Kroesjtsjev bereid tot een minimale concessie Radio-Mosoel uit de ether, einde van rebellie in Irak? Washington geërgerd door Macmilfans optreden? HET WEER Borst Zozvel verloop als motieven van opstand nog in het duister Tussen Nasser en Kroesjtsjev iee MORRIS 'êeforeijOHSnif! De 100.000 op 4214 Twee kinderen gedood in het verkeer Burgemeester Brandt komt spreken in Utrecht j| BLOESJES! f Droogteperioden na zonnevlekken Gedeeltelijk bewolkt Generaal Wahab uit Soedanese regering Het woord is aan DINSDAG 10 MAART 1959 44e JAARGANG NUMMER 107 Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Telef. adm. 5437, chef bezorging na 5 u. 7519. Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. IJmuider Courant DAGBLAD VOOR VELSEN -IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal f 7.65, franco p. post 8.15. Losse nummers 12 c. Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman NEW YORK, (Reuter) In Washington raakt men steeds meer geïrriteerd over Macmiiian's houding, zo meldt de New York Times. Men is van mening dat de Britse premier kennelyk een belangrijke rol wil spelen bij de onderhandelingen met de Russen, aldus de Times. Volgens het blad zijn de Franse en Westduitse regering het in deze volkomen met de Amerikanen eens. De moeilijkheid kan voor een deel toe geschreven worden aan trots en voor een ander aan het verschil in standpunt over de wijze waarop de besprekingen over het Duitse vraagstuk gevoerd moeten worden, aldus de Times. Het blad schrijft dat som mige Amerikaanse bewindslieden van me ning zijn dat de Britten in de ziekte van Dulles een gelegenheid hebben gezien om een belangrijker rol te gaan spelen bij de leiding van de westelijke buitenlandse po litiek. De New York Times voegt hieraan toe dat een aantal Amerikaanse, Franse en Westduitse diplomaten sterk tot de me ning overhellen dat Macmillan wellicht te gemakkelijk gesproken heeft over de kans om de vraagstukken, voortvloeiend uit de militaire confrontatie tussen Oost en West, tot oplossing te brengen. Argwaan LONDEN, (Reuter) De Britse liberale „News Chronicle" is van mening dat Parijs nogal argwanend staat tegenover het standpunt van Macmillan inzake de kwes tie Berlijn, het vraagstuk van de Duitse hereniging en dat van de Europese veilig heid. Men zou in Parijs van mening zijn dat Macmillan met Kroesjtsjev een soort „gentlemen's agreement" heeft aangegaan over een eventuele topconferentie, dat de Britse premier zich al voor een deel ak koord verklaard met het plan van de Pool se minister Rapacki voor een militair uit gedunde zone in Europa en dat Macmillan bereid is het standpunt van het Westen over het staken van de kernproeven prijs te geven. De conservatieve „Daily Express" daar entegen schrijft dat de verzekeringen die Macmillan de Fransen heeft gegeven, grote voldoening hebben gewekt. Macmillan heeft het duidelijk gemaakt dat Londen, in tegenstelling tot vele berichten hier over, liever een inkrimping van de bewa pening in Midden-Europa wil dan een to tale „disengagement", aldus dit blad. In de heden gehouden trekking van de Staatsloterij is de hoofdprijs van 100.000 gevallen op lot nr. 4214. Van dit lot is serie A verkocht in Enschede, serie B in Gorin- chem, serie C in Rotterdam, serie D in Alkmaar, serie E in Amsterdam en serie F (evenals serie C) in Rotterdam. De 8-jarige Herman ten Heul is nabij zijn woning aan de Oldenzaalsestraat te En schede, toen hij plotseling de weg opliep, aangereden door een personenauto. De jongen was op slag dood. Op de Utrechtseweg in De Bilt ter hoogte van de Kerklaan is de achtjarige Anthonius J. A. Letschert uit De Bilt door een auto gedood. Het tienjarige meisje Cunera G. M. van Rossum uit De Bilt werd ernstig ge wond. De beide kinderen kwamen met een bus uit de richting Utrecht en stapten uit bij de halte Kerklaan. Daar staken zij plot seling de drukke rijweg over zonder op het verkeer te letten en werden aange reden. Burgemeester Willy Brandt van West- Berlijn zal op woensdag 14 april in Utrecht spreken over „Berlin in der Westeuropa- ischen Wirtschaft". De bijeenkomst wordt georganiseerd door de Kamer van Koophandel en Fa brieken te Utrecht, de Koninklijke Neder- landsche Jaarbeurs en de Nederlands- Duitse Kamer van Koophandel. Woensdag, 15 april, zal burgemeester Brandt de jaar beurs te Utrecht bezoeken. President Ho Tsji Minh van Noord- Vielnam heeft een officieel tiendaags bezoek aan Indonesië gebracht. De foto toont hem met aan elke hand een van Soekarno's dochters bij de paleistuin te Djakarta in gezelschap van de Indonesische president. Advertentie Snoesjes van §...in buitelende hoeveelheid voor uw dochter. Ze is er gelukkig mee op 'n echte Terlenkarok (af 17.65). qx. Bloesjes zus en bloesjes zo. No-iron in een hele rij: met lange mouw (af 5.65) of korte mouw (af 4.15). We zeggen het steeds't is betaal- baar bij Borst. Want kijk eens: de echte Mannequinbloesjes van ver- rukkelijke poplin, reuze leuk, in de W. nieuwste kleurenze zijn er al 75 7. Baby- en Kinderkleding Anegang 19 - Haarlem (Van onze correspondent in Bonn) Het offensief van de Russische minister president Kroesjtsjev met onderling tegen- strydige nieuwe voorstellen duurt voort. Gisteravond zei hy in een rede in Oost- Berlyn, dat indien West-Berlyn een „vrye" stad wordt, zoals de Russen hebben voor gesteld, de Verenigde Staten, Groot-Brit- (Van onze weerkundige medewerker Het hogedrukgebied, dat zich tijdens het weekeinde spontaan boven de Noordzee ontwikkelde, heeft het droge en zonnige weer teruggebracht. Het voordeel van dit typische voorjaars- weer is, dat het overdag droog en zonnig is en het nadeel, althans voor de tuinbou wers, dat het 's nachts licht vriest. Nu is dit in maart minder erg dan in de gras maand april, wanneer alles al veel meer gegroeid is. Verleden jaar sneeuwde het er af en toe ook nog bij en vroor het 's nachts hier in het westen 5 a 6 graden, in Leeuwarden op 11 maart nog ruim tien graden. Op merkelijk is de droogte, want in bijna zes weken is er in het westen op vele plaatsen nauwelijks meer dan 10 mm regen ge vallen. Nu plegen er 1 a 2 jaar na een zonne- vlekkenmaximum veel droogteperioden voor te komen, zo ook in 1939 en 1949. Wij hopen, dat dit ook in de komende zomer zo zal zijn. Verwachting tot morgenavond: Droog en gedeeltelijk bewolkt. Matige, in het noorden van het land aanvankelijk krachtige zuidoostelijke wind. Weinig verandering in temperatuur. Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN PAGINA'S tannië, Frankrijk en Rusland, of neutrale landen een minimum aantal troepen in West-Berlijn zouden kunnen legeren. Men moet dit beschouwen als een Russische concessie, hoe gering zy ook is. Dergelijke geallieerde of neutrale troepen zouden de 2 1/4 miljoen Westberlyners in hun „vrye stad" de verzekering moeten geven, dat zij niet opgeslokt worden door de Oostduit sers. Of, zoals Kroesjtsjev het zei: deze troepen zouden de status van vrye stad moeten garanderen. Hy heeft ook geen bezwaar tegen de legering van UNO-troe- pen in West-Berlyn. Nogmaals verklaarde hy, dat het er niet om gaat de bestaande maatschappelijke orde van West-Berlyn, die hij als „kapitalistisch" pleegt te beti telen, te wijzigen. Hy weigerde evenwel het voorstel aan te nemen geheel Berlijn, zowel het westelijke als het oostelijke deel tot vrye stad te maken. Dat gaat niet, zo zei Kroesjtsjev, omdat Oost-Berlyn de hoofdstad van Oost-Duitsland is. De Westberlijnse burgemeester Brandt zei: „Heel mooi, we komen al een beetje dichter bij elkaar". Te Bonn ziet men ook wel de schim van een concessie, maar in feite acht men de inhoud van de verklaring zinloos. Immers, zij gaat er van uit, dat West-Berlijn een „vrije" stad los van West- Duitsland en de westelijke wereld zal wor den en dat is voor Bonn en de gehele westelijke wereld onaanvaardbaar. De waarde van Kroesjtsjev's uitlating schuilt dan ook alleen in de futiele concessie, waardoor de indruk gewekt wordt, dat er met hem over West-Berlijn valt te praten. Te Bonn maakt men zich daarover echter geen illusies. Voor de buitenlandse pers verklaarde de Westduitse minister van Buitenlandse Za ken Von Brentano te Bad Godesberg, dat zijn regering op elk ogenblik bereid is tot overleg inzake de plannen voor een vrije of militair verdunde zone in Midden-Europa op voorwaarde dat daaraan politieke maat regelen worden verbonden, die tot 't her stel van de Duitse eenheid zullen leiden. Een zuiver militaire scheiding van de grote machten in Europa, zonder dat de oorzaken van de politieke spanning worden wegge nomen, wijst Von Brentano van de hand. Hij is van oordeel dat de Russen inzake de Duitse eenheid toch niet hun laatste woord gesproken hebben. Von Brentano keerde zich tegen de opvatting, dat de Westduitse regering de politieke houding van Mac millan sedert diens reis naar Moskou met zorg bekijkt. Macmiiian's standpunt ten opzichte van de „disengagemenf'-plannen onderscheidt zich volgens de minister niet BEIROET, (UPI). Radio Mo- soel, de zender van de Iraakse op standelingen, is uit de ether. Om tien uur vanmorgen had zij nog steeds niets van zich laten horen. De van ochtend herhaalde mededeling van radio-Bagdad dat de opstand is onder drukt schijnt hiermede te zijn beves tigd. In Bagdad wordt vernomen, dat Mosoel maandagavond door de rege ringstroepen is bezet. Het is niet dui delijk of kolonel Shawaf is gedood of gevangen genomen, maar het eerste lijkt het meest waarschijnlijk. De luchtaanval op Mosoel is kennelijk van beslissende betekenis geweest. Radio-Bagdad herhaalde dat „radio-Mo- soel" nimmer op Iraaks grondgebied heeft gestaan De Israëlische radio-omroep deel de maandag mede, dat het station in wer kelijkheid bij Aleppo stond, in het Syrische deel van president Nasser's Verenigde Arabische Republiek. Het is buitenlandse journalisten in Bag dad nog niet toegestaan naar Mosoel te reizen. Maar algemeen is men van oordeel dat de revolte is onderdx'ukt, tenzij zich vandaag nog onverwachte ontwikkelingen voordoen. In Beiroet gelooft men dat de communisten nu de coup is neergeslagen aanzienlijk aan invloed zullen winnen en van het Westduitse standpunt. Op de aan staande ministersconferentie met de Rus sen moet zijns inziens volkomen openheid bestaan. Daar moet men beginnen met op lossingen van bepaalde problemen, waar door de oplossing van volgende problemen wordt voorbereid. Deze etappen-theorie van Von Brentano geldt thans te Bonn als een algemene regeringsstandpunt ten aan zien van de conferentie met de Russen. PARIJS, (UPI) Van Franse zijde wordt er op gewezen dat het voorstel van Kroesjtsjev reeds enige tijd wordt bestu deerd. De Russische premier heeft het na melijk ook gedaan aan premier Macmillan die de westelijke bondgenoten ervan in kennis heeft gesteld. In Washington is men zonder meer afwijzend. Het verlengen van de tijdslimiet van 27 mei (tot eventueel 27 juni of juli) beschouwt men niet als 'n con cessie omdat het oorspronkelijk voorstel onaanvaardbaar is. Evenzeer beschouwt men het voorstel West-Berlijn een vrijstad te maken „onwettig" en „verfijningen" ma ken het voorstel niet meer aanvaardbaar. In Washington meent men dat Kroesjtsjev een taktiek volgt van afwisselend dreige menten en „concessies". Men is geneigd dit als een „doorzichtige propaganda" te ken schetsen, hoewel men er rekening mee houdt dat de voorstellen in bepaalde krin gen toch wel weerklank zullen vinden. wellicht de belangrijkste politieke groepe ring van Irak worden. (Reuter) Radio-Mosoel had maan dagavond nog gemeld, dat een regerings troepenmacht, die tegen de opstandelin gen was uitgezonden, door de laatstge noemden geheel was vernietigd. Onze correspondent in Londen telefo neerde hedenmorgen: Ook in Londen is men nog steeds niet veel wijzer dan het publiek omdat voor iedere waarnemer de toestand in Irak uiterst verward is. Men aarzelt dan ook in officiële kringen zich aan een uitleg te wa gen over hetgeen zich op het ogenblik in dit olieland afspeelt. Desniettemin kwam voor Londen de nieuwe revolte niet hele maal als een verrassing, want men was er zich van bewust, dat de algemene in wendige toestand in Irak de laatste weken was verergerd. Inflatie, stijgende werk loosheid en ontevredenheid in het leger, vooral over de toenemende communisti sche en Sovjet-invloed welke in Irak nooit zo sterk is geweest als thans, politieke par tijen welke zich tekort gedaan achtten, omdat zij te weinig ministerzetels kregen of helemaal buiten de regering warden ge houden, zijn alle factoren welke een rol speelden. Genei-aal Kassem, die als een idealistisch nationalist wordt beschreven trachtte zich zowel tegen Nasser als tegen Moskou in te handhaven en wordt in Lon den nog steeds als „het kleinste kwaad" beschouwd. Men durfde hier maandagavond nog geen etiket te plakken op kolonel Sjawaf, een figuur die bovendien tot nu toe in Lon den volkomen onbekend was. Ten tijde van de juli-revolutie bleek hij een intieme vx-iend van Aref te zijn, die als Nasser- aanhanger thans op de doodstraf wacht wegens samenzwering tegen de staat. De krachten, welke thans in actie ziin geko men, zijn mogelijk slechts een deel van de tot dusver ondergronds rommelende be wegingen. Het is ook niet uitgesloten, dat zich in de politieke chaos verscheidene groepen met tegengestelde doelen tegelijk doen gelden. Het is een hutspot van pro- dit en pro-dat. In elk geval was volgens de maandagmiddag verzonden berichten van de Britse ambassadeur in Bagdad overal alles rustig, niet alleen in de hoofd stad, waar slechts enkele pro-Kassem de monstraties werden gehouden, maar ook in Mosoel, Kirkoek en Basra. Mogelijke aanleiding De opstand schijnt te zijn uitgelokt door de massale demonstraties in Mosoel van de door de communisten geleide strijd krachten van het zogenaamde „volksver zet", een para-militaire organisatie, wel ke kort geleden opleidingscentra heeft ge opend in Mosoel en Basra, naast het hoofd kwartier in het gebied van Bagdad Vele aanhangers van de verzetsbeweging gin gen vorige week per trein naar Mosoel om de demonstratie daar te versterken. De theorie is, dat zijn optreden in Mosoel voor het nationalistische element de druppel was, welke de emmer deed overlopen. Het gevoel onder de nationalisten scheen te zijn: nu of nooit. Kassem wordt zwakheid tegenover de toenemende communistische invloed verweten, al ontdeed hij zich en kele weken geleden van enkele pro-com munistische ministers. De Iraakse econo mische delegatie naar Moskou welke daar door Kroesjtsjev ontvangen werd tijdens Macmillans bezoek, bevatte een uiterst betrouwbare generaal-majoor, van wie ge hoopt werd, dat hij 'n tegenwicht zou vor men voor de minister van economische za ken Kubba, die min of meer een commu nistische meeloper is. Maar er zijn ook talrijke niet-communisten, die voorstan der zijn van sterke economische banden met de Sovjet-Unie. Sommigen zien in de gebeurtenissen een symptoom van het chronische conflict tussen de Koerden in de noordelijke heuvels en de Arabieren uit de laagvlakten. Kassem is Arabisch doch kolonel Sjawaf, de leider van de revolte een Koerd. Kort voordat de revolutie begon heeft generaal Kassem in een gesprek met een Britse journalist verklaard, dat het com munisme in Irak het onderspit zal delven dankzij het allesoverheersende nationalis tische sentiment, ook in de vakbonden Kassem zeide, dat wanneer eenmaal elke burger er van doordrongen is dat de rege ring werkt voor het algemeen welzijn, de communistische ideologie vanzelf zal ver dwijnen. Of Kassem's optimisme te voor barig is geweest zal thans moeten blijken Het is zeer twijfelachtig of hij er sinds zijn eigen juli-revolutie in geslaagd is wer kelijk tussen de Nasser- en Kroesjtsjev- klippen heen te zeilen en het door hem voorgestane zuiver locale nationalisme te handhaven laat staan zegevieren tegen Nasser's algemeen Arabisch nationalisme over de grenzen heen. De moeilijkheid is dat de communistische partij óók het Iraakse nationalisme propageert. Het Egyptische dagblad Akhbar El Jompubliceerde deze foto als het por tret van de rebellerende kolonel Sja waf, commandant der vijfde brigade in Mosoel. KHARTOEM, SOEDAN, (UPI) Op last van generaal Ibrahim Abboed, de pre sident van de Soedan, is generaal Ahmed Abdel Wahab, de minister van binnenland se zaken en een van de voormannen uit de revolutie van november vorig jaar, uit de Soedanese regering ontslagen. Na zijn ont slag, dat geschiedde op aandringen van de nieuwe „opperste raad van de strijdkrach ten", een raad van tien officieren die vori ge week de oude, twaalf leden tellende raad opvolgde. Drie bevelhebbers van legerkorpsen zijn in de Soedanese regering met ministers functies bekleed. Het zijn Ahmed Magzoe Bahari, die de met verlof gezonden minis ter van binnenlandse zaken opvolgt, Abdel Rahim Shannin, voormalig minister van verbindingen, thans minister voor het plaatselijk bestuur, Mohieddin Ahmed Ab dullah, minister van verbindingen, en Mo hieddin Magboel el Amin, minister zonder portefeuille. Zij hebben allen de rang van brigade-generaal. (Wahab was de tweede man van de Soe danese machtsovex-neming in november 1958 en sommige westelijke waarnemers achten hem de belangrijkste man achter de schermen. Hij maakte evenals de toen afgetreden premier Khalil deel uit van de Ansar-sekte, die de geestelijke basis vormt voor de Oemmapartij. Red.). Austin Dobson: Liefde sluipt ongemerkt binnen; zij ver trekt echter met rumoer en vernieling. Als men de hardnekkige verzekeringen van de Iraakse regering mag geloven, is zij er in geslaagd een einde te maken aan de door kolonel Sjawaf geleide opstand in Noord-Irak. Maar helemaal duidelijk is de toestand nog niet en het zal vermoedelijk nog wel enige tijd duren voordat men in Europa een juist en overzichtelijk beeld van het verloop der gebeurtenissen zal hebben gekregen. De moeilijkheid daarbij is, dat Westerse logica en Westerse begrippen zo slecht hanteerbaar zijn als maatstaven voor poli tieke ontwikkelingen in gebieden met een heel andere denkwijze dan de Europese. Dit geldt voor geheel Azië en Afrika. Het geldt ook voor de landen van het Nabije en het Midden-Oosten, hoe dicht die ook liggen bij de bakermat van het Europese geestesleven en hoe nauw ze daarmee oor spronkelijk ook in contact zijn geweest. Als wij lezen over aanhangers van het „nationalisme" in Irak, weten we niet da delijk of daarmee Iraaks nationalisme of Arabisch nationalisme is bedoeld en dienen we er rekening mee te houden dat deze twee richtingen vrijwel tegengesteld aan elkaar zijn. Als we in Europa over natio nalisme horen spreken, worden daar ge woonlijk de felste tegenstanders van het communisme mee bedoeld. Maar in Irak en omliggende landen kan men heel ge makkelijk communist èn nationalist tege lijk zijn, terwijl men er even goed com munist en tegelijk anti-nationalist kan zijn. Men kan er anti-communist zijn en toch voor nauwe betrekkingen met de Sovjet- Unie voelen. Men kan er tegelijk pro- Nasser en pro-Sovjet-Unie, pro-Nasser en anti-Sovjet-Unie, anti-Nasser en pro-Sov jet-Unie en anti-Nasser en anti-Sovjet- Unie zijn. Eigenlijk het enige, wat men er beslist niet kan zijn, is pro-Israel. In zulk een situatie worden alle poli tieke etiketten, die op regeringsfunctio narissen en hoge officieren worden ge plakt, natuurlijk volstrekt waardeloos. Van premier Kassem wordt beweerd, dat hij zich te zwak toont tegenover de groeiende communistische invloeden in het land; maar tevens is van Kassem bekend, dat hij president Nasser als de gevaarlijkste vijand van Irak beschouwt. Nu de vroeger zo innige vriendschap tussen Nasser en de regering van de Sovjet-Unie aanzienlijk is bekoeld, zou de veronderstelling voor de hand liggen, dat Kassem zich alleen daar door al méér tot het Kremlin aangetrok ken voelt of eenvoudig probeert, bij Kroesjtsjev politieke steun tegen Nasser te verwerven. Bij dit alles zou het, als deze veronderstelling gegrond is, dus in 't ge heel niet om kwesties als communisme en Arabisme gaan, maar alleen om de vraag, hoe Irak zich zijn belagers het best van het lijf kan houden. Dat Nasser inderdaad op dit ogenblik de gevaarlijkste van die belagers is, valt niet te ontkennen, ook al is het best mo gelijk dat de Sovjet-Unie die rol later nog eens van hem zal overnemen. Het slagen van Kassem's revolutie is Nasser altijd een doorn in het oog geweest omdat hij daar door de kans heeft gemist, zélf als triom fator Bagdad binnen te trekken. Sedert die revolutie heeft hij dan ook door voort durend gewroet gepoogd, Kassem's positie te ondermijnen. En het zou daarom stellig niet verwonderlijk zijn als het uit Israel komende bericht, dat de radio-zender van de rebellen niet werkelijk in Mosoel had gestaan maar in het Syrische deel van de Verenigde Arabische Republiek, op waar heid zou blijken te berusten. Maar, zoals gezegd, we zullen nog wel even geduld moeten hebben voor we te weten komen wat zich de laatste dagen in Irak precies heeft afgespeeld. Intussen kunnen we slechts één sombere conclusie trekken: uit het vex-loop van deze gebeur tenissen, voor zo ver het dan naar de buitenwereld is doorgedrongen, blijkt dat de toestand in Irak er sedert de revolutie van verleden jaar geenszins stabieler op is geworden, dat er in en rondom een der rijkste oliegebieden ter wereld een uiterst precaire situatie heerst, en dat een tot verdere anarchie leidende uitbarsting in dat gebied in de naaste toekomst zeker tot de mogelijkheden behoort Zowel politiek als economisch gezien is dat een stand van zaken, die ongetwijfeld reden tot bezorgdheid geeft. Simon Koster Advertentie BARTEIJORISSÏR HAARLEM TEL 13439 ENGELSE DAMESVESTEN ƒ29.50

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 1