In Brazilië's noordoosten waart de honger als eeuwige metgezel HENSEN ELSEVIER De Koningin en Haar hol Honderden doden in de „Sertan", maar tienduizenden „retirandes" verlangen al weer terug naar hun land MALLE GEVALLEN IN AMERIKA SPIJKERBROEKEN r „6 x 1 BESTELBON Kroesjtsjev in augustus op tournee door Scandinavië HERTER BEEDIGD ALS MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN „Nike"-bataljon eind 1959 naar Duitsland DONDERDAG 23 APRIL 1959 11 Chinese wapenhulp voor de Algerijnse rebellen Mystiek en extase Rode streep voor strontium 90 verschoven Uno Klami wordt lid van Finse Academie voor kunst NA TWEE JAAR DROOGTE EINDELIJK REGEN Lapmiddelen Washington verwacht nuanceverschillen met Dulles ONDERGRONDS SCHEPSNEB SS-ers vragen pensioen PAARLAARSTEEG Twee neo-nazistische bonden verboden in Westfalen "V Het gezin De Quay De jeugd van Polen en talrijke puzzels en prijsvragen Het nationale weekblad (Van onze reisredacteur) RIO DE JANEIRO Het had in twee jaar niet geregend. De aarde werd mager, vogels vielen dood uit de bomen. Het vee was van honger gestorven of geslacht. Het graan kwam niet op, men at boomschors en wortels. Zuigelingen, instinctief op zoek naar de zouten, die zij nodig hadden, aten aarde. Men kon dat slechts verhinderen door hun wiegen hoog op te hangen of hen een ijzeren maskertje voor te binden. Over de wegen trokken versuften, met opgeblazen gezichten van het honger-oedeem, naar de weinige hulpstations. En langs de wegen wees soms een wolk van vliegen waar een dode lag onder de hete zon. Ook verzamelden zich buiten de stadjes wel groepen vrouwen, kinderen en mannen. De laatsten hadden de vinger aan de trekker of de hand aan het kapmes. Dan sloten de burgers in die stadjes de luiken en verscholen zich, totdat de mageren in de stille hete straten de sloten van de winkels hadden gebroken, zich volgegeten hadden en weg gegaan waren. Dit alles gebeurde vier maanden feleden. Het had in mei 1957 voor het laatst geregend en de „Sertan", Brazilië's rute hoogvlakte, kromp onder de zon. Zoals altijd lag het noodgebied in het noordoosten. Hoe kan de naam van een windstreek zo met dreiging geladen zijn? Het woord „Nordeste' 'huivert door de Braziliaanse breinen, weegt als lood op het nationale geweten. NEW YORK (AFP) De Algerijnse op standelingen zullen van communistisch China kanonnen, afweergeschut en andere wapens krijgen voor 'n waarde van 25 mil joen dollar, aldus een bericht in het Ame rikaanse weekblad Newsweek, dat dit met zekerheid uit opstandelingenkringen zegt in Peking zou dit hebben bereikt. Hoe erg was het dit keer? Treinen en trucks brachten tienduizenden versufte, vervuilde Nordestinos naar de wolken krabbersteden Rio en Sao Paulo. Men noemt hen „retirantes" (wegtrekkers) of „flagelados" (gestriemden). Hoeveel do den? Driehonderd, drieduizend, men wist het niet. De vijandige Sertan is groter dan Frankrijk. Wat deden de twee miljoen ach tergeblevenen? Zij hadden als vanouds ge zaaid in de laatste plekken, die nog wat water bevatten: de rivierbeddingen. Er kwam wel wat op. Dat was januari. In fe bruari vielen over de Sertan eindelijk de eerste regens. De lege rivieren liepen vol. En het reddende water sleurde die laatste noodoogst mee. Door zeven Braziliaanse staten loopt de Sertan, de veelhoek van de droogte. Meest al valt er wel water, veel zelfs, maar al tijd slechts in vier maanden. In de andere acht droogt het land uit. Blijven de re gens een jaar weg, dan komt er honger. Twee jaar, dan is het de catastrofe. In twee eeuwen heeft de Nordeste zes grote hongersnoden beleefd. Het is gebeurd dat zwermen vleermuizen kleine kinderen aanvielen of cohorten van tienduizenden ratelslangen voedselzoekend over de we gen kropen. Als men het gestorven vee niet kon begraven, kwamen de epide mieën. In 1877 stierf een half miljoen men sen in de eeuwige rampstaat Ceara, de helft van de bevolking. Maar zelfs met de normale jaren mee is de gemiddelde kin dersterfte er vijftig percent. Het is een meedogenloos gebied: cac- teeën, kwaad gras, harde struiken, de „caatinga", een wit, laag bos van dunne kromme bomen en takken zo scherp, dat de „vaqueiros", de veedrijvers ter be scherming leren hoeden en leren kleren dragen en zelfs hun paarden van voren met leer pantseren. De Braziliaanse schrijver Gilberto Freyre zei: „Het tan denknarsend zand van de Sertan stoot de schoen van de Europeaan, de voet van de Afrikaan, de poot van de koe en de hoef van het paard terug met de afkeer van een beledigde". Maar zijn landgenoot Jorge Amado noemt de Sertan „lyrisch, arm en mooi". Omdat, zo gauw het regent, de ge teisterde Sertan gaat lachen, de caatinga zich met bloemen siert, de bodem vrucht baar blijkt? Zeker. Maar ook omdat wan neer de zon alles wat zacht is, verschroeid heeft, op de harde bodem van de honger mystiek en extase gaan groeien. In 1893 zwierf een voormalige griffier van de staat Ceara, Antonio Mendes Ma- ciel, de „Conselheiro" genoemd, als een apocalyptische vogelverschrikker door het hongergebied en predikte er de ondergang van de wereld. Alleen de plaats Canudos zou blijven bestaan, daar zou een rivier van melk tussen oevers van maismeel vloeien. Tienduizenden pelgrims stroom den toe, bouwden kerken, huizen en förti- OSLO, KOPENHAGEN, STOCKHOLM (Reuter-AFP-UPI) In onderling over leg hebben de regering van de Sovjet-Unie enerzijds en de regeringen van Noorwegen Denemarken en Zweden anderzijds, de da ta bepaald voor de bezoeken van premier Kroesjtsjev van de Sovjet-Unie aan de drie Scandinavische landen. Van 10 tot 15 augustus bezoekt Kroesjtsjev Denemarken van 15 tot 20 augustus Zweden en van 20 tot 25 augustus Noorwegen, zo is officieel medegedeeld in de drie Noordeuropese hoofdsteden. De uitnodiging voor deze be zoeken werden in 1956 afgelast uit protest tegen het Russische optreden in Hongarije. Het Amerikaanse „nationale comité voor bescherming tegen- en meting van straling", een niet-officiële, maar invloed rijke groep geleerden wier advies in het verleden door de autoriteiten is gevolgd, heeft aanbevolen een tweemaal zo grote hoeveelheid strontium-90 als ongevaarlijk voor absorptie door het lichaam te aan vaarden. Dit betekent, dat 20 percent meer radio-actief strontium, dat in grotere hoe veelheden beenkanker kan veroorzaken, zonder gevaar in melk mag voorkomen. Melk is het voornaamste voedsel waar door strontium het lichaam binnen komt. Retirantesde wegtrekkers, man nen die werken kunnen, maken de lange reis naar de grote steden. Ge wetenloze profiteurs hebben er een „racket" van gemaakt. Men kan deze goedkope arbeidskrachten per truck- lading bij hen bestellen. (foto: Mario de Morais De Finse componist Uno Klami is voor gedragen voor het lidmaatschap van de Finse Academie voor Kunst en Weten schap, in de plaats van de onlangs over leden liederencomponist Yrjoe Kilpinen. Daar er geen andere kandidaat is betekent dit dat Klami benoemd zal worden. Hij is in 1900 in Virolahti geboren en studeerde in Helsinki, Parijs en Wenen. Hij compo neert hoofdzakelijk werken voor orkest. Vroeger werkte hij graag met buitenland se motieven maar later is zijn eigen lands- omgeving hem meer gaan inspireren. De Finse Academie is het hoogste we tenschappelijke kunstinstituut van het land dat twaalf leden telt die door een commissie worden voorgedragen en door de president van de staat benoemd. De academieleden zijn goed betaalde staats ambtenaren die tot taak hebben zich ge heel en al aan scheppende arbeid op het gebied van wetenschap of kunst te wijden. De academie is in 1948 gesticht en is se dertdien geleid door de biochemicus en nobelprijswinnaar A. I. Wirtanen. Flageladosgestriemd door de hon ger trekken de Cearensers door het noodgebied op zoek naar hub (foto: Joao Martins ficaties. Rio werd ongerust en stuurde de politie naar dit nieuwe Jeruzalem. Die werd bloedig verslagen. Drie iegerexpedi- ties de laatste telde tienduizend man waren nodig om in 1896 een eind te ma ken aan de mythe. Het werd een slacht partij. De „conselheiro" en zijn volgelin gen vochten zich dood. De laatste vier, twee mannen, een grijsaard en een kind stierven onder de.uitroep: „Leve de goe de Jezus, leve de Conselheiro". De Sertan, land van vier maanden hoop en acht maanden wanhoop, van honger en halucinaties, is ook een land van snelle messen en pistolen. En roversbenden, de „cangaceiros" hebben er hun bestaan lang gerekt. Men zegt, dat zij rovers waren als Robin Hood en Jesse James, die van de rijken stalen en aan de armen schonken. De laatste grote bende, die van Lampeao, vijftig man sterk, galoppeerde tot in 1930 door de Sertan. En de bevolking die de romantische kerels met hun grote leren hoeden voor de politie verborg, zingt van daag nog de liedjes van de bende. Heel Brazilië zingt ze trouwens, want ze zijn opgenomen op een grammofoonplaat, waarop het laatste lid van Lampeao's ben de, de oude Volta Seca, ze met een be verige stem voorzingt. Een ervan is zelfs een wereldschlager geworden, die u ook kent: „Ole muiher rendeira". Kan de moderne techniek, die de liedjes van de Sertan op een langspeelplaat de wereld instuurt, de honger van die Sertan niet uit de wereld helpen? Er loopt een grote rivier, de Sao Francisco, door het gebied. Een stuwdam in die rivier is klaar, een tweede in aanbouw, misschien komen er meer. Die dammen kunnen water vast houden en energie leveren voor een begin van industrialisatie. Ook in de kleinere ri vieren zouden stuwmeren kunnen worden aangelegd. Er zou op grote schaal naar water kunnen worden geboord. Iedere hon gersnood in de Nordeste heeft nieuwe plannen en commissies in Rio in het leven geroepen. Ook nu. President Kubitschek heeft de „Coördine rende raad voor het noordoosten" inge steld. En een Braziliaans journalist ver telde mij geestdriftig van een magnifiek ontwikkelingsplan. Maar toen ik hem vroeg of het uitgevoerd zou worden, zei hij verbaasd: „Nee, natuurlijk niet". Er moet in Brazilië nog zoveel gedaan worden. En tussen plan en uitvoering ligt zo'n lange weg, dat ik geloof dat slechts een gevol machtigde instelling als bijvoorbeeld de Tennessee Valley Authority in de Verenig de Staten op korte termijn tot tastbare re sultaten zou kunnen komen. In afwachting daarvan probeert men iedere keer weer de nood van de Nordeste met lapmiddelen te lenigen. Men stuurt voedsel uit binnen- en buitenland naar For- taleze, de hoofdstad van Ceara. Voedsel dat niet altijd op het goede adres komt. Vlakbij het regeringshulpstation, dat een paar maanden geleden vol zat met apa thische slachtoffers van de hnncfprs- nood, staat een nachtclub waar zwarte handelaars hun winst omzetten in cham- paghe. De melk- en broodprijzen in Ceara waren vijftig percent hoger dan elders in Brazilië. En lokale politici naakten mis bruik van de hulpgoederen door die voor al aan hun volgelingen uit te reiken. Gelukkig is nu het ergste voorbij, het heeft weer geregend, het vee drinkt weer. En in de grote steden van het zuiden kij ken de kleine, taaie donkere Cearensers verlangend naar het noordoosten, naar de Sertan die zij niet kunnen loslaten. Waar uit zij keer op keer als „retirantes" moe ten vluchten, waarheen zij keer op keer terugkeren, omdat die Sertan zich in hun ziel heeft gebrand. (Van onze correspondent in Washington) WASHINGTON (UPI) Christian A. Herter is woensdag in aanwezigheid van president Eisenhower beëdigd als Ameri- ka's nieuwe minister van Buitenlandse Za ken. Eisenhower verklaarde daarbij, dat Herter de beste kandidaat was voor deze functie. Toen de president Herter na de beëdiging zijn formele aanstellingsbrief overhandigde, zei hij: „U weet hoe u en ik zijn blijven hopen en bidden voor een snel herstel van Foster, hopend dat hij zou kunnen terugkeren." Maar, zo voegde hij eraan toe, U weet ook, dat Dulles en ik besloten hebben dat u het eerst in aanmer king komt om Dulles' plaats over te ne men. De beëdiging werd bijgewoond door vice-president Nixon, vele leden van het kabinet, leden van het parlement en re geringsfunctionarissen. Tot de eersten die de nieuwe minister feliciteerden behoor den mevrouw Dulles en de broer van Dul les die hoofd is van de Amerikaanse in lichtingendienst. Herter begint zijn taak als opvolger van John Foster Dulles gesterkt door de sym pathie en goede wensen van vrijwel alle kanten. Die heeft hij wel nodig. Niet dat Herter onbekwaam zou zijn voor zijn taak. Opleiding, ervaring en belangstelling ma ken hem bijzonder geschikt voor zijn werk. Maar Herter is enigszins in de positie waarin zoons van beroemde vaders verke ren: steeds zal „men" zeggen: „Hij is toch niet zijn vader", of in dit geval: „Een Dul les is hij niet". Dulles heeft veel critiek ondervonden in Europa, maar in de Ame rikaanse regering was hij een man van het grootste gezag. Wanneer Dulles begon te spreken in een kabinetszitting en wan neer hij, langzaam, maar met scherp ge kozen woorden, een situatie uiteenzette, dan zweeg iedereen en dan was het bijna al bij voorbaat, zeker, dat de president en diens medeweirkers met de zienswijze van Dulles zouden instemmen. Aan zulk een gezag in de zittingen van het kabinet of van de nationale veiligheidsraad zal Her ter niet kunnen tippen. Bescheiden Herter is betrekkelijk onopgemerkt ge bleven gedurende de twee en een half jaar, dat hij onder-minister van Buitenlandse Zaken was. Schertsenderwijs, maar niet geheel ten onrechte, noemde hij zich eens: „de tweede man in een eenmansverto- ning". Bescheidenheid wordt in Europa vaak meer gewaardeerd dan in Amerika. In Washington kon men soms de opmer king horen: Herter moest zich meer laten gelden, hij moest agressiever zijn, hij (Van onze correspondent in Washington) Het is voorjaar in de Amerikaanse hoofdstad, de magnolia's en de Japanse kersebloesems trekken duizenden bezoe kers. Ook de kelners in het restaurant van de Senaat hadden een nieuw jasje nodig en als versiering had men bedacht, dat zij de beginletters van United States Senate Restaurant op hun mouw zouden dragen. Toen de jasjes werden afgeleverd, kreeg men een schok: men had tevoren niet be dacht, dat die beginlettersU.S.S.R. luidden en evengoed een afkorting konden voorstellen van Unie van Socialistische Soviet-Repvblieken. Werkelijk, dit zou een te dwaas figuur maken in Amerika's se naat en misschien zouden sommige sena toren geen brok door de keel kunnen krijgen, wanneer zij bediend werden door U.S.S.R..-kelners. De jasjes werden terug gestuurd. Een ander ongeluk werd nog bijtijds voorkomen. Rond het Capitool zijn in de loop der jaren verscheidene grote ge bouwen verrezen, waar senatoren en leden van het Huis van Afgevaardigden hun bu reaus hebben. Moet er in een van de twee kamers gestemd worden, dan rinkelen er overal bellen en begeven de wethouders zich ijlings naar het hoofdgebouw, het Capitool. Om het hun gemakkelijk te ma ken heeft men ondergrondse treinverbin dingen aangelegd van de gebouwen naar het centrum. De senatoren hebben er onlangs een prachtig, marmeren kantoorgebouw bijqe- kreqen dat nogal ver van het. Capitool ligt. Een „metro" was zeker nodig. Dit ondergrondse lijntje is dezer dagen klaar gekomen en met voldoening zou men de pas uitgegraven ondenoereld van de bovenwereld gaan afsluiten. Nauwelijks was dit karwei begonnen, toen een der ar beiders bedacht, dat de wagens van de trein nop niet naar beneden waren ge bracht. Het was dus nog wat te vroeg om het gat te dichten. Een der marine-officieren, werkzaam op de Nederlandse ambassade te Washing ton, bevaart in zijn vakantie de moeras- meren in Florida. Of hij daar, ronddobbe rend. in een bootje, zijn geld zat te tellen, vermeldt de historie niet, maar een feit is, dat op een gegeven ogenblik zijn porte- Zo barst de aarde, wanneer de Sertan dorst heeft (foto Joao Martins Het eerste bataljon van de Koninklijke Luchtmacht, dat is uitgerust met geleide projectielen van het type „Nike" zal tegen het einde van dit jaar in West-Duitsland worden gestationeerd. De uit vier lanceer- batterijen bestaande eenheid zal op 60 km. van de grens tussen Twente en Venlo ko men te liggen. De 250 technische specia listen, die de kern van de bemanning van de vier batterijen zullen vormen, worden thans opgeleid in de Amerikaanse staat Texas. Zij zullen aan het eind van het jaar uit Texas meteen naar West-Duitsland ver trekken. Het „Nike"-bataljon omvat totaal 700 man. De manschappen die niet direct voor de bediening van de lanceerbatterijen nodig zijn, zullen in Nederland op hun taak worden voorbereid. Zodra dit eerste „Ni- ke"-bataljon functioneert, zal worden be gonnen met de vorming van het tweede bataljon, uitgerust met geleide projectie len. In de toekomst zal de Nederlandse luchtmacht de beschikking krijgen over Hawk-raketten, die speciaal zijn bestemd voor de verdediging tegen laag overko mende vliegtuigen. monnaie over boord viel. Aan boord be vond zich geen schepnet om de zinkende geldbuidel op te vissen. „Dan maar het water in", riep de nazaat van Van Speyk en begon zich te ontkleden. Toen bedacht hij echter, dat er weieens krokodillen in de buurt konden zijn en dit gevaar deed hem aarzelen. Het gevaar lag echter niet onder, doch boven water. Een pelikaan had het geval van boven gezien en m,et een forse plons stortte dit dier zich op het bruine schom melende ding onder water. Fier rees de vogel daarop de lucht in, de portemonnaie verdween in een ongewone zak: de kwab onder de sneb. Veel soldij was er in de portemonnaie niet over:, dertien dollar maar waardevol was de kaart, die de be zitter vrijwaart voor de belasting, die op vele artikelen in de Verenigde Staten wordt geheven. Wat moet een pelikaan daar nu nee beginnen? Het is voor een diplomaat niet gemakkelijk een-nieuw be wijs van belastingvrijdom te krijgen. Wat moet een ambtenaar in Washington den ken, als men zegt, dat de kaart „ge vlogen" is? DUSSELDORP (Reuter) De oudstrij- dersvereniging van de „Waffen SS", Hit- Iers keurtroepen, heeft een memorandum gepubliceerd waarin pensionering van be roepsofficieren en -soldaten van de „Waf fen SS" wordt geëist op dezelfde basis als het jaren geleden aan voormalig beroeps- personeel van de rest van het Duitse leger toegekende pensioen Volgens het memo randum zijn er van de 900.000 man van de SS 360.000 in de strijd gesneuveld. moest maken dat hij overal met zijn neus bij zat. Maar Herter hield zich bescheiden op de achtergrond. Verscheidene Europe se staatslieden, die onlangs te Washington de NAVO-vergaderingen bijwoonden, had den veel lof voor Herter. Ook daar was hij niet dominerend, doch men begreep, dat hij toen hij plaatsvervanger voor Dul les was niet gezaghebbend kon optre den. Zij waren echter onder de indruk van zijn kennis. Hij wist haarfijn wat de Amerikaanse positie in verschillende pro blemen was. Dat is bemoedigend voor de komende onderhandelingen met de Rus sen. Een minister die zijn „huiswerk" goed geleerd heeft, loopt niet spoedig ge vaar zich aan de conferentietafel te laten overrompelen. Herter zou niet Dulles' opvolger zijn ge worden, indien hij het in principe oneens was geweest met diens beleid. Algemeen neemt men aan, dat Dulles een veto ge had zou hebben tegen de benoeming van iemand, die hij de leiding van buitenland se zaken niet had toevertrouwd. Herter is echter in vele. opzichten een andere figuur dan Dulles. Herter's minzame bescheiden heid sluit vaste overtuiging geenszins uit, doch minder dan zijn voorganger zal hij wellicht geneigd zijn de eigen overtuiging als feilloos te zien. Dulles maakte slechts spaarzaam gebruik van de rapporten, die zijn medewerkers hem leverden. Hij nam vaak beslissingen op eigen gezag en met veronachtzaming van het stafwerk. Her ter daarentegen zal waarschijnlijk meer overleg plegen met zijn medewerkers op het departement en vooral met Dillon en Murphy. Bovendien mag men hopen, dat Herter alweer dank zij zijn voorzichti ge benadering van problemen meer dan Dulles, zich zal afvragen wat voor indruk het Amerikaanse standpunt in het buiten land zal maken. De slotsom kan zijn, dat Herter, ondanks de handicaps waarmede hij zijn taak be gint, grote mogelijkheden heeft. In prin cipe zal het buitenlands beleid van Ame rika niet worden gewijzigd, maar nuance verschillen met Dulles moeten welhaast tot uiting komen en nuancen zijn aan de conferentietafel en in de onderhandelings tactiek soms van grote betekenis. Advertentie Sterke DENIM kwaliteit SANFOR - dus voorgekrompen JONGENS- en HERENMATEN 7.65 9.75 14.90 MEISJES SPIJKERBROEKEN 8.75 11-75 SPIJKERJACKS zware denim DUSSELDORP (AFP/UPI) De minis ter van Binnenlandse Zaken van de West- duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfa- len Dufhüs heeft met toestemming van de Westduitse minister van Binnenlandse Zaken de ontbinding gelast van twee neo- nazistische organisaties. Het zijn de „Bondsvereniging van oud-geïnterneer den en slachtoffers van de denazificatie" te Bonn en de „Sociale hulp aan burger geïnterneerden" te Wuppertal. Minister Dufhüs deelde mee, dat de or ganisatie onder haar leden veel hoge func tionarissen van de oude nazi-partij had. Hij zei dat de regei'ing geen bezwaar had tegen het welzijnsprogramma van de or ganisatie, maar wel tegen haar politieke activiteit. Naar zijn mening was de orga nisatie echter niet op weg een nieuwe nazi partij te worden. Advertentie KBLAD In het nummer van deze week: 59 Verder artikelen door of over ERNEST HEMINGWAY MINISTER STRAUSS SALVADOR DE MADARIAGA CHRISTIAN HERTER EDITH PIAF en vele anderen Losse nummers van vrijdag af overal verkrijgbaar b 47 ets. aan ELSEVIERS WEEKBLAD Drukwerk Postbus 1116, Amsterdam 4 ets. porto Verzoeke mij als abonnee te noteren. Op rekening 335900 gireer ik 3.tot 1 juli a.s. I 7.50 tot 1 okt. a.s. 12.tot 1 jan. a.s.; vervolgens 4.60 per kwartaal 18.per jaar.*) s.v.p. niet verlangde doorhalen) Naam: Plaate: Straatadres: No. H

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 11