OPVOERING
BRENDAN
VAN „THE HOSTAGE" VAN
BEHAN EEN OPENBARING
,Eeti figuur uit de
late Renaissance
DIE KEUKENHOF VOOR ZESTIG JAREN
JOANNES DENKT ER NIET AAN
ZIJN PALEIS OP TE SLUITEN
EEN MONUMENTALE UITGA VE
Litteraire
Kanttekeningen
Wereldtoneel in Parijs
Monroe is een tomaat
ZATERDAG 25 APRIL 1959
Erbij
PAGINA DRIE
TALLOZE PELGRIMS en toeristen uit alle landen ter
wereld hebben reeds de nieuwe Paus gezien. Zij
zagen een bijzonder vroom man, die blijmoedig
deelneemt aan alle riten en plechtigheden, oeroude
gebruiken weer in ere herstelt en er niet aan denkt
zich op te laten sluiten in de adembenemende ma
jesteit der Vatikaanse paleizen. Zij kregen ook de
indruk, dat hij geen man is van de klok, zoals zijn
voorganger in zo hoge mate was. Natuurlijk is
Joannes XXIII heel wat meer dan „de pastoor van
lijkheid genoemd wordt. Hij is wel degelijk een VERZAMELD WERK VAN F. N. VAN EYCK
Paus, een heel grote zelfs, die oneindig veel werk
verzet, ook al houdt hij er heel zonderlinge of liever
helemaal geen „werkuren" op na. Hij werkt, slaapt
of eet al naar het uitkomt en op de meest ongewone
uren. Al zegt hij van zichzelf, dat hij maar „een
eenvoudig man is van boerse komaf", in werkelijk-
ENKELE weken voor de vijfde verjaring met elkaar van een omvang, die bij schoonheid in een grootscheepse passie
van de sterfdag van P. N. van Eyck zijn voorbaat een definitieve publikatie van voor onstuimig en alomvattend leven zo
de eerste beide delen van zijn Verzameld alle werk uitsloot. Men mag dat uit het als dat alles (maar onder nóg onheilspel-
Werk bij G. A. van Oorschot verschenen oogpunt van wetenschappelijke volledig- lender voortekenen en daarom ook kort-
ie KÏaricinrraat a u in een uitgave- die in haar distinctie heid. betreuren, de beperking die de re- stondiger) zich herhaalde ten tijde van het
neia is nij een aristocraat naar ae geest en het IS waarvoor Helmut Salden en uitgever alle dactiecommissie gevormd door Clément expiessionisme na de eerste wereldoorlog
helemaal niet waar, dat hij het met het protocol ZO ger toekomt de dichter ten volle waar- Bittremieux, prof. dr. N. A. Donkersloot, en opnieuw hoe anders geaard zich
nauw niet neemt. Misschien wel juist door zijn qe- is' Dp' weg daartoe is lang en in veler- dr. J. Hulsker en prof. dr. P. Minderaa manifesteert in het hedendaagse avant-
moedeliikheid aaat er van hem een autoriteit uit opzicht moeilijk geweest. Daar was im- zich noodgedwongen oplegde, kan de aan- gardisme. Maar als
■I 9 van nem een autoriteit Uit mers allereerst de onvermijdelijke om- trpuudnuhcht nnn Hpvo nniinirroren. uit-
die maakt dat al zijn bezoekers (en die zijn talrijk)
Drecies datgene doen wat zij moeten doen in de
standigheid, dat in een klein taalgebied, als
het onze, Vlaanderen inbegrepen, een
oeuvre van voornaam gehalte als dat van
Van Eyck is aangewezen op een betrekke
lijk beperkte lezerskring. En vervolgens
was er dan nog de omvangrijkheid van
Van Eycks litteraire nalatenschap: de
veelheid van d.e, voor een definitieve uit
gave door de dichter voorbereide, ma
nuscripten en tekstcorrecties, meestal aan
gebracht in een moeilijk ontcijferbaar
handschrift, de onzekerheid voorts om
trent de definitieve keuze uit verschillende
varianten,
schifting,
trekkelijkheid van deze onvolprezen uit
gave voor het lezerspubliek alleen maar
ten goede komen. Van één ding kan men
overtuigd zijn: niets wezenlijks werd ter
zijde gelaten. Integendeel: na rijp beraad
en in overleg met mevrouw N. van Eyck-
Benjamins kon menig ongebundeld en
zelfs ongepubliceerd, gedicht ao,n deze in
drukwekkende verzameling van Van
Eycks poëzie worden toegevoegd.
dat alles nu eens géén
begin was, als mettertijd het gloedvol le-
vens-elan van de Tachtigers eens zou blij
ken een apotheose te zijn geweest, een
laatste oplaaien van de vlam, een harts
tochtelijk levensfeest in het aangezicht van
een nabij einde zou dan de eerste dichter
generatie die nadien kwam, die van Ro
land Holst en Van Eyck, Bloem en Tos-
saert, niet in een ander daglicht verschij
nen? Zouden hun gestalten zich dan niet
anders, grootser, aftekenen tegen de vlam-
menrode onweershemel der Tachtigers?
EN ZO STAAT DAN voor het eerst het
dichtwerk van P. N. van Eyck bijeen, ope
nend met de verzen van „De getooide dool-
omtrent rangschikking en hof besloten door afgezien dan van de jnnerliike verdeeldheid, zijn zoekend, tas-
de ontzagviekkende aantal verspreide en nagelaten poëzie de ge- tend leven, door zijn dichtwerk op de voet
MIJ TOT VAN EYCK BEPALEND: zijn
tsgenwoordigheid van een Paus. Daar komt geen
protocol aan te pas. De Italiaanse overheid heeft er J I
Zich al in moeten schikken, dat de Paus elke week tijdschriftbijdragen en dagbladartikelen, dichten van „Meesters". Pussen begin- en gevolgd, zijn diep-onvoldaan dwalen door
een paar keer het Vatikaan verlaat en precies als
;een simpel prelaat door Rome rijdt. De goede be
doeling om hem altijd door een ere-escorte te doen
vergezellen heeft men vanzelf wel moeten opgeven, v?n het staatssecretariaat, of hij zo spoe-
omdat hij niet vooruit laat weten wanneer hij uit- dlg mo§elijk naar het "Vatikaan wilde ko-
,..'r u:: L,J men, waar de Paus hem graag zou ont
gaat, waar hij denkt h^en te gaan en nog vee- m0eten. Strawinsky verontschuldigde
minder welke weg hij denkt te volgen. Op die manier zich: „ik heb maar één rokkostuum bij
is hij vrij en krijgt een indruk van de eeuwiqe Stad, mij en dat is nu bij de ontvlekker, omdat het. e§n-en-ondeelbare, dat zich dichtend
waarvan hij toch vóór alles de bisschop en herder is. he'. overmorgen „„dig heb voor mijn
blijft als verworven vervulling. Die droom
eindstrofe, tussen het „dit is de dag, waar
op mijn droom van jeugd zal breken" en
het „van overal zongen vogels door mijn
droom", ligt de lange, moeizame weg van
een leven, een zoeken, een strijden, een
denken en dichten terwille van het hoog
ste: eenheid, al-harmonie. „Ik noem het
droom", dichtte Van Eyck, „wat mens en
ding regeert": hoogste verbeelding van
de „getooide doolhof" eerst, zijn verwor
ven en ten dele ook weer verworpen in-
concert, dus heb ik op het ogenblik geen het eindig mens-zijn onverwezenlijkbaar ^J_"
kleren om bij de Paus te verschijnen", blijft als verworven vervulling. Die droom jnneri«iCp blik ziin "mvthe"van
Een paar minuten later ging de telefoon bezielde zijn denken cn doen, zijn dichten ^edousa ten s]otte da't was tesamcn prn
inkeer" ver
meer en meer „herwaarts"
opnieuw: „De Paus verzoekt ons u te en streven van jongsaf, heeft hem zich in onafgebrokpn tasten naar He draad van
zesgen dat het hem niet om het rokkos- wanhoop doen oprichten, in geluksroes °naigebioken tasten naar de diaad van
tuum te doen is maar om^vat er in ^it doen wanhopen, heeft hem geroepen, ge- £nadne waar deze noodlottig was afge-
en of u dus maar gauw wiUkomen on- maand, vervoerd en verhelderd te nslotte,
schrijven samenvatting van al hetgeen - -
hij verlangd, gehoopt en „gedroomd" had; staan" d>e van Medousa, sterlijk en godde-
(Va.n onze correspondent in Rome)
Toen Paus Joannes XXIII eens in de
Va.tikaanse tuinen wandelde kwamen
enkele tuinlieden hem hun hulde be
tuigen. Pauselijke gendarmes hielden
hen echter terug, waarop de Paus
vroeg: „Waarom doet u dat?" Een gen
darme zei: „Uit veiligheidsoverwe
gingen". De Paus: „Maar ik doe hen
toch niets!" Een andere anecdote over
Joannes verhaalt dat hij, op de vraag
van een Amerikaanse journalist naar
het aantal personen dat op de Curie
werkt, geantwoord zou hebben: „De
helft". Toen een nogal omvangrijke
Franse diplomaat aan de weinig slan
kere Joannes XXIII werd voorgesteld,
zei de Paus geruststellend: „Nous som
mes du même arrondissement, n'est ce
pas?"
DEGENEN DIE VERWACHTTEN, dat
onmiddellijk de gehele omgeving van de
vroegere Paus zou verdwijnen en dat
overal nieuwe mannen zouden komen,
treurige misbruik van vertrouwen, dat
zijn halfbroer, de lijfarts Galeazzi Lisi
(aan wie inmiddels door de Italiaanse or
de van medici het recht is ontzegd de me-
f k;ren' °r tot hii' ziin "rootse werk Medousa" kon heeft> sinds zijn jeugd, in het middelmuit
verschillig wat u aan heeft". Strawinsky tot hij zijn giootse werk „racaousa kou verbeelding en ziin dichten ge
en zijn vrouw (een schilderes) repten «-hrnvpn samenvatting van al hetgeen n - J" erbeclding en zijn dichten ge
zich naar het Vatikaan, waar zij een lang -
gesprek hadden met de Paus over mu- deze „triomf van de volzin zoals Antho-
ziok en natuurlijk over Venetië. Op een Donker het noemde een meesterwerk
zeker ogenblik vroeg de Paus: „Zegt u van taal, de tot mythe (zijn mythe.) yei-
eens, maestro, als u nu een concert geeft dichte belijdenis van zijn dichterschap,
en de volgende dag zijn de kritieken in de z'in schoonheids- en gpdsverlangen, zijn
kwelling en verrukking, zijn verdeeldheid
hebben grotelijks ongelijk gekregen. Al- dische praktijk uit te oefenen) heeft ge-
tijd weer wanneer er een nieuwe Paus
komt is er een soort revolutie in het Vati
kaan Kort na de verkiezing van Pius XII
bij voorbeeld verdwenen alle „Milane-
zen" (het hof van Pius XI). maar paus
Joannes heeft er mee volstaan enkele per
sonen uit de naaste omgeving van Pius
XII tot een hogere rang te bevorderen en
hen te vervangen door mensen van zijn
eigen keuze. De neven van de vroegere
Paus zijn nog steeds hoogwaardigheids
bekleders aan het Pauselijk Hof. Zelfs ar
chitect Galeazzi is nog „architect dei-
apostolische paleizen" en wordt niet ver
antwoordelijk gehouden voor het intens
pleegd. Er zijn dus geen slachtoffers ge
vallen. Alleen heeft Paus Joannes ervoor
gezorgd dat in de vele vacatures werd
voorzien en overal eerste klasse krachten
werden benoemd, zodat de bureaus nu in
topvorm werken. Zelfs de president van
de Italiaanse Katholieke Actie, de veel be
sproken dr. Gedda, wiens ambtstijd reeds
in het voorjaar van 1958 verstreken was,
is niet afgetreden. Pius XII zou hem zon
der meer bevestigd hebben en deze over
weging was voor de nieuwe Paus, die
stellig niet de indruk wil geven het werk
van zijn voorganger ook maar op enig
punt te kritiseren, voldoende om hem
niet door een ander te vervangen. Maai
bij deed iets anders. Tot nu toe was in
kranten slecht, hoe reageert u daar dan
op?" „Heilige Vader", antwoordde Stra
winsky, „ik ben een oude man. maar ik
vind dat altijd nog vreselijk. Ik ben dan
een hele dag overstuur en probeer te be
grijpen, wat de criticus bedoelt". „Precies
wat ik had gedacht", zei de Paus. „zo
lijk, gruwbaar en heerlijk. Ze werd, zoals
ik zei, zijn mythe, mythe van het dich
terschap, mythe van het vergankelijke in
het euwige, het goddelijke in het mense
lijke: een tragische èn verlossende mythe,
die zich in de loop van een rusteioos
dichterleven strofe na strofe voltrok, langs
en diep besefte heimelijke zekerheid van oicrueu
een unio mystica, een alomvattend wereld- velerlei omwegen, door velerlei twijfel en
hopen heen, en zich zuiverde tot een hel
der visioen. Want Van Eyck, met heel zijn
BLADER IK in deze twee delen, dan wijsgerig, zijn borend intellect, zijn stren-
vind ik in al dit vertrouwde en liefgekre- ge vormtucht, zijn scherp-kritische zin,
gene de bevestiging van mijn al eerder zijn nooit aflatende vervolmakingsdrang,
re3g66r IK Z01I nBITlGJljK OOK. Als 0I* in C10 - I 4..-: 4 U ,-«4 tiroc r>ar~i 7inn Ar uriAnc- TfAi<r
krant iets over mij staat wat niet prettig
is, dan kan ik dagen lang zitten pieke
ren, wat ik nu eigenlijk verkeerd heb ge
daan".
DE PAUS HEEFT ONLANGS een voor
aanstaand journalist. Indro Moutanelli,
bij zich ontvangen en zoals steeds heeft
hij een schat van anekdoten en verhalen
verteld. Een van de aardigste is deze:
„In verschillende biografieën, die in de
laatste tijd over mij verschenen zijn (de
Paus kan er niet aan wennen over zich
zelf als „wij" te spreken) staat, dat toen
uitgesproken overtuiging: dat het dichter- was een ziener, wiens vers, hoezeer allicht
schap van P.. N. van Eyck niet in zijn vol- beïnvloëd door de tekenen des tijds, zijn
le draagwijdte verstaan en gewaardeerd tijd ver te buiten en hoog te boven ging.
zal worden aleer de tijd ver genoeg is ^Tr\r w
voortgeschreden om onze litteratuurge- dat Z1'n dichters Ger* hee«
schiedcnis sinds dc Tachtiger Beweging te een.ereschuld aan P. N. van Eyck. Wij
kunnen doen herschrijven op grond van hebben de Verzamelde Werken van de gro-
een andere visie. Het beeld van de Man- te".d»e- waren ze in een uitgestrekter taal -
nen van Tachtig staat in de gangbare hand- geb'ed geboren, een wereldvermaardheid
boeken gefixeerd als dat van een begin, zouder» gemeten. Van Eyck is een van hen.
van een nieuwe dageraad, waarbij een
jong gevoel ontbloeide in een roes van
Zijn werk, zijn poëzie, behoort tot het
grootse gedicht, waaraan door alle eeu
wen heen de edelsten van alle volken heb
ben geschreven. Men kan die ereschuld
inlossen. Dank zij de ambitie en volhar
ding der redactie-commissie van haar
Italië de Katholieke Actie niet zozeer toe- 'k tot nuntius werd benoemd bij generaal
vertrouwd aan de leiding der bisschoppen De Gaulle in Parijs, ik in allerijl mijn ge- nok gebaan. veel te praten hadden wij na- medelid Bittremieux, voor zover het de
dan wel aan die van de Paus. Joannes loofsbrievon ben gaan overhandigen om .^,^1^ niet, dat begrijpt u wel. We had- poëzie betreft, in het bijzonder is nu een
rtoch maar te beletten, dat op één januari (]on be( het, meest pver het weer en de begin gemaakt met deze zesdelige uitga-
1945 de Soviet-ambassadeur Bosomolov ,J.V.,v,,r'n urne \7Ch Hin oor\ Loor- c- n r-»-i <~i v» c- f o 1 1 1' v-\ rf <-.>•> 11 i f r /-*
XXIII heeft de Italiaanse „conferentie der
bisschoppen" een groter invloed 'gegeécn
dan zij tot nu toe had en daardoor wordt
de kerk in Italië, die tot nu toe meer dan
die van andere landen direct onderge
schikt was aan het Vatikaan, wat onaf
hankelijker en zal op den duur vergele
ken kunnen worden met de kerk in
Frankrijk, Duitsland of ons eigen land.
Bovendien is nu kardinaal Siri, de aarts-
1945 de Sovjet-ambassadeur Bogomolov
uit naam van het diplomatieke corps als
deken spreken zou. Maar het is niet waar,
hoor! Ik kwam niet op 31 december aan,
maar op de dertigste en in de nuntiatuur
lag een uitnodiging voor de nieuwjaars
receptie. Toen leek het me vanzelfspre
kend, dat ik op 31 december mijn geloofs
brieven ging aanbieden. In welke kwali-
tijden („le temps' et "lés" 'tëmps"). Het was
een erg aardige man".
DIT IS TYPISCH voor de Paus. Hij zal
nooit spreken over „de vijanden Gods" of
„onze goddeloze tegenstanders". Hij be
tracht altijd matiging, overtuigd als hij
is van het betrekkelijke der dingen en
wel wetend, dat wie vandaag een „vijand
Gods" is morgen een Paulus kan worden.
ve, die aan haar samenstelling en uitvoe
ring hét volste recht ontleent op het enig
mogelijke antwoord: weerklank.
C. E. Dinaux
bisschop van Genua, die de geestelijke feit zou ik anders naar die receptie heb-
adviseur is van de Katholieke Actie, niet bcn kunnen gaan? Een ambassadeur, die Een aardige en voor hem typische opmer-
Jk ben de grootste levende schrijver BRENDAN BEHAN werd door Workshop meer zo machtig, omdat iedere bisschop z'jn geloofsbrieven nog niet heeft aange- king in dat gesprek met Montanelli was
ij-.-, tt:: 1 nno n..ui;. koderii telt niet mee. En zo kwam het van- ook deze: „Ze begonnen mij als een groot
in het En°eh en pü ^iit het meest eècul- ®ntdekt- Hjj Jverd in J,9.?3 .in, Dubli,n. g.eT in het ei§en d'°cees leiding geeft aan het
,iet ^ngeLS' en gl1 ~'7C nei "leest geciu boren en als Iers republikein heeft hij tot lekenapostolaat.
tiveerde publiek ter wereld." Een man dusver al acht jaren van zijn leven in
I.,Engelse gevangenissen doorgebracht. Nog MAAR DIT ZIJN voor niet ingewijden
tussen de dertig en de veertig, met een maar een paar jaar geieden verwisselde hij moeilijke zaken. Laten we liever nog iets
zwaar rood aangelopen hoofd en ge- óe mitrailleur van de politieke activist over de persoon van de Paus vertellen.
j 7.; ïi, waarmee hij zich in het programma nog Waarom niet een paar van de talloze anek-
kleed in een paarskleung, sleclugesne- afbee]den voor de schrijverspen. en doten? Enkele dagen na de Pausbenoe-
den pak, heeft, met een accent om van daarvóór heeft hij verschillende beroepen ming was Strawinsky in Rome, die een
i 1 i li. i uitgeoefend in het bouwbedrijf. Volgens de concert moest dirigeren. De Paus is een
te rillen, van liet tweede oaiKon van liet. zeer deskundige theatercriticus van „The liefhebber van muziek en heeft in Parijs
Theatre cles Nations af die woorden uil- Observer", Kenneth Tynan, is Behan nu en Venetië meermalen Strawinsky ont-
lc j bezig in de Engelse dramaturgie de plaats moet, voor wie hij grote sympathie koes-
geroepen als antwoord op de fenomenale jn te nemen die door de dood van zijn tert, Strawinsky kreeg dus een telefoontje
ovatie die clil kosmopolitische gala- Ierse landgenoot Sean O'Casey enkele jaren
i. 7 rV, terug is opengevallen.
publiek bracht aan deze auteur van „L lie
Ilnslnar" lirf stuk dat dit iaar dr Fn- "THE HOSTAGE" speelt in Ierland in de
Hostage liet stuk dal dit ]aai^ de Ln kringen waarin Behan bijna 7jjn hGle |even
gelse bijdrage is van liet Workshop- heef-t verkeerd De plaats van handeling is
Theater uit Londen aan dit internatio- een kroeg annex hotel, in Belfast die door
een publiek van pittoreske fantasten, lichte
nale toneelfestival. Drie jaar geleden is vrouwen, revolutionairen en gedeclasseer-
de kennis,naking met het Workshop-
Theater, dat in een Londense arbeiders- kilt draagt, nummertjes doedelzak weg-
geweest van het Parijse festival. Men tikt. Het Ierse vrijheidsleger dat hier zijn
mag zelfs wel zeggen dat de grondslag gemaakt11 om hem der groot dan iie van de
van de huidige reputatie van Workshop als gijzelaar te gebruiken ten behoeve van
toen te Parijs werd gelegd. Deze troep ltmge «-olutionair die
zelf dat ik p een januari deken was van
het diplomatieke corps, maar ik wist he
lemaal niet, dat het anders Bogomolov zou
diplomaat te beschouwen. Dat komt ver
moedelijk alleen omdat ik altijd precies
zei. wat mij de waarheid toescheen, niet
zijn geweest. Bij de receptie stond iemand zo erg diplomatiek dus. Het is alleen
aan mijn rechterhand en toen ik zei: het jammer, dat toen ik dat eindelijk begre-
feit dat u aan mijn rechterhand staSt, doet pen heb mijn tijd eigenlijk voorbij was".
mij veronderstellen, dat u de vice-dekaan
bent" en ik stelde mij aan hem voor. Zo
kwam ik te weten, dat hij Bogomolov was.
Overigens een erg vriendelijke en aardi
ge man. Ik heb hem vaak ontmoet en ik
Montanelli's indruk is als die van ieder
die met paus Joannes in aanraking komt:
een zeer groot Paus, die men eigenlijk
niet met de maten van onze tijd moet me
ten maar met. die van de zestiende eeuw.
|Ü0Ü4
l u
14-
-.t* -
zei hem direct: „mijn eerste bezoek breng want het is een figuur uit de late Renais-
ik dus vanzelfsprekend aan u. Dat heb ik sance.
in de gevangenis van Bel-
die voor een fast zal worden opgehangen. De Engelse
deel uit het dilettantentoneel zijn voort- >utoriteitt" weigeren echto de
van jonge komedianten,
tegenwoordige bezoekers
en bewonderaars. Maar
wel was mijn verrassing
van andere aard-, zoals
de Keukenhof van toen
een andere was dan die
van nu met zijn over
weldigende pracht van
kleuren, zijn van zoete,
bijna bedwelmende
bloemengeur vervulde
en de politie doet een inval in het hotel om
gekomen, heeft zich door cle regie en de de jonge soldaat te bevrijden. Bij de over-
...j 7 - ,77 val wordt die recruut door een verdwaalde
stijl van hun opvoeringen en door de kogel gedood
keuze van het repertoire intussen een T,T^„T^TTr,
DEZE KORTE INTRIGUE wordt door JL-Ü-
eigen plaats veroverd. Joan Littlewood, Behan behandeld zonder enige nadrukke- lucht en de stroom van
de vrouwelijke regisseur, en haar mede- ''ikheid. De jonge soldaat Leslie weet dat mensen, mensen, men-
hij misschien nog maar twaalf uur te leven sen.
directeur, de jeugdige Gerald Raffles, heeft. Maar door die wetenschap wordt
hebben het op een persconferentie nog zii" vitaliteit zijn humor van volksjongen,
li,, I°cb slechts gedeeltelijk en bij tussenpozen
eens bijzonder duidelijk ui!gedrukt. Voor in de verdrukking gebracht. Er ontspint
hen moet het toneel zich bewust richten zich zelfs een kort liefdesavontuur met het
dienstertje, en door de schaduw van de
tot één bepaalde groep of klasse van de dood laat hij ook zijn lust om te zingen en bijna vlak naast ons huis
maatschappij. Toneel is propaganda, zo te dansen niet onderdrukken. En het is liep een laan; als we die
111 7 7 waar: een mens is misschien nooit in staat volgden kwamen we in
durfde Littlewood zelfs verkondigen, zïch bewust en werkelijk op de dood voor een kwartier bij een
propaganda voor opvattingen, inzichten,
een levenswijs.
DE KEUKENHOF van
toen had zijn eigen sfeer,
zijn eigen karakter en
zijn eigen schoonheid.
Wij ivoonden in Lisse;
te bereiden. Maar die dood, welke toch
steeds dichterbij kruipt, schept niettemin
een atmosfeer waardoor al die vrolijkheden
een sinistere, lugubere bijsmaak krijgen.
Behan moet de gewaarwordingen van de
Workshop is zo de principiële antipode hoofdpersoon zelf hebben beleefd om ze
van het. boulevardtoneel dat zijn enige doel met deze fascinerende overtuigingskracht
zoekt in de verpozing. Hoe zouden we voor te kunnen uitbeelden. Daarbij is hij een
ons arbeiderspubliek een' stuk kunnen op- groot dramaturg. Wat de vorm betreft ver
voeren waarin de schrijver zelf niet eens toont „The Hostage" veel overeenkomst
smal zijpaadje; dit vol
gen, even een zandige
helling en dande
verrassing! Wij stonden
in een oerbos, een groe
ne, geheimzinnige we
reld, een toverland dat
wenkte en lokte; je verlangde erdoor om
wikkeld, er in opgenomen te ivorden.
Langs smalle paden, waar de voet wegzonk
de diepte dicht begroeid was met klimop;
wat daaronder school en schuifelde aan
klein gedierte bleef een geheim, maar hoog
gelooft, zo vroegen de beide leiders zich met de Dreigroschenoper van Kurt Weill en in zacht verend mos, groeiden manshoge er boven zongen lijsters en merels hun len-
ook nog af, die daarom „The Hostage" op- Bert Brecht; ook hier wordt de handeling adelaar sv ar ens in zulk een overvloed, dat
voerden. Een antwoord dat zelfs te denken veelvuldig onderbroken door chansons vol de stammen der hoog oprijzende bomen er
geeft aan allen, die over de propagandis- rauwe levenswijsheden die voor een deel in verdwenen; waar de varens eindigden
tische zending van het theater andere me- door Behan zelf werden geschreven en en de stammen er bovenv.it rezen, bleken
ningen dan deze voortvarende, openhartige gecomponeerd. deze omwoeld door klimop, dat in glanzen-
en "talentvolle Britse toneelkunstenaars de slierten neerhing uit de kruinen.
zouden huldigen. Vrank Ulllien Er was een ravijn, waar de grond tol in
telied en van veraf klonk de roep van de
koekoek in een eentonige indringende ca
dans. Er waren moerassige plekken, waar
't leek, dat gevaar zou schuilen voor wie
er zich op waagde, de sfeer zette onze ver
beeldivi aan 't werk en dit was misschien
't heerlijkste van alles.
De Keukenhof omstreeks 1600 gravure
van Rademaker).
IN DE HERFST woonde er de stilte; ijle
nevelsluiers hingen tussen de bomen, de
hoge varens werden bruin en te midden
van de welkende veren en de gebogen
stengels kwamen paddestoelen te voor
schijn, fel gekleurde rode en gele en bleke,
nauwelijks zichtbaar tussen de stervende
varens. Mensen ontmoette men er in de
week bijna nooit, ook zomers niet; zondags
enkele wandelaars, soms met kinderen, die,
als gegrepen door de toversfeer, zelden
luidruchtig vierden. Iets van die toversfeer
is er misschien nog blijven hangen en om
vangt de duizenden bezoekers van nu als
een onbegrepen weldaad.
WAT EEN GELUK, dat de oude Keuken
hof niet in bollenvelden is veranderd, zo
als het Reigerbos, dat in die vroegere tijd
tussen Lisse en Sassenheim lag. Het was
vrolijker, opener dan de Keukenhof, min
der groots, minder toverachtig en geheim
zinnig. 't Had een grote, lichte zonnige
plek, waar wij vaak met onze jonge kin
deren heen gingen, waar zij op warme zo
merdagen hun kleertjes mochten uitgooien
om. naakt te stoeien in het warme zand en
tussen de grillig gevormde wortels van de
bomen rondom, die als vreemde dieren
boven het zand uitstaken.
VAN DIT WERELDJE is niets meer
over; alleen in het voorjaar kunnen onze
ogen er genieten van de kleurige velden,
en verder werken er nijvere handen aan
wat, ook Hollands Glorie kan heten. Maar
in wie het vroegere gekend, heeft blijft een
tikje weemoed, bij het. terugdenken.
Anna van Gngh-Kaulbach
Arlene Dahl, die schoonheid combineert
met schrijven, het ontwerpen van lingerie
en acteren voor film en toneel, wil een
„Wie is wie" schrijven over internationale
schoonheden. In haar hotel in Londen
heeft zij de pers ontvangen en enkele
voorbeelden gegeven die de verslaggevers
met stomheid sloegen. „Ik zal ze in cate
gorieën indelen, dierlijk, plantaardig,
mineraal en mentaal dat is zoiets als
spiritueel", verklaarde ze. „Ava Gardner
heeft een dierlijke schoonheid, een pan
ter Monroe is een prachtige tomaat. Mar
iene Dietrich is een mineraal, een safiel
of diamant".
