Recordopkomst verwacht
in Britse verkiezingen
Monument voor dr. A. Plesman
door zijn kleinzoon onthuld
De natuur is schoon
Seizoensinvloeden zorgen voor
voortdurende daling
Na het congres van „De
Londen maakt zich op voor nachtfeest
rond Eros op Piccadilly-ci reus
Prof. De Quay: „Zijn schepping is
een zaak van het gehele
Nederlandse volk
Iets afwijkende cijfers
voor gewest Haarlem
nr de
Britse verkiezingen
Prins Bertil opende ook
in Rotterdam een
Zweedse expositie
Geld stroomt binnen voor
kerkbouwacties
Maliën-kolder
de natuurzuivere
Geen animo voor motie van
afkeuring tegen De Gaulle
Twee doden in het verkeer
Dagaanduiding op flessen
vla en pap wordt codering
Gift van f 50
astmaV?
- voor
WERKLOOSHEIDSCIJFERS
WOENSDAG 7 OKTOBER 1959
(Van onze correspondent in Londen)
Dc stemlokalen in Groot-Brittannië gaan
morgen om zeven uur in de ochtend open
en sluiten om negen uur in de avond. De
verkiezingsstrijd is zo intensief geweest,
dat een recordopkomst verwacht wordt,
tenminste als het prachtige weer aanhoudt.
Bij de vorige verkiezingen bedroeg de ge
middelde opkomst in de 630 kiesdistricten
76 percent, hetgeen betekent dat een
kwart van de kiezers het wel geloofde.
Elk district levert één Lagerhuislid op,
dat met enkelvoudige meerderheid van
stemmen wordt gekozen. Indien A. 2.000
stemmen verwerft, B 2.001 en C. 2.002,
dan wordt de zetel aan C toegewezen. De
stemmen van de nict-gekozencn gaan ver
loren, omdat er geen nationale lijsten be
staan. In feite zijn er 630 gelijktijdige,
doch afzonderlijke verkiezingen.
Ouden van dagen, gebrekkigen en ge-
makzuchtigen worden door agenten van de
politieke partijen en hun helpers met de
auto gehaald en gebracht. De wet verbiedt
dat hiervoor huurauto's of taxi's worden
gebruikt, vandaar dat op elke autobezit
ter een beroep wordt gedaan. Vroeger was
het aantal wagens, dat elke partij in elk
onderdeel van elk district gebruiken
mocht, beperkt, maar nu niet meer.
Er bestaat geen centraal stembureau
omdat er niets te centraliseren valt. De
telling geschiedt in elk stadhuis of ge
meentehuis (of de zetel van het platte
landsdistrict) in tegenwoordigheid van de
twee of drie kandidaten, met gekleurde
rosetten op de borst. Als dan eindelijk de
burgemeester de uitslag van het district
bekend maakt, staan de kandidaten naast
hem op het podium, waarbij de verliezer
de winnaar als eerste gelukwenst! Even
later verschijnen zij dan op het bordes of
balkon en opnieuw drukken zij elkaar on
der toejuichingen van de menigte de hand.
Rood, blauw, groen
In Londen behoort het tot de traditie om
zich ondanks het feit dat radio en televi
sie tot vier uur 's nachts doorwerken,
rond het Eros-standbeeld van Piccadilly
Circus te scharen en daar de uitslagen te
volgen die tegen de gevels worden gepro
jecteerd. Het publiek bestaat meestal uit
studenten en late feestgangers, omdat de
conservatieven er de gewoonte op na hou
den in de hotels hun verkiezingsbals te
geven, tijdens welke de stand in lichtlet
ters op de zaalwand verschijnt. Het is een
bonte menigte, die soms bij stromende re
gen, zoals de vorige keer, urenlang blijft
staan zingen en juichen. De jongeren zijn
vrolijk uitgedost en dragen kinderballon
netjes in de kleur van hun favoriete partij,
rood voor Labour, blauw voor Tory en
groen voor liberaal.
Verder maken zij zoveel mogelijk la
waai met ratels, toeters en alle andere mo
gelijke blaasinstrumenten. Waar Britten
in massa bijeen zijn, zingen zij psalmen
en andere bekende liederen. In de verkie
zingsnacht is het niet anders. Een enkel
groot café is altijd 24 uur open, maar nu
kan men ook nog terecht in enkele van de
gezellige koffiebars. De „pubs" gaan ech
ter als steeds om elf uur dicht! Het is altijd
een jolige boel, als de „teddy's" de zaak
tenminste niet verstoren.. Op den duur
juicht men niet alleen om de eigen over
winningen, maar ook voor die van de te
genstanders. Ballonnen gaan de lucht in,
voetzoekers knallen. Als het ochtendglo
ren begint, lijkt niemand meer geïnteres
seerd in de vermoedelijke einduitslag die
tot vrijdagmiddag op zich laat wachten
en wordt het dankzij slaap en vermoeid
heid een feest van algemene verbroede
ring.
Prins Bertil van Zweden heeft gister
avond in Rotterdam de tentoonstelling
,.Idee en resultaat" geopend, een exposi
tie van Zweedse technische produkten, die
is ingericht in het maritiem museum
„Prins Hendrik" te Rotterdam. De naam
van de tentoonstelling is ontleend aan het
feit, dat alle produkten ten slotte terug
vallen op de gedacljten en prestaties van
enkelen. Reeds bij de entree wordt de be
zoeker geconfronteerd met Zweedse pro
dukten, die over de gehele wereld bekend
zijn geworden, zoals de accumulator, de
separator, het telefoontoestel, de reken
machine, de bacosleutel, de kogellager,
het Primus-kooktoestel, lucifers, dyna
miet en het zonneventiel voor het ontste
ken en doven van vuurtorenverlichtingen.
De tentoonstelling is tot stand gekomen
op initiatief van de Algemene Zweedse Ex
portvereniging en samengesteld naar een
idee van dr. Torsten Althin, directeur van
het Technische Museum te Stockholm.
Verder hebben eraan meegewerkt de Ko
ninklijke Zweedse Academie voor Techni
sche Wetenschappen, het Zweedse Insti
tuut voor Culturele betrekkingen met het
Buitenland en het Zweedse Instituut van
Ingenieurs en Architecten.
De expositie wil ook aantonen, dat de
handelsbetrekkingen tussen Zweden en
ons land reeds van eeuwen her dateren.
Zo ziet men ijzeren staven en koperdraad,
enkele jaren geleden geborgen uit een
schip, dat in de 17de eeuw in het Katte
gat is vergaan. De produkten in dit vaar
tuig waren door Louis de Geer in Zweden
voor Nederland aangekocht. Ook komt
men namen van andere Nederlanders uit
deze tijd tegen.
Er zijn tal van industriële produkten te
zien zoals verfspuiten, tandartsboren en
produkten van de staalindustrie, alsmede
huishoudelijke artikelen. Ook wordt een
beeld gegeven van de ontwikkeling op het
gebied van gietstaal, turbines en diesel
motoren. Tussen dit alles hangt het tes
tament van Alfred Nobel, dat aanleiding
is geworden tot het instellen van de No
belprijzen. Zweedse chemici hebben bij
gedragen, zo wordt de bezoeker getoond,
tot de ontdekking van 32 van de 102 ele
menten. Als actuele curiositeit worden de
„Zeven Zweden op de maan" getoond, na
melijk de zeven Zweden, wier namen te
vinden zijn op de kaart van de maan,
waarmee internationaal de namen van
verschillende kraters op de maan zijn
aangeduid.
(Reuter) Volgens verschillende opinie
peilingen weet dertieneneenhalf tot een-
entwintigeneenhalf percent van het kie
zerscorps nog niet op welke partij het zal
stemmen. Voorzover bekend, is enkele da
gen voor parlementsverkiezingen de onze
kerheid nog nooit zo groot geweest als
thans.
Tories favoriet
(UPI) De „bookmakers" houden het,
nog steeds op een conservatieve overwin
ning. De „Tories" staan bij hen 5 tegen 2
genoteerd, terwijl degenen die op de socia
listische overwinning wil wedden 2 tegen
1 moeten inzetten. Enige tijd geleden acht
ten de „bookies" de kansen gelijk, toen
gaven zij Labour met 6 tegen 4 wat min
der kans. maar nu is in hun ogen de moge
lijkheid van een Labour-overwinning nog
kleiner.
De opbrengst van de Kerkbouwactie der
Nederlands Hervormde Kerk, die op 26
september begonnen is bedraagt op het
ogenblik 2.281.908. Dit bedrag is samen
gesteld uit giften, die per giro ontvangen
werden en omvat nog geen giften van de
zogenaamde bezoekersactie.
Van de zijde van het Algemeen Kerke
lijk Bureau van de Gereformeerde Ker
ken in Utrecht, waar de gereformeerde
kerkbouwactie Steunt Stichting Kerkbouw
(S.S.K.) wordt gecoördineerd, vernamen
wij, dat daar tot hedenmorgen tien uur
884.317,36 is binnengekomen aan collec
te-opbrengsten in 427 kerken inclusief gi
rogiften. Hiermee heeft men echter nog
van slechts de helft van alle gereformeer
de kerken de collecte-opbrengsten binnen.
Aanstaande zondag (11 oktober) zal in
het verband van de algemene kerkbouw
actie aandacht worden besteed aan de
kleine kerkgenootschappen, die zich wat
de achterstand in hun kerkbouw betreft
voor dezelfde problemen gesteld zien als
de Nederlands hervormden en de gerefor
meerden. Zo zal in alle doopsgezinde en
alle remonstrantse kerkdiensten zondag
een extra collecte worden gehouden voor
kerkbouw.
Hedenmorgen op de dag dat het veertig
jaar is geleden dat de Koninklijke Lucht
vaartmaatschappij te 's-Gravenhage werd
opgericht, is vlak bij het hoofdkantoor van
deze maatschappij het Plesman-monu-
ment onthuld door de oudste kleinzoon van
de grondlegger der K.L.M., Albert Robert
Plesman.
Bij deze onthulling waren o.m. aanwe
zig mevrouw S. Plesman-Van Eijk, haar
zoon Albert Plesman jr., haar dochter,
mevrouw Smithuysen-Plesman, zeven
kleinkinderen en verdere familieleden, ver
scheidene autoriteiten van rijk, provincie
en gemeente, van burgerlijke en militaire
luchtvaartinstanties, en oud-K.L.M.-vlie
gers.
Dr. ir. M. H. Damme, voorzitter van het
Comité Nationaal Monument dr. A. Ples
man, betuigde zijn dank aan de vele dui
zenden die financiële steun hebben ver
leend bij de oprichting van het monu
ment. „Hierbij trad duidelijk aan de dag
dat in alle lagen der bevolking de behoef
te werd gevoeld om Plesman, die allen
kennen als de bouwer van onze fenome
nale en in de volle zin des woords natio
nale luchtvaartmaatschappij, de K.L.M.,
de in ons land uitzonderlijke hulde te bren
gen die aan de oprichting van een monu
ment ten grondslag ligt", zei de heer
Damme.
„Wij allen die Plesman in dit uur in onze
herinnering zien herleven, wij denken aan
zijn hele verschijning, die in houding, ge
baar en in alles wat overigens een mens
typeert, zijn wezen tot uitdrukking bracht.
Alles bij hem sprak van durf en kracht,
van zijn zelfvertrouwen, vastberadenheid
en doorzettingsvermogen, maar dat alles
toch gepaard aan een blik omhoog, zowel
geestelijk als daadwerkelijk", zei de heer
Damme, die de dank van het comité be
tuigde aan de beeldhouwer Mari Andries-
sen voor het scheppen van het monument
en aan de architect prof. Holt.
Nadat een hoornblazer van de Koninklijke
Marine het signaal „geef acht" had doen
weerklinken, onthulde Albert Robert Ples
man het standbeeld van zijn grootvader.
Het K.L.M.-mannenkoor zong vervol
gens gezang 300a.
Daarna legden Albert Robert Plesman
en de heer Albert Plesman jr., hoofdver
tegenwoordiger der K.L.M. in Italië, een
krans van de familie Plesman aan de
voet van het monument. De heer Damme
legde een krans namens het comité.
Hierna sprak de minister-president prof.
dr. J. E. de Quay. De regering stelt het
op hoge prijs zich aan te sluiten bij de
gevoelens van bewondering en dankbaar
heid die door de heer Damme zijn uit
gesproken. De minister-president noemde
het een goede gedachte het jubileum van
onze Nederlandse burgerlijke luchtvaart
dus van een instelling ditmaal te
plaatsen in het teken van een persoonlij
ke herdenking. „Want de K.L.M. is de
schepping van Plesman en Plesmans le
ven zelf was zo nauw met zijn werken ver
bonden, dat deze beide voor ons niet meer
te scheiden zijn", aldus prof. De Quay. „Ik
bedoel daarmede niet te zeggen dat ex-
zonder Plesman geen Nederlandse lucht
vaart zou zijn geweest. Maar, dat zij zich
zo vroeg en met die verbazingwekkende
vaart tot haar hoge vlucht kon verhef
fen, dat zij zich ontDlooide van wat aan
vankelijk misschien niet meer dan een
aantrekkelijk en wat i-omantisch experi
ment kon lijken tot een realiteit in onze
nationale economie en in ons aanzien in
de wei-eld, die uit de voorstelling welke
het woord Nederland bij ons oproept een
voudig niet meer is weg te denken, dat
is aan Plesmans vooruitziendheid en aan
zijn zeldzaam doox-zettingsvex-mogen te
danken. Dat is ook wat de hulde rechtvaar
digt die wij thans willen brengen aan de
nagedachtenis van zijn pei-soon. Vooruit
zien en dooi-zettingsvermogen alleen zijn
niet voldoende om het ï-esultaat van Ples
mans werk te verklai-en". zei de minister
president.
„In de diepste grond is in visie het wer
kelijke antwoord gelegen, een visie die,
ofschoon ongetwijfeld primair gericht op
de luchtvaart zelve, toch daarboven uit
ging en zich mede richtte op betere ver
houdingen in de menselijke samenleving
op deze wereld. In dit beeld past ook",
aldus prof. De Quay, de figuur van Ples
man als grote strijder voor de vrijheid
van de luchtvaart in het wereldvei-keer.
Die vrijheid zal van dag tot dag met in
spanning en door offers moeten worden
hooggehouden.
Dit is een taak van ons allen, want de
KL M. is een zaak van het Nederlandse
volk in zijn geheel. Op die wijze zullen wij
ook aan de nagedachtenis van Plesman
die eer bewijzen, die wij haar verschul
digd zijn".
De minister-president legde vervolgens
namens de regering een krans aan de
voet van het monument.
De burgemeester van 's-Gravenhage,
99
mr. H. A. M. T. Kolfschoten, schonk in zijn
toespraak bij het aanvaarden namens de
gemeente van het standbeeld aandacht
aan Plesman als Hagenaar. „Terwijl Ples
man van de wereld zijn werkterrein maak
te, heeft hij vrijwel zijn hele leven gewoond
binnen de Haagse stadsgrenzen. Thans
met het plaatsen van zijn standbeeld op de
ze plek, in welke omgeving Plesman als
jongen heeft gespeeld en als man gewerkt,
mogen wij de paradox van zijn leven vol
tooid zien. Hier, over het landschap van
zijn herinnering omhoogziend naar de vo
gels, die hij zag als kind en die het teken
zouden worden van zijn levenswerk, houdt
hij tevens vast aan de grond, die hem zijn
leven lang is lief geweest".
Bux-gemeester Kolfschoten legde vervol
gens een kx-ans namens het gemeentebe
stuur. De president-commissaris van de
K.L.M., dr. ir. F. Q. den Hollander hield
Vei'volgens een korte rede en legde daarna
met de president-directeur van de maat
schappij, de heer I. A. Aler, een krans na
mens de K.L.M.
Op dat ogenblik vlogen een eenmotori-
ge fokker F 7a uit de dagen van weleer en
een van vier schroeflurbine-motoren voor
ziene Lockheed .Electra van de K.L.M. die
binnenkoi-t in dienst worden gesteld, over
het standbeeld.
Vice-admiraal H. H. L. Pröpper, voor
zitter van het Comité Verenigde Chefs van
Staven, legde daarna een krans namens de
gezamenlijke strijdkx-achten. Voorts wei'd
een groot aantal kransen en bloemstukken
aan de voet neergelegd namens een groot
aantal instellingen en ox-ganisaties.
De K.L.M.-hai-monie, die de muzikale
omlijsting van de plechtigheid verzorgde,
speelde tenslotte „Land of Hope and Glo
ry" van Edwai'd Elgar.
Advertentie
De natuur spreekt ook in King-pepermunt. De onge
repte smetteloosheid van King-pepermunt is de weer
spiegeling van de originele samenstelling en de
hygiënische wijze van bereiding en verpakking. Aan
het echte natuurprodukt ontleent King-pepermunt haar
opwekkende en verkwikkende eigenschappen. De
heerlijke smaak en geur zijn voor u een bewijs van
de originele samenstelling.
Het beste dagelijkse middel
ter opwekking en verkwikking
De scheikundige analyseert;het publiek proeft
de bijzondere kwaliteit van King-pepermunt.
PARIJS (Reuter-AFP) Op de ope
ningsdag van de herfstzitting van de Fran
se Nationale Vergadering, heeft een aan
tal afgevaardigden gisteren, onder leiding
van Le Pen (conservatief) en Lagaillar-
de (onafhankelijk), pogingen gedaan om
een motie van afkeuring jegens De Gaul
le's politiek van zelfbeschikking voor de
Algerijnen in te dienen. Dit mislukte ech
ter doordat de indieners niet in staat wa
ren de helft van het benodigde aantal van
een tiende gedeelte der parlementsleden
achter zich te krijgen.
Geen der leden van de minderheid in
de conservatieve partij, die meent dat
De Gaulle met zijn aanbod tot het verle
nen van zelfbeschikking aan de Algerij
nen te ver is gegaan of zelfs in strijd met
de grondwet heeft gehandeld, was bereid
om officieel als tegenstander van de pre
sident te worden geboekstaafd. Onder de
218 leden van de gaullistische U.N.R. was
de tegenzin om een kritische houding te
genover president De Gaulle aan te ne
men, nog meer uitgesproken.
Le Pen verklaarde later tegenover ver
slaggevers dat hij nimmer werkelijk van
plan was geweest in een motie zijn afkeu
ring van De Gaulle's politiek uit te spre
ken.
(UPI) Genei-aal Jacques Massu, bur
gerlijke en militaii-e commandant van het
gebied Algiers, heeft bevel gegeven tot in
beslagneming van aanplakbiljetten waar
in er bij het Franse leger op aangedron
gen wordt „Tot de dood voor Frans Alge
rije te vechten." De biljetten zouden van
daag in geheel Algiers zijn aangeplakt.
Op de kruising van de Haringkade en de
Verheulweg in Den Haag zijn twee auto's
met vrij grote snelheid tegen elkaar ge
botst. Een der autobestuurders, de 23-
jarige drukker N. de Mos, werd uit zijn
auto geslingerd. Hij werd ernstig gewond
en overleed enkele ogenblikken na de bot
sing. De andere autorijder kreeg geen
letsel.
In Buitenpost is de 60-jarige ongehuwde
veehouder M. Vries uit Drogeham aange-
i-eden door een personenauto. Hij was op
slag dood.
Produktschap komt tegemoet
aan bezwaren van handel
(Van onze Haagse redacteur)
Het bestuur van het Produktschap voor
Zuivel heeft in zijn vanmorgen gehouden
vergadering besloten gedeeltelijk tegemoet
te komen aan de bezwaren van de detail
handel in melk tegen de dagaanduiding
op flessenmelk en verpakte melkproduk-
ten zoals karnemelk, yoghurt, vla en pap.
Het Produktschap heeft besloten aan het
ministei-ie van Socaile Zaken en Volks
gezondheid te advisex-en, de dagaanduidine
voor vla en pappen te vervangen door een
codering, mede uit de overweging, dat in
vele fabrieken deze produkten toch niet
dagelijks, maar slechts een of twee keren
per week worden bereid. Men wenst ech
ter de dagaanduiding op flessenmelk.
kax-nemelk en yoghurt te handhaven. De
meerderheid van het bestuur erkent wel.
dat ook aan deze regeling onvolkomen
heden kleven, maar ten behoeve van de
consument verdient behoud van deze kwa
liteitsbescherming de voorkeur totdat een
betere oplossing mogelijk blijkt.
Men overwoog daarbij dat in I960 de
detailhandel in melk vernlïcht wordt tot
het gebruik van koelkasten terwijl tevens
aangedrongen wordt on de toepassing van
transnort.middelen, waarmee de melk on
een temperatuur benoden tien graden ver
voerd kan worden. Het Produktsehan zal
het vraagstuk van de dagaanduidingen in
studie nemen, waarbij de met de coderi^
der verpakte melkDrodukten en het ge
bruik van koelkasten ongedane ei-varingen
zullen worden afgewacht.
Bij Organon te Oss is een hvnermodnrn
„confectionerinesgebouw" in gebruik ge
nomen. dat zelfs in Amerika zijn weerga
niet vindt. Organon. een wereldhedriif
met een iaarnroduktie ter waarde van
rond f 200.000.000 en een export naar
tachtig landen, heeft de minister van So
ciale Zaken en Volksgezondheid, mr. dr
Van Rooy. die de onening verrichtte, als
feestgave een cheque van f 50.000 aan te
bieden, welk bedrag zal worden gebruik*
om de Nederlandse Astmastichting in staat
te stellen haar wetenschanpeliik a=tma-
onderzoek voort te zetten en uit te breiden.
(Van onze Haagse redacteur)
In september daalde het aantal werkloze mannen inclusief de op de sociale
werkvoorzieningsobjecten te werk gestelden van 50.037 tot 46.623. De vooi-naamste
oorzaken van deze vermindering zijn toe te schrijven aan de voortgezette opneming
van de van school gekomen jeugdigen in het produktieproces, voox-al in de bouw
nijverheid en de metaalindustrie. Voorts is er de gebruikelijke seizoenwex-kgelegen-
heid in landbouw-, suiker- en conservenindustx-ie. De seizoenwerkgelegenheid in de
landbouw is echter veel geringer dan in andere jai-en. Het aantal werkzoekende
bouwvakarbeiders daalde echter nog eens met vijfhonderd, zodat de bouwcapaciteit
nog wat vei-der is toegenomen. De ruime bedrijvigheid in vi-ijwel alle sectoren van
de metaalnijverheid deed het aantal werkzoekenden in die bedrijfsgroep met ruim
dertienhonderd vermindei'en, waarvan meer dan duizend jeugdigen. In vele bedrijfs
takken van de metaalnijverheid namen de tekoi-ten aan arbeidskrachten nog toe.
De geringere vraag naar arbeidskx-ach-
ten in de landbouw woi-dt toegeschreven,
aan de door de droogte vervroegde oogst.
Zowel onder horecapersoneel als onder
de handelsreizigers nam de werkloosheid
toe, onder de kantoorbedienden nam zij
iets af, voornamelijk door de opneming
van schoolvrije jeugd.
De wei'kloosheid onder vrouwen steeg
door de afloop van het seizoen iets tot
6.411.
Een analyse van de werkloosheid wijst
uit, dat van de bijna 47.000 ingeschi-even
werkloze mannen er achttienduizend tot
de minder geschikten behoren, een even
groot aanta1 bij de wrijvingswerkloosheid
moet worden ingedeeld, dat er negendui
zend slachtoffei-s van sti-uctuurwerkloos-
heid zijn er tweeduizend arbeidskx-achten
door seizoenwerkloosheid zijn getroffen.
Van con.junctuurwerkloosheid is thans
geen sprake.
Ook in Noordholland zet de hierboven
genoemde tendens zich vooi-t. Wat de ge
registreerde arbeidsi-eserve per duizend
mannelijke loontrekkenöen beti-eft. neemt
Noordholland met Zuid-Holland de twee
de plaats in de rij van provincies in (12).
De eerste plaats woi-dt nog steeds door
Limbui-g (11) ingenomen.
De noi-male seizoensinvloeden hebben in
de hox-ecabedi-ijven voor een stijging ge-
Het congres van „De Kogge" in Enschede is weer voorbij
en de dichters en schrijvers zijn naar huis gegaan. De meeste
om hun dagelijkse werkzaamheden te hervatten en daar
naast te schrijven, het bleek ook hier in de gesprekken dat
heel weinig auteurs van hun pen kunnen leven. Onderwijs
en journalistiek zijn naar mijn indruk vooral de „neven"-
bedrijven.
De Kogge heeft zijn centrum in de Duitse stad Minden. Er
zijn schrijvers in opgenomen, naar schatting op dit ogenblik
een hondex-dvijftig, die afkomstig zijn uit het vroegere Hanze-
gebied: Duitsers, Nederlanders en Vlamingen, en in de toe
komst zullen waai'schijnlijk ook Denen worden uitgenodigd
lid te worden. De jaai-lijkse „Tagung" zal dan ook plaats
vinden in elk van die landen om de beurt, in een stad die
zich daartoe beschikbaar wil stellen. In Nederland is dat
Enschede, dat drie dagen lang voortreffelijk als gastvrouw
optrad. De organisatie was af. De burgemeester en enkele
van de wethouders wax-en vol belangstelling ook na de
officiële begx-oeting, bij meer dan een gelegenheid was de
Commissai'is van de Koningin aanwezig, de Duitse consul en
een vertegenwoordiger van het ministerie van O., K. en W
De ontvangsten in Enschede en Hengelo, dat eveneens de
Koggemensen uitnodigde wax-en ook materieel prijzens
waard, met eraan verbonden een prachtige tocht dooi
Twente en een operaconcert tot slot. Voor ons, uit hel
Westen, was de stad Enschede een verrassing, zowel om de
'leur als woonplaats als om de culturele bedrijvigheid.
Een congres behoeft geen x-echtvaardiging, ook een schrij
verscongres niet. Gedichten en romans komen in eenzaam
heid tot stand, maar geen menselijke betrekking is loutei
daarop gebaseerd. Een „Tagung" als van de Kogge brengl
oude vrienden bij elkaar en laat nieuwe elkaar vinden. Tus
sen de Vlamingen en Noordnederlanders bestaat sinds jaai
en dag een ongeschokt goede verstandhouding, dat er in deze
vex-eniging bovendien van oorsprong eigenlijk: in de
eerste plaats Duitsers lid zijn is van grote betekenis. Het
is in Europa niet zo, in de hele wereld niet, dat grenzen en
oorlogen blijvend scheiding mogen teweegbrengen wanneer
blijkt dat de wijze van denken toenadering mogelijk maakt.
In de Kogge komen mensen bijeen die ondanks hun persoon
lijke verschillen door dezelfde geaax-dheid dezelfde weg gaan.
Ik denk hier bijvoorbeeld aan Norbert Voss, die zeer bewust
zijn ervaringen als krijgsgevangene in Joegoslavië omzet in
winst als hij de liefde van mens tot mens tot thema maakt
van zijn werk. Op heel andere wijze constateert men bij
Marianne Langewiesche en Rolf Bongs dat zij zich in een
en dezelfde gedachtensfeer bewegen als welke andei-e
schrijver ook.
Natuurlijk zijn dit voorlopige vaststellingen. De bux-ge-
meester van Enschede sprak van een laagtepunt in de be
langstelling voor de Duitse litteratuur, en zeker is nu voor
mij het ogenblik aangebi'oken waarop ik nader kennis ga
nemen van het werk van de genoemde schi-ijvei-s. Niet ik
alleen. In Enschede én in Hengelo werden lezingen ge
houden. In Enschede gebeui-de dat per school, telkens dx-ie
auteurs, zodat de leerlingen en studenten de mensen voor
zich zagen wier werk ze gelezen hadden of waai'schijn-
lijker nu zullen gaan lezen. Soms lokte de persoon van de
schrijver of zijn onderwerp een debat uit, dat de indi-ingende
betekenis van deze voordrachten voldoende duidelijk maakte.
In Hengelo las voor een volle zaal de Vlaming Karei Jonck-
heere ontroerende verzen, en bij de Duitsers Marianne
Langewiesche en Rolf Bongs was het eveneens doodstil.
De Kogge heeft zich aan het lezerspubliek ook aan de
volwassenen, op een openbax-e bijeenkomst gepx-esenteerd
om een van de doelstellingen van deze schrijversvereniging
te verwezenlijken: het wekken van begrip voor wat er in
het Duits in feite dubbel vast staat: „echte Dichtung".
Voor de schrijver zelf brengt een congres als dit de moge-
iijkheid om zijn eigen werk aan dat van anderen te toetsen,
nieuwe moed of bemoediging te vinden en zijn litteraire
eenzaamheid als betrekkelijk te ondergaan. Vrienden te
ontmoeten en te maken en door te geven wat hij zelf heeft
gewonnen.
B. Rijd.es
zox-gd. De indiensttreding van een groot
aantal jeugdige wei-knemers met name
in de bouwnijverheid en de metaalin
dustrie, alsmede de toeneming van de
werkgelegenheid in de landbouw hebben
eveneens bijgedragen tot een verminde
ring van de geregistreerde arbeidsreser
ve.
In Noordholland is deze gedaald van
10.523 in augustus 1958, via 10.613 in sep
tember 1958 en 6.120 in augustus 1959 tot
6.025 in september 1959. Het aantal open
staande aanvx-agen is in de de laatste
maand met ruim 600 gedaald, namelijk
van 7.583 tot. 6.953.
Wat de bouwnijverheid in Noordholland
betreft: in de kop van de provincie heerst
een stabiele toestand, in Zaandam en Pur-
merend bestaat een neiging tot lichte
overspanning en in Haarlem, Amsterdam
en het Gooi is sprake van een zekere over
spanning. Ir de metaalindustrie nam de
vraag naar oudere arbeidskrachten in de
loop van de vei'slagmaand verder toe. Met
het oog op het gunstige weer zal de sei
zoenswerkloosheid in de landbouw naar
verwacht wordt eerder intreden, omdat
men met de werkzaamheden vóór is in
vergelijking met andere jaren. De ver-
wachting is gerechtvaardigd, dat deze
werkloosheid voor een belangx-ijk deel dooi
de industrie kan worden opgevangen.
Een gunstig verschijnsel voor begin ok
tober is, dat. de wex-kloosheid bij de onge
schoolde en losse werkkrachten in Noord
holland is teruggelopen van 462 tor 387,
terwijl ook de vraag van 1135 tot 1092 is
verminderd.
In het gewest Haarlem wijken de cijfers
iets af van de provinciale cijfers, omdat
bij de seizoensinvloeden de landbouw
geen, of nauwelijks een i"ol speelt. Zo is de
geregistreerde arbeidsreserve bij man
nen in de laatste maand toegenomen van
667 tot 710, terwijl het aantal openstaan
de aanvragen is vermindex'd van 1244 tot
1153. Bij de vrouwelijke werkkrachten is
het. aanboa toegenomen van 108 tot 140.
de vx-aag daarentegen afgenomen van 596
tot 554. In het rayon Haarlem (Haarlem.
Bonnebroek, Heemstede, Bloemendaal),
bedroeg het aanbod in de bouwnijverheid
30, de vraag 156, bij de metaalindustxde
waren deze cijfers respectievelijk 38 en
239, bij de horeca-bedrijven 23 en 6. Voor
het gewest Haarlem was er bij de bouw
een aanbod van 61 en een vraag van 219.
Voor de metaalindustrie waren deze cij
fers respectievelijk 48 en 661 en voor de
horeca-bedrijven 34 en 9.
NEW YORK (Reuter-AFP) De „Nev
York Times" meldt dat de Britse premiei
en de Franse president, na de Britse ver
kiezingen waarschijnlijk zullen worden
uitgenodigd naar Washington te ko
men voor gemeenschappelijk overleg
over de kwestie-Berlijn en het ontwape-
ningsvraagstuk. Men kan wel aannemen
dat de Verenigde Staten, na de bespre
kingen tussen Eisenhower en Kroesjtjsev,
begonnen zijn hun buitenlandse politiek
opnieuw onder de loep te nemen, aldus
het blad, maar het zal nog lang duren
voordat deze studie voltooid zal zijn, de
resultaten ervan besproken met de
bondgenoten en de uit deze gedachten-
wisseling voortvloeiende voorstellen aan
de Sovjet-Unie voorgelegd zijn als basis
voor onderhandelingen.
