HAMOL-WEER
Minister acht verbreding van
de IJmond noodzakelijk
GENEEFSE CONFERENTIE NA TWEE DAGEN
VOOR DE TWEEDE MAAL IN HET SLOP
vandaag!
HET WEER
Prof. Beel morgen
naar de Koningin
éec MORRIS before ijou ênif!
Maar pas volgend jaar gaat men
bekijken wat er moet gebeuren
MASSAAL PROEFWERK
Gromyko wil Pools en Tsjechisch oorlogsleed als
entreebewijsmaar het Westen heeft geen haast
Nederland zal uitnodiging
voor Genève niet afslaan
Brits cynisme
Russisch geschut
Daggeld verlaagd
Het woord is aan
Verkeer en Waterstaat in Eerste Kamer
Overwegend zonnig
Geneefse conferentie over
kernproeven opgeschort
Pravda: struisvogelbeleid
In de krant van heden:
Drie doden in het verkeer
Bejaarde voetganger in
Haarlem-Noord aangereden
Medan viert vijftigjarig
bestaan met beeldenstorm
WOENSDAG 13 MEI 1959
44e JAARGANGNUMMER 158
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. I I an ^ssJ| fSJQ g jé****, 1 ®S" «S* Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Bra 0 J| la 11 lf^ m[]| I i Éi^ 1 ff H li Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. a dm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. JL JUL hhL i JL JfL JL Ji JL franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. T Giro-reken in p- ITmuider Courant no 129288
u l,m WHrwl 9IIp 9H Tplpf T59QS DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING rekening ijmuiüer cour
Haarlem, noordred. en alle atd. Teler. lo29o. J Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Dat laatste voorbehoud is een duidelijke
vingerwijzing aan de Sovjet-Unie. Blijkt
die tot constructief overleg bereid, dan wil
het Westen van zijn kant ook de kwaadste
niet zijn. Dat was geenszins naar de smaak
der Russen, die terstond een tegenwaar-
schuwing loslieten: een succes van de con
ferentie zal in grote mate afhangen van
een positieve westelijke houding jegens de
Russische eis.
Op de middagzitting van gisteren kwam
men, nadat de wederzijdse standpunten
uiteen waren gezet, niet tot overeenstem
ming. De conferentie, nauwelijks twee
dagen oud, is daarmee al in zijn tweede
impasse verzeild, maar die lijkt voorshands
van minder ernstige aard dan de eerste
over de status der Duitse delegaties.
Gromyko, die gisteren presideerde,
kwam, zonder dat men aan de openings
toespraken toe kon komen, dadelijk met
zijn eis ter tafel. Hij stelde, dat Polen en
Tsjechoslowakije als eerste slachtoffers
van nazi-Duitsland en als buurlanden
recht hebben mee te beslissen, en dus mee
aan te zitten, en ook dat dit geen proce
dure-kwestie is, maar een van aanzienlijk
politiek belang. Gromyko verklaarde dat
zijn eis niet de wens tot grondslag heeft
om pariteit aan de conferentietafel te be
reiken, aangezien er toch niet gestemd
wordt, maar dat Polen en Tsjechoslowakije
het meest van nazi-Duitsland te lijden heb
ben gehad. Dat was een cynische verkla
ring van de minister van een land, dat
eerst met Hitier pacteerde, vervolgens
zelf Polen binnenviel en dat later zijn
leger met opzet maandenlang buiten War
schau liet wachten, totdat de Poolse ver
zetsstrijders door de Duitsers waren afge
slacht.
In zijn vijftien minuten durende verkla
ring zei Gromyko, dat Polen en Tsjecho
slowakije hun grote belangen bij een op
lossing van het Duitse probleem niet aan
anderen kunnen delegeren, dat zij niet
met een waarnemersrol genoegen kunnen
nemen, omdat zij in de oorlog ook geen
waarnemers waren geweest en dat de
Ook de Nederlandse regering is in prin
cipe gekant tegen een uitbreiding van het
aantal deelnemende landen aan de mi
nisterconferentie te Genève. Men verwacht
kwestie van hun aanwezigheid terstond
geregeld moest worden.
De westelijke ministers, die zich tijdens
twee tactische bijeenkomsten 'smorgens al
op het probleem hadden voorbereid, wezen
Gromyko's aandrang tot spoed van de hand
met de in de aanhef van dit artikel ge
noemde argumenten. Herter en Couve de
Murville betoogden dat Italië of landen
als Nederland, België, Luxemburg en De
nemarken ook rechten hebben om aan
tafel te zitten.
Waarom Italië? Dat het Westen in deze
onsmakelijke „lijdensgeschiedenis" ook niet
vrij bleef van cynisme bleek uit Lloyd's
uitleg: Italië als het om pariteit gaat, Ne
derland, België enzovoort als het lijden
van buurlanden de maatstaf moet wezen.
Iierter zei, dat overeengekomen was dat de
conferentie met vier deelnemers zou be
ginnen en dat men dan later kon zien, wie
nog belangen te verdedigen had. Hij herin
nerde er aan, dat niet minder dan 45 na
ties tegen Hitler-Duitsland gevochten heb
ben. Herter wilde toelating van nieuwe
gesprekspartners uitstellen tot een stadium,
waarin hun medewerking gepast, nuttig
en gerechtvaardigd zou zijn. Couve de
Murville herinnerde tenslotte aan het feit,
dat het de grote vier zijn, die de verant
woordelijkheid over Berlijn dragen en dat
men aan het sluiten van een vredesver
drag met Duitsland nog niet toe is.
Deze elastische afweer beviel Gromyko
allerminst en hij ging opnieuw tot de aan
val over. Hij sprak, voordat hij de verga
dering tot heden verdaagde, de hoop uit dat
het Westen zijn voorstel aan een volledige
en zorgvuldige studie zou onderwerpen en
vandaag met „nuchterder en redelijker
denkbeelden" aan tafel zou komen.
Hoe zwaar de westelijke houding de Rus
sen op de maag lag, bleek uit het feit, dat
zij na de zitting nogmaals hun zwaarste
artillerie in stelling bi-achten. Valerian
Zorin, hun vice-minister van Buitenlandse
Zaken, leidde persoonlijk de persconferen
tie van de Russische delegatie. Ook hij
onderstreepte het lijden van Polen en Tsje-
choslowakijk, dat hun, met het feit dat zij
kampioenen in het streven naar vrede en
ontspanning in Europa zouden zijn, po
litiek, moreel en legaal het recht geeft
mee aan te zitten. Op de vraag, of de Sov
jet-Unie de conferentie zou verlaten, wan
neer er voor haar geen bevredigende be
slissing hierover valt, zei Zorin, dat die
vraag nog prematuur is. Zou de Sovjet-
Unie bereid zijn landen als Nederland,
België of Noorwegen tot het gesprek toe
te laten? De pers, zei Zorin, loopt altijd op
de gebeurtenissen vooruit. Er is nog geen
westelijk voorstel daartoe. Als het komt,
zullen wij het ernstig bestuderen.
Wat dacht hij van het lijden van Joego
slavië? Polen en Tsjechoslowakije hadden
het meest geleden, hield Zorin vol. Zorin
ontweek verder de vraag, of men de hui
dige bijeenkomst een zes- of een vier-
mogendhedenconferentie moest noemen,
„De gehele wereld weet", zei hij, „hoe men
een conferentie moet noemen, waaraan zes
staten deelnemen. Maar wij hebben deze
conferentie altijd betiteld als de bijeen
komst der ministers van Buitenlandse Za
ken te Genève in 1959.
Dat was dan de dag van gisteren. Wat
zal er vandaag gebeuren in de nieuwe im
passe? Herter presideert en men neemt
aan, dat hij kalmweg met zijn openings
verklaring zal beginnen. Aangezien er niet
bij toerbeurt wordt gesproken, kan Gromy
ko (die hedenmiddag met Von Brentano
zou lunchen) terstond daarna weer over
de Polen en Tsjechen beginnen.
UPI berichtte hedenmiddag uit Genève:
Zo het Westen al hoop zou hebben dat de
grote vier het snel eens kunnen worden
over Duitsland, kan het die hoop nu wel
laten varen. Gromyko heeft bij zjjn onder
houd met Von Brentano de eis gesteld, dat
de Russische voorwaarden voor een Duits
vredesverdrag aanvaard zullen worden.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BU KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
FALCON WOLLEN TWEEDMANTELS
Overeenkomstig de verwachtingen is het
tarief van daggeld vanmorgen verlaagd
van l'/z tot 1% percent. Deze verlaging
waarnaar men reeds lang had uitgezien,
is een gevolg van de al sinds geruime
tijd bestaande ruimte op de geldmarkt,
waarin, naar het zich laat aanzien, voors
hands geen wijziging schijnt te komen.
Vandaar dat men de verlaging met een
kwart percent met goed vertrouwen heeft
aangedurfd.
J. S. Mill:
Originaliteit is datgene, wat conventio
nele mensen als een overbodige luxe
beschouwen.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze reisredacteur)
GENÈVE, 13 mei. Met de eis om
Polen en Tsjechoslowakije terstond als
volwaardige en gelijkgerechtigde deel
nemers aan de ministersconferentie over
de BerlijnSe crisis en het Duitse pro
bleem in Genève toe te laten, heeft
Andrei Gromyko gisteren de tweede
stormram tegen het niet al te hechte
westerlijke bastion in stelling gebracht.
Nadat de Duitse delegaties in de con
ferentiezaal waren toegelaten, pro
beerden Herter, Lloyd en Couve de
Murville liet gisteren eens met een elas
tische verdediging, in plaats van hard
nekkig standhouden. Zij vingen de
nieuwe Russische eis op met het ant
woord, dat het Westen weliswaar niet
principieel afwijzend staat tegenover een
toelaten der Polen en Tsjechen, maar dat
hen dit- a) voorbarig lijkt, b) dat zij in
dat geval andere naties uit het westerse
kamp aan tafel zouden willen zien, c)
dat al die later komende delegaties
eigenlijk alleen in een overleg betrokken
zouden moeten worden bij onderwerpen,
die hun rechtstreeks aangaan en d) dat
zij zo'n uitbreiding van het deelnemers
aantal willen laten afhangen van een
gunstig verloop der conferentie.
(Van onze parlementaire redacteur)
Advertentie
Verwachting tot morgenavond:
Dinsdagmiddag om tien over half vijf is
op de Rijksstraatweg ter hoogte van de
Eemstraat in Haarlem-Noord de 75-jarige
heer N. V e r d e 1 uit de P. C. Boutens-
straat in Haarlem door een motorrijder
aangereden en ernstig gewond. Hij is
's avonds in een ziekenhuis overleden.
De bejaarde man stónd met andere voet
gangers op de scheidingslijn van de vent-
weg en de rijweg te wachten om over te
steken. Hij maakte zich los uit het groep
je op het moment, dat een motorrijder, een
39-jarige timmerman uit Velsen, uit zui
delijke richting naderde. De motorrijder,
die ongeveer veertig kilometer reed kon
de voetganger niet meer ontwijken. Bei
den werden bij de botsing gewond. In het
ziekenhuis St. Joannes de Deo werd ge
constateerd dat de heer Verdel een sche-
delbasisfractuur en een grote vleeswond
aan het gezicht had opgelopen. De motor
rijder had glas van zijn zonnebril in het
voorhoofd gekregen. Voorts was hij aan
de rechtervoet gewond. Om kwart over tien
des avonds is de heer Verdel overleden.
De Haarlemse verkeerspolitie verzoekt
getuigen van het ongeluk zich te melden.
In Nijmegen is de negenjarige Hans Oor
beek door een personenauto overreden en
zwaar gewond. Enige uren later is hij in
een ziekenhuis overleden. De jongen hing
achter een vrachtauto, liet plotseling los en
werd door een er achter rijdende auto
overreden.
In Leidschendam werd een driejarig jon
getje door een achteruitrijdende zand-
auto overreden. Het kind was op slag
dood.
De auto stond op 'n weg waar riolerings
werken worden uitgevoerd. Het knaap
je was, zonder dat iemand het had be
merkt, achter de auto aan het spelen.
MEDAN (UPI) In Medan zullen alle
standbeelden die het Nederlandse kolo
niale bewind symboliseren worden neer
gehaald, zo is door functionarissen van de
gemeente bepaald.
Dit bericht het persbureau PIA. De
beelden zullen worden vernietigd gedu
rende de herdenking van het 50-jarig be
staan van de stad.
Droog en overwegend zonnig.
Zwakke tot matige noordooste
lijke wind. Aan de kust iets
lagere middagtemperaturen. El
ders weinig verandering in tem.
peratuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
De zon is warm, de zomer kondigt- zich aan en dus is het hier en overal
elders examentijd. De ene helft der mensheid examineert de andere en de
zenuwen spelen de hoofdrol in het jaarlijks terugkerend drama der proefwerken.
Doch dit alles heeft eigenlijk weinig met bovenstaande foto te maken, want het
is een opname van een geheel ander „proefwerk": in Sacramento, Californië, V.S.
heeft namelijk jaarlijks een massale wijnproef wedstrijd plaats, waarbij
professionals en amateurs hun goede wijnsmaak kunnen bewijzen.
Een groep Westduitse studenten is de
zer dagen gestart voor een mars langs
het gehele ijzeren gordijn. De jongelui,
die de gehele weg van Travemünde
tot Hof in Beieren willen lopen, dra
gen vlaggen met de wapens van de
vroegere staten van het Duitse rijk.
Deze vlaggen zullen door de burge
meesters van de plaatsen, waardoor de
tocht leidt, getekend worden. De
jongelui hopen op 17 juni a.s. hun
tocht, die een demonstratie is voor de
hereniging van Oost- en West-Duits-
land, volbracht te hebben.
GENèVE (Reuter/AFP) De besprekin
gen van vertegenwoordigers van de Ver
enigde Staten, de Sovjet-Unie en Groot-
Brittannië over de kwestie van een ver
bod van kernproeven, te Genève, zijn, met
het oog op de conferentie van de ministers
van Buitenlandse Zaken verdaagd. Zij zul
len uiterlyk op 8 juni worden hervat. De
verdaging komt op een voor beide par
tijen gunstig ogenblik. Na de vorderingen
die in de afgelopen dagen zyn gemaakt,
hebben de afgevaardigden tijd nodig om
de verschillende problemen nader te be
studeren.
Voor het westen geldt dit voornamelijk
voor het jongste compromis-voorstel van
de Russen, dat voorziet in een van te voren
vastgesteld aantal inspecties per jaar,
waarbij controlegroepen een onderzoek
kunnen instellen naar ontploffingen waar
voor geen verklaring is gegeven.
De conferentie heeft tot op heden de
inleiding en 17 van de 23 artikelen van de
ontwerp-overeenkomst goedgekeurd.
LONDEN (Reuter) Premier Macmillan
verklaarde dinsdag in het Lagerhuis, dat
uit de recente briefwisseling van presi
dent Eisenhower, hemzelf en Kroesjtsjev
over de kwestie der kernproeven „een be
moedigende nadering tot een gemeen
schappelijk standpunt" blijkt.
in Den Haag meer resultaten van een ge
sprek. dat beperkt blijft tot de grote viel
en enkele „bijzitters" dan van een confe
rentie. waaraan ook Polen. Tsjechoslowa
kije en nog enkele landen deelnemen.
De berichten, dat Nederland om toe
lating tot de conferentiezaal zou hebben
verzocht, zijn uit de lucht gegrepen. Indien
het aantal deelnemers echter zou worden
uitgebreid, zou Nederland zeker niet af
wijzend staan tegenover een eventuele
deelneming, aldus verluidt in Den Haag.
MOSKOU (UPI) De Pravda verwijt
het Westen als een struisvogel de kop in
het zand te steken als het doet alsof Oost-
Duitsland geen gelijkberechtigde partner
is op de ministersconferentie in Genève.
Oost-Duitsland heeft het recht zijn stand
punt te geven ten aanzien van elk punt
dat aan de orde komt. Dat het Westen
daarmee instemde was ongetwijfeld een
stap in de richting van realistische poli
tiek, maar de westelijke leiders zijn nu
bang geworden van hun eigen stoutmoe
digheid, aldus het blad, en proberen het
nu te doen voorkomen, alsof de Oostduit
sers slechts als adviseurs aanwezig zijn.
Dit is struisvogelpolitiek, aldus het orgaan
van de Russische communistische partij.
Prof. Bccl heeft hedenmorgen medege
deeld, goed vertrouwen te hebben, dat hij
morgen verslag van zijn bevindingen zal
kunnen uitbrengen aan de Koningin.
Vandaag heeft prof. Beel nog enkele
leden van het demissionaire kabinet op de
hoogte gebracht van de stand van zaken,
onder anderen minister Struijcken die zich
van het begin van de formatie af niet meer
voor een ministerszetel beschikbaar heeft
gesteld.
Voorts verwacht prof. Beel nog een
definitief antwoord van een door hem aan
gezochte kandidaat voor de portefeuille
van Sociale Zaken. Zoals reeds werd ge
meld, heeft de heer W. D. Delieveld, se
cretaris van de Katholieke Arbeidersbe
weging, die voor deze ministerspost was
gepolst, daarvoor om uitsluitend persoon
lijke redenen bedankt.
Prof. Beel is thans zeker van de vol
gende ministers:
Minister-president: prof. De Quay
(K.V.P.);
Buitenlandse Zaken: mr. Luns (K.V.P.);
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen: mr. Cals (K.V.P.);
Maatschappelijk Werk: mej. dr. Klompé
(K.V.P.);
Landbouw: mr. Marijnen (K.V.P.);
Binnenlandse Zaken: mr. Toxopeus
(V.V.D.);
Defensie: S. van den Bergh (V.V.D.);
Verkeer en Waterstaat: drs. Korthals
(V.V.D.);
Financiën: prof. Zijlstra (A.R.);
Volkshuisvesting: mr. Van Aartsen
(A.R.);
Economische Zaken: drs. De Pous
(C.H.U.);
Justitie: mr. Beerman (C.H.U.)
Alleen de minister van Sociale Zaken
(K.V.P.) ontbreekt nog.
De zetelverhouding in het nieuwe kabi
net is: 6 K.V.P., 3 V.V.D., 2 A.R., 2 C.H.U.
Wanneer prof. Beel naar de Koningin
is geweest, zal een nieuwe formateur
(prof. De Quay) worden benoemd, die
formeel de nieuwe ministers zal aanzoe
ken en het kabinet zal aanvullen met een
aantal staatssecretarissen. Er wordt op
gerekend, dat het nieuwe kabinet vóór
Pinksteren compleet is en dat de nieuwe
ministers dan beëdigd zullen zijn.
De Eerste Kamer heeft gisteren de begroting van Verkeer en Waterstaat behandeld,
waarbij de heer Lichtenauer (C.H.U.) de vrees uitte dat in het westen van het land
veertien-baans-wegen nodig zullen zijn om in 1980 het steeds toenemende motor-
verkeer te kunnen verwerken. Minister Van Aartsen was van mening, dat er nieuwe,
evenwijdig lopende wegen moeten komen, zodat hij wegen met veertien banen niet
nodig achtte. De bouw van wegen, bruggen en tunnels beschouwde de bewindsman
als een moeilijk financieel probleem. Indien aan alle wensen zou worden voldaan,
zou men versteld staan van het bedrag dat er mee is gemoeid. Het is onmogelijk alles
tegelijk uit te voeren en het nieuwe kabinet zal dus moeten kiezen wat het eerst moet
gebeuren: verbetering van de IJmond, de Hem-, Coen- of IJtunnel, verbetering van
het Amsterdam-Rijnkanaal, verbreding van de sluis bij Wijk bij Duurstede, Sloeplan
en Kreekrakplan. Met de heren Schorer (P.v.d.A.) en Delprat (V.V.D.) was de minister
het eens dat de IJmond niet voldoet voor een haven als Amsterdam. Verbreding en
verruiming is nodig. Hij kon gisteren echter nog niet zeggen wat er zal gebeuren.
Dat moet worden bekeken bij de voorbereiding van de begroting voor 1960.
Over de Belgische rijnvaartpremies zal
een nota worden opgesteld ter toezen
ding aan de Belgische regering als uit
gangspunt voor overleg tussen Neder
land en België.
Tal van jaren achtereen heeft de heer
De Vos van Steenwijk (VVD) erop aan
gedrongen de exprestreinen te laten stop
pen in Meppel, maar steeds vergeefs
Gisteren drong hij er echter opnieuw op
aan en nu deelde minister Van Aartsen
mee dat met ingang van de winterdienst-
regeling de exprestreinen in Meppel zul
len stoppen. De aanhouder heeft ten slot
te gewonnen.
pagina
Uit stad en omgeving5 7
Van dag tot dag3
Op de Praatstoel 3
Feuilleton 11
Agenda 5 11
Kunst .r.T.3 11
Mensen in Amerika 9
Economisch nieuws 2
Weerrapport 2
Britse kunstmaan
Sport 13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
De heer Lichtenauer pleitte voor ver
lenging van de startbaan op het Rotter
damse vliegveld Zestienhoven tot 1800 me
ter. Dat is de uiterste grens voor dit ter
rein, zodat Rotterdam nooit zal kunnen
concurreren met Schiphol, waar straal
vliegtuigen kunnen landen op een baan
van 3300 meter. De startbaan van Zes
tienhoven is nu te kort, want zestig per
cent van de Europese korteafstand-vlieg-
tuigen kan thans niet op Zestienhoven
landen.
De groei van het luchtverkeer op Zes
tienhoven is verrassend. De verkeersbe-
hoefte van Rotterdam en de mogelijkhe
den van Zestienhoven zijn veel groter dan
deskundigen hebben voorzien. Van deze
groei moet in het belang van de welvaart
profijt worden getrokken zonder Schip
hol te schaden.
Minister Van Aartsen stelde voorop dat
er in ons land slechts één centrale lucht
haven kan zijn: Schiphol. Hij wilde niet
tegenspreken dat Zestienhoven in bepaal
de behoeften voorziet en van belang is
voor de plaatselijke belangen van Rot
terdam. Maar dat betekent, zei hij, dat
wij voorzichtig moeten zijn met onbe
perkte uitbreiding van Zestienhoven. Ver
lenging van de startbaan van 1300 tot
1800 meter zou betekenen, dat vrijwel
alle vliegtuigen er zouden kunnen landen.
Met de burgemeester van Rotterdam
wordt ovèr de kwestie nog overleg ge
pleegd. De minister sprak de hoop uit
dat het overleg zou leiden tot een voor
beide partijen bevredigende oplossing.
Ten slotte heeft de Eerste Kamer de
begrotingen van Verkeer wn Waterstaat,
van het Zuiderzeefonds, van hei staats
bedrijf der P.T.T. en van de Rijkspost
spaarbank zonder hoofdelijke stemming
goedgekeurd.
