te geven de problemen tot een oplossing te brengen. Het Indonesisch parlement heeft van daag een presidentieel decreet, waarin de staat van oorlog wordt afgekondigd, aan vaard. Bjj de stemming onthield de Masju- mi zich, omdat men een uitgebreider be spreking verwacht had. Het decreet dient ter vervanging van de aankondiging van de staat van oorlog en beleg, welke, naar premier Djuanda ver klaarde, gevaarlijke elementen bevatte. Onder andere was de formulering van de wet op de staat van oorlog en beleg een Nederlandse erfenis, aldus Djuanda. Hij verklaarde verder, dat het afkondigen van de staat van oorlog noodzakelijk is, daar de Indonesische regering „beschikt over de bewijzen, dat het land met geweld wordt bedreigd". Premier Djuanda verzocht de minister van Defensie onmiddellijk de maatregelen te treffen, welke een afkondiging van de staat van oorlog voor-schrijft. De stafchefs van de Indonesische strijdkrachten worden bekleed met het hoogste gezag. DJAKARTA (ANP) De Indonesische minister van Binnenlandse Zaken, Sanusi Harjadinata, heeft vandaag zijn stem doen horen tegen de „rijst voor rubber"-handel, die de regionale autoriteiten van Borneo voornemens zijn te beginnen. Deze autori teiten hebben gemaakt te zullen trachten met Singapore 10.000 ton rubber tegen 10.000 ton rijst te ruilen. De minister betoogde, dat de ruilhandel „moeilijkheden voor ons zal opleveren". Hij voegde daaraan toe, dat er andere wegen zijn om het huidige rijsttekort te boven te komen. De gouverneur van de kleine Soenda- eilanden, T. M. Daubsjah, heeft op de be volking van Singaradja, de hoofdplaats van Bali, een beroep gedaan om haar kalmte te bewaren en haar woonplaats niet te ver laten. De gouverneur deed dit beroep naar aanleiding van berichten, als zou een toestand van anarchie zijn ontstaan onder de bevolking van Singaradja en als zouden sommige mensen reeds naar de nabij gelegen heuvels zijn gevlucht. Gedurende het weekeinde zijn er in de algemene luchtcirculatie belangrijke ver anderingen gekomen. Een depressie ten zuiden van IJsland breidde zich over Ier land naar de Golf van Biscaye uit, met het gevolg, dat de zaterdag nog aanwezige luchtstroming verdween. Daarvoor in de plaats gingen in het zeegebied ten westen van Ierland noordelijke winden waaien, terwijl over West-Europa de winden naar zuid tot zuidoost draaiden. Deze verdreven de zachte lucht waarin gedurende het weekeinde temperaturen van 9 graden waren voorgekomen uit ons land en voerden koude lucht uit zuid-Duitsland aan, waar het 's nachts enkele graden vriest. Een front dat boven Engeland en Frankrijk lag naderde langzaam ons land maar de neerslagactiviteit ervan nam af. Bij zuidwest-Engeland ontstond vannacht een afzonderlijke kern van lage druk die zich over de Golf van Biscaye en Frankrijk uitbreidde. In verband hiermede moet in ons land op zuidoostelijke winden worden gerekend die tamelijk koude lucht blijven aanvoeren. WEERRAPPORTEN Dinsdag 24 december Zon op 8.49 uur, onder 16.34 uur. Maan op 10.23, onder 20.32 uur. 29 dec. Maanstanden 05.52 uur eerste kwartier Hoog en laag water in IJmuiden Dinsdag 24 december Hoog water: 5.39 en 17.52 uur. Laag water: 1.17 en 13.35 uur. Temperaturen buiten 00 an ■s S en binnenland heden- •df a morgen 7 uur. Neerslag: 4) 4» - laatste 24 uur. ït, 4) C.S Helsinki motregen zw 4 0,4 Stockholm licht bew. zzw 3 0 Oslo geheel bew. zzw 7 0 Kopenhagen mist zo 3 0,3 Aberdeen onbewolkt windst. 1 0 Londen geheel bew. z 7 1 Amsterdam zwaar bew. zo 1 0 Brussel zwaar bew. z 4 0 Luxemburg geheel bew. zzo 0 0 Parijs geheel bew. zzo 5 0 Bordeaux zwaar bew. z 5 0 Grenoble geheel bew n 1 0 Nice regen n 7 1 Berlijn geheel bew. zzo -1 0 Frankfort zwaar bew. windst. -1 0 München onbewolkt zzo -7 0,1 Zürich zwaar bew. wnw -5 0 Genève sneeuw w -1 0,1 Locarno licht bew. ono -4 0 Wenen geheel bew. zo -4 0 Innsbruck onbewolkt windst.- -11 0 Rome onbewolkt ozo 3 0 Ajaccio regen windst. 8 2 Mallorca licht bew. windst. 5 Den Helder zwaar bew. z 1 0 Ypenburg zwaar bew. zzo 3 0 Vlissingen geheel bew. z 4 0 Eelde onbewolkt zzo 0 0 De Bilt zwaar bew. zo 2 0 Twente onbewolkt zzo 1 0 Eindhoven zwaar bew. zo 1 0 Vlv. Z.-Limb. geheel bew. z 4 0 20. Joris leek niet erg bezwaard door de last van het geld, die hij terwille van de missie op zich had genomen. Tevreden murmelend zat hij het in nette stapeltjes te rangschikken. De wijze oosterling was dan ook vervuld van bewondering voor zijn helper. „Wat moet het een offer voor u zijn om dit onzuivere papier aan te ne men!", riep hij uit. „Ge zijt een grote steun bij het vervullen van mijn taak, broeder Goedbloed!" Hij aarzelde even; het leek of hem iets beklemde. „Maar toch moet ik denken", sprak hij voorzichtig, „ge moet de westerlingen niet zeggen, dat mijn elixer wilskracht schenkt - dat is niet waar! Het VERHELDERT slechts hun den ken, weet ge?" „O, nee?", mompelde Joris verstrooid. „Ei, ei. Tut, tut". Het fijne onderscheid tussen wilskracht en helder denken scheen hem bar weinig belang in te boezemen. En toch was het een ver schil, dat men niet kon verwaarlozen. Dit merkte het heertje, dat van het elixer had gedronken in de verwachting, dat hij nu staarde hij al met grote ogen naar Panda, die onder die vorsende blikken wel on rustig werd, maar overigens geen tekenen vertoonde, dat hij onder hypnose kwam. Getrouw aan zijn opdracht telde Panda door, zich afvragend, wat die rare snuiter van hem wilde. Plotseling sprong het heer tje driftig overeind. „Ik ben bedrogen!", brulde hij, „die elixer-verkoper heeft me beetgenomen!" En hij besefte niet, dat het juist de verhelderende invloed van het elixer was, die hem zo snel deze juiste u wijzen op een kleine onjuistheid in uw ieder zijn wil op kon leggen. Minutenlang gevolgtrekking deed maken. KUALA LUMPUR (AFP) De minister president van Malakka, Tenku Abdul Rah man heeft een beroep gedaan op de be volking om op humanitaire gronden de Indonesiërs te helpen in hun nood, door het geven van geldelijke bijdragen, levens middelen en kleding. Volgens het nationalistische partij orgaan „Suluh Indonesia" heeft de Chinese volksrepubliek aan Indonesië „concrete hulp" aangeboden, bestaande uit technische uitrusting en textiel. NEW DELHI (AFP) Naar aanleiding van de in het buitenland circulerende ge ruchten, is van officiële zijde categorisch tegengesproken als zou president Sukarno in New Delhi zijn aangekomen. ADVERTENTIE HAARLEM ELECTRI8CHE INSTALLATIES LUIDSPREKENDE TELEFOON-INSTALLATIES Doodvonnissen. Twee Algerijnse meisjes zijn zondag door een rechtbank voor jeugdzaken te Algiers ter dood veroor deeld wegens medeplichtigheid aan twee bomaanslagen onder toeschou wers van te Algiers gespeelde voet balwedstrijden, die tien personen het leven hebben gekost, terwijl er 45 wer den gewond. Functionaris. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken overweegt de benoeming van een speciale functiona ris voor culturele betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de communis tische landen en internationale cultu rele betrekkingen in het algemeen. Deze functionaris zou de titel van as sistent van de minister van Buiten landse Zaken krijgen. Verboden. Het parlement van Zuid-Viet- nam heeft een wetsontwerp inge diend door de zuster van president Ngo Dinhdiem, madame Ngo Dinh-Nhu volgens welke polygamie verboden is, aangenomen. Voorts wordt bepaald, dat een verloving slechts dan geldig is wanneer de familie van het meisje ge schenken van een man heeft ontvangen en beiden met de verloving instemmen. Bij verbreking van de verbintenis moe ten de geschenken worden terugge geven. Mislukking? Erik Bergaust, hoofdredac teur van een tijdschrift over raketten en geleide projectielen, heeft zaterdag in een radio-vraaggesprek verklaard, dat Russische geleerden ten tijde van de NAVO-conferentie in Parijs ge tracht hebben een derde Russische aardsatelliet af te vuren. Deze poging zou volgens Bergaust zijn mislukt. Wisselstand. Door een verkeerde wissel stand is een sneltrein uit Genua in het station van Arenzano op een stilstaan de trein gereden. Bij deze botsing, die zaterdag te middernacht voorviel, kwam de stoker van de trein uit Ge nua om het leven. Veertig personen die in de achterste wagons van de stil staande trein zaten, werden gewond. Wedijver. Priesters in het gebied van Ro- magna, de streek waar „Don Camillo" zich afspeelt, maken zich ernstig zor gen over het voornemen der com munistische „volkshuizen", in de nacht van 24 op 25 december grote feesten te organiseren. Men vreest on gunstige invloed op het kerkbezoek. In de „volkshuizen" zal gratis wijn wor den geschonken en er zullen tombola's en schoonheidswedstrijden worden ge houden. Overwinningsdag. De president van Egyp te heeft de 23ste december tot „over winningsdag" en een nationale feest dag verklaard. Op die datum is het een jaar geleden, dat Britse en Franse troe pen Port Said ontruimden. President Nasser zal vandaag in Port Said de eerste steen leggen van een monument voor „de martelaren, die gevallen zijn in de strijd tegen de Frans-Britse in vallers'! en een militaire parade bij wonen. Namen. Een speciale commissie van de UNO bestaande uit drie leden, heeft zaterdag als haar oordeel gegeven, dat de geschorste Deense ambtenaar Bang- Jensen van het secretariaat van de UNO documenten van de commissie voor Hongarije moet overhandigen aan de secretaris-generaal, Hammarskjoeld. Deze had dit geweigerd, omdat de do cumenten de namen bevatten van per sonen, die getuigenis hebben afgelegd over de gebeurtenissen in Hongarije. Presentjes. De New Yorkse warenhuizen hebben getracht iets geheel nieuws te brengen op het gebied van kerstge schenken: met bont afgezette tanden borstels en blikopeners, ronddraaiende vorken voor spaghetti-eters, speelgoed- giraffes van vier meter hoog en kleine sportauto's met een echte één-cylinder motor. Links overwicht. De linkse volksactiepar tij heeft zaterdag een grote overwin ning behaald bij de eerste verkiezingen voor een geheel gekozen gemeenteraad van Singapore. De volkspartij verkreeg 13 van de 32 zetels en met deze partij verbonden kandidaten kregen er 10. De liberale socialisten, die in hoofdzaak de Chinese zakenlieden vertegenwoor digen, kregen zeven zetels. Deze partij was de sterkste in de vorige gemeente raad, die nog gedeeltelijk benoemd was. EEN HUIS dat van ramen, of vensters, is voorzien, behoeft niet noodzakelijker wijs ook ruiten te bezitten. Deze combina tie wordt in onze streken weliswaar vrij regelmatig aangetroffen, maar in warme streken ziet men herhaaldelijk huizen met glasloze vensters, zodat de wind vrij toe gang heeft tot de woonvertrekken en de gewenste verkoeling kan brengen. Zo is het in onze streken aanvankelijk ook geweest, niet omdat het hier toen zo veel warmer was, maar omdat de mogelijkheid ontbrak de vensters van materiaal te voorzien dat voldoende licht doorliet. Tot diep in de 15de eeuw werden hier te lande voornamelijk houten huizen gebouwd die weliswaar smal- V. le openingen bezaten, waar door licht naar binnen drong, maar deze ramen bevatten in het algemeen geen glasruiten. Toch was het glas hier al lang hoofd zien, want dat was een vrij moei lijke en ingewikkelde geschiedenis. Eerst werd het zgn. snij-ijzer gebruikt, gevolgd door een gruizelijzer voor het bijgruizen. Pas omstreeks 1500 werd voor het snijden van glas de diamant gebruikt. Na dit alles zullen ons twee dingen in eens erg duidelijk zijn geworden. Ten eer ste, waarom de glazen ramen sedert de vroegste tijd uit stukjes glas zijn samen gesteld - de ons bekende glas-in-lood ra- men - en ten tweede, waar- om gewone hutten en mid denstandswoningen geen ven sters hadden: de mensen kon den het onmogelijk betalen, zodat deze luxe ver in de 16de eeuw alleen voor de beter gesitueerden gereser veerd bleef. Alles goed en wel, maar van wanneer dateren nu eigenlijk de eerste glazen rui- ten in onze beschaving? Op deze vraag bekend. Het middeleeuwse glas vertoonde moeten we helaas het antwoord schuldig ten opzichte van de glasprodukten uit de oudheid een stellige achteruitgang, maar het bestónd in ieder geval. De moeilijk heid was slechts, dat men niet de kunst verstond hiervan spiegelruiten te vervaar digen. Men was in staat kleine holle cylin ders te blazen die werden opengesneden om in de oven opnieuw getrokken te wor den. Ook paste men de slingermethode toe, waarbij een dikke, vloeibare glasmassa aan het uiteinde van een blaaspijp wordt uit geslingerd. Op die wijze ontstond een ronde schijf van vrij grote afmetingen, die echter het bezwaar had in het midden, waar de blaaspijp was afgebroken, een verdikking te bezitten Maar goed, uit deze plak glas kon men in ieder geval kleine ruitjes snijden, die te gebruiken waren voor de samenstelling van kleine, meest kleurloze, vensterruiten. De bewerkingen die nodig waren om de stukjes glas de gewenste vorm te geven, moeten we overigens ook niet over het blijven, want het glas-in-lood kan histo risch slechts tot in de 11de eeuw worden nagegaan. Vóór die tijd verliest de materie zich in nevelen. De strijdwaag, waar het oudste glas-in-lood in onze cultuur is ge vonden, is voor Nederlanders bovendien van geen belang, omdat alleen Frankrijk en Duitsland hiervoor nog in aanmerking komen. Eerlijkheidshalve moeten we hier bij vertellen, dat Duitsland zijn 5 profeten vensters te Augsburg heeft, daterend uit ca 1050. Bovendien moet het klooster Tegernsee in Beieren destijds een centrum voor dergelijke ramen zijn geweest. Frank rijk heeft echter in het begin van de 12de eeuw onbetwistbaar de leiding genomen. Nu stappen we even over op de ons, door een lezer gestelde vraag, of bloembladen groen kunnen zijn. Waarbij we dan direct al kunnen antwoorden, dat bloemen eigen lijk vervormde bladeren van de plant zijn. Daarover een volgende keer. H. Pétillon (Nadruk verboden)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1957 | | pagina 2