Tweede Kamer treedt regering
De Quay welwillend tegemoet
(De Rooy
Jupiter-raket met twee
apinnen gelanceerd
Mr. Burger: „Oppositie van
BONTMANTELS EE£L»
P.v.d.A. zal
HET WEER
Europair breidt zich uit tot geheel
Europa en heet nu Air-U nion
Neuskegel in de Oceaan teruggevonden
Kraan zet een jacht in de Zaan
Textielhandel FRAANJE
Topoverleg in Washington
ïW' M 0 RRIS "êefore t/ou ênif!
In de krant van heden
Het woord is aan
Akkoord van Atjehse
Vliegtuig met parachute
rebellen met Djakarta
„Jeugdbende" pleegde in
Utrecht 110 inbraken
Buit van 90.000 gulden
is op gefuifd
Veranderlijk
Prof. Beel lid van de
Raad van State
springers neergestort
Drie doden en een gewonde
Eisenhower ontvangt de
ministers uit Genève
DONDERDAG 28 MEI 1959
44e JAARGANG NUMMER 170
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Ij i §1 /0g!h^3 ^3#%, Jla Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. ij j| j| lil vL E gk&sJh ^|l l[ 1 i I? I iFïl a Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. Jlg IL^IL JL JL Ma ^sa^cL JL bËs franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Telef. redactie o389, na kantooruren 5080. DAGBLAD VOOR VE L S E N - IJ M U I D E N, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Giro-rekening IJmuider Courant no 129288.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Advertentie
BARTEUORiSSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
NIEUWE KLEUREN SUèDE JASJES
pagina
Debat over de regerings
verklaring 1
Van Dag tot Dag -3
De Kleine Wereld 3
Op de Praatstoel3
Agenda 5
Feuilleton 9
Radio en Televisie9
Weerrapporten 1, 2
Sport 13
Economisch nieuws2
Uit stad en omgeving5
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
CAPE CANAVERAL (Reuter/AFP)
Van de Amerikaanse raketbasis te Cape
Canaveral in Florida is vandaag met
succes een Jupiler-raket van 52 ton met
twee levende apen gelanceerd. Tweeën
negentig minuten na de lancering werd de
neuskegel met de twee apen, „Able" en
„Baker", op 2.400 kilometer ten zuidoosten
van Florida, midden in de Atlantische
Oceaan bij het eiland Antigua gevonden.
„Able", een Rhesus-aapje van drie
kilogram, dat speciaal afgericht is voor de
proef, kan een telegraafsleutel bedienen;
„Baker" is 'n eekhoornaapje van nog geen
halve kilogram. Zij zijn verbonden met
instrumenten, die hun reacties, adem
haling, temperatuur, hartslag en bloeddruk
meten. Vooral hun reacties tijdens de
negen minuten van de reis dat de werking
van de zwaartekracht niet merkbaar is,
zijn belangrijk. Ook hopen de Amerikaan
se deskundigen gegevens te verkrijgen
over het doorstaan van druk tijdens het
lanceren en het terugkeren naar de aarde.
De grootste hoogte die de Jupiter bereikte
was 480 kilometer. De snelheid was 13.000
kilometer per uur.
Een woordvoerder van de NASA (het
Amerikaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart) heeft verklaard dat er geen
plannen bestaan om een aardsatelliet met
apen erin te lanceren. Onderzoek op dat
terrein doet de luchtmacht vanaf de basis
Vandenberg in Californië. De luchtmacht
is van plan vier muizen met een „Ont
dekker-satelliet in een baan om de aarde
te brengen en weer terug te laten keren.
De vorige week zou een proef worden ge
nomen doch die moest wegens slecht weer
worden uitgesteld.
De neuskegel van de Jupiter bevat voorts
biochemisch materiaal, als cellencultures
van gist, maïs; mosterdzaad, larven van
de fruitvlieg en menselijk bloed, voor de
bestudering van de stralingswerking, en
schimmelkiemen en eistof ter bestudering
van de werking der straling en gewicht
loosheid op celdeling en vruchtbaarheid.
Op 13 december hebben de'Amerikanen
een proef genomen met 'n aapje, „Gordo",
dat toen echter niet teruggevonden is.
„Ablë" is wekenlang gedresseerd voor
haar raketreis door artsen van het leger.
Zij draagt een koptelefoon. Wanneer een
licht in haar capsule aanflitste, moest zij
de telegraafsleutel neerdrukken. Wanneer
zij een signaal door de koptelefoon hoort,
moet zij haar poot van de sleutel weg
nemen, zodra het licht uit gaat. Deze serie
handelingen zou elke paar seconden
tijdens de vlucht worden herhaald.
De neus van de raket is zodanig ver
vaardigd dat zij de temperatuur van 5.000
graden Fahrenheit, die ontstaat door de
atmosferische wrijving tijdens de terug
reis naar de aarde, kan weerstaan.
Etienne Rey:
Gelukkig toeval noemt men vaak de
verdiensten van anderen.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
DJAKARTA (AFP) Het verzet, dat
zes jaar lang in Atjeh woedde tegen de re
gering van Djakarta, is dinsdag geëindigd
door een akkoord dat te Kotaradja tot
stand is gekomen tussen een missie van
de centrale regering en de leiders van de
rebellen.
De rebellen van de revolutionaire raad
van Atjeh verklaren in dit akkoord, dat
zij de grondwet van de republiek Indo
nesië erkennen en kondigen de ontbinding
van de „Staat Atjeh van de mohamme
daanse republiek Indonesië" aan, die op
21 september 1953 werd uitgeroepen.
(Zoals eerder is bericht heeft de opzijge
schoven leider Daud Beureuh inmiddels
een nieuw revolutionair kabinet gevormd
dat de voortzetting van de rebellie beoogt.
—Red.)
In de Zaan bij Zaandam is woensdag
een jacht te water gelaten op een ge
compliceerde en spectaculaire manier.
Eerst xoerd het op de werf door twee
aan elkaar gelaste dekschuiten ge
draaid. Daarna moest het over een af
stand van tweehonderd meter over
een rails gesleept naar een grote drij
vende bok, die het 38 ton wegende
jacht van de verkeersweg tilde en het
over de huizen heen in de Zaan zette.
Negen Utrechtse jongens van 17 tot 26
jaar hebben in de laatste jaren 110 inbra
ken gepleegd. Hun totale buit was onge
veer 90.000. In Utrecht kwamen in de
ze periode talrijke inbraken voor, die qua
„uitvoering" veel op elkaar leken. De die
ven drongen de kantoren van fabrieken en
instellingen binnen door het forceren van
een deur of een ruit aan de achterzijde van
de betreffende gebouwen. Op enkele uit
zonderingen na namen zij alleen geld mee.
De opbrengst van hun strooptochten va
rieerden per „geval" van 8.000 tot en
kele tientjes.
Na grondig speurwerk is de Utrechtse
recherche erin geslaagd een van de da
ders, een 17-jarige jongeman, die voor
enkele van de beroofde zaken loodgieters
werkzaamheden had verricht, aan te hou
den. De jongen viel door de mand en
noemde ook de namen van zijn acht me
deplichtigen. Alle zijn inmiddels voorgeleid
voor de officier, die insluiting van drie
van hen heeft gelast. De politie vermoedt
dat, de oudste en de enige gehuwde
van de groep, de leider was. Hij is al
driemaal aangehouden, maar men moest
hem steeds wegens gebrek aan bewijs
weer op vrije voeten stellen. Van de
90.000 is niets teruggevonden. De daders
zeggen het geld besteed te hebben aan al
lerlei uitjes in Amsterdam.
Advertentie
TIJDENS DE ZOMERMAANDEN.
MARKTPLEIN 21 - IJMUIDEN - TEL. 4074
Advertentie
EXTRA GROTE LAKENS
200x275, extra prijs 8.75
2-pers. LAKENS 7.75
1-pers. LAKENS 6.75
SLOPEN1.50
Keizer Wilhelmstraat 16-18 - IJmuiden
(Van onze parlementaire redacteur)
In een rustige rede heeft mr. Bur
ger, de fractieleider van de Partij van
de Arbeid, woensdag in de Tweede
Kamer verklaard, dat de oppositie van
de P.v.d.A. een volstrekt zakelijk ka
rakter zal dragen. Voorlopig vond hij
het ergste, dat het nieuwe kabinet
voorrang geeft aan huurverhoging
boven het ongedaan maken van de
gevolgen van de bestedingsbeperking
voor de arbeiders. Zowel prof. Rom-
me (K.V.P.) als dr. Bruins Slot (A.R.)
drongen er op aan haast te maken met
de vrijere loonvorming, waardoor de
arbeiders een werkelijke loonsver
betering kunnen krijgen in de be
drijfstakken, die financieel goed gaan.
De meerderheid van de Tweede Ka
mer is gisteren het nieuwe kabinet
welwillend tegemoet getreden. Prof.
Romme (K.V.P.) had in het alge
meen met voldoening kennis genomen
van de regeringsverklaring. Evenals
de heer Tilanus (G.H.U.) zei de heer
Bruins Slot (A.R.) de daden van het
kabinet met welwillendheid te zul
len bezien met de hoop op een vrucht
bare samenwerking. Prof. Oud
(V.V.D.) sprak de wens uit, dat de
nieuwe samenwerking een succes
zal worden en hij wenste het schip
van staat onder zijn nieuwe kapitein
een goede vaart. Het oordeel van de
heer Van der Veen (P.S.P.) was ech
ter, dat er een duidelijk ondernemers
regime aan de macht is gekomen en
de heer De Groot (G.P.N.) hoopte,
dat het nieuwe kabinet zo spoedig
mogelijk ten val zou komen.
Met allerlei bijzonderheden heeft mr.
Burger (P. v. d. A.) betoogd dat de meer
derheid van de Kamer (K.V.P., A.R.,
C.H.U., V.V.D.) niet met de P. v. d. A. in
overleg heeft willen treden over de kabi
netsformatie. Daartegenover stelde dr.
Bruins Slot, dat de groeiende sfeer van
wederzijds onbehagen tussen de rechtse
partijen en de P. v. d. A. verdere samen
werking onmogelijk had gemaakt. Bijna de
gehele K.V.P.-fractie betreurt het, dat er
een kabinet is gekomen zonder socialisten,
maar dat komt niet omdat de K.V.P. de
zijde van de V.V.D. heeft gekozen, aldus
prof. Romme, doch dat is het gevolg van
het feit, dat de K.V.P. zich heeft kunnen
verenigen met het regeringsprogram dat
de kabinetsformateur had opgesteld, ter
wijl de heer Burger zich tot tweemaal toe
niet over dat regeringsprogram heeft wil
len uitspreken.
De kabinetscrisis van 11 december, die de
P. v. d. A. had uitgelokt, betekende reeds
dat de brede basis werd prijsgegeven, oor
deelde prof. Oud. Op 23 december noem
de de heer Burger reeds de consequentie
van de nieuwe politieke situatie het optre
den van een rechts-liberaal kabinet.
Van 1956 af heeft het direct al niet ge
boterd in het laatste kabinet op brede
basis, constateerde de heer Tilanus (C.H.U.).
De stemming was geprikkeld en de onder
linge verhoudingen waren gespannen. Men
voelde dat er onweer in de lucht zat en op
11 december barstte de bui los.
Nakaarten
De hoofdzaak van het debat was aldus
het nakaarten over de kabinetsformatie
en de basis van het nieuwe kabinet, waar
bij algemeen is onderstreept, dat er geen
sprake is van een binding tussen de frac
ties en het kabinet, zodat alle partijen zich
vrij voelen tegenover het kabinet, waar
van de daden worden afgewacht. Omtrent
allerlei punten van het regeringsbeleid is
nadere opheldering gevraagd, die minister
president De Quay, voorzover mogelijk,
vandaag zal verstrekken.
Over de houding van de K.V.P.-fractie
zei mr. Burger onder meer nog: „Romme
zit eenvoudig in de tang van Oud, uit
vrees de aanhang op de rechtervleugel van
de K.V.P. kwijt te raken. Zo moest er wel
een kabinet komen zonder P. v. d. A. Men
zou het nieuwe kabinet kunnen noemen
het kabinet der verzoening van het onver
zoenlijke. Want wat is het eensgezinde
standpunt van het kabinet inzake de voet
balpool, de kinderbijslagverzekering, de
landbouwsteun, de mammoetwet voor het
voortgezet onderwijs?
De zwaksten dreigen volgens mr. Burger
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
slechts enkele verspreid voor
komende buien, zwakke tot ma
tige wind tussen noordwest en
zuidwest. Dezelfde temperatu
ren als vandaag of iets hogere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
(Va?i onze correspondent in Brussel)
De president van de Sabena, Gilbert Perier, heeft meegedeeld dat de vier Europair-
maatschappijen, de Sabena, Air France, Lufthansa en Al Italia, gaan trachten hun
vereniging uit te breiden tot geheel Europa. Europair verandert van naam en wordt
„Air-Union" en zal, indien mogelijk, zelfs overzeese en niet-Europese landen als
leden aanvaarden. De gemeenschappelijke commerciële en technische samenwerking
zal op 1 april 1960 starten. Te Parijs werd tussen de vier maatschappijen een overeen
komst bereikt over de produktie-quota, die het aandeel van iedere maatschappij
in de kosten, de exploitatieresultaten en de eventuele winst bepalen. Die overeen
komst loopt over een periode van tien tot vijftien jaar en die overgangsperiode wordt
noodzakelijk geacht daar de Duitse Lufthansa en de Italiaanse maatschappij dan
intussen op hun normaal geachte capaciteiten zullen zijn gekomen. Het is die prin
cipiële basis van overeenkomst welke door de K.L.M. niet acceptabel werd geacht.
MOSKOU (Reuter) De prijzende
woorden die premier Kroesjtsjev aan
Dulles heeft gewijd en het feit dat Gromy-
ko naar Washington is gegaan voor de be
grafenis, zijn een merkwaardige ken
schetsing van het huidige psychologische
klimaat in Moskou, waar alle hoop op een
topconferentie deze zomer gevestigd is,
aldus seint Reuters correspondent uit
Moskou. Slechts weinige waarnemers in
Moskou verwachtten dat de Russische
autoriteiten stil zouden staan bij de nega
tieve aspecten van Dulles' houding ten op
zichte van het communistische blok maar
niemand had de generositeit voorzien wel
ke van de zijde der Russische regering
ten aanzien van een van haar grootste po
litieke tegenstanders van na de oorlog
ten toon is gespreid. Men meent hierin
onder meer de invloed te onderkennen
van een gesprek dat Dulles met de Russi
sche eerste vice-premier Mikojan tijdens
diens bezoek aan Amerika dit voorjaar
heeft gehad. Van Russische zijde lijkt men
aan te nemen dat de westerse leuze van
„bevrijding voor Oost-Europa" tegelijk
met Dulles begraven is. Deze leuze werd
als een der voornaamste beletselen voor
het houden van een topconferentie be
schouwd, aldus Reuters correspondent.
Naar wij vernemen is prof. dr. L. J. M.
Beel met ingang van 1 juni benoemd tot
lid van de Raad van State.
gedupeerd te worden door dc vrijere loon
vorming. Het zijn altijd de sterksten ge
weest, die om vrijheid vroegen en het wa
ren altijd de zwakken, die om recht vroe
gen. Het nieuwe kabinet biedt geen waar
borg dat de belangen van de massa der be
volking tot hun recht zullen komen. Als
het kabinet in dit opzicht tekortschiet, zal
de P. v. d. A. het met alle kracht bestrij
den.
Het nieuwe kabinet vertoont volgens
prof. Romme zeer duidelijk een extra
parlementair karakter, dus generlei bin
ding tussen de fracties en het kabinet. Op
grond daarvan weigerde de heer Burger
medewerking aan de kabinetsformatie om
dat hij wèl binding wenste wegens de on
betrouwbaarheid van de K.V.P.
Dr. Bruins Slot (A.R.) verklaarde, dat de
consequentie uit de breuk in de brede ba
sis, die op 11 november van het vorige jaar
is ontstaan, reeds op 11 december ge
trokken had moeten worden en niet vijf
maanden later. In december was nog een
kabinet op basis van de drie rechtse par
tijen mogelijk geweest, maar na de ver
kiezingen was het nieuwe kabinet de enig
mogelijke oploséing.
Volgens de heer Tilanus, is gebleken dat
de socialisten als zij eenmaal aan het be
wind zijn gekomen, dictatoriale neigingen
krijgen en het niet goed kunnen hebben
als men het niet met hen eens is. De so
cialistische ministers bleken overgevoelig
te zijn.
Prof. Oud (V.V.D.) had alle waardering
voor hetgeen met medewerking van de
socialisten sedert 1945 is gedaan, maar
men moet de invloed van het regeringsbe
leid niet overdrijven. De samenwerking
met de socialisten is tenslotte hoe langer
hoe moeilijker geworden en de kabinets
crisis van 11 december betekende in feite,
dat de brede basis werd prijsgegeven. Van
het nieuwe kabinet verwacht prof. Oud
een beleid dat sociaal' rechtvaardig en eco
nomisch verantwoord is.
Ds. Van der Veen (P.S.P.) zei: „De con
servatieve aap is uit de mouw gekomen en
die gaat zich in zelfontplooiing ontwik
kelen. Er is een duidelijk ondernemers
regime aan de macht gekomen". Hij drong
aan op het wederupnemen van onderhan
delingen met Indonesië over de soevereini
teit van Nieuw-Guinea. Hij zou wensen,
dat Nederland zou voortgaan Nieuw-Gui
nea te helpen met geld en deskundigen,
zelfs als de soevereiniteit aan Indonesië
is overgedragen.
Ds. Zandt (S.O.P.) zag er weinig verschil
in of nu de V.V.D. of de P.v.d.A. in het
kabinet zit omdat zij niet uitgaan van
geestelijke waarden, maar van stoffelijke
waarden en de mens centraal stellen.
Vandaag antwoordt prof. De Quay op de
diverse beschouwingen.
Militairen dragen de kist met het stoffe
lijk overschot van de Amerikaanse oud-
minister van Buitenlandse Zaken John
Foster Dulles, dat gisteren te Arling
ton ter aarde is besteld, van de Beth-
lehem-kapel naar de grote kathedraal
van Washington voor de uitvaart-
dienst. De kist is bedekt met de Ame
rikaanse vla ft. ("Te'efo'n i
Ten zuiden van het vliegveld Beek
in Limburg is vanmorgen omstreeks tien
uur een Piper-sportvliegtuig met vier per
sonen erin, na de start afgegleden en neer
gestort. Drie inzittenden zijn omgekomen
en de vierde is ernstig gewond.
Een der omgekomenen is de chef-instruc
teur van het Springcentrum van de Eer
ste Nederlandse Parachutistenclub, de
heer J. Plaizier. Het toestel was opge
stegen voor een oefenvlucht in parachute
springen. De drie omgekomenen waren op
slag dood.
De heer Plaizier woonde bij het vlieg
veld Beek. Hij was gehuwd doch had geen
kinderen. De Maastrichtse handelaar Os
car Gilissen, die het vliegtuig bestuurde,
was eveneens gehuwd. De derde omge
komene was de 30-jarige ongehuwde
wachtmeester van de verkeersgroep rijks
politie te Maastricht J. K. F. Keuker. Deze
zou zijn laatste parachutesprong maken.
De identiteit van de vierde, die zwaar ge
wond is, is op dit moment nog niet met
stelligheid bekend.
De verkoop van tickets zal een gemeen
schappelijk belang worden. In de tweede
plaats komt er een gemeenschappelijke
luchtlijn over de Atlantische Oceaan. De
grote straalvliegtuigen, de Boeing Inter-
continental-707, de Douglas DC-8 en de
Constellations, zullen van een op het con
tinent centraal gelegen vliegveld starten,
waarschijnlijk om beurten van Parijs en
Brussel. Een derde project van samenwer
king is de verdeling van het technisch
onderhoud en de reparatie van de grote
straalvliegtuigen over de werkplaatsen van
de vier maatschappijen.
De revisie van de Douglas-machines zal
in Brussel plaats vinden. Maar het is juist
over die verdeling van het commerciële en
technische werkterrein, dat de discussie
nog moet beginnen, en dat is waarschijnlijk
de reden, waarom Perier gewaagde van de
nog voor de boeg liggende moeilijkheden.
Een van de problemen, de integratie van
Woensdag heeft de Koningin op het
paleis Soestdijk gouverneur Speeken
brink en zijn echtgenote, alsmede de
gevolmachtigde minister van de Ne
derlandse Antillen, de heer Lampe
onhmngen. Bij deze gelegenheid werd
de Koningin een aantal lijsten met
handtekeningen van scholieren van de
Nederlandse Antillen aangeboden als
een huldeblijk voor haar vijftigste
verjaardag.
de Afrikaanse luchtlijnen van de Sabena
en Air France, werd reeds opgelost. Spe
ciale overeenkomsten tussen de Belgische
en de Franse maatschappij met Air-Union
regelen die delicate kwestie. De Sabena-
lijn op Belgisch Kongo komt in pool, de
Franse luchtlijnen op Afrika blijven er
buiten, maar worden met Air-Union ge
lieerd op gx-ond van een nog af te sluiten
bijzonder contract. Men vraagt zich in
Brussel af, hoe het mogelijk is dat West-
Duitsland niet verder is gevorderd met de
expansie van de Lufthansa. Beweerd wordt
dat de Duitse maatschappij niet gaarne
een beroep doet op de staat om haar pro
gram van straalvliegtuigen te financieren.
De Sabena integendeel financiert met door
de staat gegarandeerde leningen de aan
koop van vijf straalvliegtuigen Boeing In
tercontinental.
In ieder geval wijkt de nieuwe opvatting
van Air-Union sterk af van de oorspronke
lijk vooropgezette idee om een geïnte
greerde luchtvaartmaatschappij van de
Èuromarktlanden op te richten. Het beeld
is thans allesbehalve duidelijk en men zal
moeten afwachten welke andere Europese
of overzeese luchtvaartmaatschappijen tot
de vereniging van vier zullen toetreden.
Wij hebben de indruk dat de heren van
Air-Union alsnog zullen proberen om met
de K.L.M. tot een overeenkomst te komen.
WASHINGTON (UPI) President
Eisenhower zal vandaag een bijeenkomst
hebben met de ministers van Buitenland
se Zaken van de Grote Vier en van ande
re landen, die hierheen zijn gekomen om
de begrafenis van Dulles bij te wonen.
De Russische minister van Buitenlandse
Zaken, Andrei Gromyko, zal ook deelne
men aan een maaltijd op het middaguur
die op het Witte Huis wordt gegeven.
Deze mededeling werd gedaan, nadat
Eisenhower zijn minister van Buitenland
se Zaken, Herter had ontvangen, die hem
een verslag uit de eerste hand bracht over
de vooruitgang op de conferentie van Ge
nève. Eisenhower had gisteren ook een
onderhoud met bondskanselier Adenauer,
die na afloop meedeelde, dat er volledige
overeenstemming was.
Gromyko verklaarde bij zijn aankomst
voor het bijwonen van de begrafenis van
Dulles, „dat het nog te vroeg is om te kun
nen zeggen, of de besprekingen van Ge
nève tot de vrede zullen leiden."
