Genève wekt weer hoop: vrijdag
geheim beraad, zonder Duitsers
HET WEER
Kroesjtsjev geeft Gromyko
verse instructies
Debat over regeringsverklaring
hedenmiddag begonnen
Discussies vooreerst principieel, later
een feitelijker benadering
Van de Jannen voor de blinden
44e JAARGANG NUMMER 169
Bejaard Haarlems echtpaar
in Keulen bij val gewond
Een enkel buitje
In de krant van heden:
Morgen staking bij Franse
openbare nutsbedrijven
Het woord is aan
Vier doden in het verkeer
Acteur ingesloten na
aanrijding te Aalsmeer
Onder invloed een vrouw
doodgereden
De regerixigs-
verklaring
Nieuw Guinea-expeditie
Ziekte van vliegers bindt
expeditie aan Sibil
WOENSDAG 27 MEI 1959
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. ff B igugs Jf i IWiJI' -B- Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. P B g g i f| 11 Éfjl ÊfessÊk 11' il jf[j| i 1 Wi I jl H g 9 Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. Jjj^ JL JL Jf. ^g^lL Vès^a JL A «Ja franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Telef redactie 5389. na kantoon.ren 5080, DAGBLAD VOOR V E L S E N - IJM U I D E N, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Girorekening IJmuider Courant no 129288.
Haarlem: hootdred. en alle afd. Telef. lo29o. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Hedenmorgen werd telegrafisch bericht
ontvangen van de leider van de weten
schappelijke expeditie in Nieuw-Guinea,
dat de drie helikoptervliegers en de me-
cano-chef van de technische dienst met
geelzucht zijn opgenomen in het zieken
huis te Hollandia. Hierdoor is de verdere
opvoer naar het basiskamp per helikopter
geheel tot stilstand gekomen. Ook het
transport per „Twin Pioneer" is door mo-
torpech voorlooig onmogelijk. Teneinde de
stagnatie in de opvoer zo veel mogelijk
te beperken zal deze in de naaste toekomst
worden uitgevoerd door middel van drop
ping, waarvoor de mogelijkheden reeds in
een oorspronkelijk expeditieplan waren
uitgewerkt.
Met „Aero contractors", de charter
maatschappij der helikopters, werd een
regeling getroffen tot uitzending op korte
termijn van een volledige reserve-be
manning voor de helikopters. De voor
raden levensmiddelen en brandstof in het
basiskamn zijn ruim voldoende. Het weten-
schappelijk onderzoek wordt voorlopig
voortgezet in de omgeving van de Sibil.
Naar eerst thans bekend geworden is,
zijn een 74-jarige inwoner van Haarlem en
zijn 70-jarige echtgenote maandagavond
bij een val van een kademuur in Keulen
gewond.
Het echtpaar keerde na een avondwan
deling door de stad terug naar het Rijn
schip, waarop het een reisje maakte. De
kade. waaraan het schip lag gemeerd,
bestaat uit enkele verdiepingen. In het
donker stapte de bejaarde Haarlemmer
mis en viel op de drie meter lager gelegen
promenade. Zijn vrouw veronderstelde
dat hij in de Rijn was gevallen en sprong
hem na. Zij viel eveneens op de prome
nade en zij werd met een gebroken lin
keronderarm en enige beschadigde lenden
wervels in een ziekenhuis in Keulen op
genomen.
Haar man kreeg enkele kneuzingen.
4 rhortpvitip
BARTELJÓRISSTR HAARLEM TEL. 13439
lEtDSESÏRAAT (B|J KÓNINGSPI.EIN)'AMSTERDAM 'TEL. 223596'' -
FALCON WOLLEN TWEEDMANTELS
Geflankeerd door zijn ministers spreekt premier prof. De Quay de regerings
verklaring uit in de zitting der Tweede Kamer van dinsdagmiddag. De voorman
der oppositie, fractieleider mr. J. A. W. Burger van de P.v.d.A. luistert sceptisch.
(Van onze parlementaire redacteur)
Vandaag is in de Tweede Kamer het
grote debat begonnen over de regerings
verklaring. Dat is vooral een partijpoli
tieke discussie, want over de kern van
het regeringsbeleid, de plannen met de
lonen, huren en subsidies, heeft minister
president De Quay gisteren als basis voor
latere discussie een nota toegezegd. Aan
de hand van die nota (met de uitgewerk
te plannen) zal over enige tijd een debat
worden gevoerd, waarbij in beginsel over
het toekomstige beleid ten aanzien van
de lonen, huren en subsidies zal worden
beslist. Vandaag en morgen blijven de
discussies hierover vaag.
Prof. De Quay heeft echter reeds mee
gedeeld, dat het kabinet heeft besloten
een begin te maken (per bedrijfstak of on
derneming) met de vrijere loonvorming,
die de vorm kan aannemen van een ver
betering van de lonen (zonder prijsverho
ging), bij voorbeeld bij een verwerking
van de huurbijslag-1957.
Men zal zich herinneren dat vóór de 25
percent huurverhoging per 1 augustus
1957 geen algemene loonsverhoging is ge
geven, maar een gezinsbijslag van ten
minste 2,2 percent van het loon voor de
genen, die 23 jaar of ouder waren. Die
bijslag is toen niet beschouwd als loon,
zodat er geen sociale lasten over werden
betaald.
Bij een verwerking van de huurbijslag-
1957 in de lonen, moeten er wèl sociale
lasten over worden betaald. Wanneer de
huurbijslag ook wordt verwerkt in de lo
nen van degenen, die nog geen 23 jaar
zijn, zullen de totale loonkosten van het
bedrijfsleven extra stijgen met ongeveer
1,7 percent. In de per bedrijfstak of on
derneming te voeren onderhandelingen
over de arbeidsvoorwaarden, moet bo
vendien rekening worden gehouden met
een huurverhoging van 25 percent per 1
april 1960, waarvoor weer een huurbijslag
zal worden gegeven zoals in 1957, waar
door de loonkosten verder zullen stijgen
met 2,5 a 3 percent, in welk geval bij uit
zondering wel prijsverhoging kan worden
toegestaan.
De huurverhoging, aldus de regerings
verklaring, zal op een niet onbelangrijk
deel van de voor loonsverbetering be
schikbare ruimte beslag leggen.
De vrijere loonvorming, waarvoor het
nieuwe kabinet heeft gekozen, opent ech
ter de mogelijkheid, dat in de bedrijfstak
ken, waarin het financieel goed gaat, een
grotere loonsverhoging wordt gegeven dan
in het algemeen economisch verantwoord
zou zijn. Er zal echter ook op moeten wor
den gelet, dat de loonsverhogingen in een
bedrijfstak of onderneming prijsdaling
niet onmogelijk maken. Er zijn ook plan
nen voor een wettelijke regeling van een
minimumloon, waarvan het bedrag in
verhouding tot de vrijere lonen kan stijgen.
Te grote loonsverhogingen houden het
gevaar in van een nieuwe overbesteding
met als consequentie een nieuwe beste
dingsbeperking. In november heeft de
nieuwe minister van Financiën, prof. Zijl
stra, ook de uitspraak gedaan, dat ruimte
voor nieuwe bestedingen in de eerste
plaats moet worden gebruikt om de ach
terstand in de investeringen in te halen in
het belang van de werkgelegenheid voor
de toenemende bevolking.
Er zitten aan het loon- en huurbeleid
vele kanten, die in het debat over de re
geringsverklaring vandaag en morgen
echter nog niet tot in details kunnen wor
den besproken omdat daarvoor moet wor
den gewacht op de toegezegde nota.
De ministers van het nieuwe kabinet
kregen gisteren, nog vóór de regerings
verklaring werd uitgesproken, met een
handdruk het eerst de gelukwensen in ont
vangst te nemen van prof. Oud (V.V.D.),
gevolgd door de heer Van Thiel (K.V.P.)
en oud-minister Witte (K.V.P.De rege
ringsverklaring werd afgelegd onder gro
te publieke belangstelling, die ook bleek
uit de aanwezigheid van radio en televi
sie en een legertje fotografen.
Na afloop van de verklaring gingen de
kamerleden in lange rij de nieuwe minis
ters de hand drukken. Ook de socialisti
sche oud-ministers Hofstra, Samkalden,
Suurhoff en Vondeling stelden het op prijs
de nieuwe bewindslieden de hand te druk
ken.
Verwachting tot morgenavond:
Wisselende bewolking met
slechts een verspreid voorko
mende bui. Matige wind tussen
noordwest en noord. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets
hogere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Commentaar op de regerings
verklaring 1
De conferentie te Genève1
Van dag tot dag3
Op de Praatstoel3
500 meter boven Sintra3
Agenda5
Feuilleton9
Radio en Televisie9
Uit stad en omgeving5, 7
Economisch nieuws2
W eer rapporten2
Kunst 7
Sport13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S.
De heer C. Rosberger, Nederlands consul
in Rosario (Argentinië), die vrijdag ge
wond was geraakt bij een verkeersongeluk
in de buurt van Roquefort in zuidwest-
Frankrijk, is in het ziekenhuis van Mont-
de-Marsan overleden. Zijn echtgenote was
kort na aankomst in het ziekenhuis aan
haar verwondingen bezweken.
Buckle
De diepste denker is altijd de zacht
moedigste rechter.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
GENèVE, 27 mei. Precies op de dag, waarop Kroesjtsjev's Berlijnse ultima
tum-tijdbom af had moeten gaan een tijdbom, waarvan de Russische leider
het uurwerk trouwens ai had stopgezet kreeg men in Genève het gevoel dat
de lange moeizame praatmarathon eindelijk de top van de heuvel heeft bereikt
en nu langs vlakker wegen naar een akkoord kan koersen. De voornaamste
aanleiding voor dat gevoel ligt in Kroesjtsjev's instructies aan Gromyko om ten
eerste Dulles' begrafenis bij te wonen, en ten tweede over te gaan tot geheime
besloten zittingen. Wat Gromyko maandag tijdens zijn gesprek met Couve de
Murville nog op de lange baan schoof, daarover kwam hij gisteren met de Brit
Lloyd onverwacht tot een onmiddellijk akkoord: van vrijdag af zullen in de villa's
van de ministers der Grote Vier bij toerbeurt geheime zittingen worden gehou
den met een zeer beperkte staf en zonder de Duitse delegaties.
Dat Gromyko dit succesje aan Lloyd,
de soepelste onderhandelaar uit het wes
telijke kamp, gunde, is geen toeval, maar
een westelijk succesje is het, vooral door
de afwezigheid der Duitsers. Men krijgt
neiging geloof te hechten aan medede
lingen uit Poolse bron die zeggen, dat
het Kroesjtsjev niet alleen ernst is, maar
ook dat hij haast heeft met zijn topconfe
rentie. Al moet men de Poolse uitleg
van die haast Kroesjtsjev's binnenland
se positie zou verzwakt zijn en een op
zienbarend buitenlands succes behoeven
vermoedelijk wel met enige voorzich
tigheid benaderen.
De vier ministers zijn gisteren inmid
dels naar Washington vertrokken om Dul
les' begx-afenis bij te wonen. De drie wes
telijken in een vliegtuig van de Ameri
kaanse luchtmacht, Gromyko met zijn as
sistent Soldatov en zijn tolk Martinov in
een lijntoestel van de Swiss Air naar
Londen, vanwaar hij met de BOAC ver
der zal reizen. Gromyko stapte zo maar
tussen een gezelschap zakenlieden en va
kantiegangers in en een steward moest
zelfs even ruimte verzoeken voor de Rus
sische minister. Dat was dan het einde
van de diplomatieke stoelendans, waarin
de Amerikanen over hun eigen benen
struikelden, daar doen al hun pogingen
tot nakaarten (de officiële versie wil nu
dat Gromyko een Amerikaanse invitatie
om in Herter's vliegtuig mee te reizen
botweg afwees) niets aan af.
Stoelendans
Maandagavond, Gromyko belde Her-
ter: „Ik ga naar Dulles' begrafenis. Is
er in uw vliegtuig plaats voor mijzelf en
twee assistenten?" Herter: „Ik zal dat
nagaan". Even later, Herter belde terug:
„Er is in mijn vliegtuig maar één plaats
voor u beschikbaar, evenals voor de mi-
nistei-s Lloyd en Couve de Murville".
Gi-omyko: „Ik zal uw voorstel graag in
beraad houden".
Soldatov belde de Amerikanen: „Wij zien
van uw vriendelijk voorstel af. De heer
Malik (Russisch ambassadeur in Lon
den) heeft zijn invloed bij de BOAC aan
gewend. De BOAC deelt ons mee dat wij
net zoveel plaatsen kunnen krijgen als
wij willen".
Pas toen kregen de Amerikanen in de
gaten, dat men als wereldmacht een beet
je vreemd figuur slaat, wanneer men op
stoelen in een vliegtuig gaat beknibbelen,
vooi-al wanneer er in zo'n vliegtuig bra
ve, maar niet zo verschrikkelijk belang
rijke functionarissen zitten als de post-
meester-genei-aal Summerfield en zijn
vrouw, die van een vakantiereis terug
keerden. De Britten, die de Russische di
plomaten cirkeltjes zagen draaien om de
onhandige Amei-ikanen en hun partners
de fraaiste kansen zagen missen om Gro
myko zelf in vei'legenheid te brengen,
glimlachten bij dit alles van de zeer su
perieure hoogte der Engelse omgangsvor
men, die gelijk een goed Engels gazon,
eeuwen zorgvuldige kweek vragen. De
Russen accepteerden ten slotte beminne
lijk een verlegen Amerikaans aanbod van
twee plaatsen in Hertér's vliegtuig voor
de terugreis, een aanbod waarmee de
Amerikanen inderhaast ook nog hun
eigen argument van paritaire stoelendis-
tributie aan gruzelementen sloegen.
Onwaarschijnlijk
De zitting van gistermiddag, waarbij
Zorin de al reeds vertrokken Gromyko
verving, was kort. Herter voorzag fase 1
van het westelijke plan inzake Berlijn van
verdere details. Die onderdelen wei-den
ingeleid met de onwaarschijnlijke zin:
„Twee weken nadat de vier mogendhe
den overeenstemming zullen hebben be
reikt over het westelijke vredesplan...."
In geval die uitei-st theoretische mogelijk
heid waarheid zou worden, stelt het West
ten voor binnen twee maanden verkiezin
gen voor een Berlijnse constituante te
houden, die wederom binnen zestig dagen
een grondwet voor geheel Groot-Berlijn
zou moeten opstellen, die aan een plebis
ciet zou moeten worden onderworpen. De
vier mogendheden zouden het recht be
houden troepen in Berlijn te legeren, vrije
toegang tot Berlijn te verzekeren, vier
mogendheden patrouilles (naar het Ween-
se model) in te stellen en nog vrij wat
andere dingen te doen die belangwekkend
zouden zijn, waren zij niet door de eer
ste zin ingeleid, die evengoed had kunnen
luiden: „Twee weken nadat de kalveren
op het ijs dansen".
Na Herter sprak do Oostduitser Bolz en
hij stond voor een onaangename taak.
Hij had een aanloop van vijf pagina's no
dig om het volmaakt wezenloze 'voorstel
van zijn baas Ulbricht te lanceren dat
pleit voor een niet-aanvalspact tussen de
twee Duitslanden. Nog afgezien van het
feit, dat zulks een volledige erkenning
van de DDR voor Bonn zou inhouden, doet
het vooral vreemd aan om op een confe
rentie die zich de hei-eniging van Duits
land ten doel heet te stellen, te vernemen
dat men die zogenaamd van herenigings-
lust brandende Duitsers eerst moet ver
hinderen elkaar naar de keel te vliegen.
Genève krijgt nu twee dagen rust. Vrij
dag begint in Lloyd's residentie het echte
werk. Men schat dat het twee weken on-
dei-handelen zal vergen over Bei-lijn,
stopzetting kernproeven, militaire ont
spanning in Centraal Europa en tijdstip
en agenda van de topconferentie.
Op de Kudelstaartweg in Aalsmeer heeft
een 41-jarige acteur dinsdagmiddag met
zyn auto de veertigjarige mevrouw Van
't SchipVan der Laan. moeder van vier
kinderen, aangereden. De vrouw overleed
ter plaatse. De politie, die vermoedde, dat
de acteur onder invloed van sterke drank
verkeerde, heeft hem ingesloten. Nog deze
week zal hy voor de officier van Justitie
in Haarlem worden geleid.
De automobilist, die op bezoek was ge
weest bij familie in Wassenaar, reed om
streeks half vijf met zeer grote snelheid
over ae smalle Kudelstaai'tseweg in de
richting van Aalsmeer. Bij de watertoren
schoot de wagen plotseling naar de linker-
kant van de weg waar juist uit de richting
Aalsmeer mevrouw Van 't Schip op haar
fiets naderde.
De acteur tx-achtte weliswaar een aam-ij-
ding nog te voorkomen, maar hij vex-loor
de macht over zijn stuur en x-eed in volle
vaart tegen de wielrijdster op, die onmid
dellijk moet zijn overleden. De auto schoot
de berm in en kwam, na enkele boompjes
omvex-gereden te hebben, bij een hek tot
stilstand.
Vrij snel na het ongeluk was de politie
ter plaatse, die de acteur in hechtenis
nam.
De veertienjarige scholier L. H. van R.
is dinsdagmiddag op de Maliesingel in
Utrecht bij het passeren van twee andere
fietsers te veel naar links uitgeweken,
waarbij hij in aanraking kwam met een
achteropkomende vrachtauto, die beladen
was met negen ton stenen. De jongen viel
en kwam met zijn hoofd onder een van
de achtei-wielen van de auto terecht. Hij
overleed tijdens het vervoer naar het zie
kenhuis.
De 65-jarige bx-omfietser M. W. Molier
uit de Vierheemskinderenstraat in Den
Haag, die vorige week op het kruispunt
LoevesteinlaanMelis Stokelaan aldaar
door een personenauto werd overreden is
thans in het ziekenhuis Westeinde over
leden. Hij had de personenauto geen voor-
x-ang gegeven.
PARIJS (UPI) Het personeel van de
Franse gas- en elektriciteitsbedi-ijven gaat
morgen voor een halve dag in „waarschu
wingsstaking" om een eis tot elf pex-cent
loonsverhoging kracht bij te zetten. Het
personeel van de Parijse metro dat van
daag voor 24 uur het werk zou neerleggen
heeft de staking uitgesteld tot later in de
week, in afwachting van de resultaten
van een bemiddelingspoging.
Dinsdagmorgen werden aan boord van
Hr. Ms. „Karei Doorman" twee
blindengeleidehonden door de com
mandant kapitein ter zee H. M. L. F. E.
van Oostrum Soede (links) als geschenk
van de bemanning aan mevr. mr. Arina
Groen-Korthof van het Nederlandse
Blindengeleidefonds overgedragen. De
honden, bouviers, kregen de naam
Karei en Doorman. De commandant
ontving als aandenken een beeldje.
In het midden de bouvier Karei.
De vervanging van de „brede basis"
door de „confessioneel-liberale samenwer
king" als grondslag van onze regering is
in de gisteren door prof. De Quay afge
legde regeringsverklaring wel heel duide
lijk aan de dag getreden. De algemene
tendens van het regeringsbeleid heeft een
aanzienlijke verandering ondergaan, een
verandering die als we het enigszins
generaliserend mogen uitdrukken gaat
in de richting van: minder rechtstreekse
overheidsbemoeiing, minder centralisatie,
minder uniforme regelingen, meer diffe
rentiatie, meer individuele verantwoorde
lijkheid, meer conservatisme ten aanzien
van de waardevastheid van het geld.
De afwezigheid van een socialistische
invloed bij het opstellen van deze ver
klaring omtrent de belangx-ijkste beleids
punten van de nieuwe regering is dus wel
bijzonder goed merkbaar. Dit zou niet be
vreemdend zijn als men kon volstaan met
te constateren dat de Partij van de Arbeid
nu eenmaal buiten de jongste kabinets
formatie is gebleven. Maar de zaak ligt
enigszins anders, als men bedenkt dat de
Katholieke Arbeidersbeweging en het
Christelijk Nationaal Vakverbond binnen
de confessionele partijen, die wèl aan de
regering meewerken, toch wel degelijk een
politieke macht uitoefenen.
Men zal dan ook wel moeten aannemen,
dat de „ernstige verschillen van inzicht"
bij de besprekingen tussen formateur en
fractie-voorzitters, waarvan de minister
president gewag heeft gemaakt, althans
voor een deel zullen moeten worden toe
geschreven aan de invloed van die vak
organisaties, en niet alleen waar het de
P.v.d.A. betreft. Nu er, zoals in de rege
ringsverklaring met opvallend veel na
druk is gezegd, „generlei formele binding
tussen fracties en kabinet" bestaat, zal het
dus wel niet kunnen uitblijven dat er bij
de behandeling van de afzonderlijke be
leidspunten in de vóór ons liggende periode
ook nog wel allerlei verschillen van in
zicht tussen de verantwoordelijke (en nu
nog veel meer dan vroeger verantwoorde
lijke) ministers en hun eigen politieke
geestvex'wanten in de Kamers aan de dag
zullen treden. Dit zal tot spannende situa
ties kunnen leiden en het zal wat meer
leven in de Haagse brouwerij brengen
dan onder de vorige regimes, toen de af
loop van de meeste debatten bij voor
baat vaststond, mogelijk was.
De regeringsverklaring geeft op tal van
punten blijk van een verrassende homo
geniteit van deze ministersploeg ver
rassend, gezien de zeer verschillende
kringen waaruit de ministers zijn ge
komen; zonder die homogeniteit zou er in
de verklaring onmogelijk zoveel „lijn"
hebben kunnen zitten als nu kan worden
geconstateerd. Dit is op zichzelf een goed
voorteken voor een vruchtbare samenwer
king, zoal niet dadelijk met alle groepe
ringen in het parlement dan toch tussen
de ministers onderling.
Van de eerste verklaring van een nieuw
kabinet, dat nog maar heel weinig tijd
heeft gehad voor diepgaande gedachten-
wisseling mag men niet verwachten dat
alle onderdelen van het te voeren beleid
er glashelder in worden uiteengezet. Toch
valt het op, dat in het gisteren gepresen
teerde stuk aan sommige aspecten van dat
beleid zoveel meer aandacht is gewijd dan
aan andere. Zo is de passage over Indo
nesië wel buitengewoon mager van inhoud.
Dat de verhouding tot dat land de regering
ernstige zorgen baart; dat zij de verdere
ontwikkeling nauwgezet zal blijven volgen;
en dat harerzijds het streven gericht blijft
op verbetering van de betrekkingen, dat
is een sei'ie dooddoeners die door élke re
gering op élk gewenst ogenblik had kun
nen worden geproduceerd. Omtrent de te
volgen politiek inzake Indonesië wordt
men er niets wijzer van. Maar misschien
mag men er wèl uit opmaken dat de rege
ring zelf nog geen duidelijke voorstelling
van die te volgen politiek heeft. En dat zou
men haar op d i t ogenblik, nog niet kwa
lijk kunnen nemen.
Anderzijds trekt het de aanadacht dat er
in de regeringsverklaring ongewoon veel
nadruk wordt gelegd op de Europese sa
menwerking; „ongewoon veel" omdat dit
onderwerp in de officiële verklaringen
van de vorige kabinetten nog al eens In de
verdrukking is geraakt De regering is
zelfs zó ver gegaan, uitdrukkelijk gewag
te maken van de door haar te verlenen
medewerking aan de totstandkoming van
rechtstreekse algemene verkiezingen voor
het Europese Parlement. Wij menen dat
hierin een nieuw geluid kan worden ge
hoord.
(Vervolg op pag. 3, eerste kolom)
